W okresie ostatnich kilku lat bardzo wzrosło zainteresowanie systemowym bezpieczeństwem i higieną pracy. Problematyka bhp we współczesnym ujęciu, nie ogranicza się wyłącznie do zapobiegania chorobom zawodowym i wypadkom pracowników, odnosi się również do zdarzeń powodujących straty przedsiębiorstwa np. z powodu przestojów i awarii maszyn czy zanieczyszczenia środowiska.

Państwowy nadzór nad warunkami pracy sprawują:

1. Państwowa Inspekcja Pracy,

2. Państwowa Inspekcja Sanitarna,

3. Urząd Dozoru Technicznego,

4. Inne państwowe organy nadzoru takie jak:

A. urzędy morskie,

B. urzędy górnicze,

C. prokuratu­ra.

D. organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowla­nego(może to być starosta, wojewoda, lub Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego)

Związki zawodowe :

Ich podstawowym zadaniem jest obrona interesów, pracowników i działanie na rzecz poprawy ich sytuacji ekonomicznej i społecznej. Próbują one przeciwdziałać zwolnieniom, kontrolują przestrzeganie przez pracodawców, zabiegają o wyższe pensje i lepsze warunki pracy dla pracowników. Prowadzą również działalność samopomocową (np. fundusze strajkowe)

1. PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY (PIP):

Tekst jednolity ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy ogłoszony w Obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 października 2001 r. (poz. 1362)

To polski organ który ma za zadanie nadzorować i kontrolować przestrzeganie prawa pracy, działającym w zakresie określonym ustawą z 6 marca 1981r. (tekst jednolity Dz. U. z 2001r. nr124, poz. 1362 ze zmianami). Nadzór oraz Kontrole nad działalnością Państwowej Inspekcji Pracy sprawuje Rada Ochrony Pracy powołana przez Marszałka Sejmu.

Państwowa Inspekcja Pracy ma za zadanie nadzorować i kontrolować wszystkie zakłady pracy z wyjątkiem gospodarstw rolniczych indywidualnych. Dana inspekcja ma za zadnie sprawować nadzór nad wszystkimi kategoriami pracowników, którzy wykonują daną prace w ramach stosunku pracy, w zakresie przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy także nad innymi osobami którzy wykonują pracę w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, (studentami i uczniami oraz osobami wykonującymi prace społecznie użyteczne). Strukturę organizacyjną Inspekcji tworzy Główny Inspektorat Pracy i 16 Okręgowych Inspektoratów Pracy, funkcjonujących na terenie całego kraju.

A. Do zadań ustawowych Państwowej Inspekcji Pracy należy między innymi:

-nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych;

- kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i urządzeń technicznych oraz technologii;

- uczestniczenie w przyjmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych zakładów pracy lub ich części;

- nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn, urządzeń i narzędzi pracy;

- analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w badaniu okoliczności i przyczyn wypadków ciężkich, zbiorowych i śmiertelnych;

- ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika i udział w postępowaniu w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego;

- wnoszenie powództw oraz uczestniczenie w postępowaniu przed sądem pracy w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;

- udzielanie porad technicznych i prawnych;

- opiniowanie projektów aktów prawnych oraz inicjowanie prac legislacyjnych w zakresie prawa pracy;

- inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym.

2. 
   PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA (PIS):

Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

(Dz.U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1032, 
Nr 170, poz. 1217, Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600, 
z 2007 r. Nr 176, poz. 1238)
 

Państwowa Inspekcja Sanitarna została powołana po to aby realizowała zagadnienia z zdrowia publicznego, w szczególności poprzez nadzór nad warunkami:

- higieny środowiska,

-higieny pracy w zakładach pracy,

-higieny radiacyjnej,

-procesów nauczania i wychowywania,

-higieny wypoczynku i rekreacji,

-zdrowotnymi żywności i żywienia oraz przedmiotów użytku,

-higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczeniami, w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobiegania powstawania chorób, w tym cho­rób zakaźnych i zawodowych. Podlega ona aktualnemu ministrowi zdrowia, kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny który jest głównym organem administracji rządowej, podlegający pod ministra zdrowia. Organem doradczym (pomocniczym) i opiniodawczym w sprawach objętych zakresem działania PIS jest tzw. Rada Sanitarno-Epidemiologiczna powoływana na okres 3 lat

1. Do zadań ustawowych Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy między innymi:

• sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego,

• sprawowanie bieżącego nadzoru sanitarnego,

• prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska,

• prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej,

3. 
   URZĄD DOZORU TECHNICZNEGO(UDT):

Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r.

O dozorze technicznym (Dz.U. Nr 122, poz 1321)

Urząd Dozoru Technicznego jest państwową osobą prawną która ma za zadania realizować zagadnienia związane z wykonywaniem dozoru technicznego w zakresie ustalonym w ustawie o dozorze technicznym i aktach wykonawczych do tej ustawy.

Urząd ten ma zadania zapewniające bezpieczne funkcjonowanie urządzeń technicznych w danym zakładzie pracy które mogą stwarzać bezpośrednie zagrożenie utraty zdrowia lub życia pracownika, mienia lub środowiska. Urząd ten podlega właściwemu ministrowi do spraw gospodarki. Prezes UDT jest organem właściwym, w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach należących do zakresu działania UDT, organem wyższego stopnia jest minister właściwy do spraw gospodarki. Struktura UDT jest bardzo rozbudowana jednostka w której skład wchodzi 29 oddziałów terenowych. Zaplecze eksperymentalno-badawcze to Centralne Laboratorium dozoru Technicznego. W Urzędach Dozoru Technicznego działają jednostki certyfikujące systemy zarządzania , osoby i wyroby UDT-CERT, świadczy tez usługi w zakresie zgodności jako jednostka Notyfikowana nr 1433.

A. Do zadań ustawowych Urzędu Dozoru Technicznego:

-Uzgadnianie dokumentacji urządzeń technicznych w zakresie zgodności z przepisami o dozorze technicznym i warunkami dozoru technicznego

- Przeprowadzanie badań technicznych urządzeń przed wydaniem decyzji o jej eksploatacji lub dopuszczeniem do obrotu

- Prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych

- Ustalenie formy dozoru technicznego

- Prowadzenie postępowania w sprawach:

- Uprawnień do wytwarzania materiałów i elementów stosowanych do budowy i naprawy urządzeń technicznych

- Uprawnień do wytwarzania urządzeń technicznych

- Zezwalanie na eksploatacje urządzeń technicznych

- Wykonywania badań i kontroli stanu urządzeń technicznych

- Wykonywanie kontroli nad przestrzeganiem przepisów o dozorze technicznym

2. Dozorowi podlegają takie materiały jak:

- Urządzenia ciśnieniowe, których są zawarte ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego
- Kotły parowe
- Kotły cieczowe
- Zbiorniki o pojemności powyżej 350cm
- Wytwornice acetylenowe stałe i przenośne, przeznaczone do wytwarzania acetylenu w wyniku reakcji chemicznej między wodą a węglikiem wapnia wraz ze zbiornikiem służącym do magazynowania, schładzania
- Rurociągi parowe i ich armatura
- Rurociągi przemysłowe i technologiczne
- Środki transportowe ( np. dźwignice, przenośniki)
- Osobowe i towarowe koleje
- Pomosty ruchome

4. Inne państwowe organy nadzoru takie jak:

1. urzędy morskie:

-To organ nadzoru morza, podlegają mu takie zadania jak:

• nadzór nad bezpieczeństwem żeglugi i życia na morzu,

• ochrona środowiska morskiego wraz z działalnością inspekcyjną w tym zakresie,

• budowa i utrzymanie umocnień brzegowych, wydm i zalesień wraz z ochroną pasa nadbrzeżnego,

• nadzór nad porządkiem portowo-żeglugowym,

• budowa, modernizacja i utrzymanie infrastruktury zapewniającej dostęp do portów i przystani morskich,

• utrzymanie oznakowania nawigacyjnego na drogach morskich.

• 
  

2. urzędy górnicze:

-to organ który ma za zadnie nadzorować wszelkie prace górnicze takie jak:

• bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego,

• ratownictwa górniczego,

• gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania,

• ochrony środowiska, w tym zapobiegania szkodom,

• budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej.

3. prokuratu­ra:

-To organ który ma za zadanie rozstrzygania sporów i jakichkolwiek konfliktów, powołany został do decyzji nie zgodnych z prawem, oraz do pomocy prawnej, jest czynnikiem opiniodawczym.

D. organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego(może to być starosta, wojewoda, lub Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego):

-Do podstawowych obowiązków organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego należy:

1. nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego, a w szczególności:

a) zgodności zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska,

b) warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych,

c) zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej,

d) właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,

e) stosowania wyrobów budowlanych;

2) wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych ustawą;

3) (uchylony)

2. Przepisu ust. 1 pkt 1 lit. b, c i e nie stosuje się do budownictwa doświadczalnego, wykonywanego na zamkniętych terenach badawczych.

3. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego kontrolują posiadanie przez osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie uprawnień do pełnienia tych funkcji.

4. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego przy wykonywaniu obowiązków określonych przepisami prawa budowlanego mogą dokonywać czynności kontrolnych. Protokolarne ustalenia dokonane w toku tych czynności stanowią podstawę do wydania decyzji oraz podejmowania innych środków przewidzianych w przepisach prawa budowlanego.

---