polityka spoleczna- opracowane kwestie-Notatek.pl, UEK - Ekonomia, Polityka społeczna


1.BEZROBOCIE JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Kwestię bezrobocia obserwuje się na polskim rynku pracy od 1990 r. Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu i bezrobociu, bezrobotny to osoba zdolna do pracy i gotowa do jej podjęcia w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostająca bez pracy i nie ucząca się w szkole, z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych, zarejestrowanych we właściwym dla miejsca zamieszkania powiatowym urzędzie pracy jeżeli:

Warunkiem koniecznym posiadania statusu osoby bezrobotnej jest zdolność do pracy i gotowość jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu pracy.

Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo (zdolnych w prawnie określonych warunkach do podjęcia pracy ).

Główne elementy strategii rynku pracy zostały zawarte w Programie promowania produktywnego zatrudnienia i zmniejszenia bezrobocia. Program ten kieruje się następującymi priorytetami:

Do działów gospodarki narodowej, w której pracuje najwięcej osób, zalicza się przemysł, handel i rolnictwo. W związku z transformacją gospodarki następuje ewolucja rynku pracy - odchodzenie od pracy w rolnictwie do tych działów gospodarki, które wymagają wyższych kwalifikacji. Na początku XX wieku z rolnictwa utrzymywało się 75% ludności kraju, dziś ok. 20%.

Najwyższy odsetek bezrobotnych zanotowano w 1993 r.- wynosił on 16,4% (biorąc pod uwagę lata 1990-2008). Według najświeższych danych GUS-u stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu września 2008 r. wyniosła przeciętnie w kraju 8,9%.

Do województw o najwyższej stopie bezrobocia należały także: świętokrzyskie (13,2%), kujawsko-pomorskie i podkarpackie (po 12,3%). Średniej dla kraju nie przekroczyły natomiast, poza woj. wielkopolskim, województwa: śląskie (6,7%), małopolskie (7,0%), mazowieckie (7,2%), pomorskie (8,0%) oraz podlaskie (8,8%).

Najwyższa stopa bezrobocia utrzymuje się w województwach: warmińsko-mazurskim (15,8%), świętokrzyskim (13,3%) oraz zachodniopomorskim (12,7%). Natomiast najniższa stopa bezrobocia występuje w województwach : wielkopolskim (5,9%), śląskim (6,7%), mazowieckim (7,1%) oraz małopolskim (7,2%).

Ryzyko zostania bezrobotnym i pozostawania nim wzrasta u osób z niskim wykształceniem zawodowym lub niewykształconych, u kobiet, u starszych i obcokrajowców, u osób z problemami zdrowotnymi i u młodzieży. Równocześnie powiększa się pozostająca w cieniu szara strefa nie zarejestrowanego bezrobocia.

2. BEZDOMNOŚĆ

Przyczyny bezdomności: zmiany demograficzne i ruchliwość społeczna, recesja gospodarcza i bezrobocie, kryzys polityki mieszkaniowej, wzrost cen mieszkań, ubóstwo społeczeństwa oraz dysfunkcjonalność instytucji opiekuńczo-resocjalizacyjnych i karnych.

Bezdomność może być również efektem dobrowolnie wybranego stylu życia (np. włóczęgostwo), desperackich decyzji (np. uchodźctwo) oraz własnych bądź cudzych zachowań dewiacyjnych (np. odtrącenie od wspólnego ogniska domowego).

Rodzaje bezdomnych:

Za bezdomnych płytko uznaje się osoby, które nie potrzebują programów integracyjnych, ponieważ zdolne są do samodzielnego życia w formach społecznie akceptowanych. Za bezdomnych głęboko uważa się osoby, które potrzebują pomocy w reintegracji społecznej, ponieważ pierwotnych przyczyn ich bezdomności nie można sprowadzić do braku mieszkania czy wystarczających dochodów(takie które nie potrafią o siebie zadbać).

Liczba bezdomnych: Wyjątkowo trudno ją oszacować. Istnieje parę wersji i sposobów liczenia. Jednym z nich jest analiza liczby osób która skorzystała z pomocy programu „Powrót osób bezdomnych do społeczności” ,z którego w 2007 roku skorzystało ponad 80tyś. osób. Analizuje się również liczbę miejsc w schroniskach (od około 14 tys. do około 23 tys ).

Wg Marka Kotańskiego: Liczbę bezdomnych w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych do pierwszych lat XXI w. określano narastająco od 200 tys. na początku tego okresu do nawet 500 tys. na jego końcu.

Przeważającą większość stanowią mężczyźni. Jeśli chodzi o miejsce pobytu bezdomnego to najczęściej przebywa w schronisku.

Pomoc:

Ustawa: Pomoc osobom bezdomnym jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym. W imieniu gminy, pomoc mogą realizować Ośrodki Pomocy Społecznej znajdujące się w gminach lub dzielnicach oraz organizacje społeczne, tzw. non-profit (fundacje i stowarzyszenia), Kościół Katolicki i inne kościoły oraz związki wyznaniowe.

Program wychodzenia z bezdomności: zawarty jest w ustawie o pomocy społecznej i polega na pomocy w rozwiązywaniu problemów życiowych (rodzinnych, mieszkaniowych) oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.

3.ALKOHOLIZM JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Alkoholizm w Polsce to przede wszystkim problemem nadmiernego picia napojów wysokoprocentowych. Dotyczy on zatem znacznie szerszej zbiorowości niż grupa problemowych i nałogowych alkoholików. Liczba osób nadużywających alkoholu w Polsce jest szacowana na około 2,8 - 3,5mln , z czego od 0,6 - 0,9mln jest uzależnionych. Znacznie więcej niż połowa alkoholu spożywana jest w Polsce przez ludzi w wieku 25-44 lata. Są to  głównie mężczyźni w okresie największej aktywności zawodowej.  Jednak największy wzrost zanotowano u młodych kobiet w przedziale wiekowym od 18-29 lat. Obecnie coraz więcej  kobiet przyznaje się do pierwszego kontaktu z alkoholem przed osiągnięciem 18 roku życia. W tej grupie wiekowej co dziesiąta kobieta spożywa alkohol w sposób destruktywny dla zdrowia. W ciągu ostatnich trzech lat  liczba takich kobiet zwiększyła się aż o 73%. W przypadku mężczyzn wzrost ryzykownie pijących był bardzo wysoki wśród osób bezrobotnych o 48%, ale także u osób w przedziale wiekowym 50-64 lata o 50%. W dzisiejszych czasach aż 16% Polaków zalicza się do grup pijących ryzykownie. Jeżeli chodzi o mężczyzn jest to powyżej 10 litrów a w przypadku kobiet 7,5 litra czystego alkoholu rocznie.

Polska należy do krajów europejskich o największej liczbie pijących oraz o najwyższym w świecie spożyciu napojów spirytusowych. Przeważająca większość alkoholu spożywana jest w postaci wódki. Jednak z uwagi na szybkie tempo wzrostu spożycia w ostatnich latach zarówno wina jak i piwa, udział wódki w ogólnym spożyciu napojów alkoholowych wskazywał tendencję malejącą.

W 2005 roku 1 mieszkaniec spożywał 80,7 l litra piwa, tj. o 1,3 litra więcej niż w roku ubiegłym oraz o 42,1 litra więcej niż w roku 1992. Jeżeli chodzi o wyroby spirytusowe 1 mieszkaniec spożywał w 2005 roku 2,5 litra i to jest o 1litr mniej w stosunku do roku 1992.

W ciągu ostatnich lat odnotowuje się, że średnie spożycie 100% alkoholu, a w tym zwłaszcza napojów spirytusowych, wzrosło prawie o 1/3; wódki o ponad 40%, a piwa o ok. 10%.Polska była krajem, który w 1937 roku legitymował się spożyciem nie większym niż 0,7 litra na jednego mieszkańca, jednak obecnie spożycie znacznie wzrosło do ponad 10 litrów”. Z roku na rok średnie spożycie na 1 mieszkańca nieustannie wzrasta. Najnowsze dane określają spożycie napojów alkoholowych na 10,5 litra 100% alkoholu na 1 mieszkańca. W Polsce zdecydowanie dominuje spożycie mocnych napojów alkoholowych, które stanowią 70% całości. Kwestia problemu jakim jest alkoholizm w Polsce z roku na rok ciągle wzrasta. Szczególnie  w przypadku dzieci i kobiet, które coraz częściej sięgają po alkohol, ale również mężczyzn w wieku 50-64 lata.

W Polsce kwestią problemów osób uzależnionych od alkoholu zajmuje się Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARP), Polska Rada Ruchu Abstynenckiego, czy też Anonimowi Alkoholicy. Ponadto w każdym mieście i gminie zasiada pełnomocnik do spraw nałogów w miejskiej lub gminnej komisji. Także Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej służą pomocą ofiarom alkoholizmu jak i ich bliskim.

Z badań przeprowadzonych przez PARP wynika, że struktura spożycia napojów alkoholowych w Polsce wzrosła. Spożycie wyrobów spirytusowych wzrosło w 2005 roku o 3,1% w stosunku do roku 2000, a spożycie piwa o 4,2% w roku 2005 w stosunku do 2000. Jeżeli chodzi o spożycie wina i miodów pitnych w latach 2000-2005 odnotowano spadek o 7,3%.

Alkoholizm ma destrukcyjny wpływ na środowisko wychowawcze dzieci, zaniedbywanie pracy, porzucenie lub małą efektywność, często w konsekwencji bezrobocie  a także zaburzenia stosunków międzyludzkich i przestępczość. Wyodrębnia się wiele problemów, których bezpośrednią przyczyną jest alkoholizm. Należą do nich: problemy zdrowotne osoby uzależnionej, rodzinne, w pracy, związane z zakłócaniem porządku publicznego, ale także wypadki drogowe.

4. NARKOMANIA JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Narkotyki wpływają na każdą dziedzinę życia : pracę, rodzinę, zdrowie, kontakty międzyludzkie. Oprócz niekorzystnych wpływów narkotyzowania się na organizm człowieka takich jak negatywne zmiany w układzie nerwowym powodującym upośledzenia charakteru.

Około 23% uczniów stołecznych szkół ponadpodstawowych miało kontakt z amfetaminą, a ponad 8% z heroiną. Do tego dochodzi blisko 40% młodocianych mających za sobą doświadczenia z marihuaną. Największy popyt jest na: marihuanę, amfetaminę, ecstasy i haszysz.

W 2007 r. odnotowano 106 przypadków zatruć substancjami narkotycznymi, z czego 46 śmiertelnych.

WALKA:

W Polsce powstało wiele ośrodków, pod wpływem ruchu społecznego na rzecz przeciwdziałania narkomanii.

5. KWESTIA ROLNA

MINISTER ROLNICTWA i rozwoju wsi- Marek Sawicki (PSL)

Przemiany polityczne w Polsce po 1989 roku zainicjowały szereg procesów, których celem było przejście od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej. Ze względu na swoją specyfikę, a w tym: niski poziom technologiczny, niską wydajność pracy niski wskaźnik solaryzacji oraz dominację małych przedsiębiorstw, wieś i rolnictwo w Polsce znalazły się w trudnej sytuacji. Wprowadzenie nowego systemu gospodarczego zaowocowało powstaniem ogromnego bezrobocia na terenach wiejskich, a co za tym idzie ogromnego ubóstwa.

W Polsce tereny wiejskie zajmują aż 93% powierzchni kraju. Przeważającą większość - 81% stanowią małe miejscowości o liczbą mieszkańców poniżej 500 osób. Ludność wiejska w Polsce stanowi 38,1%, a największymi jej udziałami w ogólnej liczbie mieszkańców charakteryzują się województwa: podkarpackie - 59%, świętokrzyskie - 54,3 % i lubelskie - 53,6%.

W 2000 r. po raz pierwszy liczba mieszkańców miast przenoszących się na wieś przekroczyła liczbę mieszkańców wsi migrujących do miasta. Przyczynia się do tego fakt, że obszary wiejskie stają się atrakcyjnym miejscem zamieszkania, a rozwój motoryzacji, telekomunikacji oraz zmiana charakteru pracy (elastyczny czas pracy, praca na odległość) sprzyjają upowszechnieniu tego wzorca zamieszkania.

Mimo zmian w gospodarce w Polsce z rolnictwa utrzymuje się 27% ludności (dla porównania w UE tylko 6%).

Zasadnicze kierunki zmian struktury bezrobotnych na wsi w latach 2005-2007 były następujące:

Bieda wsi to z jednej strony skutek likwidacji PGR-ów i związanego z tym bezrobocia, z drugiej - struktury rolnictwa, nieopłacalności produkcji i ukrytego bezrobocia. W ostatnich latach nastąpiła poprawa warunków życia rolników (ich dochody wzrosły), natomiast nadal bardzo trudna jest sytuacja mieszkańców wsi nie posiadających własnego gospodarstwa rolnego i utrzymujących się z tzw. niezarobkowych źródeł utrzymania, innych niż renty i emerytury.

 Na wsi, w porównaniu z miastem, nadal prawie dwa razy więcej osób ma wykształcenie podstawowe, natomiast trzy razy mniej - wykształcenie wyższe. Wykształcenie średnie i policealne ma tylko 22,4 % mieszkańców wsi w porównaniu z 38,6 % mieszkańców miast.

Problemy wsi polskiej:

  

Minister Rolnictwa współpracuje z Ministrem Edukacji Narodowej w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych mieszkańców wsi, a z Ministerstwem Zdrowia w sprawie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji ludności rolniczej

Minister Edukacji Narodowej- Katarzyna Hall (bezpartyjna)

Minister Zdrowia- Ewa Kopacz (PO)

6. MIGRACJE JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Migracje to przemieszczenie ludności związane ze zmianą miejsca zamieszkania (pobytu stałego lub czasowego) połączone z przekroczeniem granicy administracyjnej podstawowej jednostki terytorialnej. Emigracja to odpływ ludności z danego obszaru, natomiast imigracja to napływ ludzi na dany teren.

Repatriacja to powrót do ojczyzny osób przebywających przymusowo dłuższy czas poza granicami swego kraju, powrót emigrantów do kraju pochodzenia z przywróceniem obywatelstwa- zazwyczaj ma charakter zorganizowanej akcji na szeroką skalę, natomiast readmisja to przekazanie danemu państwu cudzoziemców, którzy przybyli z jego terytorium.

Czynniki wpływające na ruch wędrówkowy ludności podzielić można na czynniki zmuszające ludzi do opuszczenia miejsca zamieszkania, są to tzw. „push factors”, oraz czynniki przyciągające ludność na dany obszar, tzw. „pull factors.

W roku 2006 do miast napłynęło 256 tys. osób, natomiast odpłynęło 291 tys.

Saldo migracji w miastach na 1000 osób wynosiło -1,5.

Na tereny wiejskie w 2006 roku napłynęło ponad 217 tys. osób, odpłynęło znacznie mniej - 182 tys. osób.

W Polsce istnieje też zjawisko migracji niepełnych. Cechuje je to, że zwykle są to wyjazdy na krótki okres, zarobki z tego wyjazdu są istotną częścią dochodu danej rodziny oraz ze względu na nieprzestrzeganie reguł administracyjnych dotyczących cudzoziemców nie są ujmowane w statystykach.

W Polsce saldo migracji jest ujemne. Znacznie więcej osób imigruje niż przyjeżdża. Najniższe saldo miało miejsce w 2006 roku gdzie różnica wynosiła ponad 36tyś osób. Osoby emigrujące to przede wszystkim osoby z wykształceniem średnim i podstawowym. Znacznie więcej wyjeżdża mężczyzn.

Związek z polityką społeczną Polityka społeczna jako działalność ma za zadanie wyrównywać szanse życiowe migrantów oraz asekurować ich w nowym miejscu pobytu. Zadania polityki społecznej w zakresie migracji dotyczą zatem dążenia do jak najlepszych warunków życia migrantów, pomocy w znalezieniu pracy, integracji i adaptacji z nowym otoczeniem. Oprócz tego państwo powinno ułatwić integrację z ludnością miejscową.

Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców - UNHCR jest międzynarodowym podmiotem zajmującym się kwestią migracji.

W kwietniu 2006 roku powstał Departament Migracji przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, jego dyrektorem jest Janusz Grzyb

7. EKOKWESTIA W POLSCE

Wrażliwość ekologiczna - wartość nieskażonego środowiska w hierarchii wartości człowieka.

Mity dotyczące ochrony środowiska.

1 techniczny -co technika zniszczyła, to jest w stanie naprawić,

2 ekonomiczny - mówiący, że jak państwo będzie już bogate, to zacznie chronić.

Sposoby wpływania władz na przedsiębiorstwa mające na celu ochronę i rekultywację środowiska mogą mieć postać:

Najskuteczniejsze są pierwsze, gdyż zapobiegają w ogóle powstawaniu zagrożenia, najmniej skuteczne są kary, gdyż z reguły są zbyt niskie i często bardziej się opłaca je płacić niż zmieniać technologię. Z kar opłaca się rekultywację zniszczonych w przeszłości obszarów.

Ekokwestia w Polsce.

Po 1945 roku władze upatrywały szybki rozwój kraju jedynie w oparciu o ciężki przemysł, a ten, wskutek zbyt małych środków finansowych względem oczekiwań oraz braku dostępu do nowoczesnych technologii zagranicznych, był przestarzały, energochłonny i wyjątkowo „brudny”. Rozwój przemysłu wymagał stale zwiększających się dostaw energii, która pozyskiwana była z najbardziej szkodliwych surowców: węgla kamiennego i brunatnego, gdyż ich było najwięcej i były najtańsze. To powielało i wzmacniało postępującą degradację środowiska. Dzięki zmianom ustrojowym po 1989 roku zwiększył się dostęp do nowoczesnych technologii oraz spadła produkcja w tzw. przemyśle ciężkim (gdyż spadł eksport do ZSRR)

Od 1990 r. do 2006r nastąpiła znaczna poprawa stanu środowiska w niemal każdej dziedzinie:

  1. Zmiany w użytkowaniu powierzchni kraju:

Powierzchnia gruntów leśnych i zakrzewionych wzrosła o 12%; powierzchnia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagających rekultywacji spadła o 25%.

  1. Zużycie wody:

Po roku 1990 spadł ogólny pobór wody o ok. 30%; zwiększyła się liczba miast wyposażonych w sieć wodociągową i kanalizacyjną. Za siecią wodociągową „idzie” sieć kanalizacyjna, tzn. już tylko jedno miasto posiada wodociągi, a nie posiada kanalizacji. Niestety ta pozytywna sytuacja ma miejsce w miastach, a na wsi nadal często doprowadzona jest tylko sieć wodociągowa (przykładem są Dobczyce, w których nie ma kanalizacji, a znajduje się tam zbiornik wody dla Krakowa). Bardzo poprawiła się sytuacja w oczyszczaniu ścieków, miast bez oczyszczalni było na początku badanego okresu 363, a na koniec 21; ponadto zmieniła się struktura oczyszczalni: niemal zniknęły mechaniczne na rzecz wydajniejszych i skuteczniejszych biologicznych.

  1. Zanieczyszczenie powietrza:

Całkowita emisja dwutlenku siarki spadła trzykrotnie od 1990 roku, pyłów niemal o 80% co jest szczególnie ważne dla zdrowia ludzi. Ta znaczna poprawa w stopniu zanieczyszczania powietrza nie powinna być jednak powodem do przesadnego zadowolenia, gdyż stan sprzed 1990 był tak fatalny, że mimo dobrych wyników względnych, dużo pracy jeszcze pozostało do zrobienia.

  1. Ochrona przyrody:

Powierzchnia terenów chronionych prawem wzrosła w badanym okresie o ponad 65% i w odniesieniu do powierzchni kraju z 19,4% do 32,1% obszaru Polski. W badanym okresie utworzono 6 parków narodowych, 52 krajobrazowe, znacznie wzrósł odsetek lasów chronionych i liczba rezerwatów przyrody.

  1. Odpady:

Ilość odpadów wytworzonych w ciągu roku spadła w badanym okresie o niemal 15%, jednak istotniejszym wydaje się że wzrósł udział odpadów poddanych odzyskowi - z 77% do 95% - wobec czego znacząco spadła ilość odpadów składowanych.

Wnioski.

Ochrona środowiska jest jednym z najczęściej przytaczanych przykładów obszarów życia państwa, które wymagają interwencjonizmu państwowego. I rzeczywiście, trudno sobie wyobrazić by wielkie koncerny przemysłowe same ustalały normy czystości, ograniczały skażenie kosztem zwiększania wydajności, czy wreszcie tworzyły formy ochrony przyrody. Takie działania mogłyby prowadzić organizacje ekologiczne, lecz pozbawione środków finansowych i możliwości stanowienia prawa ich działania byłyby zwyczajnie nieskuteczne. Spełniają one natomiast dużą role w kontroli zachowań i podejmowania decyzji władz publicznych, informowania społeczeństwa czy pomocy w organizacji ochrony zasobów przyrody.

Przystąpienie w 2004 roku do Unii Europejskiej wymagało spełnienia szeregu warunków i wśród nich znalazły się także zapisy dotyczące ochrony środowiska. Dzięki temu obecnie, ale także w przyszłości, polskie przepisy będą musiały być dostosowane do wciąż podnoszonych standardów europejskich.

8. SAMOBÓJSTWA JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Samobójstwo jest to świadome pozbawienie się życia.

Największa liczba zgonów spowodowana śmiercią samobójczą miała miejsce w 1997 roku. Było ich 5.614 czyli o ok. 1500 przypadków więcej niż na początku lat 90-tych. Pocieszające jest to ,ze 10 lat później czyli w 2007roku liczba ta była najmniejsza na przestrzeni analizowanych lat -3.530, natomiast samych zamachów było 4.658 .

Zdecydowanie częściej odbierają sobie życie mężczyźni (w 2007 roku stanowili oni ok. 83%)

Przyczyny śmierci samobójczej:

W 2007 roku choroba psychiczna spowodowała aż 20 % wszystkich zamachów samobójczych, następnie przyczyną były nieporozumienia rodzinne. Aż 320 przypadków dotyczyło zawodu miłosnego.

Jest wiele sposobów na pozbawienie się życia. Najbardziej znane to:

W 2007 roku aż 95%zamachów stanowiło powieszenie się. Jest to najczęściej wybierany sposób.

Interwencja i zapobieganie.

Interwencję można podjąć po wcześniejszym rozpoznaniu do której grupy kryzysowej dana osoba się zalicza. Wyróżniamy 3 grupy:

Zapobieganie próbom targnięcia się na własne życie jest bardzo ważne. Podstawowym sposobem jest rozmowa i uświadamianie ludzi, że zawsze istnieje wyjście z sytuacji. W grupach ryzyka tym zjawiskiem potrzebna jest stała pomoc psychologów i psychiatrów.

9. PRZESTĘPCZOŚĆ JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Przestępczość - ogół przestępstw popełnionych w pewnym okresie, w danym kraju lub środowisku społecznym, albo przez określoną kategorię przestępców.

Przestępstwo - zawiniony czyn człowieka, społecznie niebezpieczny, zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, (naruszenie, przekroczenie prawa).

Podział przestępstw:

Przyczyny → dwie grupy czynników:

Sytuacja w Polsce

Polskie stolice zbrodni grupują się głównie na Górnym Śląsku. Prawdopodobnie przyczyną jest to, że obok stosunkowo wysokiej średniej zarobków wielkie są także strefy ubóstwa. Jest tam mnóstwo długotrwale bezrobotnych bez prawa do zasiłku. Z ogólnego zestawienia najbardziej niebezpiecznych miast w Polsce wynika, że generalnie bezpieczniej jest w miastach na wschodzie kraju niż na zachodzie (Katwoeice zajęły 1 miejsce, Krk 8, Wwa 13). I tak np. w mieście przygranicznym jakim jest Gorzów Wielkopolski płyną z Niemiec tamtejsze (groźniejsze niż u nas) wzory przestępczości (→ prostytucja, przemyt, handel narkotykami). Jednymi z najbardziej bezpiecznych miast są Białystok i Płock.

Liczba przestępstw maleje od 2003 r., a rośnie ich wykrywalność i poczucie bezpieczeństwa. Ogół przestępstw w 2005 r. w Polsce: prawie 3 600 na 100 tys. mieszkańców.

Przeciwdziałanie

Za walkę z przestępczością odczuwalną przez obywateli odpowiedzialna jest nie tylko policja, ale także prokuratura, sądy, straż miejska czy też władze samorządowe. Ich zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom, zagwarantowanie ochrony takich dóbr jak życie, zdrowie, własność.

Nadzór nad działalnością m. in. Policji, Straży Granicznej oraz Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej sprawuje Minister właściwy do spraw wewnętrznych- Grzegorz Schetyna (PO)

Są tworzone różnego rodzaju programy przeciwdziałania przestępczości:

W Krakowie istnieje Miejski Program Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży. Ma charakter profilaktyczny i badawczy. Celem jego działań jest redukowanie czynników mających wpływ na wzrost przestępczości wśród młodzieży oraz wzmacniania czynników chroniących środowiska młodzieżowe przed przyjmowaniem postaw aspołecznych i demoralizacją.

10. PRZEMOC JAKO KWESTIA SPOŁECZNA

Przemoc - użycie przeważającej siły (związane z naruszeniem norm moralnych) w stosunku do osoby lub grupy osób, najczęściej w celu wymuszenia określonych zachowań lub postaw. Należy jednak wyraźnie podkreślić że jest to siła przeważająca, tzn. znacznie większa od siły ofiary.

Rodzaje przemocy:

Z badań wynika, że blisko co piąty badany przyznaje, że padł ofiarą przemocy fizycznej:

Mężczyźni dwukrotnie częściej niż kobiety przyznają, że padli ofiarą przemocy. Najbardziej rozpowszechniona jest przemoc domowa → „przemoc, podobnie jak miłosierdzie, zaczyna się w domu rodzinnym”. Przemoc domowa jest przestępstwem określonym w polskim kodeksie karnym jako przestępstwo znęcania się nad rodziną. Do przestępstw przeciwko rodzinie zalicza się głównie znęcanie nad członkiem rodziny oraz uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Niestety ludzie postrzegają pewne formy przemocy jako metody wychowawcze dlatego znajdują one dość szeroką akceptację społeczną.

Sprawcami przestępstw w 97% są mężczyźni, w tym 80% nie przekroczyło 30 roku życia. Natomiast ofiarami przestępstw są przede wszystkim żony sprawców, ale także dzieci. W 2006r. liczba skazanych za znęcanie się nad członkiem rodziny wyniosła 16,3 tys. Jednak w Policyjnych statystykach liczba ofiar-mężczyzn rośnie → w 1999 r. było ich 4 tys., w 2006 r. - 10 tys. Wobec mężczyzn częściej stosowana jest przemoc psychiczna.

Poważnej przemocy fizycznej doznaje co najmniej tysiąc na ponad 100 tys. dzieci, ponad 100 jest wykorzystywanych seksualnie, co najmniej 2 tys. doświadcza maltretowania psychicznego i co najmniej 4 tys. jest poważnie zaniedbywanych.

Przemocy fizycznej często towarzyszy przemoc psychiczna. Emocjonalne znęcanie się stanowi zwarty system zachowań mających na celu obniżenie poczucia własnej wartości u partnera i uzyskanie nad nim pełnej kontroli.

Pomoc ofiarom przemocy

Gminy są zobowiązane do „udzielania rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie”. Od 1997 r. obserwuje się w Polsce znaczne ożywienie działalności samorządów lokalnych w zakresie pomocy dla rodzin i ofiar przemocy domowej.

W gminach powstało wiele punktów interwencyjno-konsultacyjnych i telefonów zaufania dla ofiar przemocy w rodzinie (Ogólnopolskie Pogotowie dla ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”). Działają również schroniska i hotele przeznaczone bezpośrednio dla ofiar → możliwość noclegu oraz pomoc psychologiczna i socjalna.

System pomocy dla ofiar przemocy powinien spełniać warunek wszechstronnej ochrony i pomocy ofierze. Tymczasem w zakresie polityki społecznej i ustawodawczej występuje dość dużo różnego rodzaju niedociągnięć. Jednym z naglących problemów jest brak konkretnych przepisów lokalizacyjnych: możliwość odizolowania sprawcy od ofiary, zapewnienie tej drugiej stronie dogodnych warunków bytowych jest praktycznie niemożliwe. Zważywszy, że często takie odizolowanie w schronisku upośledza normalne funkcjonowanie w późniejszym życiu, zasadniczy nacisk powinien być położony na sprawcę zła.

11. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Niepełnosprawność oznacza wszelkie ograniczenia lub brak możliwości wykonywania czynności na poziomie uważanym za normalny dla człowieka. Może być trwała lub okresowa.

Na świecie żyje 450 mln osób z niepełnosprawnością (10% populacji) i liczba ta stale wzrasta, co wynika z ciągle zwiększającej się długości życia. Innym powodem wzrostu liczby niepełnosprawnych jest postęp medycyny, który w wielu przypadkach ratuje ludzkie życie, jednak nie rzadko zdarza się, że taki człowiek nie jest już w pełni sprawny.

Pod koniec roku 2004 w Polsce było 6,2 mln niepełnosprawnych (większą grupę stanowią kobiety). W Polsce najczęstszymi schorzeniami powodującymi niepełnosprawność są schorzenia układu krążenia (potem ruchu, wzroku).

Problemy, z którymi borykają się osoby z niepełnosprawnością:

W 2007 roku wskaźnik zatrudnienia wśród osób niepełnosprawnych wynosił 19,4% i od kilku lat wykazuje tendencję wzrostową. Wskaźnik ten przyjmuje większe wartości na wsi niż w mieście, ponieważ na wsi możliwe jest zatrudnienie we własnym gospodarstwie domowym. Zdecydowanie rzadziej pracują niepełnosprawne kobiety niż niepełnosprawni mężczyźni. Wskaźnik zatrudnienia u kobiet w 2007 roku wynosił 9,8%, natomiast u mężczyzn 16,6%. Naturalnie im cięższa jest niepełnosprawność, tym niższy jest wskaźnik zatrudnienia. Obserwujemy dodatkowo wzrost liczby osób niepełnosprawnych biernych zawodowo. Jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia wśród osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym, to 63,1% jest pracownikami najemnymi.

Z badań wynika także, że pracodawcy nie poszukują aktywnie niepełnosprawnych pracowników, stąd aż 73% niepełnosprawnych zostało przyjętych do pracy tylko dlatego, że sami zgłosili się do danej firmy. Aby zachęcić pracodawców do chętniejszego zatrudniania osób z niepełnosprawnością, stworzono system pomocy, który polega na dofinansowaniu do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, na refundacjach oraz innych uprawnieniach pracodawców, którzy w swojej załodze mają inwalidów.

Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (JAROSŁAW DUDA) jest komórką organizacyjną Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Jego zadaniami są:

Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji jest organizacją pożytku publicznego, którego głównym celem jest poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych. Prowadzi kampanie społeczne i edukacyjne, wydaje wiele książek i poradników dla osób z niepełnosprawnością, organizuje szkolenia i konferencje oraz aktywizuje zawodowo osoby niepełnosprawne.

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie są jednostkami organizacyjnymi powiatów. Główne zadania:

Fundacja Zapobiegania Niepełnosprawności i Promocji Zdrowia jest przykładem organizacji, która ma za zadanie przeciwdziałać niepełnosprawności. Głównymi celami fundacji jest pomoc osobom niepełnosprawnym, realizowanie programów profilaktycznych i zapobiegających niepełnosprawności oraz prowadzenie edukacji zdrowotnej.

12. PROBLEMY DEMOGRAFICZNE

Obecnie liczba ludności Polski wynosi nieco ponad 38 milionów, jednak według szacunków, będzie ona maleć. Najwięcej osób na km2 jest w województwie śląskim, zaś najmniej w województwach ściany wschodniej.

W Polsce występuje ujemny przyrost naturalny. Depresja urodzeniowa jest wynikiem sytuacji gospodarczej kraju (bezrobocie, niepewność pracy, zła sytuacja mieszkaniowa itp.) oraz zmieniających się postaw i zachowań prokreatywnych rodzin, a szczególnie kobiet (aspiracje zawodowe).

Struktura demograficzna dotyczy głównie struktury ludzi według płci i wieku. Kształtowana jest ona przez wiele czynników o charakterze biologicznych, społecznym i losowym. Bardzo niekorzystny wpływ miała II wojna światowa, która przyniosła Polsce ogromne straty ludnościowe, szczególnie w grupie mężczyzn.

Wskaźnik urbanizacji wynosi w Polsce 62% - najwyższy na śląsku, najniższy na podkarpaciu.

Procesy urbanizacyjne to wielopłaszczyznowe procesy przekształcania ludności rolnej w ludność utrzymującą się ze źródeł pozarolniczych. Rozbudowa aglomeracji miejskich, wchłanianie społeczeństw rolniczych do miast, zmiana struktury zawodowej, zmiana modelu życia - to wszystko nie pozostaje bez znaczenia dla rozwoju gospodarki kraju.

Liczba osób aktywnych zawodowo spada. Wyraźny jest spadek pracujących w rolnictwie i leśnictwie. Spadek w zatrudnieniu jest efektem kryzysu gospodarczego, a także przemian związanych z wprowadzeniem gospodarki rynkowej. W ostatnich latach bardzo szybko rosło bezrobocie (kobiety>mężczyźni) - największe jest w województwie warmińsko-mazurskim, a także na obszarach północnych, gdzie zlikwidowano istniejące przez długie lata PGR-y zrzeszające małe gospodarstwa rolne. Bezrobocie znacznie dotknęło też obszary dolnośląskie , gdzie zamknięto licznie kopalnie.

13. KWESTIA MIESZKANIOWA

Specjaliści oceniają sytuację mieszkaniową w Polsce jako bardzo trudną. Często kłopot ze znalezieniem mieszkania jest spowodowany kiepską sytuacją finansową, wynikającą nierzadko z braku zatrudnienia. To z kolei może prowadzić do bezdomności. Dlatego też żadne państwo nie może przejść obojętnie obok kwestii mieszkaniowych i stara się walczyć z problemami ludności m.in. poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki mieszkaniowej oraz właściwe planowanie budownictwa lokalowego.

Problem mieszkaniowy można opisać z różnych punktów widzenia :

Z punktu widzenia społeczno - gospodarczego istotę opisywanego problemu dobrze opisują :

Według różnych szacunków deficyt mieszkaniowy wynosi w Polsce obecnie 1,5 -2 mln mieszkań. Nie dość, że następuje spadek mieszkań oddawanych do użytku, to ok. 300 tys. mieszkań powinno być niezwłocznie usunięte z użytkowania ze względu na zagrożenie życia i zdrowia ludzi je zamieszkujących.

Kolejnym ważnym problemem mieszkaniowym jest kwestia lokali substandardowych, czyli najkrócej rzecz ujmując, lokali które nie zapewniają warunków mieszkaniowych przypisywanych obecnym wzorcom technicznym, wyposażeniowym oraz zaludnieniowym. Chodzi tu o zbyt dużą liczbę osób zamieszkującą daną powierzchnię, a także o brak kanalizacji, wodociągu, prądu oraz niski stan utrzymania budynków pod względem technicznym i porządkowym.

Trzeba również odnieść się do faktu, iż w Polsce nie występuje praktycznie tzw. celowa rezerwa wolnych mieszkań, co uniemożliwia prace remontowe i modernizacyjne oraz możliwość zmiany miejsca zamieszkania motywowanego różnymi względami (rodzinnymi, zawodowymi, zdrowotnymi).

W czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uwidoczniły się także inne procesy mające wpływ na sytuację mieszkaniową obywateli. Mowa tu o szerokich procesach urbanizacyjnych oraz rozwoju demograficznym. W związku z industrializacją rzesze ludzi emigrowały ze wsi do miast, co powodowało większy deficyt mieszkań w ośrodkach miejskich. Napływ ludzi do danych obszarów zaowocował rozwojem form zbiorowego zakwaterowania (różnego rodzaju hoteli pracowniczych), oszczędnościowego standardu budowanych mieszkań, dokwaterowań.

W obecnej chwili w Polsce istnieje duży popyt na nieruchomości mieszkalne, co związane jest z dobrą koniunkturą gospodarczą ostatnich lat i przede wszystkim wzrostem zamożności obywateli naszego kraju.

Wyróżnia się trzy podstawowe zasady polityki mieszkaniowej :

Pomoc mieszkaniowa państwa ma obecnie dwoisty charakter :

    1. pomocy pośredniej bazującej głównie na stosowaniu zwolnień podatkowych, a także powstaniu systemu kredytów hipotetycznych, zmniejszającego ryzyko inwestycyjne (bankowe), stymulowaniu akumulacji oszczędności i kapitału kredytowego oraz potanieniu kredytów na cele mieszkaniowe. Instytucje pośredniej pomocy mieszkaniowej państwa: