I. PRZEPISY REGULUJĄCE ZASADY WYKONYWANIA ZADAŃ OCHRONY OSÓB I MIENIA

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady wykonywania zadań ochrony osób i mienia
jest ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia z późniejszymi zmianami (Dz.U.97.114.740; Dz.U.99.11.95, Dz.U.00.29. 357, Dz.U.01.27.298, Dz.U.123.1353 oraz Dz.U.02.71.656
i Dz.U.02.74.676). Ustawa ta określa:

1. obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie,

2. zasady tworzenia i funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony,

3. zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia,

4. kwalifikacje i uprawnienia pracowników ochrony,

5. nadzór nad funkcjonowaniem ochrony osób i mienia,

6. zasady ochrony transportowanej broni, amunicji, materiałów wybuchowych, uzbrojenia, urządzeń
   i sprzętu wojskowego,

7. odpowiedzialność karną za naruszenie ustawy.

Spośród innych aktów regulujących wykonywanie zadań ochrony osób i mienia należy wskazać na:

Rozporządzenia Rady Ministrów określające:

1. Szczegółowe warunki i sposób postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej (Dz.U.98.86.543).

2. Szczegółowe warunki i sposoby użycia przez pracowników ochrony środków przymusu
   bezpośredniego (Dz.U.98. 89.563).

3. Szczegółowy tryb działań pracowników ochrony, podejmowanych wobec osób znajdujących się
   w granicach chronionych obiektów i obszarów (Dz.U.98.144.933).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji określające:

1. Rodzaje dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie
   działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia (Dz.U.98.69.457).

2. Dokumentację wymaganą przy prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
   i mienia oraz czas jej przechowywania (Dz.U.98.69.458).

3. Wzór i tryb wydawania licencji pracownika ochrony fizycznej, licencji pracownika zabezpieczenia
   technicznego oraz tryb i częstotliwość wydawania przez organy policji opinii o pracownikach
   ochrony (Dz.U.98.78.511).

4. Wysokość i tryb wnoszenia opłaty za wydanie licencji pracownika ochrony (Dz.U.98.98.627).

5. Zasady uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunki przechowywania
   oraz ewidencjonowania broni i amunicji (Dz.U.98.113.730).

6. Rodzaje dyplomów i świadectw wydawanych przez szkoły i inne placówki oświatowe, które
   potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie ochrony osób i mienia, minimalny
   zakres programów kursów pracowników ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia oraz
   zakres obowiązujących tematów egzaminów i tryb ich składania, skład komisji egzaminacyjnej
   i sposób przeprowadzania egzaminu (Dz.U.98.113.731).

7. Zakres wiadomości obowiązujących na egzaminie dla pracowników specjalistycznych uzbrojonych
   formacji obronnych, którzy uzyskali świadectwa potwierdzające zdanie egzaminu z zakresu
   znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią (Dz.U.98.113.732).

8. Szczegółowe zasady wydawania upoważnień do kontroli oraz tryb wykonywania czynności
   nadzoru Komendanta Głównego Policji nad działalnością specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (Dz.U.98.116.752).

9. Rodzaje obiektów, w których mogą być stosowane paralizatory elektryczne (Dz.U.98.120.780).

10. Szczegółowe zasady i wymagania, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz.U.98.129, Dz.U.98.858, zmiany: Dz.U.00.17.221).

11. Szczegółowe zasady współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i straży gminnej (miejskiej) (Dz.U.98.161.1108).

12. Zasady funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony (Dz.U.99.4.31, zmiany: Dz.U.01.119.1273).
    

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej określające:

badania lekarskie i psychologiczne osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej (Dz.U.99.30.299, zmiany: Dz.U.00.81. 917).

II. POJĘCIA PODSTAWOWE

Ustawodawca w art. 213 ustawy o ochronie osób i mienia podaje wykładnię zastosowanych w niej terminów
i pojęć. Należą do nich:

1. kierownik jednostki - oznacza osobę lub organ przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, uprawnionych zgodnie z przepisami prawa, statutem, umową do zarządzania nią; za kierownika
   jednostki uważa się również likwidatora lub syndyka;

2. licencja - jest to zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia w zakresie wymaganym ustawą;

3. obszar podlegający obowiązkowej ochronie - to obszar określony przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów, wydzielony i odpowiednio oznakowany;

4. transport podlegający obowiązkowej ochronie - transport broni, amunicji, materiałów wybuchowych, uzbrojenia, urządzeń i sprzętu wojskowego, wysyłany z obszarów i obiektów podlegających obowiązkowej ochronie;

5. ochrona osób - oznacza działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia
   i nietykalności osobistej;

6. ochrona mienia - oznacza działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom, a także
   przeciwdziałające powstaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz nie dopuszczające do wstępu
   osób nieuprawnionych na teren chroniony;

7. pracownik ochrony - oznacza osobę posiadającą licencję pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego i wykonującą zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności w zakresie ochrony osób i mienia, lub osobę wykonującą zadania ochrony w zakresie nie wymagającym licencji;

8. specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne - to wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
   i mienia, posiadających pozwolenie na broń na okaziciela, wydane na podstawie odrębnych przepisów;

9. wewnętrzne służby ochrony - to uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych powołane do ich ochrony;

Ochrona osób i mienia realizowana jest w formie:

1. bezpośredniej ochrony fizycznej stałej lub doraźnej, polegającej na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych albo polegającej na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,

2. zabezpieczenia technicznego polegającego na montażu elektronicznych urządzeń i systemów
   alarmowych sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji
   i naprawach w miejscach ich zainstalowania albo na montażu urządzeń i środków mechanicznego
   zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach
   zainstalowania,

Ustawa stanowi, że specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne tworzyć można w dwojaki sposób:

1. przez przedsiębiorcę lub jednostkę organizacyjną w formie wewnętrznej służby ochrony,

2. przez przedsiębiorcę, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz posiada pozwolenie na broń na okaziciela, wydane na podstawie
   odrębnych przepisów.

Z powyższego wynika, że ustawodawca używa określenia „przedsiębiorca” w dwóch znaczeniach. Pierwszym - w znaczeniu ogólnym, kiedy mówi o przedsiębiorcy w ogóle (np.: przedsiębiorcy prowadzącym działalność produkcyjną, handlową, usługową i inną) i drugim - szczególnym, kiedy mówi o przedsiębiorcy posiadającym koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia.

Ustawa nakłada na kierownika jednostki, który bezpośrednio zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie, prawny obowiązek zapewnienia fizycznej lub technicznej ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń przez specjalistyczną formację ochronną lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne.

Ustawodawca nie wskazuje jednak, który z podmiotów uznanych za specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną powinien sprawować ochronę tych obszarów, obiektów i urządzeń. W związku z tym kierownik jednostki może:

1. utworzyć z pośród podległych mu pracowników uzbrojony i umundurowany zespół pracowników stanowiący wewnętrzną służbę ochrony,

2. powierzyć ochronę przedsiębiorcy posiadającemu koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej
   w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz pozwolenia na broń na okaziciela, wydane na podstawie odrębnych przepisów.

III. OBSZARY, OBIEKTY, URZĄDZENIA I TRANSPORTY PODLEGAJĄCE OBOWIĄZKOWEJ OCHRONIE

Do obszarów, obiektów, urządzeń i transportów podlegających obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone służby ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne należą
w szczególności:

1. ważne dla obronności państwa:

• zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo badawcze
  lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji,

• zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy,

• magazyny rezerw państwowych,

b) ważne dla interesu gospodarczego państwa:

• zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa,

• porty morskie i lotnicze,

• banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne
  w znacznych ilościach,

c) ważne dla bezpieczeństwa publicznego:

• zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków,

• zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła
  i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej,

• rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne
  urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może
  stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty
  materialne,

d) ważne dla innych ważnych interesów państwa:

• zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,

• obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,

• muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,

• archiwa państwowe.

Powyższe wyliczenie rodzajów obiektów podlegających obowiązkowej ochronie nie jest jednak
wyczerpujące i ostateczne, ponieważ użyte przez ustawodawcę słowa w „szczególności” oznaczają,
że można zaliczyć do poszczególnych kategorii jeszcze inne obszary, obiekty i urządzenia.

Za kryterium sporządzania wykazów obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, ustawa przyjmuje znaczenie danego obszaru, obiektu lub urządzenia dla obronności państwa,
jego interesów gospodarczych, dla bezpieczeństwa publicznego oraz innych ważnych interesów państwa.

Szczegółowe wykazy obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie sporządzają: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie w stosunku do podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych jednostek organizacyjnych. Umieszczenie w wykazie określonego obszaru, obiektu lub urządzenia następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Wymienione powyżej podmioty przesyłają wykazy obszarów, obiektów i urządzeń podlegających
obowiązkowej ochronie do właściwych terytorialnie wojewodów oraz bieżąco je aktualizują.

Wojewodowie na podstawie otrzymanych wykazów sporządzają i prowadzą ewidencję obszarów,
obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, znajdujących się na terenie województwa.
Ewidencja ta ma charakter poufny. W trybie szczególnym wojewoda, w drodze decyzji administracyjnej, może umieścić w ewidencji znajdujące się na terenie województwa obszary, obiekty i urządzenia innych podmiotów niż wymienione wyżej. Obszar, obiekt lub urządzenie podlega obowiązkowej ochronie dopiero
z chwilą wpisania do ewidencji wojewody.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, na wniosek wyżej wymienionych podmiotów, może
wprowadzić dla jednostek organizacyjnych podległych lub podporządkowanych wnioskującemu organowi albo przez niego nadzorowanych regulaminy ogólnych warunków i trybu wykonywania ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie. Celem tych regulaminów jest ujednolicenie
organizacji i funkcjonowania służb ochrony na obszarach, obiektach i urządzeniach podlegających
obowiązkowej ochronie.

Warunkiem bezwzględnym jest konieczność uzgodnienia planu ochrony przez kierownika zarządzającego obszarami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji. Ponadto zadania ochronne w celu zapewnienia ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń mogą wykonywać wyłącznie pracownicy ochrony posiadający co najmniej licencję pierwszego stopnia.

IV. ZASADY SPORZĄDZANIA PLANU OCHRONY I TRYB JEGO UZGADNIANIA

Kierownik jednostki, który bezpośrednio zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie, albo upoważniona przez niego osoba, jest obowiązany uzgadniać z właściwym
terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji plan ich ochrony.

Z powyższego wynika, że uzgodnienia planu ochrony dokonuje osobiście kierownik jednostki lub
upoważniona przez niego osoba. Osoby te nie muszą posiadać licencji pracownika ochrony fizycznej.

Natomiast osobą upoważnioną do sporządzenia planu ochrony jest wyłącznie pracownik ochrony
fizycznej posiadający licencję drugiego stopnia. Jego podpis jako autora planu musi być umieszczony na tym dokumencie.

Plan ochrony powinien zawierać następujące elementy:

1. określenie charakteru produkcji lub rodzaju działalności,

2. analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki

3. ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki,

4. dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, w tym:

• stan etatowy,

• rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia,

• sposób zabezpieczenia broni i amunicji,

dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych,

zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.

Komendant wojewódzki Policji przy uzgadnianiu planu ochrony bierze pod uwagę potencjalny stan
zagrożenia jednostki oraz wymagania określone w obowiązujących przepisach prawa. Oznacza to, że może domagać się uzupełnienia planu, jego zmiany lub odmówić uzgodnienia. Odmowa uzgodnienia planu
następuje w drodze decyzji administracyjnej.

W przypadku konieczności uzupełnienia planu lub jego zmiany wszczyna się postępowanie w sprawie odmowy uzgodnienia planu, wyznaczając termin na uzgodnienie planu. Jeśli plan ochrony w wyznaczonym terminie zostanie uzgodniony, postępowanie o którym mowa wyżej zostaje umorzone. Natomiast
w przypadku nie uzgodnienia planu ochrony, komendant wojewódzki Policji wydaje decyzję administracyjną o odmowie uzgodnienia planu. Jednocześnie podaje przyczyny odmowy i podstawę prawną oraz wskazuje środki odwoławcze i termin do odwołania. Odwołanie wnosi się do komendanta głównego Policji za pośrednictwem komendanta wojewódzkiego Policji w terminie 14 dni.

Kierownik jednostki bezpośrednio zarządzający obszarami, obiektami i urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie, jest obowiązany najpóźniej na trzy dni przed planowaną datą rozpoczęcia transportu podlegającego obowiązkowej ochronie, uzgadniać z komendantem wojewódzkim Policji, właściwym terytorialnie ze względu na miejsce rozpoczęcia transportu, plan ochrony tego transportu. Plan ten powinien spełniać te same wymogi, co plan ochrony obszaru, obiektu czy urządzenia podlegającego obowiązkowej ochronie.

V. WEWNĘTRZNE SŁUŻBY OCHRONY

1. Zasady i tryb powoływania wewnętrznych służb ochrony.

Wewnętrzne służby ochrony stanowią uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników, powołane
do ochrony przedsiębiorstw lub jednostek organizacyjnych. Z określenia tego wynika , że mogą one funkcjonować w zakładach produkcyjnych, handlowych, usługowych i innych, do których odnosi się termin
„przedsiębiorstwa” oraz w innych instytucjach, związkach, korporacjach, zakładach użyteczności publicznej, do których odnosi się termin „jednostki organizacyjne”. Są one więc powoływane dla ochrony obszarów, obiektów i urządzeń, którymi zarządzają przedsiębiorcy lub kierownicy jednostek organizacyjnych.

Wewnętrzne służby ochrony podlegają kierownikowi jednostki lub osobie pisemnie przez niego upoważnionej, bezpośrednio podporządkowanej temu kierownikowi.

Nazwę wewnętrznej służby ochrony tworzy kierownik jednostki, w której ta służba działa, uwzględniając charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki, albo nazwę chronionego obszaru, obiektu lub
urządzenia. Nazwa wewnętrznej służby ochrony rozpoczyna się od wyrazu „Straż” lub „Służba”.

Wewnętrzne służby ochrony mogą być powołane w obiektach:

1. wpisanych do ewidencji obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie,
   prowadzonej przez wojewodów,

2. nieujętych w ewidencji przez wojewodów, na wniosek ich kierowników uzasadniony ważnym
   interesem gospodarczym lub publicznym, na podstawie zezwolenia właściwego terytorialnie
   komendanta wojewódzkiego Policji, wydanego w drodze decyzji administracyjnej.

W pierwszym przypadku tryb powołania wewnętrznej służby ochrony składa się z następujących etapów:

• umieszczenie obszaru, obiektu lub urządzenia w ewidencji prowadzonej przez wojewodów,

• sporządzanie planu ochrony obszaru, obiektu lub urządzenia podlegającego obowiązkowej ochronie
  i uzgodnienie go z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji,

• powołanie wewnętrznej służby ochrony przez kierownika jednostki, który bezpośrednio zarządza
  obszarami, obiektami lub urządzeniami podlegającymi obowiązkowej ochronie, w terminie 3 miesięcy
  od dnia uzgodnienia planu ochrony,

• sprawdzenie i potwierdzenie powołania wewnętrznej służby ochrony przez komisję powołaną przez
  właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.

W drugim przypadku tryb powołania wewnętrznej służby ochrony jest następujący:

• skierowanie do właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji wniosku o utworzenie
  wewnętrznej służby ochrony przez uprawnionego do tego kierownika jednostki. Do wniosku należy
  załączyć plan ochrony jednostki zawierający informacje określone w art. 7 ust. 2 ustawy,

• wydanie zezwolenia na utworzenie wewnętrznej służby ochrony przez właściwego terytorialnie
  komendanta wojewódzkiego Policji,

• powołanie wewnętrznej służby ochrony przez uprawnionego do tego kierownika jednostki w ciągu
  3 miesięcy od dnia wydania zezwolenia,

• sprawdzenie i potwierdzenie powołania wewnętrznej służby ochrony przez komisję powołaną przez
  właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.

W obu przypadkach potwierdzeniem powołania wewnętrznej służby ochrony jest protokół sporządzony przez komisję (wzór stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia). Protokół podpisują wszyscy członkowie
komisji. Komisję powołuje właściwy terytorialnie komendant wojewódzki Policji. Składa się ona
z przedstawiciela komendanta wojewódzkiego Policji jako przewodniczącego oraz dwóch osób wyznaczonych przez kierownika jednostki jako jej członków.

Komisja sprawdza spełnienie warunków powołania wewnętrznej służby ochrony, określonych w planie ochrony lub we wniosku o zezwolenie na utworzenie wewnętrznej służby ochrony, a mianowicie:

1. danych dotyczących specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, a w tym:

• stanu etatowego,

• rodzaju oraz ilości uzbrojenia i wyposażenia,

• sposobu zabezpieczenia broni i amunicji,

2. danych dotyczących rodzaju zabezpieczeń technicznych,

3. zasad organizacji i wykonywania ochrony jednostki.

Komendant wojewódzki Policji odmawia wydania zezwolenia na utworzenie wewnętrznej służby
ochrony, na wniosek uprawnionego do tego kierownika jednostki, jeżeli:

1. załączony do wniosku o zezwolenie plan ochrony nie zawiera informacji określonych w art. 7 ust. 2 ustawy (ustawodawca nie jest konsekwentny w posługiwaniu się pojęciami: w art. 10 ust. 2 mówi
   o „wniosku”, a w art. 11 ust. 1 pkt 1 o „planie ochrony”),

2. jednostka wnioskująca nie zapewnia spełnianych warunków wynikających z przepisów wydanych na podstawie ustawy (np. nie spełnia wymagań jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych).

Komendant wojewódzki Policji, w drodze decyzji administracyjnej, cofa zezwolenie na działalność wewnętrznej służby ochrony, jeżeli:

1. kierownik jednostki złoży taki wniosek,

2. nie utworzono wewnętrznej służby ochrony w okresie 3 miesięcy od dnia wydania zezwolenia,

3. nie usunięto w wyznaczonym terminie stwierdzonych podczas kontroli rażących uchybień lub nieprawidłowości w organizacji wewnętrznej służby ochrony,

4. działalność wewnętrznej służby ochrony prowadzona jest niezgodnie z planem ochrony,

5. ustały okoliczności, dla których zezwolenie zostało wydane (np. zaprzestano określonej produkcji lub działalności).

Od decyzji o odmowie wydania i cofnięcia zezwolenia przysługuje odwołanie do Komendanta Głównego Policji.

2. Struktura organizacyjna i zakres działania wewnętrznych służb ochrony.

Strukturę organizacyjną wewnętrznej służby ochrony, w zależności od rodzaju i wielkości jednostki mogą tworzyć:

1. oddziały,

2. pododdziały,

3. samodzielne posterunki.

W zależności od składu struktury organizacyjnej w wewnętrznej służbie ochrony można tworzyć następujące stanowiska służbowe:

a) szef ochrony,

b) zastępca szefa ochrony,

c) dowódca zmiany,

d) starszy wartownik,

e) wartownik - konwojent,

f) młodszy wartownik - konwojent.

Wewnętrzne służby ochrony w szczególności:

1. zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów,

2. zapewniają ochronę ważnych urządzeń jednostki, znajdujących się poza granicami chronionych
   obszarów i obiektów,

3. konwojują mienie jednostki,

4. wykonują inne zadania wynikające z planu ochrony jednostki.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie
wewnętrznych służb ochrony doprecyzowuje te zadania stanowiąc, że do zakresu ich działania należy:

1. zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w granicach chronionych obszarów i obiektów jednostki,

2. ochrona obiektów, pomieszczeń i urządzeń jednostki przed dostępem do nich osób nieuprawnionych,

3. ochrona mienia jednostki przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem,

4. konwojowanie mienia jednostki,

5. zapobieganie zakłóceniom porządku na terenie jednostki oraz powiadamianie kierownika jednostki
   o zdarzeniach powodujących naruszenie porządku,

6. ujawnianie faktów dewastacji mienia jednostki,

7. niezwłoczne powiadamianie organów ścigania o czynach przestępczych zaistniałych na terenie
   jednostki i zabezpieczanie miejsca ich popełnienia do czasu przybycia organów ścigania.

Wewnętrzne służby ochrony mogą wykonywać usługi w zakresie ochrony osób i mienia po uzyskaniu przez nie koncesji, o której mowa w art. 15 ustawy (np. bankowe lub pocztowe wewnętrzne służby ochrony mogą świadczyć usługi w zakresie konwojowania wartości pieniężnych na rzecz innych podmiotów).

Wewnętrzne służby ochrony w zakresie ochrony osób i mienia współpracują z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi).

Do zakresu działania szefa ochrony należy:

1. opracowywanie planu ochrony i innej dokumentacji ochronnej,

2. organizowanie ochrony jednostki,

3. planowanie zadań dla podległych pracowników ochrony,

4. kierowanie oddziałem,

5. sprawowanie nadzoru i kontroli nad wykonywaniem zadań,

6. prowadzenie instruktaży i zajęć szkoleniowych z pracownikami ochrony oraz dokumentowanie tych czynności,

7. podejmowanie działań zmierzających do stałego doskonalenia form i metod ochrony jednostki,

8. dokonywanie okresowych pisemnych analiz i ocen stanu bezpieczeństwa jednostki,

9. informowanie kierownika jednostki o stanie zagrożenia i ochrony jednostki,

10. sprawowanie nadzoru nad przechowywaniem broni i amunicji oraz ich ewidencjonowaniem,

11. udział w naborze pracowników ochrony.

Do zakresu działania zastępcy szefa ochrony należy:

1. wykonywanie obowiązków szefa ochrony podczas jego nieobecności,

2. wykonywanie zadań zgodnie z podziałem pracy ustalonym przez szefa ochrony,

3. kierowanie pododdziałem,

4. wykonywanie poleceń szefa ochrony.

Do zakresu działań dowódcy zmiany należy:

1. organizowanie wykonywania zadań przez pracowników podległej zmiany zgodnie z dokumentacją ochronną,

2. dziennik zmiany, zawierający dane o:

• czasie rozpoczęcia i zakończenia zmiany,

• obsadzie personalnej zmiany,

• rozmieszczeniu poszczególnych pracowników ochrony i czasie wykonywania przez nich zadań,

3. dziennik wydarzeń, zawierający:

• wpis daty i godziny zaistniałego wydarzenia,

• opis wydarzenia,

• dane personalne osób uczestniczących w wydarzeniu,

• dane personalne pracowników ochrony, którzy podejmowali interwencję.

4. instrukcję współpracy z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi),

5. instrukcję postępowania pracowników ochrony w przypadku napadu, włamania, pożaru, powodzi i awarii,

6. dziennik szkolenia pracowników ochrony.

W przypadku bezzmianowej organizacji ochrony jednostki czynności należące do zakresu działania dowódcy zmiany wykonuje szef ochrony lub jego zastępca.

3. Dokumentacja ochronna prowadzona przez wewnętrzne służby ochrony.

W wewnętrznych ochrony prowadzi się następujące rodzaje dokumentacji ochronnej:

a) tabelę służby, zawierającą o:

• rodzaju służby,

• rozmieszczeniu pracowników na służbie i zadaniach dla nich,

• obsadzie służby i czasie jej pełnienia,

b) dziennik zmiany, zawierający dane o :

• czasie rozpoczęcia i zakończenia zmiany,

• obsadzie personalnej zmiany,

• rozmieszczeniu poszczególnych pracowników ochrony i czasie wykonywania przez nich zadań,

c) dziennik wydarzeń, zawierający:

• wpis daty i godziny zaistniałego wydarzenia,

• opis wydarzenia,

• dane personalne osób uczestniczących w wydarzeniu,

• dane personalne pracowników ochrony, którzy podejmowali interwencję,

1. instrukcję współpracy z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi),

2. instrukcję postępowania pracowników ochrony w przypadku napadu, włamania, pożaru, powodzi i awarii,

3. dziennik szkolenia pracowników ochrony.

Niezależnie od dokumentacji wyżej wymienionej, jeżeli wymagają tego względy ochrony, można prowadzić dokumentację pomocniczą, dotyczącą:

1. instrukcji kontroli ruchu osobowego i materiałowego,

2. instrukcji konwojowania,

3. instrukcji obsługi systemów i urządzeń sygnalizacji alarmowej.

Dokumentację podstawową wymienioną w punktach a, d - f oraz pomocniczą sporządza lub prowadzi szef ochrony, natomiast dokumentację podstawową wymienioną w punktach b - c prowadzi dowódca
zmiany.

4. Uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie pracowników wewnętrznej służby ochrony.

Pracownicy wewnętrznej służby ochrony mogą być wyposażeni i uzbrojeni w środki przymusu
bezpośredniego i broń palną w ilościach umożliwiających wykonywanie zadań, z zastrzeżeniem, że liczba egzemplarzy:

1. broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów elektrycznych nie może przekroczyć stanu etatowego dwóch zmian pracowników wewnętrznej służby ochrony,

2. broni palnej długiej nie może przekroczyć stanu etatowego pracowników wewnętrznej służby
   ochrony niezbędnego do ochrony największej liczby konwojów wykonywanych przez pracowników wewnętrznej służby ochrony w jednym czasie.

Normatyw amunicji dla jednostki palnej i gazowej, przysługującej pracownikom wewnętrznej służby ochrony, określają przepisy dotyczące zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych.

Pracowników wewnętrznej służby ochrony, w zależności od potrzeb, wyposaża się w:

• łączność bezprzewodową,

• kamizelki i hełmy kuloodporne,

• maski przeciwgazowe,

• latarki elektryczne,

• środki opatrunkowe,

• środki transportu.

Rozporządzenie ustala jednolite umundurowanie dla pracowników wewnętrznych służb ochrony,
z zastrzeżeniem odrębności dla umundurowania pracowników wewnętrznej służby ochrony działających w:

• bankach,

• portach lotniczych,

• państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej „Poczta Polska”,

• Zamku Królewskim w Warszawie.

Generalnie umundurowanie pracowników wewnętrznej służby ochrony składa się z ubioru służbowego, w skład którego wchodzi szereg elementów, określonych w § 13 rozporządzenia. Pracownicy tworzący grupy konwojowe oraz wewnętrznej służby ochrony działającej w Zamku Królewskim na Wawelu - Państwowych Zbiorach Sztuki i Zamku Królewskim w Warszawie, są również wyposażeni w ubiór specjalny, z pewnymi zastrzeżeniami.

VI. ZASADY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W ZAKRESIE USŁUG

OCHRONY OSÓB I MIENIA.

1. Tryb uzyskiwania koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia.

Podjęcie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia wymaga uzyskania koncesji, która określa zakres i formy prowadzenia tych usług.

Organem właściwym do udzielania lub odmowy udzielenia koncesji jest Minister Spraw Wewnętrznych
i Administracji. Może on również, w już udzielonej koncesji, ograniczyć zakres działalności gospodarczej
lub formy usług i wreszcie może ją cofnąć.

Podjęcie każdej z tych decyzji musi być poprzedzone uzyskaniem opinii właściwego komendanta
wojewódzkiego Policji. Opinię wydaje się w formie postanowienia, na które służy zażalenie (art. 106 k.p.a.). Niezasięgnięcie opinii komendanta wojewódzkiego Policji powoduje, że postępowanie administracyjne
i wydana w jego wyniku decyzja są wadliwe.

Z wnioskiem o wydanie koncesji mogą wystąpić tylko osoby spełniające szczególne warunki:

1. przedsiębiorca będący osobą fizyczną, jeśli osoba ta posiada licencję drugiego stopnia pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego,

2. przedsiębiorca inny niż osoba fizyczna, jeśli licencję drugiego stopnia pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego, posiada co najmniej jedna osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej jawnej lub członkiem zarządu, prokurentem lub pełnomocnikiem ustanowionym przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością określoną w koncesji. Warunek ten musi być spełniany
   w sposób nieprzerwany, przez cały czas trwania działalności.

2. Wniosek i dokumenty niezbędne do uzyskania koncesji.

Do wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób
i mienia przedsiębiorca jest obowiązany dołączyć następujące dokumenty:

1. dokument określający status przedsiębiorcy, adres jego siedziby lub miejsca zamieszkania, wraz ze wskazaniem obszaru i miejsca wykonywania działalności gospodarczej, zakresu oraz formy usług ochrony osób i mienia, terminu ważności koncesji i daty rozpoczęcia działalności gospodarczej
   w zakresie ochrony mienia i osób,

2. urzędowo poświadczoną kopię dokumentu stwierdzającego posiadanie licencji drugiego stopnia (chodzi o osoby występujące z wnioskiem o wydanie koncesji),

3. zaświadczenie o niekaralności przedsiębiorcy oraz osób występujących z wnioskiem o wydanie
   koncesji,

4. dokument stwierdzający tytuł prawny do lokalu będącego siedzibą przedsiębiorcy i miejscem
   wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia,

5. zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, wydane przez właściwy urząd statystyczny,
   albo urzędowo poświadczoną jego kopię,

6. zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego stwierdzające, iż przedsiębiorca nie zalega
   z wpłatami należności budżetowych.

Przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną jest obowiązany dodatkowo dołączyć do wniosku:

1. umowę (statut) spółki, akt założycielski lub inny przewidziany przepisami prawa dokument
   dotyczący utworzenia, działalności i organizacji przedsiębiorcy albo urzędowo poświadczone kopie,

2. odpis z właściwego rejestru, jeżeli przedsiębiorca podlega wpisowi do rejestru,

3. wykaz członków zarządu, prokurentów i pełnomocników, z podaniem adresów ich miejsc
   zamieszkania,

4. listę udziałowców lub akcjonariuszy, posiadających co najmniej 50% udziałów lub akcji,

5. dokument określający proporcje udziału kapitału polskiego i obcego w spółce oraz jego
   wysokość, z podaniem adresów siedziby lub miejsc zamieszkania wspólników, gdy spółka jest podmiotem z udziałem zagranicznym.

Z powyższego zestawienia wynika, że prawie cały materiał dowodowy gromadzony jeszcze przed wszczęciem postępowania administracyjnego. Obowiązek zgromadzenia tego materiału ciąży na wnioskodawcy. W stosunku do przepisów k.p.a. jest to niewątpliwie rozwiązanie odmienne. Art. 107 k.p.a. wyznacza obowiązkowe elementy składowe decyzji administracyjnej.

Art. 18 ust. 1 ustawy określa dodatkowe składniki koncesji.

1. oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby (miejsca zamieszkania),

2. imiona i nazwiska wspólników lub członków zarządu, prokurentów oraz pełnomocników w razie ich ustanowienia, ze wskazaniem osób posiadających licencję drugiego stopnia,

3. określenie zakresu działalności gospodarczej i formy usług,

4. wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej,

5. określenie czasu jej ważności,

6. określenie obszaru wykonywania działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia oraz datę jej rozpoczęcia.

Ponadto koncesja może zawierać szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia, określone przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Te szczególne warunki mogą wynikać z opinii komendanta wojewódzkiego Policji, z którą minister zapoznaje się przed udzieleniem koncesji, a która może stawiać pewne lokalne, specyficzne wymogi, jakie powinny być spełnione przy wykonywaniu działalności ochronnej.

Przedsiębiorca jest obowiązany zawiadomić organ koncesyjny, o których mowa w koncesji pkt „a”, „b” i „d”.

3. Okoliczności cofnięcia koncesji.

Cofnięcie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia następuje w formie decyzji administracyjnej. Ustawa przewiduje dwie formy tej decyzji:

• obligatoryjną,

• fakultatywną.

Obligatoryjne cofnięcie koncesji nastąpi wówczas, gdy:

1. przedsiębiorca:

1. poprzez swoje działanie stwarza zagrożenie interesu gospodarki narodowej, obronności lub
   bezpieczeństwa albo zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli,

2. nie wykonuje obowiązków spoczywających na nim z mocy ustawy (art. 19 ust.1), lub uniemożliwia przeprowadzenie kontroli przez uprawnione grupy,

3. nie podjął działalności gospodarczej w ciągu 6 miesięcy od daty jej rozpoczęcia, określonej
   w koncesji,

4. zawiadomił o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej określonej w koncesji, albo
   okoliczności faktycznie wskazują na zaprzestanie jej prowadzenia,

5. naruszył zasady i warunki określone w planie ochrony transportu (art. 7 ust. 1a).

2. wobec kierownika jednostki wydane zostało prawomocne orzeczenie sądu zakazujące prowadzenia działalności gospodarczej,

3. przedsiębiorca będący osobą fizyczną utracił licencję drugiego stopnia.

Fakultatywne cofnięcie koncesji albo ograniczenie określonego w niej zakresu lub formy usług może nastąpić wówczas, gdy przedsiębiorca:

1. utracił zdolność należytego wykonywania działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia,

2. nie wykonuje obowiązków w zakresie oznaczenia pracowników ochrony oraz noszenia przez nich
   ubioru umożliwiającego ich identyfikację albo odnośnie wymagania posiadania licencji przez pracowników ochrony,

3. nie usunął uchybień, w terminie wyznaczonym przez organ uprawniony do kontroli, w wezwaniu
   do ich usunięcia,

4. rażąco uchybił warunkom wykonywania działalności gospodarczej określonym w koncesji. Chodzi tutaj
   o naruszenie szczególnych warunków, wymienionych przez organ koncesyjny w udzielonej koncesji,
   a które mają charakter indywidualny, odnoszący się tylko do konkretnej działalności gospodarczej.

Powyższe zestawienie przesłanek uzasadniających cofnięcie (obligatoryjne lub fakultatywne) koncesji świadczy, że w wielu wypadkach - poprzez użycie pojęć prawnie określonych - organ koncesyjny posiada duży zakres swobody. Stąd istotne znaczenie ma weryfikacja decyzji administracyjnej zarówno w trybie administracyjnym jak i sądowo - administracyjnym.

4. Podstawowe obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia.

Na przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia ustawa nakłada wiele obowiązków. Jest on zobowiązany:

1. powiadomić organ koncesyjny o podjęciu działalności gospodarczej (pozwala to organowi koncesyjnemu ustalić, czy został zachowany termin 6 miesięcy od daty wyznaczonej w koncesji jako daty rozpoczęcia działalności),

2. prowadzić i przechowywać dokumentację dotyczącą zatrudnionych pracowników ochrony oraz
   zawieranych i realizowanych umów,

3. przedstawić dokumentację, o której mowa wyżej, na żądanie organu uprawnionego do kontroli,

4. zachowywać formę pisemną umów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej,

5. spełniać w sposób nieprzerwany warunek mówiący o konieczności posiadania licencji drugiego stopnia, jeżeli koncesję uzyskał przedsiębiorca inny niż osoba fizyczna.

W przypadku, gdy przedsiębiorca nie spełni jednego z tych obowiązków, nastąpi obligatoryjne cofnięcie koncesji (patrz punkt 3.1.b).

W zakresie oznaczenia pracowników ochrony oraz noszenia przez nich ubioru, przedsiębiorca obowiązany jest:

1. oznaczyć pracowników ochrony w sposób jednolity, umożliwiający identyfikację oraz identyfikację podmiotu zatrudniającego (przedsiębiorcy),

2. zapewnić noszenie ubioru przez pracowników ochrony, umożliwiającego ich identyfikację oraz
   identyfikację podmiotu zatrudniającego w przypadku, gdy pracownik ochrony nosi przydzieloną broń palną. Powyższej zasady nie stosuje się w przypadku, gdy pracownik ochrony wykonuje zadania ochrony osób w miejscu publicznym. Ponadto pracownik ochrony nie może nosić przy sobie broni palnej, jeżeli wykonuje bezpośrednie zadania w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, podczas trwania masowych imprez publicznych.

Ponadto ustawodawca wprowadza zastrzeżenia odnośnie ubiorów pracowników ochrony oraz ich
identyfikatorów i odznak. Otóż ubiory pracowników ochrony zatrudnionych przez przedsiębiorcę powinny posiadać oznaczenia różniące je w sposób widoczny od mundurów pozostających pod szczególną ochroną (np: wojskowych, policyjnych) lub których wzory zostały wprowadzone na podstawie odrębnych przepisów (np.: mundury straży gminnej). Natomiast identyfikatory i odznaki pracowników ochrony zatrudnionych przez przedsiębiorcę powinny w sposób widoczny różnić się od identyfikatorów i odznak funkcjonariuszy
i pracowników służb publicznych.

W zakresie prowadzenia i przechowywania dokumentacji dotyczącej zatrudnionych pracowników oraz zawieranych i realizowanych umów, przedsiębiorca zobowiązany jest:

1. prowadzić aktualny wykaz zatrudnionych pracowników ochrony, który powinien zawierać w szczególności:

• imię i nazwisko pracownika ochrony,

• datę i miejsce urodzenia,

• adres zamieszkania lub miejsce pobytu czasowego,

• serię i numer dowodu osobistego oraz numer ewidencyjny PESEL,

• numer i stopień licencji ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczeni technicznego, a także datę jej wydania oraz określenie organu, który ją wydał,

• numer pozwolenia na broń lub potwierdzenie dostępu do broni na okaziciela,

• datę zawarcia z pracownikiem ochrony umowy o pracę lub umowy zlecenia oraz datę jej rozwiązania,

2. prowadzić, w zakresie zawieranych i realizowanych umów:

1. rejestr zawartych umów, który powinien zawierać w szczególności:

• numer umowy,

• określenie rodzaju umowy oraz jej przedmiotu,

• datę zawarcia i rozwiązania umowy,

• oznaczenie stron umowy,

2. księgę realizacji umów, która powinna zawierać w szczególności:

• numer umowy,

• datę rozpoczęcia i zakończenia usługi,

• miejsce wykonywania usługi,

• formę wykonywanej usługi (bezpośrednia ochrona fizyczna lub zabezpieczenie techniczne),

• imiona i nazwiska pracowników ochrony wykonującej usługę oraz nadzorujących ich pracowników ochrony z licencją drugiego stopnia,

• ilość i rodzaj broni przydzielonej pracownikom ochrony do wykonania usługi.

Dokumentacja, o której mowa wyżej, prowadzona jest w formie pisemnej. Elektroniczne nośniki informacji mają w stosunku do niej charakter pomocniczy i nie mogą jej zastępować.

Dokumentację tą przechowuje się przez okres 5 lat liczony od zakończenia działalności przedsiębiorcy, a w przypadku księgi realizacji umowy - od daty wygaśnięcia umowy.

Ponadto przedsiębiorca jest zobowiązany do:

1. powiadomienia właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji o każdym przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika ochrony, z przyczyn określonych
   w art. 52 Kodeksu pracy,

2. udostępnienia Policji obszarów, obiektów i urządzeń chronionych przez specjalistyczną formację ochronną w celu przeprowadzenia ich kontroli oraz dokumentacji dotyczącej tej ochrony,

3. usuwania w terminie określonym w zaleceniu uchybień i nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli.

VII. UZBROJENIE SPECJALISTYCZNYCH UZBROJONYCH FORMACJI OCHRONNYCH

1. Reglamentacja broni dla pracowników ochrony fizycznej.

Dla realizacji uprawnień niezbędne jest wyposażenie pracowników ochrony w broń palną oraz środki przymusu bezpośredniego. Problematykę uzbrojenia formacji ochronnych normuje ustawa oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 sierpnia 1998 r w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji. W sprawach nieuregulowanych w sposób odmienny będą miały zastosowanie przepisy
z Dz.U.99.53.549, zmiany: Dz.U.01.27.298, Dz.U.02.74.676, Dz.U.117.1007 oraz Dz.U.03.52.451.

Z cytowanego Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych wynika, że przedsiębiorca, w celu uzbrojenia pracowników posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej, może ubiegać się o wydanie pozwolenia na broń na okaziciela, tj. świadectwa broni. W tym celu przedsiębiorca składa do właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji umotywowany wniosek o wydanie:

1. pozwolenia na broń, która stosownie do § 1 ust. 1 rozporządzenia stanowi uzbrojenie specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych, a mianowicie:

• broń palną krótką - pistolety i rewolwery,

• broń palną długą - pistolety maszynowe i strzelby gładkolufowe „Pump-Action”,

• broń sygnałową,

• środki przymusu bezpośredniego, na które zgodnie z odrębnymi przepisami wymagane jest
  pozwolenie na broń,

• broń gazową - pistolety i rewolwery,

• ręczne miotacze gazu,

• paralizatory elektryczne.

2. Zaświadczenia uprawniające do nabycia określonego rodzaju oraz liczby egzemplarzy broni.

Problematykę pozwoleń na broń na okaziciela dotychczas regulowała ustawa o broni, amunicji
i materiałach wybuchowych z 1961r. Z dniem 20 marca 2000r zaczęła obowiązywać nowa ustawa o broni
i amunicji. Należy zauważyć, iż przyjęła ona odmienną niż dotychczas prawną klasyfikację broni.

Nie zalicz ona broni gazowej i sygnałowej do przedmiotów, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu, ale do broni palnej oraz nie obejmuje reglamentacją ręcznych miotaczy gazu oraz paralizatorów
o średniej wartości prądu w obwodzie nie przekraczającej 10 mA.

§ 2 ust. 3 rozporządzenia stanowi, że organ Policji, rozpatrując wniosek, może żądać od przedsiębiorcy przedstawienia dodatkowych informacji, które uzasadniają konieczność uzbrojenia podległych pracowników ochrony we wnioskowany rodzaj i liczbę egzemplarzy broni. Przez organ Policji, zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia, należy rozumieć właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. Dotychczas
regulacja ta była niezgodna z ustawą o broni i amunicji, która wskazywała na komendanta wojewódzkiego Policji jako na organ właściwy do wydania pozwolenia na broń palną i komendanta powiatowego (miejskiego) Policji jako na organ właściwy do wydania pozwolenia na broń pneumatyczną, miotacze gazu obezwładniającego oraz na narzędzia i urządzenia objęte reglamentacją. Ustawą z 14 lutego 2003r
o zmianie ustawy o Biurze Ochrony Rządu (Dz.U.03.52.451) wprowadzono z dniem 10 kwietnia 2003r
do ustawy o broni i amunicji regulację stanowiącą, że pozwolenie na broń na okaziciela, zwane świadectwem broni oraz legitymację osoby dopuszczonej do posiadania tejże broni wydaje właściwy ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta wojewódzkiego Policji (art. 9 ust. 8). Zatem obecnie regulacje te są spójne i nie pozostawiają wątpliwości, że jedynym organem właściwym w sprawie wydania decyzji pozwalających na uzbrojenie specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej są komendanci wojewódzcy Policji.

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 ustawy o broni i amunicji pozwolenie na broń na okaziciela może być
wydane:

• przedsiębiorcom i jednostkom organizacyjnym, którzy na podstawie odrębnych przepisów powołali wewnętrzne służby ochrony, jeżeli broń jest niezbędna do wykonywania przez te służby zadań
  wynikających z planu ochrony,

• przedsiębiorcom, którzy koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, jeżeli broń jest im niezbędna w zakresie i formach określonych w koncesji,

• podmiotom prowadzącym strzelnicę,

• szkołom, organizacjom sportowym i łowieckim, stowarzyszeniom obronnym w celu szkolenia i realizacji ćwiczeń strzeleckich lub innym placówkom oświatowym oraz organizatorom kursów, kształcących
  w zawodzie pracownika ochrony,

• podmiotom wykonującym zadania związanych z realizacją filmów i innych przedsięwzięć artystycznych,

• urzędom, instytucjom, zakładom, przedsiębiorcom i innym podmiotom, których pracownikom broń jest niezbędna do ochrony osobistej w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków pracowniczych związanych ze szczególnym narażeniem na zamach przeciwko życiu lub zdrowiu,

• podmiotom, którym broń jest niezbędna w celach wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz sygnalizowania rozpoczęcia konkurencji w zawodach sportowych.

Ustawodawca przewidując uznaniowość w wydaniu pozwolenia na broń na okaziciela określa jedynie podmioty, którym pozwolenie takie może być wydane. Dwa pierwsze z tych podmiotów to przedsiębiorcy wymienieni w rozporządzeniu jako uprawnieni do ubiegania się o wydanie świadectwa broni. Należy
zauważyć, że ustawa przewiduje możliwość wydania im oraz organizatorom kursów kształcących
w zawodzie pracownika ochrony świadectwa broni na broń szczególnie niebezpieczną, co jest niedopuszczalne w stosunku do innych podmiotów i osób.

Dalsze ograniczenia w wydaniu świadectwa broni określa rozporządzenie. Normuje ono w § 3,
że organ Policji może odmówić przedsiębiorcy wydania pozwolenia na broń na okaziciela albo określić
w zaświadczeniu na jej zakup inny rodzaj i liczbę egzemplarzy tej broni, jeżeli stwierdzi brak okoliczności uzasadniających uzbrojenie specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej we wnioskowany rodzaj i liczbę egzemplarzy broni. Może to również nastąpić w szczególności w przypadku:

• nie sporządzenia protokółu powołania wewnętrznej służby ochrony,

• braku zagrożeń osób lub mienia w stopniu uzasadniającym objęcie ich ochroną z użyciem
  wnioskowanego przez przedsiębiorcę rodzaju i liczby egzemplarzy broni,

• mniejszej liczby stanu etatowego dwóch zmian aktualnie zatrudnionych pracowników ochrony od wnioskowanej liczby egzemplarzy broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu
  i paralizatorów elektrycznych,

• mniejszej liczby konwojów ochranianych w jednym czasie od liczby egzemplarzy broni palnej długiej niezbędnej do ich ochrony,

• niewłaściwego wyboru miejsca i sposobu zabezpieczenia broni i amunicji.

Przedsiębiorcy, którzy uzyskali świadectwo broni mogą nabywać broń i amunicję na podstawie wydanego wraz z pozwoleniem zaświadczenia, uprawniającego do nabycia, w terminie trzech miesięcy od daty jego wydania, określonego w pozwoleniu rodzaju broni i amunicji do tej broni oraz określonej
w pozwoleniu liczby egzemplarzy broni wraz z amunicją albo najmować broń od Policji lub Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. Świadectwo broni stanowi podstawę do nabycia amunicji wyłącznie do tej broni, która jest w nim określona.

Skąpa regulacja ustawowa, w przedmiocie pozwolenia na broń na okaziciela, nie daje legitymacji
do analogicznego stosowania do nich przepisów odnoszących się do indywidualnych pozwoleń na broń.
W związku z tym, w odniesieniu do świadectw broni, nie mają zastosowania przepisy normujące obowiązek rejestracji broni. Uregulowany on jest w § 14 rozporządzenia, określającym, iż broń i amunicja będące
w posiadaniu specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej podlegają rejestracji w książce stanu uzbrojenia, którą wraz z potwierdzonymi przez organ Policji kopiami zakupu broni i amunicji przechowuje się w siedzibie przedsiębiorcy. Natomiast, gdy jest ona rozdysponowana pomiędzy kilka magazynów broni lub inne
pomieszczenia, to w każdym z tych magazynów i pomieszczeń prowadzi się odrębną książkę stanu
uzbrojenia.

Z tych samych względów, jak przy rejestracji broni, przepisy określające przesłanki obligatoryjnego
i fakultatywnego cofnięcia pozwolenia na broń nie mogą mieć zastosowania do świadectw broni.

Tym bardziej, że odnoszą się one do pozwoleń wydanych indywidualnie określonym osobom, a nie do podmiotów, które uzyskały świadectwa broni. Wydaje się że wyjątkowo może mieć zastosowanie przesłanka określona w art. 18 ustawy. Stanowi on, że „właściwy organ policji może cofnąć pozwolenie na broń, jeżeli ustały okoliczności fizyczne, które stanowiły podstawę do jego wydania”. Ale i ta fakultatywna przesłanka zmienia swój charakter na obligatoryjny w treści § 4 rozporządzenia. Zgodnie z nim organ Policji cofa
pozwolenie na broń na okaziciela lub zmienia rodzaj i liczbę egzemplarzy broni dla specjalistycznej
uzbrojonej formacji ochronnej:

• na wniosek przedsiębiorcy,

• gdy ustały okoliczności, dla których pozwolenie zostało wydane,

• w razie stwierdzenia uchybień lub nieprawidłowości w zakresie wykonywania zadań ochrony przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną albo w sposobie zabezpieczenia oraz ewidencjonowania broni i amunicji,

• gdy zmienił się zakres ochrony osób i mienia wykonywany przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną.

Problemem pojawiającym się przy okazji pozwoleń na broń na okaziciela, jest możliwość dopuszczenia osób, zatrudnionych przez podmioty, którym zostało wydane świadectwo broni, do posiadania broni objętej tym pozwoleniem. W przypadku osób zatrudnionych przez przedsiębiorców i jednostki organizacyjne,
którzy powołali wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, dopuszczeni do posiadania broni,
w tym także paralizatorów elektrycznych, mogą być tylko ci pracownicy, którzy posiadają licencję pracownika ochrony fizycznej. Bowiem rozporządzenie, w § 2 ust.1, wyraźnie stanowi, że „w celu uzbrojenia pracowników posiadających licencję pracownika ochrony, (….) przedsiębiorca może ubiegać się o wydanie
pozwolenia na broń na okaziciela, tj. świadectwa broni”.

Należy przy tym zauważyć, że ustawodawca w stosunku do tej grupy osób zrezygnował z dopuszczenia do posiadania broni w drodze decyzji administracyjnej właściwego organu Policji. Legalność posiadania
tej broni przez osoby posiadające licencje pracownika ochrony fizycznej potwierdza się w legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania broni.

Jeżeli chodzi o możliwość wykonywania przez pracowników ochrony zadań związanych z zatrudnieniem u przedsiębiorców, którzy uzyskali świadectwa broni, przy użyciu broni, posiadanej przez tych pracowników na podstawie indywidualnego pozwolenia na broń, to przepisy ustawy oraz rozporządzenia nie dają podstaw do używania takiej broni podczas wykonywania tych zadań, nawet pracownikom posiadającym licencję
pracownika ochrony.

2. Wyposażenie specjalistyczne uzbrojonych formacji ochronnych.

Specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne mogą być wyposażone w:

1. broń palną krótką - pistolety i rewolwery,

2. broń palną długą - pistolety maszynowe i strzelby gładkolufowe „Pump - Action”,

3. broń sygnałową,

4. środki przymusu bezpośredniego, na które zgodnie z odrębnymi przepisami wymagane jest pozwolenie na broń:

• broń gazową - pistolety i rewolwery,

• ręczne miotacze gazu,

• paralizatory elektryczne.

Ilość amunicji znajdującej się w posiadaniu specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych jest ograniczona wyznaczonym normatywem amunicji przeznaczonych do wykonywania zadań ochronnych.
Za normatyw przyjmuje się:

• w wypadku jednego pistoletu lub jednego pistoletu maszynowego - ilość amunicji wystarczająca do pełnego załadowania czterech magazynków,

• w wypadku jednego rewolweru lub jednej strzelby gładkolufowej „Pump-Action”- po 24 sztuki amunicji.

Połowa określonej wyżej amunicji stanowi amunicję alarmową. Wydaje się ją w wypadku bezpośredniego zagrożenia napadem na ochraniane osoby, obszary, obiekt i urządzenie oraz do ochrony konwojowanego mienia.

Amunicję do celów szkolenia strzeleckiego zakupuje przedsiębiorca, po uzyskaniu zgody organu Policji.

3. Magazynowanie broni i amunicji.

Broń oraz amunicję do niej specjalistyczna formacja ochronna przechowuje w pomieszczeniu magazynowym broni. Może on być umiejscowiony w siedzibie przedsiębiorcy lub w poszczególnych obiektach chronionych przez specjalistyczną formację ochronną.

Magazyn broni powinien stanowić osobne pomieszczenie w budynku murowanym w miarę możliwości na piętrze, którego usytuowanie utrudnia możliwość włamania, być wyposażony w podręczny sprzęt gaśniczy oraz posiadać specjalne wyposażenie w tym:

• drzwi obite blachą stalową o grubości powyżej 2 mm, posiadające blokadę przeciwwyważeniową oraz zamknięcie co najmniej na dwa zamki atestowane i zasuwę drzwiową zamykaną na kłódkę atestowaną,

• okna osłonięte siatką stalową o wymiarach oczek 10mm x 10mm o średnicy drutu 2,5 mm oraz stale zamocowanymi w murze kratami wykonanymi z prętów stalowych o średnicy od 12 mm lub
  z płaskowników stalowych o wymiarach nie mniejszych niż 8mm x 30mm, odstęp między prętami
  w kracie nie powinien przekroczyć wymiarów 120mm x 120mm, a płaskowników 80mm w poziomie
  i 240mm w pionie (zamiast kraty i siatki w oknach dopuszcza się zamocowanie atestowanych szyb specjalnych, w szczególności kuloodpornych, w odpowiedniej klasie odpornych na przebicie i rozbicie, zamocowanych trwale w otworach okiennych bez możliwości otwierania).

• Wyposażenie w sygnalizację alarmową przeciwwłamaniową podłączoną do stanowiska interwencyjnego pełniącego całodobowy dyżur lub być objęty całodobową uzbrojoną ochroną.

• Drzwi do magazynu broni, na cały czas nieobecności osoby odpowiedzialnej za prowadzenie magazynu broni powinny być zamknięte zaplombowane lub zaopatrzone w inny wskaźnik sygnalizujący wejście osób nieuprawnionych.

Dopuszcza się do 3 egzemplarzy broni palnej i gazowej poza magazynem broni w innym pomieszczeniu w atestowanych szafach i sejfach pancernych na trwale przymocowanych do podłoża, zabezpieczonych sygnalizacją alarmową przeciwwłamaniową podłączoną do stanowiska interwencyjnego pełniącego
całodobowy dyżur, lub w atestowanych szafach i sejfach pancernych na trwale przymocowanych do podłoża w innym pomieszczeniu objętym całodobową uzbrojoną ochroną.

Zasady przechowywania broni w magazynie broni:

• broń i amunicję nie wykorzystywaną do zadań ochrony należy przechowywać w szafach stalowych.

• broń palna, alarmowa oraz sygnałowa na czas przechowywania powinna być wyjęta z futerału
  i rozładowana, z odłączonym magazynkiem, kompletna, czysta i zakonserwowana,

• amunicja do broni powinna znajdować się w pudełkach, woreczkach lub pojemnikach, ułożona w sposób uniemożliwiający uderzenie w spłonkę naboju,

• zabrania się przechowywania amunicji w magazynkach nabojowych.

Spełnienie wymagań technicznych magazynu broni i sposobu zabezpieczenia broni i amunicji stwierdza protokołem organ Policji. Organ Policji powinien zostać powiadomiony przez przedsiębiorcę o wyznaczeniu spośród pracowników osoby odpowiedzialnej za przechowywanie oraz ewidencjonowanie broni i amunicji.

4. Ewidencjonowanie broni i amunicji.

Podstawowym dokumentem, w którym rejestruje się broń i amunicję będące w posiadaniu specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej jest „Książka stanu uzbrojenia”. Przechowuje się ją wraz
z potwierdzonymi przez organ Policji kopiami zakupu broni i amunicji w siedzibie przedsiębiorcy.

Jeżeli specjalistyczna uzbrojona formacja ochronna posiada kilka magazynów broni (innych pomieszczeń w których przechowuje się broń i amunicję) to w każdym z tych magazynów i pomieszczeń prowadzi się odrębną „książkę stanu uzbrojenia”.

Kolejnym dokumentem jest „Książka wydania - przyjęcia broni i amunicji”, rejestruje się w niej
wydawanie na czas wykonywania zadań ochrony i zdawanie broni i amunicji po ich zakończeniu. Amunicję wykorzystaną do celów szkolenia rozlicza się w „Karcie rozchodu amunicji”.

VIII. STATUS PRAWNY PRACOWNIKÓW OCHRONY

1. Rodzaje i stopnie licencji pracownika ochrony.

Zadania ochrony osób i mienia realizowane przez wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesję w zakresie usług ochrony osób i mienia, wykonują pracownicy ochrony.

Ustawa o ochronie osób i mienia zawiera wykładnię pojęcia „pracownik ochrony”, która jednoznacznie określa status prawny tej osoby. W myśl ustawy pracownikiem ochrony jest osoba posiadająca licencję
pracownika ochrony fizycznej lub pracownika zabezpieczenia technicznego i wykonująca zadania ochrony
w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osoba wykonująca zadania w zakresie nie wymagającym licencji.

Licencja jest to zezwolenie uprawnionego organu na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób
i mienia w zakresie wymaganym ustawą. Organem tym jest komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o licencję.

Rozróżnia się następujące rodzaje licencji:

1. licencję pracownika ochrony fizycznej,

2. licencję pracownika zabezpieczenia technicznego.

W obu wymienionych rodzajach ustawa wprowadza dwa stopnie licencji:

• licencję pierwszego stopnia,

• licencję drugiego stopnia.

Kryterium podziału na poszczególne rodzaje i stopnie licencji stanowi zakres wykonywanych czynności.

2. Uprawnienia pracownika ochrony wynikające z poszczególnych rodzajów i stopni licencji

1. Licencja pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia uprawnia do wykonywania bezpośredniej ochrony fizycznej:

• stałej lub doraźnej,

• polegającej na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych
  w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych,

• polegającej na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych.

Czynności te mogą być wykonywane przez:

• członków specjalistycznych formacji ochronnych,

• członków zespołów konwojujących wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub
  niebezpieczne,

• pracowników ochrony wykonujących bezpośrednio czynności związane z ochroną osób,

• osoby nadzorujące i kontrolujące pracę pracowników ochrony nie posiadających licencji,

• pracowników ochrony mających prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego
  i użycia broni palnej,

• pracowników ochrony wykonujących zadania na obszarach, w obiektach i urządzeniach podlegających obowiązkowej ochronie.

1. Licencja pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia uprawnia do wykonywania bezpośredniej ochrony fizycznej (tak jak licencja pierwszego stopnia) oraz do:

• opracowania planu ochrony,

• organizowania i kierowania zespołami pracowników ochrony fizycznej.

1. Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia upoważnia do wykonywania zabezpieczenia technicznego polegającego na:

• montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania,

• montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach ich zainstalowania.

d) Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego stopnia upoważnia do wykonania zabezpieczenia technicznego (tak jak licencja pierwszego stopnia) oraz do:

• opracowania projektów zabezpieczenia technicznego,

• organizowania i kierowania zespołami pracowników zabezpieczenia technicznego.

3. Wymogi stawiane osobom ubiegającym się o wydanie licencji

a) Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia powinna spełniać następujące warunki:

• ma obywatelstwo polskie,

• ukończyła 21 lat,

• ukończyła szkołę podstawową,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem,

• nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

• ma uregulowany stosunek do służby wojskowej,

• posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze
  względu na jej miejsce zamieszkania,

• posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony osób
  i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

• posiada dyplom lub świadectwo szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają
  uzyskanie specjalistycznego wykształcenia w zakresie ochrony osób i mienia, albo pełniła nienaganną służbę w stopniu podoficera lub chorążego w Biurze Ochrony Rządu prze okres co najmniej 15 lat, albo ukończyła kurs pracowników ochrony pierwszego stopnia i zdała egzamin przed komisją powołaną przez komendanta wojewódzkiego Policji.

b) Osoba ubiegająca się o licencję pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia powinna spełniać następujące warunki:

• ma obywatelstwo polskie,

• ukończyła 21 lat,

• posiada co najmniej wykształcenie średnie,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem,

• nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

• posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania,

• posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony osób
  i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

• legitymuje się dyplomem lub świadectwem szkoły lub innej placówki oświatowej, które
  potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia w zakresie ochrony osób i mienia, albo pełniła nienaganną służbę w stopniu oficera w Biurze Ochrony Rządu przez okres co najmniej 15 lat, albo ukończyła kurs pracowników ochrony drugiego stopnia i zdała egzamin przed komisją
  powołaną przez komendanta wojewódzkiego Policji.

c) Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia powinna spełniać następujące warunki:

• ma obywatelstwo polskie,

• ukończyła 18 lat,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych, stwierdzoną własnym oświadczeniem,

• nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

• posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania,

• posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony osób i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

• posiada wykształcenie zawodowe techniczne o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub ukończyła kurs pracownika zabezpieczenia technicznego albo została przyuczona do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów.

d) Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego stopnia powinna spełniać następujące warunki:

• ma obywatelstwo polskie,

• ukończyła 21 lat,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych, stwierdzoną własnym oświadczeniem,

• nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

• posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania,

• posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań w dziedzinie ochrony osób
  i mienia, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

• posiada wykształcenie co najmniej średnie techniczne o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności lub mechanicznej albo stopień specjalizacji zawodowej przyznany na podstawie odrębnych przepisów.

Z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkowstwa w Unii Europejskiej tj. 01.05.2004r, licencję mogą uzyskać również obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej biegle znający język polski.

Badania lekarskie i psychologiczne

Zakres uprawnień pracowników ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia jest stosunkowo szeroki. W celu eliminacji osób przypadkowych, przy wykonywaniu tych zadań, przeprowadza się badania lekarskie.

Badania lekarskie i psychologiczne przeprowadza się (po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej)
w celu oceny zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej. Badaniom tym podlegają:

1. osoby ubiegające się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia,

2. osoby posiadające licencję pracownika ochrony fizycznej.

badania lekarskie i psychologiczne przeprowadza się na wniosek wymienionych wyżej osób. Natomiast
badania osób posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej, przeprowadzone są także na wniosek pracodawcy. Wnioski te składa się w jednostce uprawnionej do przeprowadzenia badań.

Badania psychologiczne obejmują w szczególności:

• ocenę poziomu umysłowego,

• ocenę osobowości z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych,

• ocenę dojrzałości społecznej.

Zakres badań psychologicznych może zostać rozszerzony, jeżeli psycholog uzna to za niezbędne do
prawidłowej oceny zdolności psychicznej osoby badanej. Po przeprowadzeniu badania psycholog wydaje opinię według wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia.

Badania lekarskie obejmują:

• badania ogólne stanu zdrowia, obejmujące w szczególności ocenę układu krążenia i oddechowego oraz ocenę narządu ruchu,

• badania specjalistyczne: okulistyczne, otolaryngologiczne, psychiatryczne i neurologiczne,

• inne badania specjalistyczne i badania pomocnicze, zlecone przez lekarza przeprowadzającego badania ogólne stanu zdrowia.

Po przeprowadzeniu badania ogólnego stanu zdrowia oraz na podstawie opinii psychologa i opinii lekarzy specjalistów, a także wyników badań pomocniczych, lekarz wydaje orzeczenie lekarskie według wzoru
stanowiącego załącznik do rozporządzenia.

Osoba badana otrzymuje pierwszy egzemplarz orzeczenia lekarskiego, co potwierdza własnoręcznym podpisem. Opinię wydaną przez psychologa oraz opinie wydane przez lekarzy specjalistów i wyniki badań pomocniczych oraz drugi egzemplarz orzeczenia lekarskiego, lekarz dołącza do dokumentacji medycznej osoby badanej. W razie stwierdzenia w orzeczeniu lekarskim braku zdolności fizycznej i psychicznej do
uzyskania licencji pracownika ochrony fizycznej lub dalszego wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej, lekarz sporządza dodatkowy egzemplarz orzeczenia lekarskiego i przekazuje listem poleconym
z zachowaniem poufności, właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu Policji. O przyczynach uzasadniających wydanie powyższego orzeczenia, lekarz informuje osobę badaną.

Orzeczenia, o których wyżej mowa wpisuje się do ewidencji tych orzeczeń prowadzonej przez jednostkę przeprowadzającą badania.

Badania lekarskie i psychologiczne osób posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej przeprowadza się co 3 lata. Badania te przeprowadza się w okresach krótszych niż 3 lata:

• jeżeli w orzeczeniu lekarskim wydanym na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych
  i lekarskich wskazano krótszy termin następnego badania niż 3 lata,

• po okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 6 miesięcy,

• na wniosek pracodawcy - w razie uzasadnionego podejrzenia utraty zdolności fizycznej i psychicznej
  do wykonywania zadań.

Wskazanie w orzeczeniu lekarskim terminu następnego badania krótszego niż 3 lata wymaga uzasadnienia wpisanego w dokumentacji medycznej osoby badanej.

Opłata za badania lekarskie i psychologiczne wynosi 350 zł. Ponosi je osoba badana albo pracodawca, w przypadku skierowania pracownika ochrony fizycznej na badania. Opłatę uiszcza się przed przystąpieniem do badań w kasie jednostki przeprowadzającej badania lub na konto bankowe przez tę jednostkę.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki społecznej z dnia 23 marca 1999r. w sprawie badań
lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję
pracownika ochrony fizycznej (Dz.U.9930.299) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
z dnia 10 sierpnia 2000 r zmieniające wyżej wymienione rozporządzenie (Dz.U.00.81.917) zawierają wykaz jednostek uprawnionych do przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się
o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej. Są to w zasadzie Zespoły Opieki Zdrowotnej Zarządów Służby Zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz
Ministerstwa Obrony Narodowej.

Należy zwrócić uwagę, iż wymienione wyżej rozporządzenia określają zasady, zakres, tryb
i częstotliwość prowadzenia badań lekarskich i psychologicznych tylko osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej. Rozporządzenia te nie określają badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika zabezpieczenia technicznego.

Wydaje się, że jest to przeoczenie ustawodawcy, który w art. 34 ustawy nie daje delegacji ustawowej Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej w tym zakresie.

Ustawa o ochronie osób i mienia stanowi bowiem, że licencję zabezpieczenia technicznego wydaje się osobie, która m.in. posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim (art. 28 ust. 3 pkt 1 i art. 29 ust. 3 pkt 1 w związku z art. 26 ust. 3 pkt 2). Taki sam warunek musi spełniać osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej.

Tryb wydawania licencji pracownika ochrony.

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony składa pisemny wniosek do właściwego,
ze względu na miejsce zamieszkania, komendanta wojewódzkiego Policji.

Wniosek ten powinien zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres, określenie rodzaju licencji oraz podpis wnioskodawcy.

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego lub drugiego stopnia powinna dołączyć do wniosku następujące dokumenty:

• kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL
  i adres zamieszkania,

• oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem, złożonym
  w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującego wniosek,

• zaświadczenie o uregulowanym stosunku do służby wojskowej, wydane przez właściwe organy
  wojskowe (tylko osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego
  stopnia),

• orzeczenie lekarskie stwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność do wykonywania zadań pracownika ochrony, wydane przez jednostki uprawnione do przeprowadzania badań ubiegających się o wydanie
  licencji,

• dwie fotografie o wymiarach 3,5 x 2,5 cm,

• kopię świadectwa ukończenia szkoły, odpowiednio podstawowej lub co najmniej średniej,

• kopię dyplomu lub świadectwa szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają uzyskanie
  specjalistycznego wykształcenia, zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika ochrony odpowiednio pierwszego lub drugiego stopnia lub kopię świadectwa potwierdzającego zdanie egzaminu z zakresu znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią i ewentualnie zaświadczenia potwierdzającego odbycie szkolenia dla kadry kierowniczej w Straży Przemysłowej, wydanych do dnia 27 marca 1998r.

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego lub drugiego stopnia powinna dołączyć do wniosku następujące dokumenty:

• kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL
  i adres zamieszkania,

• oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem, złożonym
  w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującego wniosek,

• orzeczenie lekarskie stwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność do wykonywania zadań pracownika ochrony, wydane przez jednostki uprawnione do przeprowadzania badań ubiegających się o wydanie
  licencji,

• dwie fotografie o wymiarach 3,5 x 2,5 cm,

• kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia zawodowego o specjalności elektronicznej, łączności, mechanicznej lub zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika zabezpieczenia technicznego, lub też dokumentu potwierdzającego przyuczenie do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów - w przypadku ubiegania się o licencję pierwszego stopnia.

• Kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia co najmniej średniego technicznego
  o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub dokumentu potwierdzającego uzyskanie specjalizacji zawodowej przyznawanej na podstawie odrębnych przepisów - w przypadku ubiegania się o licencję drugiego stopnia.

Należy zwrócić uwagę, że w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
4 czerwca 1998r w sprawie wzoru i trybu wydawania licencji pracownika ochrony fizycznej i licencji
pracownika zabezpieczenia technicznego oraz trybu i częstotliwości wydawania przez organy Policji opinii
o pracownikach ochrony, pominięto ustawowo określono wymaganie dotyczące przedstawienia organowi wydającemu licencję pracownika zabezpieczenia technicznego, orzeczenia lekarskiego stwierdzającego fizyczną i psychiczną zdolność do wykonywania zadań pracownika ochrony.

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony obowiązana jest przedłożyć pracownikowi komendy wojewódzkiej Policji, upoważnionemu do przyjmowania wniosków, do wglądu oryginały dowodu osobistego oraz świadectw i dyplomów potwierdzających posiadane wykształcenie i kwalifikacje zawodowe.

Organ prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie wydania licencji dołącza do akt opinię
komendanta komisariatu właściwego na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o licencję pracownika ochrony oraz zaświadczenia o niekaralności za przestępstwo umyślne.

Osoba, której przyznano licencję pracownika ochrony, odbiera ją osobiście, za pokwitowaniem,
po okazaniu dowodu wniesienia opłaty za wydanie licencji.

Wzory licencji pracownika ochrony fizycznej i pracownika zabezpieczenia technicznego zawiera
załącznik do wymienionego wyżej rozporządzenia.

Za wydanie licencji pobiera się opłatę. Jej wysokość wynosi 50% opłaty skarbowej od koncesji na
prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia. Opłata za wydanie duplikatu licencji wynosi 20% wymienionej wyżej kwoty. Opłaty te wnosi się, przy wydawaniu licencji lub jej duplikatu, do kasy lub na rachunek bankowy właściwej terytorialnie komendy wojewódzkiej Policji. Nie pobiera się opłaty za wymianę licencji w przypadku nieprawidłowego sporządzenia uprzednio wydanej licencji.

Postępowanie pracownika ochrony w niektórych sytuacjach.

Pracownik ochrony jest obowiązany posiadać licencję w czasie wykonywania czynności ochronnych.

W razie utraty licencji, jej posiadacz powinien powiadomić o tym właściwą, ze względu na miejsce
zamieszkania, komendę wojewódzką Policji, podając okoliczności utraty dokumentu. W przypadku utraty
lub zniszczenia licencji w stopniu utrudniającym posługiwanie się nią, posiadacz licencji może złożyć wniosek o wydanie jej duplikatu. Licencja wydana w związku z powyższymi okolicznościami powinna
mieć adnotację „duplikat”.

W wypadku odzyskania lub odnalezienia oryginału licencji, pracownik ochrony zwraca go właściwemu komendantowi wojewódzkiemu Policji. W takim przypadku oryginał licencji podlega anulowaniu.

W wypadku zmiany adresu zamieszkania, nazwiska lub imienia pracownik ochrony jest obowiązany
powiadomić o tym komendanta wojewódzkiego Policji, który wydał licencję oraz dołączyć do dokumentacji wydania licencji pisemne oświadczenie o zmianie adresu zamieszkania, z podaniem nowego, lub kopię
dokumentu urzędowego potwierdzającego zmianę nazwiska lub imienia. W wypadku zmiany nazwiska lub imienia pracownika ochrony, komendant wojewódzki Policji wydaje nową licencję anulując dotychczasową.

Opiniowanie pracowników ochrony.

Opinię o osobie ubiegającej się o licencję pracownika ochrony oraz o pracowniku ochrony wydaje
właściwy, ze względu na miejsce zamieszkania opiniowanego, komendant komisariatu Policji na polecenie komendanta wojewódzkiego Policji. Opiniowanie pracowników ochrony powinno następować raz na trzy lata.

Negatywna opinia o osobie ubiegającej się o licencję pracownika ochrony bądź o pracowniku ochrony jest podstawą do odmowy wydania licencji pracownika ochrony lub wszczęcia postępowania administracyjnego o cofnięcie licencji.

W przypadku odmowy wydania licencji bądź wszczęcia postępowania administracyjnego o jej cofnięcie, opiniowanemu służy prawo wglądu do opinii. Ma też możliwość zaskarżenia jej do komendanta głównego Policji, a następnie skargi do Sądu Administracyjnego.

Właściwość organów w sprawach licencji.

Licencję pracownika ochrony wydaje, odmawia wydania, zawiesza i cofa w formie decyzji administracyjnej, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, komendant wojewódzki Policji. Licencję wydaje się na czas nieokreślony.

Komendant wojewódzki Policji odmawia wydania licencji, jeżeli osoba ubiegająca się o wydanie
licencji nie spełnia wymogów określonych w punkcie 3 niniejszego rozdziału (np. wiek, obywatelstwo,
wykształcenie, brak zdolności do czynności prawnych, skazanie prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne, naganna opinia wydana przez komendanta komisariatu Policji, brak zdolności fizycznej do wykonywania zadań pracownika ochrony, stwierdzonej orzeczeniem lekarskim, brak specjalistycznego wykształcenia itp.).

Dodatkową przesłanką odmowy wydania licencji jest brak opłaty za jej wydanie.

Komendant wojewódzki cofa licencję, jeżeli pracownik ochrony:

1. przestał spełniać następujące warunki:

• utracił obywatelstwo polskie,

• utracił zdolność do czynności prawnych,

• został skazany prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,

• posiada naganną opinię, wydaną przez komendanta komisariatu Policji właściwego ze względu
  na miejsce jego zamieszkania,

• utracił zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,

2. zgłosił pisemne zaprzestanie wykonywania zadań pracownika ochrony,

3. wykonuje zadania pracownika ochrony z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzone w trybie odrębnych przepisów.

Komendant wojewódzki Policji zawiesza (obligatoryjnie) prawa wynikające z licencji, do czasu
wydania prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie, w przypadku powzięcia wiadomości o wszczęciu
postępowania karnego przeciwko pracownikowi ochrony o przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu.

Komendant wojewódzki Policji może zawiesić (fakultatywnie) prawa wynikające z licencji, do czasu wydania prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie, w przypadku powzięcia wiadomości o wszczęciu
postępowania karnego przeciwko pracownikowi ochrony o przestępstwo inne niż wymienione wyżej.

W przypadku zawieszenia praw wynikających z licencji, komendant wojewódzki Policji, zatrzymuje
dokument stwierdzający posiadanie licencji.

Licencja wygasa z mocy prawa w przypadku niewykonywania przez pracownika ochrony zawodu przez okres dłuższy niż 2 lata. Do okresu niewykonywania przez pracownika ochrony zawodu nie wlicza się czasu zawieszenia praw wynikających z licencji.

Wymogi stawiane pracownikom ochrony w zakresie ochrony informacji niejawnych.

Szczególny wymóg odnośnie pracowników ochrony wprowadziła do ustawy o ochronie osób i mienia ustawa z 22 stycznia 1999 r o ochronie informacji niejawnych (Dz.U.99.11.95). Dodano nią przepis art. 35a stanowiący, że pracownik ochrony, któremu mają być powierzone na podstawie ustawy o ochronie informacji niejawnych zadania pełnomocnika ochrony lub pracownika pionu ochrony, musi dodatkowo spełnić
wymagania określone w tejże ustawie.

IX. ŚRODKI STOSOWANE PRZEZ PRACOWNIKÓW OCHRONY FIZYCZNEJ.

1.Środki porządkowe.

Podstawę prawną stosowania środków porządkowych stanowi ustawa o ochronie osób i mienia.

Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej, jak również wykonujący zadania ochrony
w zakresie nie wymagającym licencji, ma prawo podejmować działania, zwane umownie środkami porządkowymi, z zachowaniem zasad określonych w ustawie.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych obiektów i obszarów ma prawo do:

• ustalania uprawnień osób do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych,

• legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości,

• wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu, w przypadku stwierdzenia braku uprawnień
  do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku,

• ujęcia osób stwarzających, w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów
i obszarów ma prawo do ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji,

Ustawa nakazuje, aby wymienione wyżej czynności porządkowe były wykonywane w sposób
najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte.

1.1. Ustalenie uprawnień osób do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych.

Na podstawie treści art. 36 ust.1 pkt 1 ustawy o ochronie można stwierdzić, że pracownik ochrony
fizycznej ma prawo ustalać uprawnienia osób do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych,
gdy istnieje w nich kontrolowany ruch osobowy za pomocą przepustek, identyfikatorów i innych dokumentów.

Dokumenty te powinna wystawiać osoba zarządzająca obszarem lub obiektem. Może ona także ustnie lub pisemnie upoważnić osobę do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym.

Pracownik ochrony fizycznej podczas ustalania uprawnień osoby do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych powinien:

• sprawdzić, czy osoba posiada przepustkę, identyfikator albo inny dokument uprawniający do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym, wystawiony przez osobę zarządzającą tym obszarem
  lub obiektem,

• porównać okazany dokument z określonym wzorem,

• sprawdzić ten dokument pod względem:

• zgodności danych personalnych w nim zawartych z tożsamością osoby,

• termin jego ważności.

Pracownik ochrony, na żądanie osoby, w stosunku do której podejmuje wymienione wyżej czynności jest obowiązany:

1. podać swoje imię i nazwisko oraz okazać licencję lub inny dokument identyfikacyjny, który pozwala
   pracownikowi na ustalenie uprawnień, przy czym osoba sprawdzana musi mieć możliwość odczytania
   i zanotowania danych zawartych w tym dokumencie.

2. Podać podstawę i przyczynę podjęcia czynności.

Ustawa o ochronie nie daje prawa pracownikom ochrony do: „przeglądania zawartości

bagaży, odzieży osób, ładunku i miejsc, w przypadku podejrzenia, że mienie chronione jest bezprawnie wynoszone lub ukryte, albo czy nie są wnoszone lub wwożone materiały

niebezpieczne i zabronione”.

1. Legitymowanie osób w celu ustalenia ich tożsamości.

Legitymowanie to ustalenie tożsamości osoby na podstawie okazanych dokumentów. Czynność ta jest chwilowym ograniczeniem wolności osoby legitymowanej, dlatego musi być przeprowadzona zgodnie
z przepisami prawa oraz mieć podstawę faktyczną czyli przyczynę.

Najbardziej typowe przyczyny uzasadniające podjęcie takiej czynności to legitymowanie:

• osób, które są podejrzane o przygotowywanie się do dokonania przestępstwa (np.: obserwują personel w sali operacyjnej banku czy poczty),

• osób, które są podejrzane o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia przeciwko chronionym dobrom (np. osoba wychodzi z zakładu pracy z przesadnie wypchanym ubraniem),

• sprawców czynów niedozwolonych (np. sprawców nieumyślnego uszkodzenia mienia - wybicie szyby),

• świadków różnych zamachów bezprawnych (przestępstw, wykroczeń, czynów niedozwolonych).

Pracownik ochrony fizycznej nie powinien legitymować osoby mu znanej, która, ma prawo przebywać
na terenie chronionego obiektu, ponieważ może to być uznane za przekroczenie uprawnień. Nie wylegitymowanie osoby nieznanej może być z kolei uznane za niedopełnienie obowiązków.

Przed rozpoczęciem legitymowania osoby pracownik ochrony ma obowiązek:

1. podać swoje imię i nazwisko, a gdy zachodzi taka potrzeba okazać licencję lub inny dokument potwierdzający jego uprawnienia; osoba legitymowana musi mieć możliwość odczytania i zanotowania danych
   z tego dokumentu;

2. podać podstawę prawną i przyczynę legitymowania.

Przystępując do legitymowania, pracownik ochrony wzywa osobę legitymowaną do okazania mu dokumentu stwierdzającego jego tożsamość.

Tożsamość osoby ustala się na podstawie:

• dowodu osobistego,

• tymczasowego dowodu osobistego,

• tymczasowego zaświadczenia tożsamości,

• dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca,

• paszportu,

• innych dokumentów potwierdzających tożsamość, zaopatrzonych w fotografię i adres zamieszkania.

Pracownik ochrony, dokonując legitymowania, sprawdza okazany dokument pod względem zgodności danych personalnych w nich zawartych z tożsamością osoby. Sprawdzanie tożsamości osoby powinno polegać na zwróceniu się do osoby legitymowanej o podanie danych personalnych, jak imię i nazwisko, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, oraz porównaniu ich z zapisami
w okazanym dokumencie, a także porównaniu wyglądu osoby z fotografią. Aby wylegitymować osoby znajdujące się w pojeździe, pracownik ochrony ma prawo żądać opuszczenia pojazdu przez te osoby (względy bezpieczeństwa).

Notatka służbowa, którą sporządza pracownik ochrony po dokonaniu legitymowania musi zawierać:

• dane personalne osoby legitymowanej,

• rodzaj dokumentu - numer seria,

• czas, miejsce, przyczyny legitymowania.

Podczas czynności legitymowania pracownikowi ochrony często grozi niebezpieczeństwo ze strony osób podejrzanych o popełnienie przestępstw lub osób nietrzeźwych. Legitymując takie osoby przestrzegać
należy zasady czujności i działania te przeprowadzać w następujący sposób:

1. legitymowanie należy przeprowadzać w miejscach lub pomieszczeniach najmniej ruchliwych,

2. w nocy i o zmroku legitymować należy w dobrze oświetlonych miejscach,

3. osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa w zasadzie powinno legitymować dwóch pracowników ochrony (jeden legitymuje, drugi obserwuje),

4. gdy są podejrzenia, że osoba posiada broń lub inne niebezpieczne narzędzie, albo przedmioty służące do popełnienia przestępstwa, przed legitymowaniem należy osobę powierzchownie obszukać, w celu
   ich odebrania,

5. czynność legitymowania osób znajdujących się w pojeździe należy dokonać po unieruchomieniu pojazdu i po opuszczeniu go przez osoby legitymowane,

6. gdy osoba nie posiada dokumentu lub nie chce go okazać, albo nie chce udzielić informacji o swojej tożsamości, należy ją przekazać Policji,

7. gdy osoba szukająca dokumentu zwleka z jego okazaniem i wykazuje zdenerwowanie, należy
   polecić wyjęcie rąk z kieszeni, przerwanie poszukiwania i rozważyć zastosowanie kajdanek, aby zapewnić bezpieczeństwo do czasu przekazania osoby Policji,

8. w momencie przekazywania dokumentu tożsamości pracownik ochrony staje na odległość wyciągniętej ręki od osoby legitymowanej, po stronie ręki, którą podawany jest dokument,

9. pracownik ochrony po otrzymaniu dokumentu oddala się o następny krok od osoby legitymowanej
   i autentyczność dokumentu i tożsamość osoby,

10. podczas oględzin dokumentu zwrócić uwagę na ewentualne ślady wycierania, przerabiania lub zmiany zdjęcia,

11. gdy pracownik ochrony nie widzi potrzeby oddania osoby w ręce Policji zwalnia ją i obserwuje
    do momentu oddalenia się.

2. Wzywanie osób do opuszczenia obszaru lub obiektu.

Pracownik ochrony może wezwać osoby do opuszczenia obiektu gdy:

• nie posiadają uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu,

• zakłócają porządek.

Ustalanie uprawnień do przebywania na obszarach lub obiektach chronionych zostało omówione w pkt 1.1.

Zakłócenie porządku, to bezprawne zachowanie osoby, utrudniające lub uniemożliwiające pracę
lub normalne przebywanie ludziom, którzy znajdują się w obiekcie. bezprawne zachowanie może się wyrażać naruszeniem przepisów porządkowych obowiązujących w obiekcie (np: regulaminu pracy,
instrukcji , itp.). zasady „porządku” zawsze muszą być określone w przepisach prawa.

Pracownik ochrony powinien więc podać podstawę prawną oraz przyczynę podjęcia czynności porządkowych wobec każdej osoby.

Podczas wzywania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu pracownik ochrony fizycznej ma obowiązek przestrzegania następującego trybu postępowania:

• użyć zwrotu „służba ochrony”, oraz podać swoje imię i nazwisko,

• wezwać osobę nie posiadającą uprawnienia do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym albo zakłócającą porządek do opuszczenia obszaru lub obiektu oraz poinformować ją o przyczynie
  wydania tego polecenia,

• w przypadku nie podporządkowania się omawianemu poleceniu wezwać policję i sporządzić notatkę służbową o okolicznościach tego wezwania.

Na podstawie powyższej regulacji można stwierdzić, że pracownik ochrony fizycznej nie ma prawa
stosować środków przymusu bezpośredniego dla wymuszenia wykonania wydanego polecenia opuszczenia obszaru lub obiektu. Musi poprzestać na wezwaniu Policji.

Jednakże z rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego wynika, że pracownik ochrony fizycznej ma prawo stosować
siłę fizyczną w związku ze zmuszeniem osoby do wykonania polecenia (np: chwytu obezwładniającego
w celu wyprowadzenia osoby z chronionego obiektu). Należy zauważyć tu pewną niespójność
w obowiązujących przepisach.

Największe niebezpieczeństwo, przy wykonywaniu czynności związanych z wezwaniem osób do opuszczenia obiektu, grozi ze strony osób, które zakłócają porządek. Należy więc konsekwentnie przestrzegać zasady czujności. Zgodnie z nią pracownicy ochrony powinni postępować następująco:

• wobec osoby zakłócającej porządek, czynności powinno wykonywać dwóch pracowników ochrony.
  Jedna z nich wzywa do opuszczenia obiektu, drugi zaś obserwuje osobę,

• gdy są podejrzenia, że osoba posiada broń lub inne niebezpieczne narzędzie albo przedmioty służące do popełnienia przestępstwa, przed wezwaniem do opuszczenia obiektu należy dokonać powierzchownego obszukania osoby, aby je odebrać,

• zachować należy bezpieczną odległość wobec osoby - minimum na odległość wyciągniętej ręki,

• uważnie obserwować zachowanie się osoby, aby nie dopuścić do nagłego ataku, np: nie zezwalać
  na wkładanie rąk do kieszeni lub pod odzież,

• trzeba pamiętać, aby w razie ataku na pracownika ochrony, za jego plecami nie kryło się niebezpieczeństwo w postaci: schodów, dużych otworów, ruchu samochodowego, itp.,

• zachować gotowość do użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej,

• należy obserwować oddalającą się osobę od obiektu, aby w odpowiednim momencie udaremnić powrót.

1.4. Ujmowanie osób zagrażających chronionym dobrom w celu oddania Policji.

Z treści art. 36 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie wynika, że uprawnienie do ujmowania osób zagrażających chronionym dobrom istnieje wówczas, gdy są spełnione jednocześnie takie przesłanki:

• istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia,

• zagrożenie jest bezpośrednie i ma charakter oczywisty,

• osobę ujmuje się w celu oddania Policji.

W zasadzie uprawnienie do ujęcia osoby pracownik ochrony powinien wykorzystywać tylko
w przypadku, kiedy osoba ta jest sprawcą przestępstwa bądź kiedy nie można ustalić tożsamości sprawcy innego czynu bezprawnego (np: wykroczenia, czynu niedozwolonego itp.).

Podstawą faktyczną tych czynności może być:

1. ujęcie osoby na gorącym uczynku przestępstwa (np: usiłowania włamania do obiektu, kradzieży
   mienia itp.),

2. ujęcie osoby w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa,

3. uzasadnionego przypuszczenia, że osoba popełniła przestępstwo w chronionym obiekcie,

4. nie może ustalić tożsamości sprawcy innego bezprawnego czynu (np: wykroczenia, czynu niedozwolonego).

Osobę ujmuje się w celu oddania Policji. Ustawa nakazuje bezzwłocznie to uczynić. Pracownik ochrony ma możliwość wyboru jednego z dwóch sposobów spełnienia swojego zadania:

• przetrzymać osobę do czasu przybycia funkcjonariusza Policji na miejsce ujęcia (pozbawia się osobę swobody poruszania),

• doprowadzić lub dowieźć osobę do najbliższej jednostki Policji lub najbliższego funkcjonariusza Policji.

Ujętą osobę należy przetrzymać w pomieszczeniu zamkniętym, do którego dostęp dla osób postronnych
jest ograniczony (np: w wartowni, biurze przepustek, zapleczu sklepu).

Pracownik ochrony ma prawo stosować podczas wykonywania czynności ujęcia środki przymusu
bezpośredniego, a w szczególności kajdanki służące do obezwładniania. Odbywa się to w warunkach
określonych w wymienionym wyżej rozporządzeniu.

Przy ujęciu osoby zagrażającej chronionym dobrom pracownik ochrony jest obowiązany do:

1. użycia zwrotu „służba ochrony”,

2. wezwania osoby do zachowania zgodnego z prawem i odstąpienia od wykonywania czynności stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego a także chronionego mienia,

3. uniemożliwienia oddalenia się osoby ze wskazanego miejsca,

4. poinformowania osoby o ujęciu i jego przyczynach oraz uprzedzenia o obowiązku zastosowania się
   do wydawanych poleceń,

5. wylegitymowania osoby ujętej w celu ustalenia jej tożsamości,

6. niezwłocznego zawiadomienia Policji,

7. przekazania osoby ujętej przybyłym na wezwanie funkcjonariuszom Policji,

8. udzielenia pomocy przedlekarskiej osobie ujętej, która ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła
   przytomność, a w razie potrzeby lub na jej prośbę wezwać pomoc lekarską,

9. sporządzenia notatki służbowej po każdym ujęciu osoby, która powinna zawierać w szczególności:

• dane personalne ujętej osoby,

• datę, godzinę i miejsce ujęcia,

• przyczynę ujęcia,

• datę i godzinę poinformowania oraz przekazania osoby Policji,

• numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

• informację o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie,

10. sprawdzenia czy osoba ujęta posiada broń lub inne niebezpieczne narzędzia lub przedmioty, służące
    do popełnienia przestępstwa oraz odebrać broń i przedmioty.

Zaraz po ujęciu osoby podejrzanej należy obszukać ją, aby sprawdzić, czy ujęta osoba nie ma przy sobie środków zagrażających życiu i zdrowiu.

Obszukanie osoby przez pracownika ochrony nie jest jednak czynnością procesową. Ma ono jedynie na celu wykluczenie posiadania u osoby ujętej przedmiotów, których użycie może zagrozić pracownikowi ochrony. Jego celem nie jest więc odebranie i zabezpieczenie przedmiotów pochodzących z przestępstwa, dlatego też nie należy przeszukiwać odzieży osoby ujętej w celu wyjęcia tych przedmiotów.

Ogólne zasady - sposoby bezpiecznego wykonywania czynności związanych z ujmowaniem osób
w celu oddania Policji przedstawiają się następująco:

1. wszystkie czynności należy wykonać szybko zdecydowanie i z zaskoczenia,

2. do osób ujmowanych zwracać się głośno i stanowczo, np: „Nie ruszać się!”, „Wyjąć ręce z kieszeni!”, „Służba ochrony”,

3. ujmowanie osób powinno być wykonywane przez dwóch pracowników ochrony, jeden wykonuje czynności, drugi obserwuje zachowanie ujmowanego,

4. nie należy ujmować osób w miejscach publicznych (zagrożenie dla innych osób). Osobę podejrzaną należy obserwować i ująć w dogodnym miejscu,

5. przed wejściem do pomieszczenia należy wezwać osobę do jego opuszczenia, oraz odrzucenia broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, gdy nie wykona wezwania, należy czekać na przybycie Policji. Pracownik ochrony nie powinien stać na wprost drzwi oraz otworów okiennych,

6. wezwać osobę do podniesienia rąk do góry i odwrócenia się do stałej przeszkody (ściana, drzewo itp.),

7. zachować bezpieczną odległość od ujętej osoby (minimum na odległość wyciągnięcia ręki),

8. obserwować wnikliwie zachowanie się osoby, aby zapobiec jej atakowi na pracownika ochrony, np:
   nie zezwalać na wkładanie rąk do kieszeni i pod odzież,

9. zapewnić, aby za plecami pracownika ochrony podczas ataku nie było niebezpieczeństwa takiego jak: schody, ruch samochodów itp.,

10. być gotowym dożycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej.

2. Środki przymusu bezpośredniego.

Zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego.

Podstawę prawną stosowania środków przymusu bezpośredniego stanowi ustawa o ochronie osób i mienia.

Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej, może stosować środki przymusu bezpośredniego, z zachowaniem zasad określonych w ustawie.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych obiektów
i obszarów ma prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego w dwóch przypadkach:

1. zagrożenia dóbr powierzonych ochronie,

2. odparcia ataku na pracownika ochrony.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów
i obszarów ma prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego z wyjątkiem psa obronnego podczas konwojowania wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające.

Ustawa o ochronie oraz rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego określają następujące zasady stosowania
środków przymusu:

1. Zasada minimalizacji skutków.

• Środki przymusu bezpośredniego (w tym broń palna) powinny być stosowane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte,

2. Zasada stosowania w przypadkach określonych w przepisach prawa.

• Środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane jedynie w przypadkach określonych
  w przepisach prawa, wyłącznie wobec osób uniemożliwiających wykonanie przez pracownika ochrony zadań określonych w ustawie,

3. Zasada proporcjonalności.

• Pracownik ochrony może stosować środki przymusu bezpośredniego odpowiadając potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wezwaniu
  do określonego zachowania.

4. Zasada wyłączeń

• Środki przymusu bezpośredniego w postaci:

• pałki obronnej wielofunkcyjnej,

• psa obronnego,

• paralizatora elektrycznego,

• broni gazowej i ręcznego miotacza gazu,

• nie stosuje się wobec kobiet o widocznej ciąży, osób których wygląd wskazuje na wiek do
  13 lat, osób w podeszłym wieku oraz widocznej niepełnosprawności.

Z powyższego wynika, że wobec tych osób można stosować wyłącznie siłę fizyczną i kajdanki.
Od zasady tej są wyjątki użycia kajdanek, które zostaną wyjaśnione przy omawianiu szczegółowych zasad użycia tego środka.

5. Zasada wezwania i uprzedzenia.

• Pracownik ochrony powinien wezwać osobę do zachowania się zgodnego z prawem oraz uprzedzić ją, że w razie niepodporządkowania się wezwaniu zostaną użyte wobec niej środki przymusu bezpośredniego.

• Przepisy nie określają formy takiego wezwania i uprzedzenia. Może ono przybrać następującą formę słowną „Stój - bo użyję ręcznego miotacza gazu”, „Przerwij atak - bo użyję broń gazową” itp.

• Pracownik ochrony może odstąpić od wzywania osoby do zachowania zgodnego z prawem oraz od uprzedzenia o zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego, jeżeli zwłoka groziłaby
  niebezpieczeństwem życia lub zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby, a także chronionego mienia.

6. Zasada niezbędności.

• Pracownik ochrony powinien natychmiast odstąpić od stosowania środków przymusu bezpośredniego, gdy osoba, wobec której użyto tych środków, podporządkowała się wydanym poleceniom.

7. Zasada elastycznego doboru środków.

• Można stosować jednocześnie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne
  w celu podporządkowania się lub osiągnięcia zamierzonego celu,

8. Zasada udzielania pomocy osobom poszkodowanym.

• Jeżeli wskutek zastosowania środków przymusu bezpośredniego nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia osoby, należy natychmiast udzielić jej pierwszej pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby lub na jej prośbę - podjąć niezwłoczne działania w celu zapewnienia pomocy lekarskiej.

• W przypadku gdy nastąpiła śmierć lub podejrzenie śmierci osoby, wobec której zastosowano
  środek przymusu, pracownik ochrony jest obowiązany niezwłocznie wezwać lekarza.

• Kobiecie ciężarnej bezpośrednio po użyciu środka przymusu bezpośredniego należy niezwłocznie zapewnić badanie stanu zdrowia przez lekarza.

9. Zasada informacji i ochrony miejsca zdarzenia

• W przypadku, gdy w wyniku zastosowania środka przymusu nastąpiło pogor­szenie stanu zdrowia, śmierć osoby lub szkoda w mieniu, pracownik ochrony jest zobowiązany:

• powiadomić o zdarzeniu bezpośredniego przełożonego oraz najbliższą jednostkę Policji,

• zabezpieczyć, w miarę możliwości, ślady na miejscu zdarzenia i nie dopu­ścić na to miejsce,
  do czasu przybycia Policji, osób postronnych,

• ustalić, w miarę możliwości, tożsamość osób będących świadkami zdarzenia,

10. Zasada ewidencjonowania przypadku użycia środka przymusu

• Każdy przypadek zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz towa­rzyszące mu okoliczności dokumentuje się w ewidencji prowadzonej przez wewnętrzną służbę ochrony lub przedsiębiorcę prowadzącego działalność go­spodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia.

• Wpis do ewidencji powinien w szczególności zawierać;

• dane personalne osoby, w stosunku do której zastosowano środki przymu­su bezpośredniego,

• datę, godzinę i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

• przyczynę, rodzaj i skutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego,

• numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

• informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.

2.1. Warunki i sposoby użycia przez pracownika ochrony środków przymusu bezpośredniego

• Rozporządzenie Rady Ministrów, o którym wspomniano wcześniej, określa też warunki i sposoby użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bez­pośredniego.

1. Stosowanie siły fizycznej

Użycie siły fizycznej oznacza bezpośrednie oddziaływanie na nietykalność cie­lesną osoby. Siłę
fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podob­nych technik obrony stosuje się w celu:

• odparcia zamachu na chronione osoby lub mienie,

• odparcia czynnej napaści na pracownika ochrony,

• obezwładnienie osoby, w związku ze zmuszeniem jej do wykonania pole­cenia,

• ujęcie osoby zagrażającej chronionym dobrom.

• Niedopuszczalne jest stosowanie, innych niż wymienione postaci, użycia siły fizycznej, np. fizycznych technik walki, Używając siły fizycznej, nie wolno zadawać uderzeń, chyba że pracownik ochrony działa w obronie koniecznej albo odpiera zamach na życie, zdrowie ludzkie lub chronione mienie,

B) Stosowanie kajdanek

• Kajdanki służą do ograniczenia swobody ruchów i można je stosować wobec osób ujętych
  w związku z zagrożeniem dla chronionych dóbr w celu:

• udaremnienia ucieczki,

• zapobieżenia czynnej napaści,

• zapobieżenia czynnemu oporowi.

• Istnieje zakaz stosowania kajdanek wobec osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 17 lat, z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 16 lat, podejrza­nych o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu.

• Kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu osobie ujętej, w stosunku do której nie stosuje się szczególnych środków ostrożności (np. nie jest agresywna).

• Można je założyć na ręce trzymane z tyłu osobie o silnej budowie ciała, podej­rzanej o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu.

Jednak w obu przypadkach kajdanki powinny być założone tak, aby nie tamowały obiegu krwi.

W miarę możliwości, kajdanki powinno się zakładać w pomieszczeniach zamkniętych lub miejscach
odosobnionych, przy udziale dwóch pracowników ochrony, z których jeden zakłada kajdanki, a drugi
wykonuje czynności ubez­pieczające.

3. Stosowanie pałki obronnej wielofunkcyjnej

• Pałka obronna wielofunkcyjna może być stosowana w razie:

• odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony,

• pokonywania czynnego oporu wobec pracownika ochrony,

• odpierania zamachu na chronioną osobę

• przeciwdziałania kradzieżom lub niszczeniu mienia.

* Nie wolno stosować pałki obronnej wielofunkcyjnej wobec osób stawiają­cych bierny opór. Ponadto zabrania się:

• zadawania uderzeń i pchnięć pałką w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, a także stosowania na te części ciała blokady i zakładania dźwigni,

• zadawania uderzeń rękojeścią pałki obronnej wielofunkcyjnej,

• stosowania pałki wobec osób, w stosunku do których użyto kajdanek.

• Wolno zadawać uderzenia i pchnięcia pałką obronną wielofunkcyjną we wszyst­kie części ciała w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika ochrony lub innej osoby. W takim przypadku pałka spełnia rolę środka obrony, a nie przymusu.

1. Stosowanie psa obronnego

2. Pies obronny, jako środek przymusu bezpośredniego, może być wykorzystany w przypadkach:

• odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub chronione osoby,

• ujęcia osób zagrażających chronionym dobrom.Pies obronny powinien mieć założony kaganiec, z wyjątkiem przypadku gdy jest wykorzystywany wobec przestępcy posiadającego broń palną lub inne nie­bezpieczne narzędzia, w celu odparcia czynnej napaści.

1. Stosowanie paralizatorów elektrycznych, broni gazowej i ręcznych miotaczy gazu

• Powyższe środki przymusu bezpośredniego można stosować w przypadkach:

• odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronione,

• pokonywania czynnego oporu,

• bezpośredniego pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko dobrom powierzonym ochronie,

• przeciwdziałania kradzieżom lub niszczeniu mienia,

• ujęcia osób.

Stosując te środki należy zachować ostrożność, uwzględniając ich właści­wości mogące stanowić
zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego.

Przy stosowaniu paralizatora elektrycznego, broni gazowej i ręcznego miota­cza gazu należy pamiętać o następujących zaleceniach: paralizatory elektryczne można stosować w obiektach,
w których ze względu na ich charakter stosowanie innych środków przymusu bezpośred­niego lub użycia broni palnej jest niemożliwe lub w znacznym stopniu ograniczone.

W rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, do ta­kich obiektów zalicza się:

• zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące materiały jądrowe, źródła i odpady
  promieniotwórcze, materiały chemiczne, toksyczne i wybuchowe,

• elektrownie i ciepłownie,

• stacje telewizyjne i radiowe,

• porty lotnicze i morskie,

• dworce komunikacji kolejowej i samochodowej,

• sale operacyjne w bankach,

• sale operacyjne w urzędach pocztowych i telekomunikacyjnych,

• pomieszczenia w urzędach administracji publicznej, muzeach i archi­wach.

• prąd emitowany przez broń elektryczną nie jest prądem śmiercionośnym, gdy jest stosowany wobec zdrowej osoby dorosłej.

• Czas stosowania takiego urządzenia powinien wynosić od 1 do 4 sekund. Dłuż­sze stosowanie może być niebezpieczne dla życia lub zdrowia. Jej skutki zależą od stanu zdrowia człowieka,
  właściwości fizjologicznych organizmu (np. nad­mierne pocenie się), ubioru (np. buty z podeszwą dobrze przewodzącą elek­tryczność), a także stan otoczenia (np. mokre podłoże). Omawiane rodzaje broni powinny być używane zgodnie z instrukcją i cha­rakterystyką techniczno-taktyczną,
  w przeciwnym razie mogą stać się śmier­cionośne.

• Broń gazową należy stosować z odległości od 1 do 10 m. Bezpieczna, ale zara­zem skuteczna
  odległość użycia broni gazowej to 2-3 m.

• broń gazowa powinna być używana przede wszystkim na otwartej przestrzeni,

• broni gazowej nie należy używać wobec napastnika uzbrojonego w broń

• palną,

• po użyciu broni gazowej należy usunąć z pomieszczenia skażonego środ­kiem chemicznym
  wszystkie osoby.

3. Użycie broni palnej przez pracownika ochrony

1. Przypadki użycia broni palnej.

Podstawą prawną użycia broni palnej stanowi ustawa o ochronie osób i mienia.

Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej, ma prawo użycia broni palnej w przypadkach określonych w ustawie.

Przez użycie broni palnej rozumie się oddanie strzału w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia,
po wyczerpaniu trybu postępowania określonego przepisami prawa (§ 2 rozporządzenia).

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w grani­cach chronionych obiektów i obszarów ma prawo do użycia broni palnej w następu­jących przypadkach:

A) W celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika ochrony albo innej osoby.

Z powyższego wynika, że pracownik ochrony ma prawo użycia broni palnej w przypadku,
gdy jednocześnie są spełnione następujące przesłanki:

• zaistniał zamach,

• który bezpośrednio i bezprawnie,

• zagraża życiu lub zdrowiu.

• pracownika ochrony albo innej osoby.

W omawianym przypadku pod pojęciem zamachu należy rozumieć każde dzia­łanie sprawcy, które ma na celu bezpośrednie i bezprawne odebranie życia lub narażenie zdrowia na uszczerbek pracownika ochrony albo innej osoby.

Z kolei „bezpośredniość" wyraża się w stosunku czasowym pomiędzy zama­chem a działaniami obronnymi (muszą współistnieć w tej samej chwili). Zamach nie musi być tożsamy z bezpośrednią agresją lub użyciem przemocy. Zamach może mieć już miejsce w sytuacji, gdy atak nie nastąpił np. sprawca wyciągnął nóż i wykonał nim gesty wskazujące na zamiar użycia go - wówczas mamy do czynienia
z bezpośrednim zamachem, choć nie ma jeszcze ataku w sensie próby zadania ciosu. Zamach może trwać też nadal, mimo zakończenia ataku, np. sprawca wykonał nieskuteczny atak i chwilowo go nie ponawia, ale z jego zachowania można wnioskować, że zmierza on do ponownego ataku w najbliż­szej chwili. Zamach bezpośredni trwa tak długo, jak sprawca utrzymuje stan niebezpieczeństwa dla dobra prawnego.

Obrona może też być spóźniona (przekroczenie granic obrony koniecznej). W rozpatrywanym przypadku zamach jest bezprawny, tylko w przypadku, gdy sprawca usiłuje lub dokonuje przestępstwa skierowanego przeciwko życiu lub zdrowiu człowieka.

B) Przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania natychmiastowego po­rzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby.

Z powyższej regulacji wynika, że pracownik ochrony ma prawo użycia broni palnej w przypadku,
gdy jednocześnie są spełnione następujące przesłanki: osoba posługuje się bronią palną lub innym
niebezpiecznym narzędziem, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby i nie zastosowała się do wezwania natychmiastowego porzucenia tej broni lub innego niebezpiecznego narzędzia. W omawianym przypadku osoba posiadająca broń palną lub inne niebezpiecz­ne narzędzie musi się nim posługiwać. Nie wystarcza sam fakt jego posiadania (np. osoba posiada broń
w futerale na pasku od spodni). Przez „posługuje się" należy rozumieć wszelkie manipulacje bronią palną lub niebezpiecznym narzędziem, np. odchylanie marynarki i wyjęcie broni bez wyraźnego zamiaru). Pracownik ochro­ny nie zna zamiarów tej osoby. W takim przypadku należy ocenić stronę przedmio­tową przestępstw, tj. sposób zachowania się sprawcy i powodowane niebezpieczeń­stwo (np. spokojny - agresywny), sposób działania (wtargnął do obiektu - wszedł jak każdy klient), stosowane środki (broń palna - nóż), przedmiot oddziaływania (ciało człowieka - mienie), osoba pokrzywdzona (bezbronna - gotowa bronić się), czas, miejsce itp.

Prawo nie określa formy wezwania natychmiastowego porzucenia broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia. Może wyrażać się zwrotem „Odrzuć broń, nóż itp. - bo strzelam". Należy wypowiedzieć to głośno i zdecydowanie.

W omówionych przypadkach ustawodawca daje prawo użycia broni palnej w ochro­nie takich dóbr jak
życie lub zdrowie pracownika ochrony albo innej osoby.

C) Przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną pra­cownikowi ochrony.

D) W celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ochrania­ne osoby, wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne.

Należy zauważyć, że w wymienionych wyżej przypadkach, ustawodawca daje pra­wo użycia broni palnej
w ochronie innych dóbr niż życie lub zdrowie. Dotyczyć to może w szczególności:

• wartości licznych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebez­piecznych,

• broni palnej będącej w posiadaniu pracownika ochrony.

Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów ma prawo do użycia broni palnej, podczas konwojowania wartości pieniężnych
oraz innych przed­miotów wartościowych lub niebezpiecznych, w przypadku gwałtownego, bezprawnego
zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające.

3.2. Warunki i stopień postępowania pracownika ochrony przy użyciu broni palnej.

Ustawa o ochronie oraz rozporządzenie Rady Ministrów formułują szereg warun­ków i sposób postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej. Umownie nazwać je można zasadami użycia broni.

A) Minimalizacja skutków użycia broni i rozwaga w jej użyciu

Użycie broni palnej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie naj­mniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia jej życia, a także narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdro­wia innych osób.

Wymienione wyżej rozporządzenie stanowi, że przez użycie broni palnej rozu­mie się oddanie strzału
w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia.

Również miejsce trafienia pociskiem należy dobierać tak, aby minimalizować wyrządzoną szkodę.

Niedopuszczalne jest też użycie broni palnej w taki sposób, że w wyniku jej działania szkodę ponosi
osoba postronna.

W związku z tym broni palnej nie powinno się używać w obiektach użyteczności publicznej (np. sale operacyjne banków, placówki handlowe itp.), oraz w miej­scach dużej koncentracji ludzi (np. bazary, stadiony).

B) Wyłączenia podmiotowe

Broni palnej nie używa się w stosunku do kobiet o widocznej ciąży, osób, któ­rych wygląd wskazuje
na wiek do 13 lat, osób w podeszłym wieku oraz o widocznej niepełnosprawności.

C) Wezwanie do zachowania zgodnego z prawem, zagrożenie użycia broni oraz odda­nie strzału ostrzegawczego pracownik ochrony przed użyciem broni palnej jest obowiązany:

• po okrzyku „Pracownik ochrony” wezwać osobę do zachowania zgodne­go z prawem, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia, odstąpienie od bezprawnych działań lub użycia przemocy,

• w razie niepodporządkowania się wymienionym wyżej wezwaniom zagro­zić użyciem broni palnej okrzykiem „STÓJ - BO STRZELAM"

• oddać strzał ostrzegawczy w górę, jeżeli nie zagraża to życiu lub zdrowiu pracownika ochrony
  lub innej osoby, a czynności określone wyżej (wezwa­nie i ostrzeżenie) okażą się bezskuteczne.

Powyższej procedury (ostrzeżenie i strzał ostrzegawczy) nie stosuje się w przy­padku, gdy wszelka zwłoką groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby.

D) Udzielenie pomocy przedmedycznej

Jeżeli w wyniku użycia broni palnej nastąpiło zranienie osoby, pracownik ochrony jest obowiązany natychmiast udzielić tej osobie pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby - podjąć niezwłoczne działania
w celu zapewnienia pomocy lekarskiej.

Powinno się to sprowadzać przede wszystkim do zatamowania upływu krwi oraz do szybkiego przetransportowania do najbliższego szpitala. O wezwanie pomocy medycznej należy poprosić osobę postronną.

E) Ochrona miejsca zdarzenia

W przypadku, gdy w wyniku użycia broni palnej nastąpiło zranienie lub śmierć osoby albo szkoda
w mieniu, pracownik ochrony ma obowiązek:

• zabezpieczenia, w miarę możliwości, śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenie na to miejsce,
  do czasu przybycia Policji, osób postronnych,

• ustalenia, w miarę możliwości, tożsamości osób będących świadkami zda­rzenia,

• niezwłocznie wezwać lekarza, w przypadku gdy nastąpiła śmierć lub podej­rzenie śmierci osoby.

Zabezpieczenie miejsca zdarzenia polega na osłonie śladów i dowodów w tym broni, której użyto.
Do czasu przybycia Policji nie należy dokonywać żadnych zmian w stanie i rozmieszczeniu przedmiotów, które mogą stanowić dowody rze­czowe. Pracownikowi ochrony nie wolno oddalać się z miejsca zdarzenia bez zezwolenia Policji.

F) Powiadomienie przełożonych i Policji

O każdym przypadku użycia broni palnej i oddaniu strzału ostrzegawczego pra­cownik ochrony jest obowiązany niezwłocznie powiadomić bezpośredniego prze­łożonego oraz najbliższą jednostkę Policji.

Obowiązkiem przełożonego jest zawiadomienie Policji, o ile nie uczynił tego pracownik oraz udanie się na miejsce zdarzenia celem podjęcia wstępnych czynno­ści wyjaśniających, a także wydanie dyspozycji co do dalszego postępowania, np. kontynuowania konwoju.

G) Udokumentowanie użycia broni i wykonanych czynności

W każdym przypadku użycia broni palnej lub podjęcia czynności przed użyciem broni (wezwanie, ostrzeżenie, strzał ostrzegawczy), pracownik ochrony jest obo­wiązany sporządzić pisemny meldunek, który powinien w szczególności zawierać:

• wskazanie numeru licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

• datę, godzinę i miejsce użycia broni palnej,

• informację dotyczącą okoliczności poprzedzających użycie broni palnej,

• informację o skutkach użycia broni palnej,

• informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.


Wydaje się, że w meldunku tym powinno się również podać personalia osób będących świadkami zdarzenia związanego z użyciem broni palnej przez pracowni­ka ochrony.

H) Umundurowanie pracownika ochrony

Ustawa o ochronie stanowi, że pracownik ochrony nosi przydzieloną broń palną tylko wtedy, gdy występuje w umundurowaniu wewnętrznej służby ochrony lub ubio­rze innej specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pracownik ochrony wykonuje zadania ochrony osób w miejscu publicznym.

I) Ograniczenie uzbrojenia pracownika ochrony

Pracownik ochrony nie może nosić przy sobie broni palnej, jeśli wykonuje bezpośrednio zadania
w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicz­nego podczas trwania masowych imprez publicznych.

Notatki:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Blok: Podstawy Prawne wykonywania Zadań Ochrony Osób i Mienia - 22 -

---