Co jest na egzaminie? / rok 2004

1. mnóstwo macierzy

(warto przyjść na ostatnie dodatkowy wykład, potem powtarza się na egzaminie)

2.Warto skoncentrować się na następujących grach

• sojusznicy mimo woli

• sternicy cudzego losu

• lapowka

• bunt przeciwko dyktatorowi

• gra kurcząc

• więźniowie

(Trzeba umieć narysować macierz, oraz opisać do tego wybrać najlepszą strategię)

UWAGA! To co należy przejrzeć jest zaznaczone purpurowym kolorem! Są to rzeczy, które mieliśmy na egzaminie. Nie wiadomomo czy się powtórzą, dlatego proszę je traktować jedynie jako wskazówki! PS. Z tego co wiem, poprzednie lata też rozwiązywały macierze!)

Style uczenia sie przez doswiadczenie

1. akomodator- wprowadzenie rozwiazan w zycie

2. dywerger- trudnosci przez innych niedostrzegane

3. asymilator- tworzy abstrakcyjne modele, alternatywne rozwiazania

4. konwerger- dokonuje najlepszego wyboru

Uzyteczne techniki podejmowania decyzji

1. Techniki koordynacji CPS i PERT (uzyteczne na etapie pozyskiwania zasobow i aprobaty) AE-KD

2. techniki tworczego myslenia (uzyteczne na etapie szans i zagrozen) KD-RO

3. techniki oceny na etapie wyboru rozwiazania AK-AE

4. techniki indukcyjne na etapie definiowania problemu RO-AK

(AE-sprawdzanie konsekwencji, KD- konkretne doswiadczenie, RO- refleksje i okolicznosci, AK- tworzenie pojec, uogolnien)

Podejmowanie decyzji/uczenie sie przez doświadczenie

1. okreslenie celu

2. porownanie stanu obecnego z pozadanym

3. okreslienie roznicy

4. zdefginiowanie problemu

5. rozwazenie alternatywnych rozwiazan

6. ocena konsekwencji alternatyw.

7. wybor roziwazania

8. wdrozenie

Proces decyzyjny:

1. preferecje i okolicznosci (wybor)

2. cel (wybor)

3. sytuacja decyzyjna (wybor)

4. problem (wybor)

5. decyzja (wybor)

6. dzialanie

7. skutek

Slowa kluczowe

1. przymus

2. chec

3. stan przyszly

4. kontekst wyboru

5. pouniecia drugiej strony

6. podejmowanie decyzji w warunkach pewnosci, gdy wystapienie drugiej strony jes pewne

7. podejmowanie decyzji w stanie niepoewnosci, gdy jetsesmy w stanie okreslic posuniecia drugiej strony ale nie potrafimy okreslic ich prawdopodobienstwa

8. podejmowanie dezycji w warunkach ryzka, gdy potrafimy okreslic rowniez prawdopodobienstwo wystapienia tych posuniec

9. zmienne stereowalne- mozliwe sposoby dzialania

10. zmienne niesterowalne- nie podlegaja bezposredniemu oddzialywaniu.

Zdefiniowanie problemu decyzyjnego

1. celu

2. alternatywnych roziwazan

3. kryterium wyboru

4. kontekstu

Logika konsekwencji

1. zdefiniowanie celu

2. okreslenie kryterium wyboru

3. skonstruowanie alternatyw

4. ocenaskutkow alternatyw z uwzglednieniem kontekstu

5. wybor z uwzglednieniem kryterium

4 fundamenty logiki konsekwencji

1. alternatywy (jakie dzisiaj sa mozliwe)

2. oczekiwania (jakie beda skutki dzisiaj podjetych decyzji)

3. preferencje (jak cenne sa dzisiaj konsekwencje wyboru kazdej z alternatyw)

4. regula decyzyjna (w jaki sposob dokonac dzis wyboru zwazywszysn a jutrzesze konsekwence)

3. fundamenty logiki wlasciwosci

1. rozpoznanie sytuiacji w jakiej jest decydent

2. tozsamosc (okreslenie)

3. wlasciwe reguly postepowania

Trudnosci i ograniczenia informacyjne:

1. uwagi

2. pamieci

3. zrozumienia

4. komunikacji

Sposoby pokonywania trudnosci:

1. dostosowanie problemu do posiadanych informacji

2. dekompozycja problemu

3. uproszczenie problemu

4. stosowanie heurystyk

5. stosowanie metod ilosciowych

Decyzja racjonalna (optyamalna) zaklada

1. posiadanie przez decydenta nieograniczonej informacji

2. nieograniczonej zdolnosci do przetwarzania informacji

(Model decyzji racjonalnej ma ograniczona uzytecznosc).

Decyzja zadawalajaca

1. okreslenie celu

2. ustalenie poziomu aspiracji (czyli kryterium umozliwiajace rozpoznanie przez decydenta alternatywy uznanej nie tyle za optymalna, co za wystarczajaco "dobra")

3. uzycie heurystyki

4. jezeli decydentowi nie udaje sie znalezc alternatywy "wystarczajaco dobrej"to obniza poziom aspiracji

5. jezeli decydentowi udaje sie znalezc "wystarczajaco dobra" wtedy sprawdza czy jest rowniez satysfakcjonujaca.

6. jezeli knie zostanie ona uznana za zadawalajaca to wraca do punktu 3.

Decyzja faworyzowana (a priori)

1. okreslenie celu

2. identyfikacja alternatywy uznanej z gory za najwyzej ocenienia

3. rangowanie odrzuconych alternatyw

4. wybranie alternatywy najlepszej z odrzuconych (alternatywy konkurencyjnej)

5. okreslenie kryterium wyboru, jezeli krytyrium nie pozwala uzasadnic dokonania wyboru a priori to decydent zmienia kryterium

6. albo przyrownuje z inna wylooniona alternatywa uznana za konkurencyjna.

7. Manipulacja ta trawa do momentu uzyskaniua konsonansu

8. (w tym przypadku intencja bycia racjonalnym decydentem nie zapewnia decydentowi zblizenia do decyzji optymalnej , jedynie nabranie pewnosci iz podejmujac innowacyjna decyzje dzialal zgodnie z formalnymi rygorami racjonalnosci.

Cechy niezmiennicze decydenta:

1. celowosc

2. charakterystyka pamieci

3. serialna organizacja czynnosci poznawczych

4. stosowanie heurystyk

Osobowosciowe uwarunkowania procesu decyzyjnego

1. potrzeba osiogniec (wysoka-dozaenie do odniesienia sukcesu/niska-dazenie do unikania niepowodzen)

2. umiejscowienie zrodla sterowania (zewnetrzne/wewnetrzne)

Dysonans poznawczy, kluczowe pojecia

1. potrzeba spojnosci

2. konsonans

3. dysonans

4. unikanie informacji wywolujacych dysonans

5. redukcja dysonansu

Reakcje

1. unikanie nowych elementow (grozba wystapienia dysonansu)

2. redukcja dysonanasu

1. odrzucenie nowych elementow

2. przyjmowanie nowych elementow

Obrona przed dysonansem

1. advocatus diaboli

2. sztab pruski

3. koziol ofiarny

4. kolegium do spraw wykroczen

Pulapki procesu decyzyjnego

1. dysonans decyzyjny i nieodwracalnosc podjetej decyzji

1. manipulowanie zmiana postaw

2. deysonans decyzyjny i presja w grpie

1. syndrom grupowego myslemnia.

3. zludzenie w ocenianiu szans

1. zasada reprezentatywnosci

2. zasada dostepnosci

3. zasada zakotwiczeni

Zasada reprezentatywnosci charakteryzuje sie ignorowaniem statystycznych prawidłowości

Zasada zakotwiczenia charakteryczuje sie sklonnoscia do niedostatecznego korygowania wstepnej oceny.

Zasada destepnosci charakteryzuje sie ocenieniem czestosci zdarzen podlug latwosci wyobrazenia sobie odpowiednich przypadkow nalezacych do danej klasy.

(JEST TO JEDNA ZE SKUTECZNYCH METOD HEURYSTYK)

Podejmowanie decyzji w warunkach braku pewnosci

1. konsekwencje wyboru pewne- podejmowanie decyzji w warunkach pewnosci

2. konsekwence wyboru niepewne, ale przewidywalne- podejmoiwanie decyzji w warunkach ryzyka

3. konsekwencje wyboru niepewne i nieprzewidywalne podejmowanie decyzji w warunkach niepewnosci

Zasada nadziei matematycznej

1. czyli wielkosci uwzgledniajaca wielkosc szansy oraz wielkosci wyplaty

Przyklad "wartosc oczekiwana zakladu zawartego z ubezpieczycielem"

Strata finansowa rownowazona jest zwiekszonym poczuciem bezpieczenstwa. Zasada nadziei matematycznej zastapiona jest zasada subiektywnie oczekiwanej uzytecznosci

Podejmowanie decyzji w sytuacji ryzyka

1. okresl strukture problemu

2. przedstaw stukture problemu

3. dokonaj wyboru stosujac zasade maksymalizacji wartosci oczekiwanej badz subiektywnie oczekiwanej uzytecznosci

I krok -Sporzadzenie profilu ryzyka

1. wszystkich niepewnosci

2. obaszarow tych niepewnosci

3. szans ich wystapienia

4. ostatecznych konsekwencji alternatyw

II krok zilustrowanie struktury problemu drzewem decyzyjnym

1. alternatywy

2. niepewnosci, szanse

3. konsekwencje

GRA Z NATURA (To jest na egzaminie)

Kryteria wyboru strategii:

1. pewnego w niepewnym

2. najwiekszego bezpieczenstwa (minimalna zdobycz)

3. najwiekszej zdobyczy

4. najmniejszego zawodu

5. braku dostataecznej razji

Przyklady gry:

jak zainwestowac kapital w ziemie ojczysta

Pewnego w niepewnyn (dominujaca)

• jezeli jest kilka strategii, a wsrod nich, taka, ktora przy kazdym stanie natury daje wyplate niegorsza niz pozostale, nalezy wybrac ta!

Najwiekszego bezpieczenstwa

• licz sie ze zlosliwoscia natury, wybierz te strategie, ktora przyniesie Ci najmniejsza z mozliwych strat, wzglednie maksymalny z minimalnych zyskow ( strategie mimimaksowa/maksiminowa)

Najwiekszej zdobyczy

• we wszstkich przypadkach wybierz te strategie, ktroa pozwoli Ci uzyskac jak najwieksza zdobycz (czyli maksymalna wartosc oczekiwana)

Najmniejszeog zawodu

• najmniejsze z mozliwych rozczarowan, gdy natura okaze sie niepomyslna

Braku dostatecznej racji

• jezeli nie ma oczywistych powodopw, zeby uwazac, ze ktorys ze stanow natury jest bardziej prawdopodobny niiz inne to wszystkie te stany powinny byc traktowane jako rownie uprawnione

GRA Z PARTNEREM (To jest na egzaminie)

Przyklady:

1. dylemat wieznia

2. gra kurczat (tchorzy, ustapic, nie ustapic)

3. akord

Akord zesp I
Akord Zesp II

4. sojusznicy mimo woli

Opis:

Strategia dominująca- obaj promują

Strategia bezpieczeństwa- obaj promują

Optimum Pareto- obaj promują

Strategia równowagi- obaj promują

Wniosek: Promocja zawsze przynosi największe zyski, bez względu na zachowanie partnera. Producenci będą mimowolnie sojusznikami- obaj będą promować swe produkty dzięki czemu zmaksymalizują sumę zysków oraz zysk indywidualny.

5. sternicy cudzego losu

Opis:

Strategia dominująca- wrzucanie ryb do wody

Strategia bezpieczeństwa- wrzucanie ryb do wody

Strategia w równowadze- wrzucanie ryb do wody

Optimum Pareto- obaj wędkarze oddają złowione ryby sąsiadowi.

Wniosek: Założenie: celem graczy jest posiadanie większej ilości ryb niż sąsiad Moim zdaniem ta sytuacja jest podoba do gry „cwaniak-frajer”. Obydwaj gracze będą woleli wyrzucać ryby do wody, gdyż nie wiedzą jak zachowa się drugi gracz ( i mieć ich szacunkowo tak samo mało). Najrozsądniejszym rozwiązaniem byłaby kooperacja- oddawanie niechcianych ryb sąsiadowi, przyniosłoby to maksymalizację sumy wypłat.

6. lapowka

Opis:

Strategia dominująca- brak

Strategia bezpieczeństwa- A i B wręczają łapówki

Strategia w równowadze- A i B wręczają łapówki lub A i B nie wręczają łapówek.

Optimum Pareto- A i B nie wręczają łapówek.

Wniosek: Oszczędności oznaczają więcej niż bezproblemowa sprzedaż towaru., gdyż pieniądze nie są wydawane na łapówki; mamy dwie umowne grupy rolników: A i B. Najlepszym rozwiązaniem kooperacja! Ryzyko nie wręczenia łapówki przez któregoś z rolników w połązceiu z wręczeniem tejże przez pozostałych oznaczło konflikt z urzędnikiem państwowym i poważne konsekwencje (nawet brak jakiegokolwiek zarobku).

7. bunt przeciwko dyktatorowi

Opis:

Strategia dominująca: brak

Strategia w równowadze: A się buntuje a B nie, lub A się nie buntuje a B się buntuje

Strategia bezpieczeństwa: A i B się nie buntują

Optimum Pareto: A i B się buntują

Wniosek: Najlepszym rozwiązaniem byłoby dla obydwu grup zbuntowanie się , doprowadziłoby to do obalenia dyktatora i tam samym maksymalizacji sumy wyplat. Konieczna do tego jest kooperacja. Niestety gdyby jedna ze stron zachowała się indywidualistycznie, tzn. powsztrzmała się od buntu na rzecz przywilejów, to konsekwencje dla buntowników byłyby spore-represje ze strony dyktatora.

Kryteria wyboru strategii

strategia dominujaca

(jezeli mam kila strategii, a wsrod nich taka, ktora daje przy kazdej ze strategii dostepnej mojemu partnerowi daje wyplate nie gorsza niz pozostale, nalezy wybrac ta strategie)

Strategia bezpieczenstwa (minimaksowa/maksiminowa)

cokolwiek zamierzam robic, licz sie z tym, ze partner mnie rozszyfruje, a wiec wyberz taka strategie, ktora przyniesie mi najmniejsza z mozliwych strat wzglednie maksymalny z minimalnych zyskow

Strategia w rownowadze

o takich strategicach bezpieczenstwa, od ktorych zadnemu z graczy nie oplaca sie odstapic, mowimy, zesa w rownowadze

Strategia mieszana

gdy gra nie ma punktu siodlowego czyli gdy strategie bezpieczenstwa nie sa w rownowadze, wtedy staraj sie aby Twoj eybor nie zostal odgadniety przez partnera. Jedyne zatem co mozesz uczynisc to mieszanie swoich"strategii

Optimum Pareto

wybierz taka strategie, ktora lacznie ze strategia partnera gwarantuje Tobie i jemu najlepszy z mozliwych wynikow.

(To jest na egzaminie)

Orientacje w grze z partnerem

1. kooperatywna maksymalizacja lacznych wyplat

2. indywidualistyczna maksymalizaca wyplaty wlasnej

3. rywalizacyjna maksymalizacja roznicy wyplat.

(To jest na egzaminie)

Dylemat wieznia

1. Gdy jest rozgrywany jednorazowo nie ma szans na uzyskanie wyniku optymalnego w sensie Pareto. Przy wielokrotnym powtarzaniu gracze moga ryzykowac odstepstwo od strategii dominujacej zachecajac sie do wzajemnej kooperacji i zyskujac w ostatecznym rachunku mimo chwilowej straty

2. Pokusa eksploatacji partnera jak i troska o wlasne bezpieczenstwo sklaniaja do wyborow niekooperacyjnych.

Gra sprzymierzency mimo woli

1. skalnia jednoznacznie do kooperacji

Gra kurczaat

1. nakazuje kooperowac tylko ze wzgledu na wlasne bezpieczenstwo ale strarza pokuse do odstepstwa pozwalajacego wykorzystac kooperacje partnera

W dylemacie wieznia nacisk do odstepstwa jest silniejszy niz w grze kurczat. Jednak przy powtarzaiu gry kurczat istnieje dodatkowy powod odstepsowania od koooperacji- jest to poczucie pewnej bezkarnosci odstepsstwa Struktura tej gry jest taka ze mozliwy odwet ze strony partnera jest bardzo malo prawdopodobny gdyz kosztuje go wiecej niz pogodzenie sie z doznawana eksploatacja. Sytuacja w dylemacie jest odwrotna. Odwet jest mniej dotkliwy niz pogodzenie sie z eksploatacja.

Gracz o najlepszej woli kooperacji zrezygnuje z prob kooperacji, jezeli jego partner nie wykaze zadnej woli do kooperacji.

Osoby sklonne do kooperacji to zarazem osoby oczekujace roznych zachowan ze strony swoich partnerow i latwo przystosowujace sie do tych zachowa, zas osoby o sklonnosciach niekooperacyjnych wykazuja mala plastycznosc i postrzegaja innych jako podobnych do siebie.

Jezeli chcesz sprowokowac partnera do kooperacji, zacznij kooperowac, ale w miare...co oznacza:nie unikaj wyborow rywalizacyjnych, ale stosuj je rzadko. Bardzo silny wplyw na zachowanie sie gracza ma sposob postepowania jego partnera...

Najbardziej pobudzajaca do kooperacji jest regula "wet za wet"- jak Kuba Bogu, tak Bog Kubie. Nalezy rekomendowac wybor takiej strategii, w ktorej gracz kopiuje wybory swego partnera.

Bezwarunkowa, stała kooperacja rzadziej prowokuje odpowiedz kooperacyjna niz tylko wysoki poziom kooperacji.

Spoleczne ustalone wzorce tozsamosci:

1. jaka jest podstawowa natura danej tozsamosci

2. jakie sa warunki kontraktu dla tej tozsamosci

3. jakie zasady etyczne sa zwiazane z dana tozsamoscia.

Warunki przyswajania tozsamosci:

1. ludzie latwo przyswajaja sobie tozsamosci, ktore latwo jest wypelnic i z ktorymi wiaza sie nagrody

2. ludzie latwo przyswajaja sobie tozsamosci o ktorych sadza, ze przyniosly im sukces.

Przyczyny lamania regul:

1. Nieswiadome zlamanie reguly wynikajace z:

1. braku odpowiednich zasobow by postapic zgodnie z regula

2. wystepowaniu kolku sprzecznych ze soba regul

2. Swiadome zlamanie reguly wynikajace z:

1. kwestionowania reguly przez przegranych uczestnikow przetargu

2. niezgodnosci reguly z osobistym interesem decydenta

3. koniecznosci dostosowania sie do otoczenia

Jak dochodzi do zmiany regul?

1. analia obecnych i projektowanie nowych regul

2. przetarg

3. imitacja

4. selekcja naturalna

5. uczenie sie przez doswiadczenie

Czynniki wplywajace na wzrost niezgodnosci interesow:

wystepowanie rzadkich zasobow

wysoki aspiracje uczestnikow grupy

niezgodne preferencje (tozsamosci)

Zalozenia teorii grupowego podejmowania decyzji:

1. indywidualni uczestnicy procesu maja swoje preferencje

2. preferencje uczestnikow roznia sie

3. preferencje uczestnikow sa sprzeczne tzn. nie moga byc jednoczesnie zrealizowane.

Cechy GPD

1. dzialania maja charakter przemyslanych strategii

2. przekonania o przkonaniach innych maja podstawowe znaczenie

3. zaufani i lojalnosc odgrywaja istotna role choc sa rzadkie

4. uwaga odgrywa istotna role.

Spoleczne podstawy niezgodnosci:

1. proces decyzyjny zalezy od naszej percepcji rzeczywistosci

2. preferencje i tozsamosc sa ksztaltwowaneprzez organizacje (instytucje)

3. niezgodnosci sa podtrzymywane przez organizacje

Instytucjonalne podstawy niezgodnosci

1. rywalizacja o awans w hierarchiwach organizacyjnych

2. kooptacja

3. lokalna wspolnota celow

Przyczyny podtrzymywania niezgodnosci przez organizacje

1. zroznicowanie tozsamosci

2. niezaspokojenie oczekiwania

3. dazenie do zyskania przewagi nad innymi

Metody tworzenia zgodnosci interesow:

1. wzajemne odstraszanie

2. kontrakt- wymiana swiadczen )"do ut des"

3. reputacja

Trudnosci zwiazane z wykonywaniem kontraktow:

1. problem weryfikacji

2. problem niekompletnosci

3. problem z okresleniem wynikow

Tworzenie zgodnosci tozsamosci

1. selekcja

2. socjalizacja

3. uwaga i interpretacja

Syndrom GM

1. iluzja jednomyslnosci

2. szantaz nielojalnosci

3. autocenzura

4. ograniczona zdolnosc pobireania informacji

5. upraszczanie obrazu sytuacji

6. ograniczenie liczby rozpatrywanych alternatyw

7. utrata krytycyzmu

8. iluzja niezwyciezonosci

9. decyzja irracjonalna

Analityczne procedury uzgadniania preferencji

1. grupa nominalna (sumowanie rang)

2. demokratyczna (glos -dyktat)wiekszosci

3. minimalizacja odchylen "minimalne zlo"

4. zmodyfikowana technika delficka= consensus

Homo oeconomicus http://www.euw.prv.pl

- 21 -

Opracowanie jest częścią programu Homo oeconomicus (program wymiany opracowań)

---