pytania z prawa gggospodarczegp, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5, Prawo Gospodarcze


1. Źródła prawa gospodarczego

Źródła prawa gospodarczego: to pewne wytyczne dla ustawodawcy jak ma to być prawo budowane .
1. konstytucja
2.ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z lipca2004 -przedsiębiorca to osoba fizyczna prawna, jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawna wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą.
-ustawa reguluje podejmowanie i wykonywanie zakończenie działalności gospodarczej na terytorium RP oraz zadania administracji publicznej w tym zakresie.
3.ustawa kodeks cywilny są tam przepisy stosowane w prawie gospodarczym np.; prawo zobowiązań i zdolność prawna zdolność do czynności prawnej -działy prawa cywilnego zawierające prawo osobowe czyli zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej
-prawa zobowiązań
-prawa spadkowe
-prawa rzeczowe
-zdolność prawna to zdolność do bycia stroną zdolność do określonych czynności prawnych, ma ją każdy od chwili urodzenia aż do momentu śmierci nawet poczęte dziecko.
-zdolność do czynności prawnych zależy od wieku:
a. pełna zdolność mają osoby pełnoletnie wyjątek gdy 16letnia dziewczyna wstąpi w związek małżeński
b. ograniczoną zdolność mają osoby między13 a 18 rokiem życia i częściowo ubezwłasnowolnione
c. nie mają zdolności do czynności prawnej osoby całkowicie ubezwłasnowolnione.
Podmioty prawa: osoby fizyczne które mają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej, zdolności prawnej nie ma osoba zaginiona co uznał sąd i osoby prawne wg art33KC.
Rodzaje spółek:
-cywilna w KC
-komandytowa, akcyjna, jawna, partnerska w KSH.
4; kodeks spółek handlowych -spółka cywilna nie jest spółką handlową ale może wykonywać działalność gospodarczą. Spółka powstaje dla osiągnięcia celu gospodarczego czyli prowadzenia działalności gospodarczej, jest w prawie postrzegana że nie jest osobą prawną i nie ma osobowości prawnej. S.C. trzeba rejestrować i zaewidencjować.
5;ustawa o KRS przedsiębiorstwo może prowadzić działalność po uzyskaniu wpisu do rejestru albo po ewidencji dział. Gospodarczej. Wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi (spółka kapitałowa nie jest rejestrowana jest to spółka w organizacji może podjąć działalność gospodarczą). Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru w KRS albo do działalności gospodarczej zwanej ewidencją. Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Organy ewidencyjne:
-wójt
-burmistrz
-prezydent miasta
Wspólnicy S.C. to samodzielni przedsiębiorcy w ewidencji tam po jej umieszczeniu S.C. działa zgodnie z prawem,
-spółka kapitałowa nie jest rejestrowana w organizacji tzn., nie wpisana do rejestru ale może podjąć działalność gospodarczą
-w ustawie o KRS są podmioty które podlegają rejestracji (spółki kapitałowe, spółki prawa handlowego, stowarzyszenia)> KRS określa: kto jest właścicielem, zasadę domniemania prawdziwości, zasadę jawności.
-każde przedsiębiorstwo uzyskuje wpis do PKD jest to pomocne urzędnikom w odnalezieniu czym się zajmuje.
Działalność agroturystyczna nie jest działalnością rolną mówi o tym art.3 ustawy, przepisów nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego a także wynajmowanie przez rolników pokoi i sprzedaż posiłków domowych , świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
Działalność gospodarcza-art.2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej-to zarobkowa działalność wytwórcza budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie i rozpoznawanie wydobywanie kopalin ze złóż a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

2. Prokura, firma, konsument

I. Pojęcie konsumenta

1. Znaczenie definicji konsumenta

Po dokonaniu nowelizacji kodeksu cywilnego ustawą z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw1 definicja „konsumenta” została umiejscowiona w części ogólnej KC w art. 221, zgodnie z którym: za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Dotychczas odpowiednią definicję zawierał art. 384 § 3 KC, znajdujący się w ogólnych przepisach o zobowiązaniach umownych. Ustawodawca jednak uznał, iż obecnie jest to zagadnienie o podstawowej doniosłości dla całego prawa cywilnego i dlatego zmienił miejsce tej definicji w systematyce KC. Niemniej i na tle poprzedniego stanu prawnego nie mogło być wątpliwości co do generalnego charakteru definicji „konsumenta” w sferze prywatnoprawnej. Pojęcie „konsumenta” jest bowiem nierozerwalnie związane z obrotem gospodarczym, a ten opiera się właśnie na zobowiązaniach umownych2. Ponadto należy dodać, że definicję „konsumenta” wprowadzono do KC w związku z konstruowaniem systemowej ochrony interesów konsumenta. Przyznane przez normę cywilnoprawną na rzecz podmiotu stosunku prawnego prawa podmiotowe mają służyć ochronie jego interesów indywidualnych. Tymczasem występująca dysproporcja siły między profesjonalistą a konsumentem powoduje faktyczną niemożność realizacji przez konsumenta przyznanych mu uprawnień, ponieważ w obrocie gospodarczym jest on stroną typowo słabszą. Niezbędne jest zatem wprowadzenie dodatkowych uprawnień dla konsumenta w celu rzeczywistego usunięcia skutków naruszenia jego interesu. Urzeczywistnieniu tych celów służyć ma funkcja ochronna prawa, w szczególności zaś funkcja ochronna sensu stricto, czyli tzw. funkcja opiekuńcza, której oddziaływanie stanowi domenę prawa cywilnego3.

2. Aspekt podmiotowy definicji „konsumenta”

Definicja wprowadza znacznie węższy zakres podmiotowej kwalifikacji konsumenta, ponieważ konsumentem może być obecnie wyłącznie osoba fizyczna. Komisja Kodyfikacyjna uznała bowiem, że utrzymywanie szerszego pojęcia konsumenta prowadzi do pogorszenia sytuacji polskich przedsiębiorstw w porównaniu z przedsiębiorstwami zagranicznymi4. W konsekwencji definicję „konsumenta” umieszczono w dziale odnoszącym się do osób fizycznych. Ponadto należy uznać, że szersza koncepcja pozostaje w sprzeczności z przesłankami uzasadniającymi ochronę konsumenta5. Minimalistycznie określony konsument powinien zatem stanowić regułę w hipotezie norm konstruujących szczególny mechanizm ochronny oraz powinien być punktem odniesienia dla ewentualnych tendencji rozszerzających zakres działania tych norm. Ustawodawca może bowiem potraktować również i inne podmioty w określonej sytuacji jak konsumentów, może także określone podmioty objąć taką samą ochroną, jaka przysługuje konsumentom.

3. Aspekt funkcjonalny

Rodzaj podmiotowości prawnej nie jest warunkiem sine qua non gwarantującym ex lege ochronę prawną. Od strony funkcjonalnej bowiem definicja konsumenta w sensie negatywnym wskazuje na bezpośredni związek z działalnością gospodarczą lub zawodową. Konstrukcja taka sprawia, że kontrahent prowadzący działalność gospodarczą lub zawodową będzie musiał każdorazowo wykazać charakter i cel dokonywanej przez siebie czynności prawnej. W szczególności powinien dowieść, że po jego stronie dana czynność prawna nie jest czynnością handlową lub zawodową.

4. Kryterium działalności gospodarczej lub zawodowej

Pewne wątpliwości interpretacyjne pojawiają się w kontekście „przedmiotu związania”, który dotyczy działalności gospodarczej i zawodowej. Kodeks cywilny nie zawiera definicji pojęcia „działalność gospodarcza”. Wprawdzie pojęcie „działalności gospodarczej” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 1 ustawy - Prawo działalności gospodarczej6, ale definicja tam zawarta nie posiada charakteru uniwersalnego, ponieważ skonstruowana została na użytek tejże ustawy - i to o charakterze publicznoprawnym. Dlatego też przy konotacji pojęcia „działalność gospodarcza” w znaczeniu użytym w art. 221 KC należy odwołać się do dyrektyw semantycznych oraz uwzględnić określony stan faktyczny w kontekście całego ustawodawstwa7. W literaturze oraz orzecznictwie do najbardziej charakterystycznych właściwości wskazujących na gospodarczy charakter działalności zalicza się: profesjonalizm, dążenie do osiągnięcia jak najlepszego wyniku ekonomicznego lub racjonalność gospodarowania, działanie na własny rachunek, powtarzalność działań oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym8. W treści omawianego artykułu, jak również w wielu innych przepisach prawa, pojawia się nadto pojęcie „działalności zawodowej”. Terminem tym można objąć każdą działalność wykonywaną w sposób profesjonalny, która formalnie rzecz biorąc nie posiada cech działalności gospodarczej. W szczególności dotyczy to tzw. wolnych zawodów, jak i działalności w zakresie wykonywania władzy publicznej. W tym ostatnim aspekcie pojęcie „konsumenta” wykracza poza sferę obrotu gospodarczego. Niemniej z uwagi na charakter instytucji prawnych związanych z ochroną interesu konsumenta praktyczna użyteczność tego kryterium będzie raczej niewielka.

5. Kryterium związku z działalnością gospodarczą

Ujęcie „związku” między dokonywaną czynnością a prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową może być ograniczone do związku bezpośredniego, a może też obejmować jakiekolwiek przejawy działania podmiotu prowadzącego tę działalność9.

Pojęcie czynności „pozostającej w związku” z prowadzoną działalnością gospodarczą (przedsiębiorstwem10) jest pojęciem szerszym aniżeli pojęcie czynności „w zakresie” działalności gospodarczej (przedsiębiorstwa). Wydaje się, że zakres przedsiębiorstwa wiąże się ze statutowym przedmiotem działalności danego podmiotu. Natomiast związek z ową działalnością obejmuje ponadto czynności, które służą tej działalności lub w jakikolwiek inny sposób jej dotyczą11. Można zaryzykować twierdzenie, iż czynności dokonywane w zakresie przedsiębiorstwa pozostają w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Nie oznacza to jednak, że pozostałe czynności wykazują jedynie związek pośredni z tą działalnością12.

II. Firma

1. Pojęcie i charakter prawny firmy

Zgodnie z art. 632 kodeksu spółek handlowych (KSH) przepisy o firmie zawarte w kodeksie handlowym (KH) zostały utrzymane w mocy do czasu wydania nowych przepisów w tym względzie. Te nowe przepisy znalazły się obecnie w art. 431-4310 KC. Zgodnie z art. 431 KC przedsiębiorca działa pod firmą.

W stosunku do dotychczasowego rozumienia tej instytucji formuła firmy skonstruowana jest znacznie szerzej, a przy tym odmienny jest aspekt jej rozumienia. Po pierwsze, na tle KH firma odnosiła się jedynie do spółek prawa handlowego. Natomiast KC odnosi firmę do wszystkich przedsiębiorców. Firmą mogą się zatem posługiwać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, a także tzw. niepełne osoby prawne, które prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Po drugie, ustawodawca opowiedział się za podmiotowym ujęciem znaczenia firmy. Dotychczas firma postrzegana była głównie w aspekcie przedmiotowym. Oznaczała bowiem nazwę przedsiębiorstwa prowadzonego przez niektóre podmioty. Tak rozumiana firma stanowiła przedmiot praw przedsiębiorcy. W świetle dawnego art. 55 KC należała ona w konsekwencji do składników niematerialnych przedsiębiorstwa, służących do realizacji określonych zadań gospodarczych. Obecnie firma jest oznaczeniem służącym przede wszystkim wyróżnianiu przedsiębiorców w obrocie prawnym. Służy zatem identyfikacji podmiotowej.

2. Rozporządzenia firmą

Prawo do firmy jest prawem majątkowym związanym nierozerwalnie z przedsiębiorcą. Stanowi jego dobro osobiste. Dlatego też nie może być ono zbyte (art. 439 § 1 KC). Przedsiębiorca może jednak upoważnić inną osobę do korzystania z firmy na zasadzie licencji, pod warunkiem, że nie wprowadza to w błąd.

3. Zasady prawa firmowego

Podobnie jak na tle KH, również i teraz można sformułować katalog zasad dotyczących firmy. Należą do nich przede wszystkim zasady: jawności (obowiązek zgłoszenia i wpisania firmy do właściwego rejestru - art. 432 § 2 KC), prawdziwości (nakaz zgodności brzmienia firmy ze statusem prawnym i faktycznym oraz zakaz wprowadzania w błąd - art. 435, 433 § 2 KC), ciągłości (kontynuacja używania pierwotnego brzmienia firmy, mimo zajścia okoliczności, które uzasadniałyby zmianę tego brzmienia - art. 437, 438 KC), wyłączności (firma przedsiębiorcy powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku - art. 433 § 1 KC) oraz jedności (przedsiębiorca może posiadać tylko jedną firmę).

4. Ochrona prawa do firmy

Firma jako nazwa przedsiębiorcy pozostaje pod ochroną prawa cywilnego. Środki tej ochrony przewidziane są w art. 4310 KC. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, a w razie dokonanego naruszenia może żądać usunięcia jego skutków. Przepis ten ma charakter autonomiczny względem art. 24 KC, zatem wyłącza jego zastosowanie. Przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji również nie znajdą tu zastosowania, ponieważ regulują ochronę oznaczeń przedsiębiorstwa, a nie przedsiębiorcy. Zbieg ewentualnych roszczeń może nastąpić wówczas, kiedy firma przedsiębiorcy pokrywać będzie się z nazwą przedsiębiorstwa.

III. Prokura

1. Pojęcie prokury

Instytucję prokury, podobnie jak w przypadku firmy, ustawodawca recypował do KC z przepisów KH (art. 60-65). Po dokonaniu koniecznych zmian, głównie z uwagi na znacznie szerszy zakres podmiotowy jej funkcjonowania, prokura została włączona do przepisów części ogólnej KC w art. 1091-1099. Nowe przepisy nie zmieniają samej istoty tej instytucji, a jedynie wprowadzają pewne modyfikacje, których potrzeba wynika z dotychczasowych doświadczeń w obrocie handlowym (gospodarczym). Definicję „prokury” zawiera art. 1091 § 1 KC, zgodnie z którym:

prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Prokura jest zatem pełnomocnictwem stanowiącym umocowanie do działania w imieniu przedsiębiorcy13. Źródło tego umocowania wynika z jednostronnej czynności prawnej o charakterze upoważniającym, która sama przez się nie rodzi po stronie pełnomocnika zwanego prokurentem obowiązku wykonania umocowania. Skuteczność udzielenia pełnomocnictwa, w tym i prokury, nie zależy jednak od istnienia stosunku podstawowego (wewnętrznego), wynikającego z umowy zawartej między przedsiębiorcą a prokurentem. Niemniej w praktyce obrotu taki stosunek zwykle istnieje.

2. Zakres prokury

Ze względu na zakres umocowania prokura jest odrębnym rodzajem pełnomocnictwa wyartykułowanym obok pełnomocnictwa ogólnego, pełnomocnictwa rodzajowego oraz pełnomocnictwa do poszczególnej czynności. Charakteryzuje się jednakowym, stypizowanym przez ustawę zakresem uprawnień prokurenta. W stosunku do pełnomocnictwa ogólnego przedmiotowy zakres prokury jest znacznie szerszy, ponieważ obejmuje wszelkie czynności sądowe i pozasądowe, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a nie tylko czynności zwykłego zarządu. Pojęcie „przedsiębiorstwa” użyte tu zostało w znaczeniu funkcjonalnym i oznacza działalność gospodarczą. Prowadzenie przedsiębiorstwa (działalności gospodarczej) należy odróżnić od prowadzenia spraw. Prowadzenie spraw należy bowiem do wewnętrznej sfery działalności określonego podmiotu. Prokura natomiast, jako rodzaj pełnomocnictwa, stanowi kategorię prawną z zakresu reprezentacji. Odnosi się zatem do stosunków zewnętrznych, zachodzących pomiędzy przedsiębiorcą a osobami trzecimi. Ustawowo określony zakres umocowania ma charakter bezwzględnie wiążący, w związku z czym nie można prokury ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, np. w przypadku prokury oddziałowej. Cecha ta również odróżnia prokurę od pełnomocnictwa ogólnego, a służyć ma bezpieczeństwu obrotu. Prokura nie jest jednak pełnomocnictwem nieograniczonym. Granice umocowania określone są przede wszystkim w art. 1093 KC i dotyczą od strony negatywnej zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz zbywania i obciążania nieruchomości. U podstaw takiego rozwiązania legło przekonanie, iż poza granicami prokury należy konsekwentnie lokować wszelkie czynności, które pozbawiają przedsiębiorcę prawa do korzystania z przedsiębiorstwa. We wszystkich tych przypadkach wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Ustawodawca stara się w ten sposób chronić mocodawcę przed samodzielną, a zbyt daleko idącą ingerencją ze strony prokurenta i zmusza tym samym przedsiębiorcę do czuwania nad podstawami swojej egzystencji.

3. Udzielenie prokury

Obecnie prokury może udzielić przedsiębiorca, a nie tylko spółka prawa handlowego. Legitymacja ta jednak nie przysługuje każdemu przedsiębiorcy, lecz tylko temu, który podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Prokura może być udzielona tylko osobie fizycznej, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Udzielenie prokury jest bowiem aktem najwyższego zaufania ze strony mocodawcy, a wobec osoby prawnej jest ono raczej nie do pomyślenia. Ponadto funkcjonowanie osoby prawnej w roli prokurenta naruszałoby zasadę pewności i bezpieczeństwa obrotu, gdyż ta działa poprzez swoje organy, których skład może ulegać zmianom. W art. 1092 § 1 KC przyjęto, że prokura powinna być udzielona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Również do dokonania przez prokurenta czynności prawnej, do ważności której potrzebna jest szczególna forma, wystarczy zwykła forma pisemna prokury. Art. 99 § KC nie ma tu bowiem zastosowania.

Udzielenie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

4. Rodzaje prokury

Kodeks cywilny wyróżnia prokurę łączną i prokurę oddzielną (art. 1094 § 1) oraz prokurę oddziałową (art. 1095). Prokura łączna przypomina reprezentację łączną, co polega na tym, że przy dokonywaniu czynności prawnych konieczne jest współdziałanie prokurentów. Sposób wykonywania prokury łącznej określa mocodawca. Może on polegać na łącznym działaniu wszystkich prokurentów, lub niektórych z nich, bądź to w zespołach wskazanych przez mocodawcę, bądź to dowolnie dobranych. W odniesieniu do reprezentacji biernej reguła ta nie ma zastosowania, w związku z czym oświadczenia kierowane do przedsiębiorcy lub doręczenie pism mogą być dokonane wobec jednego tylko prokurenta. Udzielenie i sposób wykonywania prokury łącznej powinny być zgłoszone do rejestru przedsiębiorców. Prokura oddzielna polega zaś na tym, że przedsiębiorcę może skutecznie reprezentować tylko jeden prokurent, mimo iż ustanowiono kilku prokurentów. Natomiast pod pojęciem prokury oddziałowej (filialnej) rozumie się prokurę o ograniczonym przez mocodawcę zakresie umocowania do reprezentacji, mianowicie tylko do spraw związanych z oddziałem przedsiębiorstwa z wyłączeniem tych samych spraw, które dotyczą całego przedsiębiorstwa lub innych oddziałów.

5. Przeniesienie i wygaśnięcie prokury

Za wzorem art. 63 KH ustawodawca również w KC ustanowił zakaz przenoszenia prokury (art. 1096). Prokurent może jednak ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

Wygaśnięcie prokury oznacza ustanie umocowania prokurenta, który traci tym samym prawo do reprezentowania przedsiębiorcy wobec osób trzecich. Przyczyna wygaśnięcia prokury może wynikać z jej odwołania, zrzeczenia się przez prokurenta oraz z mocy prawa14. Zasadę odwołalności wyraża przepis, bezwzględnie obowiązujący, zawarty w art. 1097 § 1 KC. Niedopuszczalne jest zatem zrzeczenie się odwołalności prokury. Możliwość zrzeczenia się, tudzież odrzucenia, prokury jest powszechnie akceptowana w literaturze15. Jeżeli zaś chodzi o przyczyny wygaśnięcia prokury z mocy prawa, to zawiera je art. 1097 § 2-3. Należy do nich wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenie upadłości, otwarcie likwidacji oraz przekształcenie przedsiębiorcy, a także śmierć prokurenta. Natomiast śmierć przedsiębiorcy czy utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powodują wygaśnięcia prokury. Wygaśniecie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

3. Przedsiębiorca, kto jest, a kto nie jest?

Przedsiębiorcą - w ujęciu prawnym podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 431 KC; art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Przytoczoną tu definicję uważa się za wspólną dla całego systemu prawa - niektóre akty prawne definiują pojęcie przedsiębiorca odmiennie jak to zestawiono w poniższej tabeli, ale każda z tych definicji znajduje zastosowanie tylko i wyłącznie przy wykładni przepisów aktu, który ją zawiera.

Kwestia językowa

Należy zwrócić uwagę na podobieństwo znaczeniowe (a nawet występującą w szerokim zakresie równoznaczność) pojęć: "przedsiębiorstwo" i "przedsiębiorca". Ta sama spółka handlowa dla ekonomisty jest "przedsiębiorstwem", a dla prawnika obrotu gospodarczego - "przedsiębiorcą".

W języku potocznym i publicystyce utrwaliło się nazewnictwo: "przedsiębiorca" w odniesieniu do osoby fizycznej (np. właściciela przedsiębiorstwa) i "przedsiębiorstwo" w odniesieniu do podmiotu gospodarczego będącego jego własnością. Tymczasem z punktu widzenia prawa gospodarczego "przedsiębiorcą" jest właśnie podmiot gospodarczy, a nie jego właściciel (osoba fizyczna), zaś "przedsiębiorstwo" to termin prawa cywilnego oznaczający zespół składników przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Oba znaczenia terminu "przedsiębiorca" zlewają się w jedno w wypadku najprostszej formy podmiotu gospodarczego, jaki stanowi działalność gospodarcza osoby fizycznej.

Definicje ustawowe

Jednostka redakcyjna

Definicja

art. 43 1 KC

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w np. 33 1 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

Ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także:

  • osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

  • osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,

  • osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,

  • związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

Przedsiębiorca - podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego.

art. 479² KPC

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Od 25.09.03 wchodzi w życie wiele zmian w kodeksie cywilnym. Precyzują one, czym jest przedsiębiorca oraz jego oznaczenie na potrzeby obrotu cywilnoprawnego, zmieniają odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa, ściśle określają prokurę, itp.
W myśl nowych przepisów przedsiębiorcą jest
-osoba fizyczna,
-osoba prawna
-jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Przedsiębiorca powyższy działa pod firmą, którą ujawnia się we właściwym rejestrze.
Firma przedsiębiorcy nie może wprowadzać w błąd co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca tej działalności a także źródeł zaopatrzenia. Jeśli istnieje kilka firm przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na tym samym rynku, firmy te winny się dostatecznie od siebie odróżniać.
Firma osoby fizycznej a firma osoby prawnej
Firmą osoby fizycznej jest imię i nazwisko tej osoby. Do firmy można włączyć pseudonim lub też określenie wskazujące na przedmiot działalności, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie wybranych.
Firma osoby prawnej jest jej nazwa, która zawiera określenie formy prawnej, która może być podana w skrócie, ponadto wskazywać przedmiot działalności, siedzibę lub inne określenia dowolnie wybrane. Firma osoby prawnej może również zawierać imię i nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeśli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy.
Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby, określenie "oddział", ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę. Nabywca przedsiębiorstwa może nadal prowadzić działalność pod dotychczasową nazwą, powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy /chyb że strony postanowiły inaczej/. Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania z swojej firmy, gdy nie wprowadza to innych w błąd.
Firma jest związana z przedsiębiorcą w związku z tym nie może być zbyta /jak można sprzedać swoje nazwisko?/.
Można natomiast sprzedać nazwę przedsiębiorstwa.

Jakie składniki powinna zawierać "firma" firmy
Każdy przedsiębiorca działa pod określoną "firmą". Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą lub przedsiębiorstwo, niezależnie od ich formy prawnej, prowadzi je pod określoną nazwą. W odniesieniu do przedsiębiorców nazwa ta jest określana właśnie mianem "firmy". W kwestiach wyboru "firmy"nie można sobie pozwolić na całkowitą dowolność. Ustawodawca licznymi uregulowaniami ograniczył swobodę przy określaniu naszej "firmy". W niniejszym artykule opisuje jakie składniki powinna zawierać "firma" firmy z uwzględnieniem poszczególnych form prowadzenia działalności gospodarczej.
Opisuję jakie składniki powinna zawierać firma osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, nazwa spółki cywilnej, firma spółki jawnej, firma spółki partnerskiej, firma spółki komandytowej, firma spółki komandytowo-akcyjnej, firma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i firma spółki akcyjnej.
1. Zasady ogólne dotyczące "firmy"
Każdy przedsiębiorca jest określany za pomocą "firmy". Można powiedzieć, że "firma" to jest nazwą danego przedsiębiorcy. "Firma" związana jest ściśle z przedsiębiorcą. Tylko przedsiębiorca może posiadać firmę.
Przedsiębiorcami mogą być osoby fizyczne, osoba prawne i jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, którym jednak ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Przedsiębiorca działa pod firmą, czyli pod określoną nazwą. Firma ta musi być ujawniona we właściwym rejestrze.
Firma przedsiębiorcy musi się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.
Firmą osoby prawnej jest jej nazwa.
Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.
Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to okazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.
Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy.
Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie "oddział" ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.
Zmiana firmy wymaga ujawnienia w odpowiednim rejestrze. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej.
W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swojej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci - za zgodą jego małżonka i dzieci. Podobne zasady obowiązują odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.
Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.
Warto wiedzieć, że firma nie może być zbyta. Ale przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
2. Firma osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.
Jak już wyżej zostało powiedziane, osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową jest przedsiębiorcą. W tym przypadku na firmę takiego przedsiębiorcy składa się przede wszystkim imię i nazwisko danej osoby fizycznej. Oczywiście można włączyć do firmy pseudonim lub określenie wskazujące na przedmiot działalności danego przedsiębiorcy, miejsce prowadzenia tej działalności oraz innych określeń dowolnie obranych.
3. Nazwa spółki cywilnej.
Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Jak pamiętamy pod firmą może działać tylko przedsiębiorca, w związku z tym spółka cywilna nie może działać pod firmą. Pod własną firmą działają tu tylko wspólnicy tej spółki cywilnej. W przypadku spółki cywilnej mamy do czynienia z wspólnym przedsiębiorstwem wspólników spółki cywilnej. Natomiast przedsiębiorstwo może być wyróżniane "nazwą". Nazwa przedsiębiorstwa jest oznaczeniem indywidualizującym przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnioną część. Z teoretycznego punktu widzenia spółkę cywilna określa się więc za pomocą jej nazw a nie firmy. Wydawać się by się mogło, że podział na "firmę" i na "nazwę"jest w tej sytuacji sztuczny. Niemniej jednak taki podział istnieje i dlatego o nim wspominam. Tyle teorii. A jak to wygląda w praktyce? Nie ma ustalonych reguł dotyczących nazw spółek cywilnych. W związku z tym istnieje w tej kwestii pewna dowolność. Nazwą spółki cywilnej mogą być np. imiona i nazwiska wszystkich jej wspólników z dodatkiem "spółka cywilna" Moim zdaniem, dobrze by było gdyby nazwa spółki cywilnej była związana z rodzajem działalności prowadzonej przez spółkę. Warto nadać spółce taką nazwę, żeby nadawała się do wykorzystywania jej później w celach marketingowych, w reklamach, itp.. Uwaga ta dotyczy także firmy każdego innego przedsiębiorcy.
Pod adresem www.zdg.pl/spolki.htm można znaleźć więcej informacji na temat spółki cywilnej.
4. Firma spółki jawnej.
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna"
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.j."
Pod adresem http://www.zdg.pl/spolki.htm można znaleźć więcej informacji na temat spółki jawnej.
5. Firma spółki partnerskiej.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska"oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p."
Firmy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p."może używać tylko spółka partnerska.
6. Firma spółki komandytowej.
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa".
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.k."
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. A pamiętajmy, że komplementariusz za zobowiązania względem wierzycieli odpowiada bez ograniczenia.
Pod adresem www.zdg.pl/spolki.htm można znaleźć więcej informacji na temat spółki komandytowej.
7. Firma spółki komandytowo-akcyjnej.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna".
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A.".
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
8. Firma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Firma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być dobrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością"
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o.".
Pod adresem www.zdg.pl/spolki.htm można znaleźć więcej informacji na temat spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
9. Firma spółki akcyjnej.
Firma spółki akcyjnej może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna".
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.A."
Przedstawione informacje są podstawowymi regulacjami dotyczącymi firmy poszczególnych przedsiębiorców. Należy brać je pod uwagę przy ustalaniu firmy, czyli nazwy danego przedsiębiorcy.

4. Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo, zespół osobowych, rzeczowych oraz finansowych czynników wytwórczych zorganizowanych i skoordynowanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem dóbr oraz świadczeniem usług - a zatem podejmowanym przedsięwzięciem gospodarczym - i wytwarzania w ten sposób nowych wartości, tworzących w sumie dochód narodowy.

Ten ostatni element odróżnia przedsiębiorstwo od gospodarstwa domowego, będącego drugim podmiotem sfery realnej gospodarki, które jest tylko beneficjentem wytwarzanych przez przedsiębiorstwo dóbr i usług. Cechami charakteryzującymi przedsiębiorstwa są odrębności: ekonomiczna, organizacyjna, prawna oraz techniczno-produkcyjna, jak również racjonalność ekonomiczna oraz przedsiębiorczość.

Osoba tworząca przedsiębiorstwo z rozproszonych i często pojedynczo nieproduktywnych składników zasobów gospodarczych jest określana mianem przedsiębiorcy. W polskiej praktyce gospodarczej przedsiębiorstwa funkcjonują w różnych formach organizacyjno-prawnych, którymi są: spółki prawa cywilnego i handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie oraz jednoosobowe formy prowadzenia działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo wg art. 55 z indeksem pierwszym KC - jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

  1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

  2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

  3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości;

  4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

  5. koncesje, licencje i zezwolenia;

  6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;

  7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

  8. tajemnice przedsiębiorstwa;

  9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

5. Działalność gospodarcza - definicja

Działalność gospodarcza - forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku.

Definicje legalne

W prawie polskim istnieją następujące definicje legalne działalności gospodarczej:

zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w dalszej części tej ustawy.

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jeszcze inaczej definiuje działalność gospodarczą np. ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podział

Działalność gospodarczą, możemy podzielić ze względu na kilka kryteriów:

  1. Dochodowość

  • Swobodę działalności