ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘBIORSTWA
Literatura:
„Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa“ Bednarski, Wersty
„Analiza finansowa przedsiębiorstwa” Skoczylas
„Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa” Leszczyński
ANALIZA- proces procesów, problemów i przedmiotów w celu określenia ich struktury i poznania wzajemnych związków zależności, identyfikacja powstania przyczyn lub skutków ich działania.
ANALIZA i SYNTEZA są elementami uzupełniającymi.
dyscyplina naukowa- metody badawcze umożliwiające stawianie diagnoz, oceniające stan danego przedsiębiorstwa w różnych kierunkach
metoda postępowania naukowego- ogół czynności badawczych
funkcja zarządzania- zajmuje się gromadzeniem informacji informatycznych, przetwarzanie ich w informacje analityczne
CECHY ANALIZY EKONOMICZNEJ:
Wykrycie struktury analizowanego zjawiska lub procesu (to ciągłość, pociąga kolejne działania). Identyfikacja związków i zależności między jego poszczególnymi elementami oraz między elementami a całością.
Poznanie mechanizmu funkcjonowania mechanizmu badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, określenie czynników oddziaływujących na tę całość oraz siły kierunku i natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany.
PRZEDMIOTY LUB DZIEDZINY ANALIZY EKONOMICZNEJ:
Finansowa- analiza zyskowności, płynności, kapitałowa, kosztów, wartości przedsiębiorstwa
Procesów- analiza ilości, asortymentowości, produkcji, metody jej wytwarzania, analizujemy gospodarkę zasobami materiałowymi, ludzkimi, środkami trwałymi, postęp techniczny i innowacje
Zarządzania- 1 + 2, a generalnie chodzi o rozwój przedsiębiorstwa.
MIERNIKI STOSOWANE W ANALIZIE EKONOMICZNEJ:
Mierniki- służą do pomiaru zjawisk i procesów gospodarczych
Współczynniki- relacja dwóch różnoimiennych kategorii ekonomicznych pomiędzy którymi istnieją zjawiska przyczynowe; np. wydajność pracy= produkcja/zatrudnienia
Wskaźniki- relacja dwóch jednoimiennych kategorii ekonomicznych; np. zysk= zysk w okresie 1/ zyska w okresie 2
PODZIAŁ WSKAŹNIKÓW NA RÓŻNE KRYTERIA (ksero):
Rodzaj prezentowanych zjawisk:
ilościowe (wielkość zużycia materiału, liczba zatrudnionych, wielkość produkcji)
jakościowe (są relacją dwóch wielkości, np. wydajność pracy=
wielkość produkcji/nakład pracy żywej)
Pojemność (zakres zjawisk jakie reprezentuje):
syntetyczne (rozległy obszar działalności)
cząstkowe (reprezentują niewielki obszar)
Decyzyjność (zakres wpływu przedsiębiorstwa na poziom wskaźnika):
sterowane (przedsiębiorstwo ma wyłączny wpływ na ich poziom)
niesterowane (przedsiębiorstwo nie ma wpływu na ich poziom; np. poziom kosztów materiału)
Motywacyjność wskaźnika, strategia firmy:
preferencyjne (preferują podjęcie tej decyzji nad innymi; dokonanie zmian w przedsiębiorstwie szybciej np. zmiana w zatrudnieniu)
neutralne ( np. za małe wyposażenie na jednego pracownika)
Źródła pochodzenia wskaźnika:
wewnętrzne
zewnętrzne
Postać wskaźnika:
wielkość bezwzględna
wielkość względna
Czasu:
statyczne
dynamiczne
ŹRÓDŁA INFORMACJI POTRZEBNYCH DO ANALIZY EKONOMICZNO- FINANSOWEJ :
Materiały ewidencyjne muszą być wszędzie, natomiast materiały pozaewidencyjne nie muszą mieć wszyscy.
Bilans+ Rachunek wyników+ Sprawozdanie o przychodach, kosztach i wynikach finansowych= Analiza strichte finansowa
Większość wskaźników w wyrażeniu pieniężnym dotyczy wyników finansowych, bo wskazuje nam jak gospodaruje
EFEKTYWNOŚĆ- to pokazanie czym jest efektywność w organizacji
efekt- nakład
efekt/ nakład
(efekt- nakład)/ nakład
METODY:
dedukcji- od ogółu do szczegółu
indukcji- od szczegółu do ogółu
porównań- porównujemy z normami, planami, wskaźnikami; wynikiem porównania jest odchylenie
odchylenie względne- a₁-a₀ różnica dwóch czynników jednoimiennych w różnym czasie
odchylenie bezwzględne- a₁-(a₀*Vb) pokazuje zależność lub wpływ innego zjawiska
Vb- wskaźnik dynamiki zjawiska towarzyszącego (najczęściej koszty własne)
WSKAŹNIK DYNAMIKI PRODUKCJI (przykład):
|
2001 |
2002 |
ob |
% |
P |
120 |
140 |
+20 |
(140/120)*100% |
ETAPY METODYCZNE POSTĘPOWANIA ANALITYCZNEGO:
Cel badań oraz definicja obiektu badań
Wybór kryterium badanego zjawiska lub procesu (np. szereg
Δ Z zysk > Δ P produkcja > Δ M majątek > Δ Z zysk zatrud.)
wybór adekwatnej miary
ustalenie jednostki odniesienia- baza porównań
powstanie wstępnej hipotezy
diagnoza
terapia- co trzeba zrobić by ten stan poprawić
METODY ANALIZY:
Ilościowe- wyróżniamy:
Deterministyczne- charakteryzuje się: istniej funkcyjna zależność pomiędzy czynnikami obiętymi zjawiskami (+;-;/;*); brak korelacji pomiędzy tymi zjawiskami (czynnikami)
stochastyczne
Jakościowe- ujmują zjawiska lub badane związki w formie opisowej. Nie ma cech mierzalnych; np. kultura organizacji w przedsiębiorstwie
WYRÓŻNIAMY METODY:
Kolejnych podstawień
Różnicowania
Reszty
Wskaźnikowa
Funkcyjna
Beckera
Różnic cząstkowych
METODA KOLEJNYCH PODSTAWIEŃ
Trzeba uważać na kolejność doborów czynników:
ilościowe; np. zatrudnienie
pierwotne
wtórne
wartościowe; np. płaca
wpływ ceny sprzedaży
koszty
Służy każdej postaci funkcyjnej (+;-;/;*;)
WZÓR OGÓLNY NA DWA CZYNNIKI:
Oz= a₁*b₁-a₀*b₀
Oa= a₁*b₀-a₀*b₀=(a₁-a₀)b₀
Ob= a₁*b₁-a₁*b₀=(b₁-b₀)a₁
WZÓR OGÓLNY NA TRZY CZYNNIKI:
Oz= a₁*b₁*c₁-a₀*b₀*c₀
Oa= a₁*b₀*c₀-a₀*b₀*c₀= (a₁-a₀)b₀*c₀
Ob= a₁*b₁*c₀-a₁*b₀*c₀= (b₁-b₀)a₁*c₀
Oc= a₁*b₁*c₁-a₁*b₁*c₀= (c₁-c₀)a₁*b₁
METODA FUNKCYJNA
Jest to najdokładniejsza i najbardziej pracochłonna metoda. Może być użyta gdy zjawisko jest ilorazem lub iloczynem czynników.
Z=a*b lub Z=a/b
Etapy obliczeń:
Obliczamy współczynniki zmienności dla poszczególnych czynników:
A= (a₁/a₀)-1
B= (b₁/b₀)-1
Obliczamy odchylenie:
OA= Z*A*[1+(B/2)]
OB= Z*B*[1+(A/2)]
2*- Dla trzech czynników jest trochę inaczej:
OA= Z*A*[1+(B+C)/2+(B*C)/3]
OB= Z*B*[1+(A+C)/2+(A*C)/3]
OC= Z*C*[1+(A+B)/2+(A*B)/3]
METODA RESZTY
Udział w nich bierze czynnik ludzki. Stosujemy je do obliczeń związanych z ustaleniem wpływu wielkości zatrudnienia i wydajności pracy lub zatrudnienia i przeciętnego wynagrodzenia na dynamikę produkcji lub wynagrodzenia. Mogą być tylko dwa czynniki np.: Z=a*b.
Etapy obliczeń:
Obliczamy wskaźniki dynamiki zjawiska i czynników:
Z= (z₁/z₀)*100%
A= (a₁/a₀)*100%
B= (b₁/b₀)*100%
Drugi krok polega na określeniu przyrostu wskaźnika dynamiki do wskaźnika dynamiki zjawiska:
OA= △a/△Z [%]
OB= 100%-OA
Zadanie 1.2 str. 10
a)
|
to |
t1 |
odchylenie |
Sprzedaż (S) |
600 |
739,2 |
139,2 |
Zatrudnienie (R) |
1500 |
1680 |
180 |
Wydajność pracy (W) |
0,4 |
0,44 |
0,04 |
Metoda kolejnych podstawień :
W= S/R ⇛ S= R*W
Os= Z₁*W₁-Z₀*W₀
Oz= Z₁*W₀-Z₀*W₀= 1680*0,4-1500*0,4= 72
Ow= Z₁*W₁-Z₁*W₀= 1680*0,44-1680*0,4= 67,2
Oz+Ow= 72+67,2= 139,2 ⇒ odchylenie sprzedaży
Odp.: Wzrost zatrudnienia o 180 osób przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost sprzedaży o 72. Wzrost wydajności o 0,04 na jednego zatrudnionego przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost sprzedaży o 67,2.
Metoda reszty :
S= (s₁/s₀)*100%= (739,2/600)*100%= 123,2%
Z= (z₁/z₀)*100%= (1680/1500)*100%= 112%
W= (w₁/w₀)*100%=(0,44/0,4)*100%= 110%
OZ= 12/23,2= 0,52⇒ 52%
OW= 100%-52%= 48%
OZ= 52%*139,2= 72,38
OW= 48%*139,2= 66,82
OZ+OW= 72,38+66,82= 139,2
b)
|
to |
t1 |
odchylenie |
Sprzedaż (S) |
600 |
739,2 |
+139,2 |
Wyposażenie majątkowe (Wm) |
0,2 |
0,275 |
+0,075 |
Produkty majątku (Pm) |
2 |
1,6 |
-0,4 |
Wm= M/Z
Pm= S/M
W takim przypadku sprzedaż (s) zmieniamy na wydajność (w) !
|
to |
t1 |
odchylenie |
Wydajność (W) |
0,4 |
0,44 |
+0,04 |
Wyposażenie majątkowe (Wm) |
0,2 |
0,275 |
+0,275 |
Produkty majątku (Pm) |
2 |
1,6 |
-0,4 |
Ow= Wm₁*Pm₁-Wm₀*Pm₀= 0,257*1,6-0,2*2= 0,04 ⇒ odchylenie łączne
OWm= Wm₁*Pm₀-Wm₀*Pm₀= 0,275*2-0,2*2= 0,15
OPm= Wm₁*Pm₁-Wm₁*Pm₀= 0,275*1,6-0,275*2= -0,11
Owm+ Opm= 0,15-0,11= +0,04
Odp.: Wzrost wyposażenia majątkowego na jednego zatrudnionego o 0,075 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost wydajności o 0,15. Spadek produktywności o -0,4 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek wydajności o -0,11.
Zadanie:
Jakie czynniki wpłynęły na zmianę czynności sprzedaży w firmie:
|
Plan 0 |
Wykonali |
Odchylenie |
Sprzedaż (S) |
120 |
113,4 |
-6,6 |
Ilość sklepów (is) |
20 |
18 |
-2 |
Zatrudnienie (R) |
6 |
7 |
1 |
Wydajność (W) |
1 |
0,9 |
-0,1 |
S= is*R*W
Os= is₁*R₁*W₁-is₀*R₀*W₀= -6,6
Ois= is₁*R₀*W₀-is₀*R₀*W₀= 18*6*1-20*6*1= -12
OR= is₁*R₁*W₀-is₁*R₀*W₀= 18*7*1-18*6*1= +18
OW= is₁*R₁*W₁-is₁*R₁*W₀= 18*7*0,9-18*7*1= -6,6
Ois+OR+OW= -12+18-6,6= -0,6
Odp.: Spadek ilości sklepów o -2 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek sprzedaży o -12. Wzrost zatrudnienia o 1 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost sprzedaży o 18. Spadek wydajności o -0,1 na jednego pracownika przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek sprzedaży o -6,6.
Zadanie 1.3 str. 11
|
t₀ |
t₁ |
Odchylenie |
Sprzedaż (S) |
600 |
739,2 |
139,2 |
Majątek ogółem (M) |
300 |
462 |
162 |
Produktywność majątku (Pm) |
2 |
1,6 |
-0,4 |
Metoda kolejnych podstawień:
S=M*Pm
OS= M₁*Pm₁-M₀*Pm₀= 462*1,6-300*2= 139,2
OM= M₁*Pm₀-M₀*Pm₀= 462*2- 300*2= 324
OPm= M₁*Pm₁-M₁*Pm₀= 462*1,6- 462*2= -184,8
OM+Opm= 324+(-184,8)= 139,2
Odp.: Wzrost majątku ogólnego o 162 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost sprzedaży o 324. Spadek produktywności majątku o -0,4 przy nie zmienionych innych warunkach spowodował spadek sprzedaży o -184,8
Metoda funkcyjna:
A= (a₁/a₀)-1= (462/300)-1= 0,54
B= (b₁/b₀)-1= (1,6/2)-1=-0,2
OA= Z₀*A[1+(B/2)]= 600*0,54[1+(-0,2/2)]=291,6
OB= Z₀*B[1+(A/2)]= 600*(-0,2)[1+(0,54/2)]= -152,4
OA+OB= 291,6+(-152,4)= 139,2
Odp.:
Zadanie 1.4 str. 11
|
t₀ |
t₁ |
Odchylenie |
Sprzedaż (S) |
600 |
739,2 |
139,2 |
Zatrudnienie (Z) |
1500 |
1680 |
180 |
Wyposażenie majątkowe (Wm) |
0,2 |
0,275 |
0,075 |
Produktywność majątku (Pm) |
2 |
1,6 |
-0,4 |
Metoda kolejnych podstawień:
S=Z*Wm*Pm
OS= Z₁*Wm₁*Pm₁-Z₀*Wm₀*Pm₀= 1680*0,275*1,6-1500*0,2*2= 139,2
OZ= Z₁*Wm₀*Pm₀-Z₀*Wm₀*Pm₀= 1680*0,2*2-1500*0,2*2= 72
OWm= Z₁*Wm₁*Pm₀-Z₁*Wm₀*Pm₀= 1680*0,275*2-1680*0,2*2= 252
OPm= Z₁*Wm₁*Pm₁-Z₁*Wm₁*Pm₀= 1680*0,275*1,6-1680*0,275*2= -184,8
OZ+OWm+OPm= 72+252+(-184,8)= 139,2
Odp.: Wzrost zatrudnienia o 180 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost sprzedaży o 72. Wzrost wyposażenia majątkowego o 0,075 przy nie zmienionych innych warunkach spowodował wzrost sprzedaży o 252. Spadek produktywności majątku o -0,4 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek sprzedaży o -184,8.
Metoda funkcyjna:
A= (a₁/a₀)-1= (1680/1500)-1= 0,12
B= (b₁/b₀)-1= (1,6/2)-1= -0,2
C=(c₁/c₀)-1= (0,275/0,2)-1= 0,375
OA= Z₀*A[1+(b+c)/2+(b*c)/3]= 600*0,12[1+(-0,2+0,375)/2+(-0,2*0,375)/3]= 76,5
OK.= Z₀*B[1+(a+c)/2+(a*c)/3]= 600*(-0,2)[1+(0,12+0,375)/2+(0,12*0,375)/3]= -151,5
OC= Z₀*C[1+(a+b)/2+(a*b)/3]= 600*0,375[1+(0,12-0,2)/2+(0,12*-0,2)/3]= 214,2
OA+OB.+OC= 76,5+(-151,5)+214,2= 139,2
Odp.:
Zadanie 1.5 str. 12
|
t₀ |
t₁ |
odchylenie |
Wielkość produkcji (q) |
5 |
6 |
1 |
Norma zużycia materiału (n) |
3,5 |
3 |
-0,5 |
Cena za 1 metr materiału (p) |
90 |
100 |
10 |
Koszt materiałów bezpośrednich (K) |
1575 |
1800 |
225 |
Metoda kolejnych podstawień:
K=q*n*p
OK.= q₁*n₁*p₁-q₀*n₀*p₀*= 6*3*100-5*5*3,5*90= 225
Oq= q₁*n₀*p₀-q₀*n₀*p₀= 6*3,5*90-5*3,5*90= 315
On= q₁*n₁*p₀-q₁*n₀*p₀= 6*3*90-6*3,5*90= -270
Op= q₁*n₁*p₁-q₁*n₁*p₀= 6*3*100-6*3*90= 180
Oq+On+Op= 315+(-270)+180= 225
Odp.: Wzrost wielkości produkcji o 1 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost kosztów materiałów bezpośrednich o 315. Spadek normy zużycia materiału o -0,5 przy nie zmienionych innych warunkach spowodował spadek kosztów materiałów bezpośrednich o -270. Wzrost ceny materiału za 1 metr o 10 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost kosztów materiałów bezpośrednich o 180.
Metoda funkcyjna :
A= (6/5)-1= 0,2
B=(3/3,5)-1= -0,14
C=(100/90)-1= 0,11
OA= 1575*0,2[1+(-0,14+0,11)/2+(-0,14*0,11)/3]= 308,7
OB= 1575*(-0,14)[1+(0,2+0,11)/2+(0,2*0,11)/3]= -256,22
OC= 1575*(0,11)[1+(0,2-0,14)/2+(0,2*-0,14)/3]= 176,89
OA+OB+OC= 308,7+(-256,22)+176,89= 229,37⇒ małe niedociągnięcie obliczeniowe (powinno być 225)
Zadanie 1.6 str. 12
|
t₀ |
t₁ |
odchylenie |
Zatrudnienie (Z) |
900 |
882 |
-18 |
Średnia płaca jednego zatrudnionego (ś) |
42 |
58,8 |
16,8 |
Wynagrodzenia (W) |
37800 |
51861,1 |
14061,1 |
W=z*ś
Metoda kolejnych podstawień :
OW= z*ś-z*ś= 882*58,8-900*42= 14061,1
Oz= z*ś-z*ś= 882*42-900*42= -756
Oś= z*ś-z*ś= 882*58,8-882*42= 14817,6
Oz+Oś= -756+14817,6= 14061,6
Odp.: Spadek zatrudnienia o -18 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek wynagrodzenia o -756. Wzrost średniej płacy jednego zatrudnionego o 16,8 przy nie zmienionych innych warunkach spowodował wzrost wynagrodzenia o 14817,6.
Metoda reszty :
Z= (z₁/z₀)*100%= (882/900)*100%= 98%
Ś= (ś₁/ś₀)*100%= (58,8/42)*100%= 140%
W= (w₁/w₀)*100%= (51861,6/37800)*100%= 137,2%
OŚ= 40/37,2= 1,07⇒ 107%
OZ=100%-107%= -7%
OŚ= 107%*14061,6= 15045,912
OZ= -7%*14061,6= -984,312
OZ+OŚ= 15045,912+(-984,312)= 14061,6
Odp.: Spadek zatrudnienia o -18 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek wynagrodzeń o -984,312. Wzrost średniej płacy jednego zatrudnionego o 16,8 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost wynagrodzeń o 15045,912.
Zadanie 1.7 str. 13
|
t₀ |
t₁ |
odchylenie |
Wielkość produkcji (q) |
1000 |
1300 |
300 |
Pracochłonność jednej sztuki wyrobu w godzinach (t) |
2,5 |
2 |
-0,5 |
Średnia stawka za godzinę (p) |
20 |
29 |
9 |
Koszty płac bezpośrednich (K) |
50000 |
75400 |
25400 |
K=q*t*p
Metoda kolejnych podstawień :
OK= q₁*t₁*p₁-q₀*t₀*p₀= 1300*2*29-1000*2,5*20= 25400
Oq= q₁*t₀*p₀-q₀*t₀*p₀= 1300*2,5*20-1000*2,5*20= 15000
Ot= q₁*t₁*p₀-q₁*t₀*p₀= 1300*2*20-1300*2,5*20= -13000
Op= q₁*t₁*p₁-q₁*t₁*p₀= 1300*2*29-1300*2*20= 23400
Oq+Ot+Op= 15000+(-13000)+23400= 25400
Odp.: Wzrost wielkości produkcji o 300 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost koszów płac bezpośrednich o 15000. Spadek pracochłonności jednej sztuki wyrobu o -0,5 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek kosztów płac bezpośrednich o -13000. Wzrost średniej stawki za godzinę o 9 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost kosztów płac bezpośrednich o 23400.
Metoda funkcyjna :
A=(1300/1000)-1= 0,3
B=(2/2,5)-1= -0,2
C=(29/20)-1= 0,45
OA= 50000*0,3[1+(-0,2+0,45)/2+(-0,2*0,45)/3]= 16425
OB= 50000*(-0,2)[1+(0,3+0,45)/2+(0,3*0,45)/3]= -14200
OC= 50000*0,45[1+(0,3-0,2)/2+(0,3*-0,2)/3]= 23175
OA+OB+OC= 16425+(-14200)+23175= 25400
Zadanie 1.8 str. 13
|
t₀ |
t₁ |
odchylenie |
Kredyt bankowy (k) |
5000 |
6000 |
1000 |
Oprocentowanie kredytu bankowego (p) |
50 |
45 |
-5 |
Odsetki od kredytów bankowych (O) |
2500 |
2700 |
200 |
O=k*p
Metoda kolejnych podstawień :
OO= k*p-k*p= 6000*45-5000*50= 200
Ok= k*p-k*p= 6000*50-5000*50= 500
Op= k*p-k*p= 6000*45-6000*50= -300
Ok+Op= 500+(-300)= 200
Odp.: Wzrost kredytu bankowego o 1000 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost odsetek od kredytów bankowych o 500. Spadek oprocentowania kredytu bankowego o -5 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował spadek odsetek od kredytów bankowych o -300.
Metoda funkcyjna :
A= (6000/5000)-1= 0,2
B= (45/50)-1= -0,1
OA=2500*0,2[1+(-0,1/2)]= 475
OB=2500*(-0,1)[1+(0,2/2)]= -275
OA+OB= 475+(-275)= 200
Zadanie z ćwiczeń
|
t |
t |
odchylenie |
Ilość godzin jednego pracownika przepracowanych (g) |
195 |
205 |
10 |
Stawka za jedną godzinę (s) |
10 |
11 |
1 |
Wynagrodzenie w tyś. Zł. (W) |
1950 |
2255 |
305 |
W=g*s
Metoda reszty :
W=(2255/1950)*100%= 115,64%
g= (205/195)*100%= 105,13%
s= (11/10)*100%= 110%
Og= 5,13/15,64= 0,33⇒ 33%
Os= 100%-33%=67%
Og= 33%*305= 100,65
Os= 67%*305= 204,35
Og+Os= 100,65+204,35= 305
Odp.: Wzrost ilości godzi przepracowanych o 10 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost wynagrodzenia o 100,65. Wzrost stawki za jedną godzinę o 1 przy nie zmienionych innych czynnikach spowodował wzrost wynagrodzenia o 204,35.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
P
Otoczeni
Wyszukiwarka