skrypt adm cz oglna, prawo administracyjne(25)


  1. WIADOMOŚCI WSTĘPNE

ADMINISTRACJA - łac. administrare - zarządzać, wykonywać, przewodniczyć, pomagać, służyć.

Rozwój administracji wsparły 3 czynniki:

  1. monarchia absolutna;

  2. kościół katolicki;

  3. miasta na prawach samorządów.

Definicja negatywna:

Administracja to sfera państwa pozostająca poza sferą ustawodawstwa i sądownictwa.

Definicja podmiotowo - przedmiotowa:

Administracja to, z jednej strony część aparatu państwowego ustanowiona do realizacji zadań ustalonych przez parlament, zaś z drugiej strony jest to działalność różnych podmiotów państwowych, samorządowych
i prywatnych w celu realizacji zadań uznanych za publiczne określonych w ustawach oraz innych aktach prawnych.

Definicja prof. Bocia:

Administracja to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy zaspokajanie zbiorowych
i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.

Definicja nr 3:

Administracja to zespół działań organizacyjnych i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty na podstawie prawa i w przewidzianych prawem formach.

Podstawowe cechy administracji publicznej:

  1. opiera się na stosunku nadrzędności;

  2. realizuje interes publiczny;

  3. działa w imieniu i na rachunek państwa, bądź samorządu;

  4. działa na zasadzie władztwa administracyjnego (przymus państwowy), czyli ma możliwość wpływania na sytuację podmiotów administrowanych przy użyciu przymusu państwowego;

  5. ciągłość i stabilność działania administracji, bez względu na zmiany polityczne;

  6. monopolistyczny i bezosobowy charakter działania;

  7. różnorodność form i postaci działań;

  8. oparcie na zawodowym personelu;

  9. nie dąży do osiągnięcia zysku;

  10. jest aktywna i posiada możliwość własnej inicjatywy;

  11. ma polityczny charakter działania.

Prawo administracyjne to:

    1. prawo, które normuje administrację publiczną;

    2. gałąź prawa, która normuje:

      • tworzenie, organizację, zasady działania i zadania podmiotów wykonujących administrację publiczną;

      • relacje zachodzące pomiędzy tymi podmiotami;

      • prawa i obowiązki podmiotów administrowanych.

Prawo administracyjne dzieli się na:

  1. prawo materialne (wzajemne relacje pomiędzy podmiotami);

  2. prawo ustrojowe (dot. struktury wewnętrznej);

  3. procesowe (dot. form i trybów administracji).

Norma prawa administracyjnego to pewien wzór zachowania wyrażający nakaz, zakaz lub przyzwolenie, jest abstrakcyjna i generalna. Składa się z hipotezy, dyspozycji i sankcji. Hipoteza to wskazanie okoliczności
i adresata. Dyspozycja to wzór zachowania. Sankcja to dolegliwość. Występują trzy rodzaje norm prawa administracyjnego:

  1. konkretne (merytoryczne);

  2. odsyłające;

  3. blankietowe (dające możliwość konkretnemu organowi wydawania określonego aktu prawnego).

Powiązanie prawa administracyjnego z innymi dziedzinami prawa:

  1. prawo cywilne (zawiązywanie umów, bycie podmiotem umów cywilno-prawnych);

  2. prawo rzeczowe (regulacja właściwości i własności);

  3. prawo konstytucyjne (określa miejsce administracji w organizacji państwa, określa obowiązki
    i uprawnienia);

  4. prawo finansowe (zwłaszcza prawo podatkowe);

  5. prawo rolne;

  6. prawo ubezpieczeń społecznych;

  7. prawo pracy;

  8. prawo karne i prawo wykroczeń.

Funkcje administracji:

  1. funkcja policyjno - reglamentacyjna (ochrona porządku publicznego);

  2. funkcja wykonawcza;

  3. funkcja administracji świadczącej (zaspokajanie podstawowych potrzeb obywateli w dziedzinie opieki społecznej, ochrony zdrowia, oświaty, itp.).

Podziały administracji publicznej:

  1. kryterium podmiotowe:

  • kryterium terytorialne:

    1. kryterium przedmiotowe:

    1. kryterium zastosowania władztwa administracyjnego:

    Nie należy utożsamiać pojęć kontroli i nadzoru. Nadzór jest pojęciem szerszym, ponieważ zawiera w sobie kontrolę oraz możliwość władczej ingerencji w działania podmiotu nadzorowanego. Kontrola to po prostu sprawdzanie działalności.

    Nie należy utożsamiać pojęć organ i urząd. Urząd to jedynie aparat pomocniczy organu (pomieszczenia biurowe, wyposażenie, itd.).

    1. STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY

    STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY - unormowana przepisami prawa administracyjnego relacja między co najmniej 2 podmiotami, gdzie zachowanie podmiotu administrującego kształtuje sytuację prawną podmiotu administrowanego.

    1. Podstawowe elementy stosunku administracyjno - prawnego:

      1. podmioty;

      2. przedmiot (sprawa z zakresu administracji publicznej);

      3. treść (wzajemne prawa i obowiązki podmiotów stosunku);

      4. układ zależności między podmiotami (nadrzędno-podrzędny).

    1. Cechy stosunku administracyjno-prawnego:

        1. charakter podwójnie konkretny (konkretne podmioty i konkretna sprawa);

        2. władztwo;

        3. powstaje na podstawie przepisów prawa administracyjnego;

        4. spory rozstrzygane są w trybie procedury administracyjnej.

    1. Odróżnienie stosunku administracyjno-prawnego od sytuacji administracyjno-prawnej

    Sytuacja administracyjno prawna jest pojęciem szerszym (synonim położenia prawnego).

    Definicja prof. Bocia:

    SYTACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA to każda sytuacja określonego podmiotu, której elementy zostały ukształtowane przez prawo administracyjne w sposób bezpośredni lub pośredni ze względu na konkretne zdarzenia faktyczne. (synonim statusu administracyjno-prawnego)

    1. WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE

    Władztwo administracyjne wyłania się w doktrynie prawa administracyjnego w Niemczech i Austrii w XIX wieku.

    Polska definicja władztwa administracyjnego z okresu XX-lecia międzywojennego:

    WŁADZTWO ADMINISTACYJNE to, przysługująca organom państwa, możliwość autorytatywnego, jednostronnego ustalania nakazów i zakazów określonego zachowania się zabezpieczona możliwością stosowania przymusu państwowego w celu ich wyegzekwowania.

    Dziś powyższa definicja jest nieaktualna w ówczesnym kształcie, obecnie brzmi:

    WŁADZTWO ADMINISTACYJNE to, przysługująca podmiotom wykonującym administrację publiczną, możliwość autorytatywnego, jednostronnego ustalania nakazów i zakazów określonego zachowania się zabezpieczona możliwością stosowania przymusu państwowego w celu ich wyegzekwowania.

    1. Cechy władztwa administracyjnego:

      1. podmiot administrujący narzuca wolę podmiotowi administrowanemu;

      2. charakter jednostronny;

      3. możliwość zastosowania przymusu państwowego;

      4. autorytatywność działań formach władczych (wiąże się z domniemaniem słuszności);

      5. domniemanie legalności władztwa administracyjnego (praworządność);

      6. domniemanie ważności (wywoływanie skutków prawnych do momentu zakwestionowania);

      7. domniemanie mocy powszechnie obowiązującej działań w formach władczych (dane działanie obowiązuje nie tylko w relacji między podmiotami, ale też osoby trzecie);

      8. decyzje administracyjne są aktami administracyjnymi.

    1. Rodzaje władztwa administracyjnego:

        1. zewnętrzne (relacje między podmiotami poza strukturą wewnętrzną);

        2. wewnętrzne (relacje wewnętrzne/ służbowe struktury).

    1. Związek władztwa administracyjnego z przymusem państwowym (2 funkcje):

          1. przymus egzekucyjny, cel: egzekucja pożądanego zachowania;

          2. sankcja (kara?), cel: dolegliwość.

    1. Sankcja

    SANKCJA jest to odpowiedzialność ustalona w konkretnej normie prawnej za jej naruszenie i wynikająca z niej dolegliwość osobista lub majątkowa. W prawie administracyjnym są trzy rodzaje sankcji:

      1. materialno-prawna (wynika z prawa materialnego);

      2. porządkowa (wynika z prawa formalnego);

      3. dyscyplinarna (wynika ze stosunków służbowych w administracji).

    Przesłanki skuteczności sankcji (3):

        1. nieuchronna;

        2. dolegliwa;

        3. współmierna do popełnionego naruszenia.

    Rodzaje nakazów:

          1. samoistny (nakaz określonego zachowania się);

          2. komplementarny (nieodłącznie związany ze sferą uprawnień, zawierane są w pozwoleniach administracyjnych).

    Rodzaje zakazów:

            1. względne (są stosowane z wyjątkami, np. licencjonowana sprzedaż alkoholu);

            2. bezwzględne (nie ma wyjątków).

    1. PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE I INTERES PRAWNY

    1. Publiczne prawa podmiotowe - definicje

    Definicja pierwsza:

    Publiczne prawa podmiotowe:

    1. są niezbywalne, ewentualnie można z nich nie korzystać;

    2. nie są dziedziczne;

    3. są osobiste;

    4. wynikają z praw stanowionego, nie są wrodzone - I koncepcja, popularniejsza (konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, czyli akty prawa powszechnie obowiązującego);

    5. wynikają z prawa naturalnego, ale wprowadza je w życie prawo stanowione - II koncepcja;

    6. funkcjonują w relacji jednostki z władzą publiczną;

    7. istnieją dla kontroli władzy publicznej, w oparciu o nie utworzony został system sądów administracyjnych;

    8. nie istnieją w relacji między jednostkami;

    9. ich katalog nie jest zamknięty.

    Definicja druga:

    Publiczne prawa podmiotowe to:

              1. sytuacja prawna obywatela lub innego podmiotu, w obrębie której, opierając się na chroniących jego interesy normach prawnych, może on skutecznie żądać czegoś od państwa lub w sposób nie kwestionowany przez państwo, czegoś dokonywać;

              2. korzyść, która należy się określonej jednostce i może być przez nią skutecznie wykonywana,
                co realizowane jest przez porządek prawny.

    Publiczne prawa podmiotowe mogą zostać ograniczone w drodze ustawy albo aktu organu administracyjnego wynikającego z ustawy (np. z akt. 31 Konstytucji RP).

    1. Publiczne prawa podmiotowe - podział

    Publiczne praw podmiotowe dzielą się na:

                1. prawa negatywne:

                  • dotyczące zakazu ingerencji władzy publicznej w sferę wolności jednostki, np. wolność własności;

              1. prawa pozytywne:

    1. Interes prawny

    INTERES PRAWNY - jest to pojęcie słabsze, niż publiczne prawa podmiotowe. Jednostka, która ma interes prawny, ma w danej sprawie uprawnienie do tego, żeby władza administracyjna jego sprawę rozpoznała. Natomiast jednostka, która ma publiczne prawo podmiotowe w określonej sytuacji, ma uprawnienie do tego,
    by władza administracyjna zachowała się zgodnie z jej żądaniem.

    1. Świadczenia i obowiązki publiczne (z art. 84 Konstytucji RP):

    1. są powszechne;

    2. wynikają z władztwa terytorialnego (dotyczą podmiotów będących na terytorium danego państwa);

    3. wynikają z władztwa personalnego (dotyczą obywateli itp.);

    4. świadczenia = ciężar publiczny.

    Ciężar publiczny jest to wynikający z mocy samego prawa albo decyzji administracyjnej, obowiązek
    publiczno-prawny. Rodzaje ciężarów publicznych (3):

    1. świadczenia osobiste (nieodpłatna praca na cele publiczne);

    2. świadczenia pieniężne (podatki);

    3. udostępnienie nieruchomości i ruchomości na cele publiczne.

    1. PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

    Podmioty administracji publicznej:

    1. organy administracji publicznej;

    2. samorząd terytorialny;

    3. samorządy specjalne;

    4. zakłady administracyjne (publiczne);

    5. przedsiębiorcy

    6. agencje

    7. spółki prawa publicznego (gatunek wymierający);

    8. fundacje prawa publicznego;

    9. inne organizacje społeczne;

    10. osoby fizyczne.

    1. ZAKŁADY PUBLICZNE

    1. Zakłady publiczne:

      1. spełniają administrację świadczącą;

      2. podmiot wyodrębniony organizacyjnie z administracji;

      3. są jednostkami budżetowymi;

      4. nie są przedsiębiorcami, organami państwowymi czy samorządowymi;

      5. są to jednostki administracyjne;

      6. pewien zespół osób i rzeczy;

      7. ma zdolność nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych;

      8. może pobierać opłaty;

      9. dysponuje władztwem zakładowym

    1. Władztwo zakładowe

    WŁADZTWO ZAKŁADOWE jest to typ władztwa administracyjnego. Przysługuje organom zakładu, przejawia się w możliwości wydawania aktów indywidualnych, generalnych i administracyjnych. Podmiot administrowany to użytkownik zakładu lub destynatariusz. Występuje w relacji organu zakładu do użytkownika zakładu oraz osób trzecich pozostających na terenie zakładu.

    Władztwo zakładowe dzieli się na:

    1. organizacyjne (dotyczy funkcjonowania zakładu);

    2. fachowe (dotyczy wiedzy fachowej pracowników zakładu).

    Zakres władztwa zakładowego jest zróżnicowany w zależności od typu zakładu, jego celu i zakresu uprawnień użytkowników.

    1. Cechy zakładu publicznego:

    1. nadzór nad zakładami sprawują organy administracji publicznej (np. nadawanie lub zatwierdzanie statutu/ regulaminu zakładu, powoływanie organów zakładu, bądź zatwierdzaniu ich powstania, uchylanie aktów wydanych przez organy zakładu, ustalanie norm finansowych);

    2. jednoosobowe kierownictwo (powoływane są też organy kolegialne współdecydujące lub opiniujące,
      w niektórych zakładach organy kolegialne złożone są z użytkowników).

    1. Podział zakładów publicznych:

    1. kryterium: wola użytkownika:

  • kryterium: dostępność:

    1. kryterium: przedmiot działania zakładu:

    1. kryterium sposobu tworzenia:

    1. Źródła przynależności do zakładu:

    1. z woli użytkownika;

    2. z aktu administracyjnego;

    3. z wyroku.

    1. Różnica między zakładem publicznym, a zakładem administracyjnym:

      1. kryterium sposobu tworzenia:

    1. SAMORZĄDY SPECJALNE

    1. Samorząd zawodowy

    SAMORZĄD ZAWODOWY zrzesza grupy społeczne wykonujące ten sam zawód (art. 17 ust. 1 Konstytucji RP). Nie należy utożsamiać wolnych zawodów z posiadaniem samorządu zawodowego, bo nie każdy taki zawód
    ma własny samorząd.

    Samorząd zawodowy tworzą izby, istniejące na dwóch szczeblach:

    1. izby okręgowe (mają osobowość prawną i działają poprzez swoje organy);

    2. izby krajowe (nie mają osobowości prawnej, ale działają poprzez swoje organy).

    Zadaniem samorządów zawodowych jest:

    1. współpraca z organami administracji publicznej;

    2. opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących zakresu wykonywania zawodu;

    3. ustalanie zasad etyki zawodu;

    4. decydowanie o nadawaniu i odbieraniu prawa do wykonywania zawodu, pociąganie
      do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

    1. Samorząd gospodarczy:

    1. jego uczestnicy powiązani są więzią gospodarczą;

    2. dba o interesy swoich uczestników;

    3. ustala zasady etyki działalności gospodarczej;

    4. nie mogą ograniczać wolności podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

    5. składa się z izb na 2 szczeblach, okręgowych i krajowej, nie posiadających osobowości prawnej).

    1. Izby rolnicze

    1. Kościoły i związki wyznaniowe

    1. Organizacje mniejszości narodowych

    1. Przedsiębiorstwa

    Przedsiębiorstwa:

    1. nie wykonują z zasady zadań z zakresu administracji publicznej;

    2. są „gatunkiem wymierającym”.

    1. Agencje

    AGENCJA jest to państwowa jednostka organizacyjna usytuowała na szczeblu centralnym administracji, przeznaczona do wykonywania administracji publicznej w konkretnej, wyznaczonej dziedzinie. Z reguły powiązane są z naczelnymi organami państwowymi. Mają zróżnicowaną formę i strukturę. Nieliczne mają status centralnych organizacji administracji publicznej, np. Agencja Rynku Rolnego. Są takie, o podmiotowości państwowej osoby prawnej, np. Agencja Budowy Autostrad. Są takie o osobowości spółek handlowych: Agencja Rozwoju Gospodarczego. Powstają na podstawie ustawy i dotyczą najczęściej rolnictwa lub obronności.

    1. Spółki prawa publicznego

    Spółki prawa publicznego:

    1. spółki prawa handlowego, którym ustawa powierzyła wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji publicznej;

    2. brak jednolitych uregulowań prawnych;

    3. najbardziej znane to: TP SA, czy niepaństwowe spółki zajmujące się utrzymaniem zakładów zdrowotnych.

    1. Fundacje prawa publicznego

    Fundacje:

    1. wyodrębniony podmiot prawny oparty na majątku, przeznaczonym przez jej założyciela na określony cel użyteczny społecznie lub gospodarczo;

    2. środki na działalność czerpie od państwa lub samorządów;

    3. tworzone zazwyczaj przez ministrów lub organy samorządu terytorialnego;

    4. nadzór nad nimi sprawują ministrowie lub wojewodowie;

    5. ich organy korzystają z władztwa administracyjnego;

    6. najpopularniejsze to:

    1. Inne organizacje społeczne

    Cechy innych organizacji społecznych:

    1. trwała struktura wyodrębniona ze struktury państwowej;

    2. samodzielność organizacyjna;

    3. określone cele;

    4. np.

    1. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

                    1. Podział źródeł prawa administracyjnego:

    1. ź.p.a. wewnętrznego:

  • ź.p.a. powszechnie obowiązującego:

    • KONSTYTUCJA to ustawa zasadnicza, najważniejsza ustawa regulująca podstawy ustroju społeczno-gospodarczego i politycznego danego państwa. Charakteryzuje się:

    1. szczególnym sposobem uchwalania i zmiany;

    2. szczególną treścią;

    3. regulacją treści praw wolnościowych i obywatelskich;

    4. szczególną nazwą;

    5. może być stosowana bezpośrednio;

    6. ma najwyższą moc prawną;

    7. wymienia organy ochrony prawnej.

    Prawo stosują tylko organy do tego powołane. Przestrzegać prawa musi każdy podmiot. Stosowanie prawa zakłada czynnik aktywności, przestrzeganie - bierności.

    Organy administracji publicznej są zawisłe, są związane wykładnią prawa dokonywaną przez organy nadrzędne. Rozstrzygnięcia organów administracji publicznej stanowią konkretyzację norm prawa materialnego.

    Przykłady: art. 2, 7, 8, 10 Konstytucji RP, art. 213 i 215 Konstytucji RP (status KRRiT).

                    1. Cechy systemu prawa administracyjnego:

    1. znacząca rola aktów prawa wewnętrznego;

    2. występowanie aktów prawa miejscowego z uwagi na potrzeby lokalne;

    3. swoisty, otwarty system źródeł prawa administracyjnego (nie tylko katalog konstytucyjny, ale też:

  • brak kodyfikacji materialnej (prawa administracyjnego nie da się wyodrębnić jako działu);

  • wielość i różnorodność źródeł prawa materialnego;

  • większość źródeł prawa administracyjnego pochodzi od administracji.

                    1. Cechy systemu prawa administracyjnego wg prof. Langroda:

    Wg profesora Langroda powinno się używać jedynie pojęcia norm prawa administracyjnego, a nie źródeł. Utworzył on również własny katalog:

    1. normy konstytucyjne;

    2. n. wynikające z decyzji i kontraktów administracyjnych;

    3. n. prawa sędziowskiego.

    My przyjmujemy powszechną klasyfikację wraz z określeniem „źródła prawa administracyjnego”.

                    1. Ustawy jako źródło prawa administracyjnego:

    USTAWA to akt normatywny prawa powszechnie obowiązującego, o najwyższej mocy prawnej po konstytucji, stanowiony przez ustawodawcę.

    Zasada nieograniczonej kompetencji ustawodawczej parlamentu:

    1. każda problematyka może być uregulowana przez parlament w drodze ustawy;

    2. wyjątek, art. 112 Konstytucji RP - regulaminy Sejmu i Senatu.

    Zasada wyłączności ustawy:

    Zasada nadrzędności ustawy:

        1. wszystkie pozostałe (niższe) akty prawne muszą być zgodne z ustawą.

    Zasada samoistnej mocy (powszechnie) obowiązującej:

    1. nie wymaga innych aktów by obowiązywać;

    2. może zmieniać każdą inną normę prawną.

    Ustawy specjalne:

    1. kodeks;

    2. ustawa budżetowa;

    3. ustawa ratyfikująca umowę międzynarodową;

    4. zasady zrzeszania się jednostek samorządu terytorialnego;

    5. zasady trybu organizacji referendum lokalnego;

    6. zasady i tryb organizacji Rady Ministrów.

                    1. Prawo międzynarodowe jako źródło prawa administracyjnego.

    PRAWO MIĘDZYNARODOWE jest to prawo regulujące stosunki między państwami i innymi podmiotami.

    Teorie stosunku prawa międzynarodowego i prawa krajowego:

    1. teoria monistyczna - prawo międzynarodowe i krajowe tworzą jeden system prawny oparty na hierarchicznym porządku:

    1. teoria dualistyczna - oba prawa stanowią odrębne systemy różniące się od siebie zarówno przedmiotem regulacji jak i źródłami.

    Art. 9 Konstytucji RP:

    Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

    Art. 26 Konwencji Wiedeńskiej z 1969 roku (dot. definicji umowy międzynarodowej).

    Art. 88 Konstytucji RP:

    1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłaszanie.

    2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa (Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych
      i niektórych innych aktów prawnych z 20 VII 2000r.).

    3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszana innych umów międzynarodowych określa ustawa.

    Art. 89 Konstytucji RP:

    1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

      1. pokoju, sojuszy, układów politycznych oraz układów wojskowych,

      2. wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji;

      3. członkowstwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,

      4. znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

      5. spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.

    2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.

    3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa (Ustawa o umowach międzynarodowych z 14 IV 2000r.).


    Art. 90 Konstytucji RP:

    1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

    2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

    3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

    4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

    Art. 91.Konstytucji RP (szczególnie ust.1.):

    1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba, że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

    2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przez ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

    3. Jeżeli wynika to z ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

    Prawo międzynarodowe reguluje po części lub w całości:

                    1. Prawo wspólnotowe jako źródło prawa administracyjnego.

    Teorie stosunku prawa wspólnotowego i prawa krajowego:

    1. prawo wspólnotowe traktowane jako trzeci system prawa (wynika m.in. z orzecznictwa ETS);

    2. teoria prymatu prawa wspólnotowego (w momencie konfliktu aktów prawnych);

    3. teoria bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego;

    4. teoria pośredniego stosowania prawa wspólnotowego (europeizacja prawa, np. Ustawa o zmianie
      i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską członkowstwa
      w Unii Europejskiej z 20 IV 2004 roku, Dz. U. nr 96 poz. 959).

    Prawo wspólnotowe dzieli się na prawo pierwotne i wtórne. Do źródeł prawa pierwotnego zalicza się traktaty akcesyjne z aneksami, traktaty założycielskie oraz tzw. ogólne zasady prawa. Do źródeł prawa wtórnego zalicza się rozporządzenia, dyrektywy, decyzje oraz opinie i zalecenia (art. 249 TWE). Prawo wtórne NIE JEST prawem szczegółowym! Konstytucja dla Europy (traktat konstytucyjny) miał wprowadzić nową hierarchię aktów prawa wtórnego, mianowicie:

    1. ustawy europejskie (zamiast rozporządzeń);

    2. ustawy ramowe (zamiast dyrektyw).

    Rozporządzenie (wspólnotowe):

    1. ma zasięg ogólny (charakter ogólny i abstrakcyjny);

    2. wiąże w całości;

    3. jest bezpośrednio stosowane;

    4. obowiązuje we wszystkich krajach członkowskich;

    5. jest promulgowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

    6. obowiązuje mocą własną, nie wymaga implementacji;

    7. dzielą się na podstawowe i wykonawcze (różnica dotyczy przede wszystkim podstawy prawnej
      oraz organu wydającego, tzn. rozporządzenia wspólnotowe wynikają z przepisów traktatowych
      i wydawane są najczęściej przez Radę Unii Europejskiej);

    8. większość dotyczy dwóch dziedzin gospodarki: transportu oraz rolnictwa i rybołówstwa;

    9. może być zaskarżone przez pomioty uprzywilejowane (organy UE + państwa członkowskie), adresata oraz każdy inny podmiot, który wykaże interes prawny.

    Dyrektywa:

    1. wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana;

    2. wiąże w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty;

    3. pozostawia państwom członkowskim swobodę wyboru formy i środków realizacji celu dyrektywy;

    4. adresowana może być tylko do państw;

    5. określa cele i termin ich realizacji, ale nie środki;

    6. jest wprowadzana odrębnie w każdym państwie poprzez wydanie przepisów krajowych (2-stopniowe stanowienie prawa - model francuski).

    Decyzja:

    1. konkretna (ściśle określony stan faktyczny);

    2. indywidualna (kierowana do konkretnego adresata);

    3. nie jest publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

    4. jest tylko i wyłącznie notyfikowana adresatowi;

    5. wiąże w całości (jak rozporządzenie);

    6. może być zaskarżona przez podmioty uprzywilejowane (organy WE + państwa członkowskie)
      i przez adresata.

    Zalecenia i opinie:

    1. nie mają charakteru wiążącego;

    2. zalecenia i opinie różnią się od siebie tym, że:

                    1. Rozporządzenie (krajowe) jako źródło prawa administracyjnego.

    Rozporządzenie (krajowe) jest przejawem ustawodawstwa delegowanego, tzn. ustawodawca w ustawie deleguje wydanie przepisów wykonawczych właściwemu organowi. Charakteryzują się przepisami szczegółowymi, technicznymi. Ponadto, są zmienne w czasie, co jest tym bardziej istotne, że można zmieniać je szybciej i taniej. Publikowane są w Dzienniku Ustaw.

    Rozporządzenia mogą być wydawane przez:

        1. Prezydenta RP;

        2. Radę Ministrów;

        3. Prezesa Rady Ministrów;

        4. ministrów resortowych;

        5. przewodniczących komitetów określonych w ustawie;

        6. Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;

    Art. 92 Konstytucji RP (ust.2. dotyczy zakazu subdelegacji):

    1. Rozporządzenia wydawane są przez organy do tego wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

    2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust.1, innemu organowi.

    Trybunał Konstytucyjny o wytycznych co do treści rozporządzenia pozostawionych w ustawie:

    Wytyczne mają wskazywać:

    W upoważnieniach, z tytułu, zawsze wymieniani są Minister Sprawiedliwości i Minister Obrony Narodowej,
    bo jako tacy wymienieni są w Konstytucji.

    Upoważnienia mogą być:

        1. obligatoryjne (ustawa nakłada obowiązek);

        2. fakultatywne (ustawa daje swobodę).

    Rodzaje współpracy organów przy wydawaniu rozporządzeń:

        1. wspólne wydanie rozporządzenia;

        2. wydawanie rozporządzenia przez pierwszy organ w porozumieniu z drugim;

        3. wydawanie rozporządzenia przez jeden z organów po zaopiniowaniu przez drugi (bądź za zgodą);

        4. wydawanie rozporządzenia przez jeden organ z inicjatywy drugiego.

    Rozporządzenie traci moc, kiedy:

        1. upłyną czas, na jaki zostało wydane;

        2. jest uchylone;

        3. gdy uchylona zostaje ustawa, do której zostało wydane.

    Formy ochrony legalności rozporządzeń:

          1. kontrola abstrakcyjna (przez TK);

          2. k. wewnątrz-administracyjna (przez Radę Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów):

            • Rada Ministrów może uchylić rozporządzenie;

            • RM bada legalność i celowość;

            • RM może uchylać rozporządzenia ministrów resortowych i przewodniczących komitetów.


    Akty prawa miejscowego jako źródło prawa administracyjnego

    Charakterystyka aktów prawa miejscowego w Konstytucji RP wywodzi się z artykułów 87.2, 94, 16.2,168:

          1. obowiązują na ograniczonym terytorium;

          2. wydawane są przez organy samorządu terytorialnego i terenowe organy administracji rządowej;

          3. uwzględniają specyfikę lokalną;

          4. są przejawem decentralizacji prawodawstwa;

          5. są swoistymi „środkami szybkiego reagowania” dla władz.

    Art. 16. Konstytucji RP

    1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.

    2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

    Art. 87. Konstytucji RP

    1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

    2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

    Art. 94. Konstytucji RP

    Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

    Art. 168. Konstytucji RP

    Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie
    określonym w ustawie.

    Szczegółowe źródła prawa administracyjnego regulujące tematykę aktów prawa miejscowego to:

          1. Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o administracji rządowej w województwie: art. 39 - 42:

    Rozdział 4: Akty prawa miejscowego

    Art. 39.

    Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie wojewoda oraz organy administracji niezespolonej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części.

    Art. 40.

    1. W zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

    2. Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny wymierzane na zasadach i trybie określonych w prawie o wykroczeniach.

    3. Rozporządzenie porządkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być stosowane.

    Art. 41.

    1. Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy administracji niezespolonej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką rządu lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

    2. Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy administracji niezespolonej.

    Art. 42.

    Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 718 i z 2001r. Nr 46, poz. 499).

    Art. 43. (uchylony).

    Art. 44.

    1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru, do usunięcia naruszenia - zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

    2. (uchylony).

    3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

    4. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw
    w postępowaniu administracyjnym.

    Art. 45.

    1. Przepis art. 44 stosuje się odpowiednio, gdy wojewoda lub organy administracji niezespolonej
    nie wykonują czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne naruszają prawa osób trzecich.

    2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

          1. Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa: art. 89 - 91:

    Rozdział 8: Akty prawa miejscowego stanowionego przez samorząd województwa

    Art. 89.

    1. Na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części.

    2. Przewodniczący sejmiku województwa podpisuje akty prawa miejscowego, przyjęte przez sejmik województwa, niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

    3. Publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym podlega także uchwała budżetu województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa.

    4. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. Nr 62, poz.718 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499).

    5. (skreślony).

    Art. 90.

    1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia - zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

    2. (skreślony).

    3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

    4. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw
    w postępowaniu administracyjnym.

    Art. 91.

    1. Przepisy art. 90 stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo, przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne, narusza prawa osób trzecich.

    2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

          1. Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym: art. 40 - 44:

    Rozdział 4: Akty prawa miejscowego stanowione przez powiat

    Art. 40.

    1. Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.

    2. Akty prawa miejscowego stanowione są w szczególności w sprawach:

    1) wymagających uregulowania w statucie,

    2) porządkowych, o których mowa w art. 41,

    3) szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu,

    4) zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

    Art. 41.

    1. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.

    2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 1, mogą przewidywać za ich naruszenie kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

    Art. 42.

    1. Akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie uchwały, jeżeli ustawa upoważniająca do wydania aktu nie stanowi inaczej.

    2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w art. 41, w przypadkach nie cierpiących zwłoki, może wydać zarząd.

    3. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 2, podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady powiatu. Tracą one moc w razie nieprzedłożenia ich do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia. Termin utraty mocy obowiązującej określa rada powiatu.

    4. Starosta przesyła przepisy porządkowe do wiadomości organom wykonawczym gmin położonych
    na obszarze powiatu i starostom sąsiednich powiatów następnego dnia po ich ustanowieniu.

    Art. 43. (ustępy 1,3,4 skreślone)

    2. Akty prawa miejscowego podpisuje niezwłocznie po ich uchwaleniu przewodniczący rady powiatu
    i kieruje do publikacji.

    Art. 44.

    Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 718 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499).

          1. Ustawa z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym: art.: 40 - 42:

    Rozdział 4: Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę

    Art. 40.

    1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

    2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:

    1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,

    2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,

    3) zasad zarządu mieniem gminy,

    4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

    3. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

    4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszenie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

    Art. 41.

    1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

    2. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie zarządzenia.

    3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.

    4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty jego mocy obowiązującej.

    5. Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu,
    w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu.

    Art. 42.

    Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 718 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499).

                    1. Podział aktów prawa miejscowego

          1. kryterium: podmiot wydający:

            • samorząd terytorialny;

            • terenowy organ administracji rządowej;

        1. kryterium: przedmiotowe:

          • statuty;

          • przepisy wykonawcze;

          • przepisy porządkowe.

    Statuty:

    Autonomia statutowa to pewna niezależność i samodzielność w ustalaniu własnego ustroju jednostki samorządu ograniczona trzema czynnikami:

      1. ograniczenie do określonej społeczności i terytorium;

      2. ograniczenie tematyki (zasada wyłączności ustawy);

      3. ograniczony zakres kompetencji organów wydających.

    Treść statutu:

        1. reguluje ustrój i tryb pracy;

        2. reguluje organizację urzędów instytucji;

        3. reguluje zasady zarządzania mieniem;

        4. reguluje zasady korzystania z urządzeń użyteczności publicznej.

    Przepisy wykonawcze:

    Przepisy porządkowe:

    Akty prawa miejscowego ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku urzędowym (przepisy porządkowe, mogą być dodatkowo obwieszczone). Ich vacatio legis wynosi 3 dni, choć wyjątkowo mogą obowiązywać w dniu ogłoszenia. Nie mogą powielać ustaw. Nadzór nad aktami prawa miejscowego sprawują:

    1. Prezes Rady Ministrów nad aktami wydanymi przez terenowe organy administracji rządowej (uchyla akt nielegalny, niezgodny z polityką rządu, niegospodarny lub nierzetelny;

    2. Prezes Rady Ministrów, wojewoda (z reguły), regionalne izby obrachunkowe nad aktami organów samorządu terytorialnego.

                    1. Res internae

    RES INTERNAE są to sprawy wewnętrzne administracji, termin obejmuje przepisy, które administracja wydaje sama dla siebie. Dawniej twierdzono, że nie mają charakteru normatywnego. Dziś jest inaczej (od obecnej Konstytucji RP - art. 93), są to normy prawa wewnętrznie obowiązującego:

    Art. 93 Konstytucji RP:

    1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.

    2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

    3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

    Różnice między zarządzeniami i uchwałami:

      1. zarządzenia wydawane są z upoważnienia Sejmu RP - uchwały wydawane są z upoważnienia art. 93;

      2. uchwały wydaje Rada Ministrów - zarządzenia wydają Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, (…), organy zakładów publicznych.

    Swoiste źródła prawa administracyjnego (wyodrębnione przez doktrynę):

    (kryterium jest treść, nie forma!)

    1. akty planowania;

    2. normy techniczne (głównie budownictwo i transport);

    3. statuty i regulaminy.

                    1. Ogłaszanie aktów normatywnych

    Art. 83 Konstytucji RP: (pośrednio wynika z niego obowiązek ogłaszania prawa, promulgacji)

    Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne.

    Art. 88 Konstytucji RP: (bezpośrednio wynika z niego obowiązek promulgacji prawa)

    1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.
      (Wynika z tego, że warunkiem wejścia w życie aktów prawa powszechnie obowiązującego jest ich ogłoszenie.)

    2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. (Zasady i tryb promulgacji reguluje ustawa z 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych
      - Dz.U. Nr 62, poz. 718 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499)

    3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa. (RATYFIKOWANE ZA UPRZEDNIĄ ZGODĄ WYRAŻONĄ W USTAWIE umowy międzynarodowe
      za ogłaszane są w trybie właściwym dla ustaw; inne umowy międzynarodowe promulgowane
      są wg trybu z ustawy z 14 kwietnia 2000 roku o umowach międzynarodowych.)

    Dzienniki urzędowe:

    1. Dziennik Ustaw

    2. Dziennik Urzędowy Monitor Polski

    3. Dziennik Urzędowy Monitor Polski B

    4. Dzienniki Urzędowe ministrów resortowych

    5. Dzienniki Urzędowe urzędów centralnych

    6. Wojewódzkie dzienniki urzędowe

    Podstawowe zasady ogłaszania i obowiązywania aktów normatywnych:

    1. Akty powszechnie obowiązujące muszą być ogłaszane niezwłocznie (możliwie jak najszybciej).

    2. Wymagane jest vacatio legis, z zasady 14 dni, z wyjątkiem przepisów porządkowych (obowiązują
      po 3 dniach od ogłoszenia, a wyjątkowo nawet w dniu ogłoszenia).

    3. Obliczanie terminów:

  • Akt wykonawczy do ustawy nie może wejść w życie wcześniej niż ustawa. Akt wykonawczy
    do ustawy może być ogłoszony po ogłoszeniu ustawy i przed dniem jej wejścia w życie.

  • Podstawą ogłoszenia aktu normatywnego jest jego oryginał podpisany przez upoważniony organ. (Podstawą ogłoszenia wyroku sądu lub Trybunału Konstytucyjnego jest odpis orzeczenia.)

    1. PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

    PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI to objaw woli podmiotu administrującego w celu wywołania skutków prawnych, tj. zniesienia, powstania lub zmiany określonego skutku prawnego.

    Definicja prof. Starościaka:

    PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI to określony przepisem prawnym typ konkretnej czynności organu administracji, dopuszczalny prawem środek stosowany przez administrację dla załatwienia określonej sprawy.

    Podstawową formą działania jest akt administracyjny. Obowiązki wynikające z czynności administracyjno-prawnych podmiot administrujący może wyegzekwować sam w oparciu o przepisy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji bez konieczności zgłaszania się do sądu po tytuł egzekucyjny (inaczej
    niż w przypadku czynności wynikających z prawa cywilnego), np. decyzja o nakazie rozbiórki domu.

    1. Podział prawnych form działania administracji:

    1. podział prawnych form działania administracji:

    1. czynności prawne (nastawione na wywołanie skutków prawnych);

    2. czynności faktyczne (inne działania nie będące czynnościami prawnymi, które mogą wywołać skutki prawne).

    2. podział prawnych form działania administracji (kryterium skutku prawnego):

    1. formy ze sfery zewnętrznej (muszą mieć określoną podstawę prawną):

    1. formy ze sfery wewnętrznej (wystarczy ogólna norma kompetencyjna):

    3. podział prawnych form działania administracji:

    1. formy stanowienia prawa, np. akty normatywne;

    2. formy stosowania prawa, np. akt administracyjny;

    3. formy przestrzegania prawa, np. polecenie służbowe.

    4. podział prawnych form działania administracji:

    1. władcze:

  • niewładcze (działania organizatorskie).

    • 5. podział prawnych form działania administracji:

    1. formy jednostronne, np. decyzje administracyjne;

    2. formy dwustronne, np. porozumienia administracyjne, umowy administracyjne, ugody.

    1. Akt administracyjny:

    1. Pojęcie aktu administracyjnego.

    2. Podział aktów administracyjnych.

    3. Prawidłowość i wadliwość aktu administracyjnego.

    4. Trwałość i wzruszalność aktu administracyjnego.

    5. Decyzja administracyjna jako podstawowy akt administracyjny.

    6. Elementy decyzji administracyjnej.

    7. Postanowienie jako akt administracyjny.

    Decyzja administracyjna rozstrzyga sprawę, co do jej meritum. Postanowienie wydawanie jest w toku postępowania administracyjnego i rozstrzyga jedynie kwestie incydentalne. Może wyjątkowo kończyć postępowanie administracyjne, ale nigdy nie rozstrzyga sprawy, co do jej istoty.

    Doktryna aktu administracyjnego rozwinęła się początkowo w XIX wieku we Francji, gdzie podkreślano aspekt praworządności. W Niemczech wyeksponowany został przymus państwowy. Polska doktryna, rozwinięta
    w dwudziestoleciu międzywojennym, podkreślała twórczość aktu administracyjnego.

      1. Pojęcie aktu administracyjnego:

    Sformalizowany objaw woli podmiotu administrującego, podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu podmiotowi kompetencji. Skierowany do konkretnego adresata w konkretnej sprawie. Wywołujący skutki w sferze prawa administracyjnego i niekiedy innych działów prawa. Poprzez akt administracyjny podmiot administrujący władczo i jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowiązkach konkretnego adresata.

    Istnieją akty pośrednie posiadające cechy aktu normatywnego i administracyjnego, ponieważ są wydawane
    w konkretnej sprawie, ale nie mają konkretnego adresata, np. założenie cmentarza.

    Często porównuje się wyroki sądowe do decyzji administracyjnych, bo są władcze i podwójnie konkretne. Istnieje jednak zasadnicza cecha różniąca oba dokumenty. Akty administracyjne wydaje organ administrujący będący stroną w sprawie. Orzeczenia wydaje niezawisły sąd. Ponadto, decyzja administracyjna może być wydana z urzędu.

    W Dzienniku Ustaw ogłaszane są:

    a) konstytucja

    b) ustawy

    c) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta RP

    d) rozporządzenia wykonawcze

    e) teksty jednolite aktów określonych w punkcie od 1 do 4

    f) orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłaszanych w Dzienniku Ustaw

    g) ratyfikowane umowy międzynarodowe

    h) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra.

      1. Podział aktów administracyjnych:

    a) deklaratoryjne

    b) konstytutywne

    a) zależne od woli adresata (dają uprawnienia, np. pozwolenie na budowę)

    b) niezależne od woli adresata (nakładają obowiązki)

    a) wydawane z urzędu

    b) wydawane na wniosek

    a) pozytywne (korzyść dla adresata)

    b) negatywne (niekorzystne dla adresata)

    a) uprawniające

    b) zobowiązujące

    a) rodzące bezpośrednie skutki w sferze prawa cywilnego (np. decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości)

    b) rodzące pośrednie skutki w sferze prawa cywilnego (np. koncesje, zezwolenia, pozwolenia)

    a) osobiste (nie można przenieść na inną osobę praw z aktu)

    b) rzeczowe (prawa z nich można przenieść na inną osobę)

    a) akty związane (warunki podjęcia są ściśle regulowane przez prawo)

    b) akty oparte na uznaniu administracyjnym (dowolnie dobrana forma spośród dostępnych)

    a) ze sfery zewnętrznej

    b) ze sfery wewnętrznej.

    Ostateczność aktu administracyjnego oznacza, że od decyzji ostatecznej nie można wnieść odwołania
    do organu wyższej instancji. Prawomocność aktu administracyjnego oznacza, że od prawomocnej decyzji nie można się w ogóle odwoływać do sądu administracyjnego.

    Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne i możliwe jest tylko jednokrotne odwołanie. Decyzja poddana rozstrzygnięciu organu wyższego nabiera cech prawomocności. Decyzję wydaną przez instancję odwoławczą można zaskarżyć do sądu administracyjnego. Następnie pozostaje tylko postępowanie przed NSA.

    Decyzja organu pierwszej instancji poddana zaskarżeniu nie może być poddana od razu rozstrzygnięciu sądowemu. Musi nastąpić wyczerpanie drogi administracyjnej, dopiero wówczas następuje droga sądowa.

    Prawomocność formalna:

    Decyzja staje się prawomocna:

    Tylko decyzje ostateczne mają przymiot trwałości i co do zasady tylko te decyzje podlegają wykonaniu.

    1. Decyzja administracyjna:

        1. istota i podstawowe cechy

        2. elementy decyzji administracyjnej

        3. podstawa prawna decyzji administracyjnej

        4. prawomocność i ostateczność decyzji administracyjnej

        5. wzruszalność decyzji w administracyjnym toku instancji

        6. nadzwyczajne środki wzruszenia decyzji administracyjnej.

    Decyzja administracyjna w znaczeniu materialnym:

    - decyzja jest kwalifikowanym aktem administracyjnym (definicja aktu administracyjnego).

    Decyzja administracyjna w znaczeniu formalnym:

    - decyzja jest aktem rozstrzygającym sprawę w całości lub w części albo w inny sposób kończącym sprawę
    w danej instancji (z art. 104 KPA).

    Akty rozstrzygające sprawę, co do istoty to np. decyzje wydawane na wniosek - pozwolenie na budowę). Rozstrzygnięcie sprawy, co do istoty oznacza podjęcie, rozstrzygnięcie o interesie prawnym lub obowiązku podmiotu będącego stroną postępowania administracyjnego.

    Decyzja o umorzeniu postępowania w sprawie (np. gdy jest bezprzedmiotowe - śmierć strony postępowania administracyjnego) jest aktem kończącym sprawę w danej instancji.

    Orzeczenie kasacyjne organu II instancji uchyla orzeczenie wydane w I instancji.

    Decyzja administracyjna może inaczej nazywać się:

    Nie ma domniemania załatwienia sprawy w formie decyzji administracyjnej. Gdy mamy do czynienia ze sprawą administracyjną i wskazano organ właściwy do jej rozstrzygnięcia, obowiązkiem organu jest rozstrzygnięcie jej w drodze decyzji administracyjnej.

    Decyzja administracyjna zawiera (z art. 107 KPA):

    1. wskazanie organu wydającego

    2. datę wydania (pełną)

    3. wskazanie strony lub stron postępowania

    4. podstawę prawną decyzji

    5. rozstrzygnięcie (sentencja, osnowa decyzji)

    6. uzasadnienie faktyczne i prawne

    7. pouczenie (czy i w jakim trybie przysługuje odwołanie)

    8. podpis (ze wskazaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej).

    Ad a)

    Nazwa i siedziba organu wydającego (by można było stwierdzić, że organ był właściwy miejscowo i rzeczowo; inaczej jest wadliwość rażąca).

    Ad b)

    Decyzja skutkuje od chwili doręczenia (nawet jeżeli ktoś wstrzymuje się, uchyla od przyjęcia decyzji). Data pozwala na ustalenie stanu prawnego obowiązującego w chwili wydania decyzji - pozwala ustalić czy istnieje prawo do wniesienia skargi na bezczynność organu.

    Ad c)

    Imię, nazwisko, adres (czasem PESEL) w przypadku osób fizycznych. Osoby prawne i jednostki organizacyjne - nazwa i siedziba.

    Ad d)

    Podstawą prawną decyzji może być przepis powszechnie obowiązującego prawa materialnego administracyjnego i finansowego. Uznaje się za dopuszczalne zawarcie w decyzji niezbędnych przepisów prawa procesowego. Gdy w podstawie prawnej nie zostanie zawarte wskazanie przepisów prawa materialnego do czynienia mamy z rażącą wadliwością.

    Ad e)

    Wskazanie faktów ustalonych, wskazanie dowodów, na których zostało oparte ustalenie oraz tych, którym odmówiono przydatności. Wskazanie, dlaczego akurat te przepisy zostały zastosowane przy ustalaniu stanu faktycznego.

    Podstawa prawna powinna zawierać: wskazanie artykułu (lub innej jednostki redakcyjnej), nazwę i datę aktu, nazwę publikatora, zmiany dokonane w tym akcie oraz publikatory tych zmian.

    Ad f)

    Czy przysługuje odwołanie, czy nie; w jakim terminie i do jakiego organu wnosi się odwołanie i ewentualnie
    za czyim pośrednictwem.

    Ad g)

    Wskazanie w stosunku, do kogo kieruje się informację o ewentualnym wszczęciu postępowania dyscyplinarnego lub odszkodowawczego.

    Niezbędne (konstytutywne) elementy decyzji to: a) + c) + e) + g).

    Te akty, które nie zawierają tych wymogów zalicza się do aktów pozornych, tzw. nieaktów. Brak tych elementów spowoduje uchylenie decyzji albo stwierdzenie nieważności. Decyzja oprócz wskazanych a art. 107 KPA może zawierać inne, dodatkowe elementy.

    Wznowienie postępowania wynika z art. 145 KPA (istnieje możliwość wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną!) i zachodzi gdy (PRZESŁANKI WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA):

        1. dowody na których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe

        2. decyzja została wydana w wyniku przestępstwa (bierna protekcja, łapownictwo, groźba karalna)

        3. decyzja została wydana przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu (np. w wyniku osobistego zainteresowania rozstrzygnięciem)

        4. strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

        5. wyjdą na jaw nowe, istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, dowody istniejące w dniu wydania decyzji, a nieznane organowi wydającemu (3 kumulatywne przesłanki)

        6. decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu np. w prawie budowlanym; decyzja wydana bez takiej opinii jest ważna, ale może być podstawą wznowienia

        7. zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez sąd lub właściwy organ odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

        8. decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję, która została następnie uchylona lub zmieniona.

    Zagadnienie wstępne - dotyczy wątpliwości, co do interpretacji prawa, które służy jako podstawa prawna danego rozstrzygnięcia.

    Zgodnie z art. 145a KPA wznowienie może nastąpić na skutek orzeczenia przez TK niezgodności
    z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, aktu normatywnego, na podstawie którego wydana była decyzja.

    1. Formy bezpośredniego stosowania prawa:

    1. Zwyczajne środki zaskarżenia aktów administracyjnych:

    Odwołanie przysługuje na decyzję nieostatczną. Wzruszalność decyzji oznacza możliwość wniesienia odwołania od decyzji do organu wyższego stopnia nad organem, który wydał decyzję. Możliwość domagania się przez strony ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej przez organ wyższego stopnia. Odwołanie przysługuje od każdej nieostatecznej decyzji administracyjnej (wyjątki określa ustawa).Organ
    II instancji musi samodzielnie zbadać wszystkie dowody i wydać nowe, samodzielne rozstrzygnięcie. Odwołanie można wnieść tylko raz w ciągu 14 dni od ogłoszenia lub dostarczenia decyzji. Z odwołania musi tylko wynikać, że strona jest niezadowolona z decyzji (nie jest konieczne uzasadnienie decyzji). Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Odwołanie adresuje się do organu I instancji. Istnieje zakaz reformationis in peius. Oznacza to, że organ odwoławczy nie może orzec na niekorzyść odwołującego się, chyba, że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

    Skarga do NSA jest objęta przymusem adwokacko-radcowskim.

    Zażalenie na postanowienie można wnieść, gdy stanowi tak kodeks postępowania administracyjnego. Zażalenie wnosi się w ciągu 7 dni od ogłoszenia lub doręczenia postanowienia. Wnoszone jest przez organ, który wydał zaskarżona postanowienie. Organ I instancji może uwzględnić, gdy uzna je za zasadne.

    1. Bezwzględny nakaz wykonania polecenia służbowego (z ustawy z 24.08.2006r. o służbie cywilnej):

    1. Ugoda administracyjna (uregulowana jest w art. 14 i następnych KPA)

    Sam konsensus nie wystarczy, ugoda musi być zatwierdzona przez organ prowadzący postępowanie.

    1. Porozumienie administracyjne

    Nie istnieje generalna regulacja prawna dotycząca porozumienia administracyjnego, wynika ono z:

    Porozumienie administracyjne: