Korea S, materiały z zajęć WSPiZ, systemy ekonomiczne

O tym gdzie i jak się:

rodził
rósł i dojrzewał
chorował i leczył

Wielki

Tygrys

Azjatycki :

KOREA POŁUDNIOWA

Region Azji i Pacyfiku

Pochodna terminu AZJA (pochodzenie śródziemnomorskie i europejskie )

Słowo (Pierwowzór) - ASU j. asyryjski - Wschód Słońca
Określenie imperium perskiego - AZJOS j. grecki - Obcy, Wrogi

Podział regionu na subregiony:

Oceania - kraje: Australia, Nowa Zelandia, Papua-Nowa Gwinea, Melanezja (grupy

antropologiczne),Polinezja, Mikronezja, Nowa Kaledonia, Polinezja Francuska,

Amerykańskie Samoa, Karoliny

Ameryka Północna - kraje:
USA - stany: Alaska, Waszyngton, Hawaje, Oregon, Kalifornia, Arizona, Kolorado, Idaho,

Montana, Nevada, Nowy Meksyk, Utah, Wyoming)

Kanada - prowincje : Yukon i Brytyjska Kolumbia
Meksyk

Azja Południowo-Wschodnia - kraje : Birma, Wietnam, Laos, Kampucza, Tajlandia, Brunei,

Malezja, Indonezja, Singapur, Filipiny

Azja Północno-Wschodnia - kraje :Korea Płd., Rosja, Japonia, Korea Płn., Chiny, Tajwan,

Mongolia

Korea Południowa - tygrys azjatycki

0x01 graphic

położenie - Płw. Koreański i kilka tysięcy wysepek u południowo-zachodnich wybrzeży;
Korea jako Palestyna Azji

początki państwowości sięgają V wieku p.n.e., kiedy to powstało silne państwo DZOSON, pokonane przez chińską dynastię HAN
kolejne wieki to rozpad państwa, zakładanie nowych dynastii, rozkwit literatury i sztuki
ciekawostka: miasto Seul zostało stolicą w 1392 roku
obszar rywalizacji Chin i Japonii (od XVII w. Wasal Chin)
odzyskanie niepodległości w 1895 roku (utrzymujące się nastroje anty chińskie i anty japońskie), po wojnie japońsko-chińskiej
anektowanie Korei przez Japonię w 1910 roku, japonizacja kraju; Korea prowincją Japonii; silny ruch norodowowyzwoleńczy;
podział kraju w 1945 roku (wejście wojsk radzieckich i amerykańskich)

historia najnowsza

brak porozumienia i usankcjonowanie podziału kraju (1948) - proklamowanie Korei Południowej
pogłębienie podziałów w czasie wojny koreańskiej (1950-53), układ w Panmundżonie
traktat normalizujący stosunki z Japonią - 1965 rok
rządy Li-syng-mana 1948-60, kolejne przejęcia władzy (1972 - stan wojenny konieczny ze względu na reformy struktury państwa; nowa konstytucja 1972 rok - rozszerzająca uprawnienia przydenta Parka i dająca mu praktycznie dożywotnią władzę, początek rozmów na temat zjednoczenia kraju); 1979 - kolejny zamach i śmierć Parka; władza przejęta przez generałów; liczne naruszenia praw człowieka)
1980 rok prezydentem zostaje Czon Du Hwana
1987 rok przejęcie władzy przez generał Ro Te Wu (pierwsze wolne wybory); kontynuacja polityki liberalizmu z silnymi elementami protekcjonizmu państwowego;
1988 rok - organizacja igrzysk olimpijskich akcentujących gospodarczą potęgę kraju
1992 rok - nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Chinami
1993 rok - rządy cywilne prezydenta Kim Jung Sama - wzrost swobód demokratycznych, nasilenie dążeń do zjednoczenia kraju
krach na giełdzie i wybuch kryzysu ekonomicznego -1997 rok
zapowiedź rozpoczęcia procesu pokojowego zjednoczenia kraju - spotkanie przywódców w Phenianie

dokładna analiza zostanie przedstawiona w dalszej części, ale nie sposób tego zrobić bez przedstawienia Korei na tle innych państw regionu Azji i Pacyfiku

Charakterystyka regionu Azji i Pacyfiku

Termin Azja jako kulturowo-cywilizacyjne odniesienie - wartości społeczne,

tradycja silnej władzy,
uznanie i szacunek dla rodziny,
drugorzędna rola kobiet,
poleganie na nieformalnych rozwiązaniach i uzgodnieniach w życiu gospodarczym i społecznym,
komunalizm - silne przywiązanie do wspólnot lokalnych

Kulturowe zróżnicowanie regionu

Heterogeniczność językowa

2000 odmiennych od siebie języków
Język angielski - narzędzie komunikacji w stosunkach gospodarczych,

Heterogeniczność religijna

Hinduizm, Buddyzm, Islam, Chrześcijaństwo, inne religie

oraz

Konfucjanizm - luźny system filozoficzny ( kodeks ) zawierający:
moralne nakazy postępowania ,
idee organizacji życia społecznego,

oraz odwołujący się do kultur przodków wyrastających z tradycji chińskiej.

Ojciec klasycznej chińskiej kultury intelektualnej-

Chińczyk Kung Ciu ( łacińskie nazwisko Confucius )

Żył w latach 551-479 p.n.e.

Jego intelektualna aktywność polegała na stawianiu pytań i udzielaniu odpowiedzi w formie maksym na temat zasad życia i postaw moralnych .

Dzieło Analecs (Lun Yu) - zebrane myśli mistrza o zachowaniu jednostek w życiu społecznym i osobistym oraz o obowiązkach władców i podwładnych.

Cztery kręgi kulturowe:

- Konfucjański-Chiny, Tajwan, Korea, Japonia, Singapur, Wietnam,

- Buddyjski - Birma, Tajlandia,Laos, Kampucza

- Muzułmański - Brunei, Malezja, Indonezja, Płd. Filipiny

- Chrześcijański - państwa Zachodu, Filipiny

Homogeniczność etniczna regionu

- Japonia ( 99,5 % -Japończycy; 0.5% -Koreańczycy)

- Korea Płd. ( prawie 100 % - Koreańczycy)

Na 45 mln ludności - 30 tys. to Chińczycy,

- Chiny ( 93% - Chińczycy rdzenni; 7% - Tybetańczycy, Mongołowie)

Wpływ homogeniczności etnicznej na wzajemne stosunki państw regionu :

- Japonia - przeświadczenie o unikalności własnej cywilizacji

- Korea Płd. - „Palestyna Azji”

utrzymujące się nastroje anty chińskie i anty japońskie

obwinianie USA i ZSRR za podział kraju,

ograniczona identyfikacja i tożsamość z regionem

otwartość na kulturę Zachodu (tj. Europy Zach. i USA)

aktywność południowokoreańskich przedsiębiorstw w Europie ,
wpływy chrześcijaństwa jako empiryczny dowód równoważenia wpływów azjatycko-europejsko-amerykańskich.

Instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych w regionie

Heterogeniczność państw pod względem:

Potencjału gospodarczego
Poziomu rozwoju
Systemów politycznych
Cech kulturowych

główną przyczyną słabego poziomu instytucjonalizacji w regionie

W latach 60 -tych zrodziła się idea współpracy w regionie pod nazwą „WSPÓŁPRACA PACYFIKU” ( Pacyfic Basin Cooperation ) - autorstwa rozsianych w regionie środowisk naukowych, akademickich i prywatnego bisnesu,

W 1967 roku powołanie stowarzyszenia środowisk biznesu 5 państw

( Australia, Japonia, Kanada, N. Zelandia, USA) pod nazwą

Rada Gospodarcza Basenu Pacyfiku ( Pacyfic Basin Economic Council - PBEC)

Utworzenie w 1967 roku organizacji

Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo Wschodniej

( Assocation of South- East Asion Nation -ASEAN)

Z inicjatywy kongresu USA nieudana próba utworzenia w 1978 roku Organizacji Handlu Pacyfiku i Rozwoju (Organization for Pacific Trade and Development - OPTAD) ze względu na brak zasad członkowska oraz mechanizmów współdziałania i reprezentacji rządów a także ze względu na przewagę heterogeniczności w stosunkach wewnątrz regionalnych.

Inauguracja w 1980 roku dorocznych spotkań Rady Współpracy Ekonomicznej Pacyfiku (Pacyfic Econoimic Cooperation Council - PECC), które zaowocowały w latach dziewięćdziesiątych stworzeniem organizacji APEC.

Przystąpienie w 1989 roku Korei Płd. do nowo utworzonej Rady Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku -APEC (Asia-Pacyfic Economic Cooperation)

Od 1989 roku APEC i PECC stały się najważniejszymi instrumentami realizacji współpracy i integracji w skali całego regionu.

W przyszłości APEC jako produkt Zachodu oparty na racjonalności postępowania i prawach rynku nie ma pełnej gwarancji na sukces ze względu na polityczne, historyczne, kulturowe wymiary ekonomicznej regionalizacji.

W 1990 roku propozycja premiera Malezji Mohammada Mahathira utworzenia Ugrupowania Ekonomiczno Azji Wschodniej (East Asian Economic Caucus - EAEC), forum konsultacyjnego w sprawach współpracy regionalnej państw ASEAN + Hongkong, Tajwan, Korea Płd., Japonia, Chiny, Wietnam, Laos, Kampucza.

Przyszła organizacja EAEC opierać się ma na wartościach kulturowych i wspólnym doświadczeniu historycznym.

Przyszłość EAEC jako forma subregionalnej współpracy zależeć będzie od tego jak odpowiadać będzie potrzebom i interesom państw regionu i nie wydaje się możliwe aby zastąpiła APEC reprezentującej ogólnoregionalne tendencje.

Etapy rozwoju ekonomicznego Korei Południowej, czyli o tym jak rósł w siłę koreański tygrys:

Polityka ekonomiczna rządu LI Syn Mana 1955-60:

polityka rozwojowa zorientowana na maksymalizację pomocy finansowej i rzeczowej z zewnątrz (transfery ekonomiczne w postaci rzeczowej - surowce i żywność - pochodziły z USA )
nacjonalizacja firm pochodzenia japońskiego - banki, przetwórnie soli, przetwórnie korzenia żeń-szeń, fabryki papierosów, przedsiębiorstwa infrastrukturalne;
priorytety - odbudowa kraju po wojnie i rozwój rolnictwa;
stopa % bardzo niska (dot. oszczędności i kredytów) - efekt: niechęć do oszczędzania w bankach i silny rynek pozabankowy nieformalny; rząd nie dążył do mobilizacji oszczędności wewnętrznych;
zalążki rynku papierów wartościowych - ale raczkujący rynek papierów wartościowych (1956 r.) - nie cieszy się popularnością;
słaba dyscyplina podatkowa (stopa opodatkowania wysoka, ale wiele firm uchylało się od płacenia podatków);
polityka kredytowa skierowana do przedsiębiorstw produkujących na rynek wewnętrzny, zastępujących import zwłaszcza dóbr konsumpcyjnych jednorazowego użytku (cel: zmniejszyć deficyt bilansu handlowego oraz uniezależnić się od importu na wypadek pogorszenia się sytuacji międzynarodowej);
polityka substytucji importu i jej ograniczenia (rynek wewnętrzny był zbyt mały, co w konsekwencji ograniczało dynamikę wzrostu gospodarczego);
bodźce antyeksportowe (np. przewartościowany oficjalny kurs wona do dolara)

W latach 60. gospodarka miała potencjał do dalszego rozwoju, ale istniały istotne przeszkody, w tym przede wszystkim nieefektywność polityki substytucji importu: zastępowanie produkcja krajową kolejnych artykułów konsumpcyjnych był niemożliwy, a rynek wewnętrzny zbyt mały. Producenci byli uzależnieni od względnie tanich surowców importowanych oraz kontyngentów ilościowych. Na to wszystko nałożyły się oskarżenia ekipy Li Syn Mana o korupcję przy udzielania licencji importowych, udzielaniu tanich kredytów, odsprzedaży pomocy zagranicznej. To dzięki tym specjalnym układom powstały fortuny w Korei (efekt - niezadowolenie społeczne, w 1960 roku obalenie władzy Li syn Mana, rewolucja studencka - przejecie władzy przez generała Parka po okresie destabilizacji politycznej w 1961 roku).

Społeczeństwo przeżywało rozczarowanie: wzrost gospodarczy był niski (uwaga: w tym czasie Korea Północna rozwijała się bardzo dynamicznie), poziom inwestycji był również niewysoki. Dodatkowo USA zapowiedziało ograniczenie pomocy. Konieczność zmian była oczywista. Najlepszą drogą wydawała się ekspansja eksportowa.

Polityka ekonomiczna generała Parka ( 1961-79)

Etap I - promocja eksportu

Rząd Parka podniósł sprawy gospodarcze do rangi narodowej ideologii
Integracja społeczeństwa wokół naczelnego zadania: przyspieszenia wzrostu gospodarczego;
Aktywizacja polityki ekonomicznej (zwłaszcza rozwojowej - mobilizacja oszczędności i zamiana ich na inwestycje)
Reorientacja polityki przemysłowej
Wielkie prywatyzacje (1968-1973) - Korea Air-Lines, The Inchon Iron and Steel Company,

Nowa polityka w zakresie mobilizacji oszczędności to:

przyciągnięcie kapitałów zagranicznych (przyciągnięcie kredytów zagr. dzięki systemowi bankowych gwarancji zwrotu pożyczek) (problem korupcji); zniesienie ceł na urządzenia dla inwestorów zagr.; możliwość pełnego transferu zysków za granicę; 5-letnie wakacje podatkowe, a następnie 3-letnia redukcja podatków o 50%; strefy wolnocłowe; jednocześnie silna ochrona własnego rynku - inwestycje dopuszczane selektywnie;
odbudowa utraconego zaufania do oficjalnych instytucji bankowych (między innymi dwukrotne podwyższenie oprocentowania depozytów terminowych), a w konsekwencji znaczne powiększenie oszczędności deponowanych w oficjalnych bankach;
zwiększenie dochodów budżetowych poprzez poprawę dyscypliny poboru podatków (wzmożone kontrole i nagrody dla urzędników)
zmniejszenie wydatków wojskowych
preferencje dla inwestycji (nagroda dla eksporterów - zwolnienie od częstych kontroli podatkowych)

W latach 1965-71 nastąpił silny wzrost stopy inwestycji (od 15% do 25%), jednocześnie wzrósł udział krajowego i zagranicznego kredytu w PKB. Mobilizacja środków krajowych i zagranicznych miała na celu sfinansowanie rozwoju sektora eksportowego. Rozbudowano system preferencji proeksportowych, z czego największe znaczenie miał specjalny system kredytowy, dający eksporterom prawo do zaciągania automatycznego kredytu obrotowego (do 180 dni) w walucie krajowej, przy bardzo niskim oprocentowaniu (nawet poniżej stopy inflacji). To umożliwiło szybki wzrost eksportu.

Stymulatory eksportu:

miesięczne Spotkania dla Promocji Eksportu (od 1965 roku) - wymiana informacji, prestiż, (ocena rezultatów eksportowych poszczególnych przedsiębiorstw), specjalne ulgi dla najlepszych (np. rzadsze kontrole podatkowe);
KOTRA (Korea Trade Promotion Corporation)
KEIB (Korea Export-Import Bank)
olbrzymia ofensywność firm prywatnych (umiejętność wykorzystania pojawiających się szans, chęć wzbogacenia się, skłonność do ponoszenia ryzyka);
gwałtowny wzrost eksportu poprzez wzrost produkcji i dochodu narodowego (nie kosztem rynku wewnętrznego);
dwukrotny wzrost stopnia wykorzystania majątku (60-tygodniowy tydzień pracy, niskie płace - zwłaszcza kobiet);
inne: amerykańskie restrykcje na wyroby przemysłu lekkiego z Japonii (a Korea korzystała z KNU); spółki koreańsko-japońskie na rynku amerykańskim (Japończycy zapewniali promocję sprzedaży i udostępniali kanały dystrybucji_);
na samoczynny charakter dynamiki sektora eksportowego miały również wpływ: dodatkowe zyski z lokowania części kredytów eksportowych na rynkach nieformalnych (bardzo wysokie oprocentowanie); lukratywne odsprzedawanie części bezcłowego importu (wbrew regulacjom prawnym);
protekcyjna polityka chroniąca rynek wewnętrzny przed towarami importowanymi (chroniony producent a nie konsument; walka z importem dóbr luksusowych: kary pieniężne i kara więzienia za oferowanie zagranicznych samochodów, papierosów)

Podsumowanie:

Priorytet polityki przemysłowej - określone przeznaczenie produkcji - eksport.

Pozostałe wymiary zmian w strukturze produkcji kształtowały się samoczynnie, na podstawie impulsów rynkowych. Plany 5-letnie miały przede wszystkim charakter indykatywno-prognostyczny (nie zmieniały głównych proporcji gospodarczych) . Główny instrument polityki - dostępny i tani kredyt obrotowy dla eksporterów. Dynamiczny wzrost gospodarczy wszystkich sektorów (podstawa: popyt rynkowy).

Olbrzymi wpływ na rozwój miały również stosunki między biznesem a rządem (rząd ją określa, a biznes realizuje; rządy twardej ręki Parka: ale sektor prywatny nie walczył z rządem, raczej koegzystował z nim, uznając jego pozycję „seniora-partnera). Casus z 1961 - pierwsza ustawa po zamachu stanu o nielegalnym wzbogaceniu się w latach 1953-61, działająca wstecz (aresztowania, groźba konfiskaty majątku, więzienia, warunki darowania kary - prezydent Park złożył propozycje nie do odrzucenia - w zamian za zaangażowanie się w rozwój gospodarczy). Późniejsze stosunki między rządem a biznesem były znacznie łagodniejsze, ugruntowane na zasadzie osobistych znajomości.

Etap II - 1973 -1979 promocja przemysłu ciężkiego i chemicznego

zmniejszająca się rola oszczędności zagranicznych
rozwój różnych form oszczędzania (łącznie z ingerencją w rynek nieformalny);
zwiększenie efektywnej stopy opodatkowania korporacyjnego (kary dla kierownictwa);
cięcia wydatków socjalnych (1973 rok - zrezygnowano z przyjętego wcześniej programu wzrostu świadczeń socjalnych - renty, emerytury, zasiłki dla bezrobotnych - uznano priorytet potrzeb akumulacyjnych);
preferencje kredytowe dla niektórych gałęzi
finansowanie inwestycji kapitałem zagranicznym, ale już bez gwarancji rządowych;
słaby rozwój rynku kapitałowego (stworzenie systemu zabezpieczania emisji papierów wartościowych);
inwestycje w infrastrukturę, ale przede wszystkim w przemysł ciężki i chemiczny (przemysł maszynowy, petrochemiczny, nawozy sztuczne, samochodowy, stalowy, elektroniczny). Celem nr 1 było osiągnięcie przemysłowej samowystarczalności (na wypadek konfrontacji z Koreą i z powodu osłabienia dotychczasowego eksportera - przemysłu lekkiego);

Inwestycje w gałęzie priorytetowe były olbrzymie i skrajnie ryzykowne - w tych warunkach rząd ponownie uznał, że dla sektora prywatnego konieczne jest stworzenie systemu państwowego kierowania i pomocy finansowej. Tak powstały special promotion laws dla każdej gałęzi (prawa promocyjne: kredyty preferencyjne, ulgi i zwolnienia podatkowe, itp.) oraz regulatory o charakterze interwencyjnym ((prawie całkowity zakaz importu, który mógłby być konkurencja dla dóbr krajowych), ograniczenia dla potencjalnej konkurencji krajowej przez szereg przepisów administracyjnych np. konieczność uzyskania specjalnego pozwolenia na uruchomienie produkcji w gałęziach priorytetowych, producenci musieli przekonać rząd do rozmiarów planowanej produkcji, rodzaju urządzeń wytwórczych, podjęcie produkcji bądź zmiana urządzeń prod. Wymagały akceptacji rządu np. przy statkach przedmiotem kontroli rządowej były nawet standardy produkcyjne oraz techniki wytwarzania).

Narodowy Fundusz Inwestycyjny (1974 r.) - dostarczanie długoterminowych kredytów dla gałęzi priorytetowych ( specjaliści bankowi kształceni w USA i Japonii) - obiektywna ocena przedsiębiorców, ale nie do końca;
Promocja koreańskiego przemysłu ciężkiego i chemicznego - dodatkowe rozwiązania proeksportowe - status General Trading Company (przywileje: ulgi, ostęp do dewiz,, złagodzenie kontroli - Samsung, Hyundai, Daewoo, Goldstar)

Posumowanie: od początku lat sześćdziesiątych do końca lat siedemdziesiątych Korea dokonała zmian niezwykłych: kraj po zniszczeniach wojennych, słabo uprzemysłowiony, ekonomicznie i cywilizacyjnie zacofany osiągnął status nowo uprzemysłowionego, odniósł znaczne sukcesy eksportowe i zróżnicował się strukturalnie, osiągnął wyznaczony cel: samowystarczalność środków produkcji. Był to efekt interwencjonizmu państwowego w gospodarkę.

W pierwszym okresie promowania przem. Ciężkiego i chemicznego (1973-76) gospodarka Korei rozwijała się dynamicznie, ale od 1976 roku sytuacja gospodarcza zaczęła się pogarszać: stopa wzrostu malała, inflacja rosła, eksport od 1977 roku gwałtownie obniżał się, rósł od 1978 r. deficyt bilansu handlowego. Dla Koreańczyków - obniżały się od 1977 roku do 1980 -płace realne. Rząd zaczął bezpośrednio kontrolować ceny - ale pojawiły się zjawiska znane i u nas (gospodarka niedoborów: braki towarów, spadek jakości, czarny rynek.) Było to wynikiem sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej:

kryzys naftowy (spadek popytu na towary sektora eksportowego, na wyroby przem. Ciężkiego i chemiczneo)
zamach stanu i zamordowanie prezydenta Parka (październik 1979 r. ) zdestabilizował sytuację wewnętrzną kraju

Na początku ingerencja rządu sprowadzała się do oddziaływania instrumentami polityki gosp., a później ingerencja stawał się coraz bardziej bezpośrednia - poprzez scentralizowany, na wpół nakazowy system planistyczny. To było kosztowne i doprowadziło do poważnych kłopotów - zagrażało dalszemu awansowi Korei w gospodarce światowej, zwalniało tempo wzrostu a nawet pojawiły się symptomy regresu (1980 rok).

Inwestowanie w gałęzie priorytetowe zostało sfinansowane przez inne sektory m.in. przez przemysł lekki, który stracił swą konkurencyjność na rynkach zagranicznych. Zaniedbano rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (kredyty dla wybrańców), co doprowadziło do bankructwa i wzrostu bezrobocia. Firmy inwestujące w gałęziach priorytetowych osiągnęły ogromną siłę rynkową - nastąpiła monopolizacja rynku, przy silnej ochronie przed konkurencją zewnętrzną (przerośnięta struktura organizacyjna przemysłu).

Lata osiemdziesiąte:

nowe wyzwania - konieczność skorygowania błędów (przyjęcie doraźnego programu stabilizacyjnego w kwietniu 1979 roku, który to doprowadził do przełamania tendencji kryzysowych, obniżenia tempa inflacji, przywrócenia dynamiki produkcji i eksportu, ogólnego zrównoważenia gospodarki w ciągu około 2 lat (1979-1981) - współpraca z MFW,)
zmiany systemowe - odejście od quasi nakazowego systemu i „zdanie” się na procesy rynkowe i same przedsiębiorstwa
głębokie reformy liberalizacyjne (system finansowy, prywatyzacja sektora publicznego oraz liberalizacja polityki importowej - przede wszystkim liberalizacja przywozu i dopływ kapitału), pobudzenie konkurencji wewnętrznej i zewnętrznej; zmniejszenie zależności wielkich konglomeratów od finansów publicznych; ograniczenie roli biurokracji rządowej,
stopniowe otwarcie kraju na konkurencję zewnętrzną (presja USA na umiędzynarodowienie gospodarki Korei)
otwartość Korei, brak uprzedzeń doktrynalnych, ideologicznych, elastyczność zachowania; zmiany o charakterze ewolucyjnym a nie szokowym (polityka ekonomiczna nazywana „stop-go policy” - hamowanie i przyspieszanie)
efekt: przywrócono dynamikę wzrostu produktu narodowego, zahamowano inflację, poprawiono bilans płatniczy, poprawiono stopę oszczędzania,
doprowadzono do pełnej kontroli podaży pieniądza (rygorystycznie restrykcyjna polityka monetarna) ;
zapoczątkowano proces oddłużania Korei
przebudowa systemu bankowego, umożliwiająca rozwój kapitałochłonnych i naukochłonnych gałęzi przemysłu
V plan pięcioletni (1982-1986) - po raz pierwszy nie miał charakteru obligatoryjnego (oprócz zadań ilościowych zawierał zarys wytycznych w prawie przebudowy systemowej oraz zmiany zakresu i skali ingerencji rządu w gospodarkę):
urynkowienie systemu finansowego - zwiększenie niezależności banków od rządu, konkurencja banków zagranicznych, rozwój rynku kapitałowego, zwiększenie niezależności finansowej czeboli od państwa, wprowadzenie nowych instrumentów finansowych; (stopniowa liberalizacja oprocentowania), liberalizacja cen;
zmiana polityki handlowej - liberalizacja importu, złagodzenie rygorów w dostępie do zagranicznych inwestycji kapitałowych, rozluźnienie restrykcji w polityce walutowej;
polityka przemysłowa - nowe zadania: pobudzanie polityki badań i wdrożeń, postępu technicznego; rozwój nowoczesnych dziedzin przemysłu (przy wykorzystaniu sił i mechanizmów rynkowych), bez specjalnej bezpośredniej promocji rządu; (utworzono nawet w Urzędzie Planowania komórkę o nazwie : Biuro Kształcenia Ekonomicznego odpowiedzialne za wyjaśnianie intencji nowej polityki rządu);
ograniczenia w kredytowaniu spowodowały gwałtowny rozwój rynku kapitałowego, zaktywizowały rynek giełdowy - giełda w Seulu, uruchomiły nowe fundusze inwestycyjne (czebole poszukiwały pozabankowych źródeł kapitału);
koniec lat 80-tych to prywatyzacje firm sektora państwowego (Korean Oil, POSCO, KEPCO, KTA , KEB) - w ten sposób dążono do podwyższenia sprawności ekonomicznej tych firm;
rynek giełdowy - rozwój: 1983-85 powstanie towarzystw powierniczych, które były notowane na giełdzie nowojorskiej; rozkwit giełdy seulskiej (1985-89 podwojenie liczby korporacji notowanych na giełdzie z 342 do 626 i pięciokrotny wzrost liczby akcji z 0,8 mld do 4,1 mld); udział zwykłych obywateli w zakupie akcji po cenach minimalnych;
rozwój rynku ubezpieczeń osobistych (od 1987 roku rynek otwarty na towarzystw zagranicznych); własne towarzystwa Wielkich: Samsung, Hyundai;
liberalizacja importu
zmiany polityki przemysłowej (restrukturyzacje i zainteresowanie nowymi technologiami)

4. Demokratyzacja i prawa człowieka w Korei.

Demokratyzacja systemów politycznych państw Azji Wschodniej, będąc jakościowo nową tendencją rozwojową w regionie, potwierdza słuszność tezy S. Huntingtona o trzeciej fali demokratyzacji obejmującej państwa Ameryki Łacińskiej, Europy Środkowo-Wschodniej i Azji Wschodniej.

Uwarunkowania zewnętrzne
nacisk USA na obalenie dyktatury i przejście do ustroju demokratycznego
zbliżenie amerykańsko-chińskie przyczyną osłabienia napięcia w regionie
Uwarunkowania wewnętrzne - presja grup społecznych na:
zwiększenie swobód demokratycznych ,
wolność ekonomiczną
przestrzeganie praw człowieka
zwiększenie swobód związkowych,
zmianę polityki popierania przez państwo wielkich monopoli

Jest charakterystyczne, że te żądania polityczno-wolnościowe zbiegły się z osiągnięciem przez Koreę sukcesu gospodarczego w postaci wzrostu poziomu dochodów osobistych.

1987 rok - Uchwalenie Konstytucji,
pierwsze bezpośrednie wybory prezydenta - Roh Tae-Woo
1992 rok następne wybory głowy państwa w których został wybrany Kim Young-Sam, będąc pierwszym cywilem wybranym na takie stanowisko

Demokratyzacja systemu politycznego Korei Płd. natrafiła na wiele trudności w praktycznej realizacji. Upoważnia to naukowców i polityków do stawiania pytania, czy demokracja w stylu zachodnim odpowiada miejscowej tradycji sprawowania władzy i czy jest zgodna z miejscowymi wartościami kulturowymi i nawykami społecznego zachowania.

Dotyczy to takich determinant jak:

model kultury politycznej społeczeństwa
rola tradycji historycznej ( konfucjanizm),
wpływ kolonializmu europejskiego,
czynnik etniczny
szybki rozwój gospodarczy
wpływ międzynarodowy
rola armii i przywódców wojskowych

Spośród powyższych uwarunkowań dwa zasługują na szczególną uwagę:

rola tradycji konfucjańskiej w procesie demokratyzacji
wzajemne relacje pomiędzy demokracją a rozwojem gospodarczym

Na dowód podzielenia środowiska badaczy zajmujących się problemem wpływu konfucjanizmu na demokrację na uwagę zasługują dwie opinie:

1. S. Huntingtona jednego z najbardziej wnikliwych badaczy stosunków międzynarodowych lat dziewięćdziesiątych. Utrzymuje on, że wartości konfucjanizmu są sprzeczne z treścią i zasadami demokracji, gdyż:

„Klasyczny chiński konfucjanizm i jego wersje w Korei, Wietnamie, Singapurze, Tajwanie i Japonii większe znaczenie przywiązuje do grupy społecznej oraz władzy aniżeli do jednostki oraz odpowiedzialności przed prawem. Społeczeństwa konfucjańskie charakteryzuje brak przeciwstawienia instytucji prawa przeciwko państwu, a te które istnieją są produktem państwa. Harmonia i współpraca jest najbardziej preferowana nad rywalizacją i konkurencją. Utrzymanie ładu i respekt dla hierarchicznych struktur są najważniejszymi wartościami. Walka idei, grup i partii politycznych jest traktowana jako bezprawna i jako zagrożenie. Co ważniejsze, konfucjanizm integruje społeczeństwo i państwo i nie legitymuje działań indywidualnych i niezależnych

2. Inny badacz podejmujący tę problematykę uważa, iż:

„Konfucjanizm jest z pewnością zgodny z demokracją, ponieważ:

Instytucja egzaminów państwowych dla urzędników oddziałuje egalitarnie i na równość szans,
Konfucjanizm, kładąc nacisk na kształcenie, oddziałuje na demokrację, ponieważ zwiększa to możliwość udziału ludzi w politycznych debatach,
Konfucjanizm jest tolerancyjny wobec innych religii, takich jak buddyzm, chrześcijaństwo”.
Konfucjanizm a demokracja

Wśród badaczy stosunków międzynarodowych powszechne jest przekonanie, że procesów rozwojowych nie można w pełni zrozumieć, jeśli się ograniczy tylko do kryteriów ekonomicznych. Pogląd ten jest aktualny w kontekście toczącej się dyskusji na temat wartości kultury azjatyckiej w rozwoju gospodarczym. Max Weber utrzymywał iż wartości są niezbędnym elementem procesów rozwojowych w tym sensie iż mogą sprzyjać lub je utrudniać. Problemowi temu poświęcił dwie prace, jedną o znaczeniu etyki protestanckiej w rozwoju kapitalizmu w Europie Zachodniej, a drugą o roli konfucjanizmu i taoizmu. W obydwu tych pracach, napisanych na początku XX wieku, w sposób zasadniczo odmienny oceniał on rolę europejskiej i azjatyckiej religii w rozwoju gospodarczym. Według niego etyka protestancka tworzyła sprzyjające warunki rozwoju kapitalizmu , gdyż protestanci traktowali osiąganie zysków przez pracę jako środek zbawienia i uniknięcia kary za grzechy. Umożliwiało to przezwyciężenie tradycji samowystarczalności charakterystycznej dla feudalizmu i utorowało drogę rozwojowi kapitalizmu. W przeciwieństwie do Europy społeczno-polityczna struktura państw regionu ukształtowana przez konfucjanizm, tj. archaiczny system monetarny, brak praw miejskich, dominacja cechów, arbitralność rządów i prawa, system pańszczyzny i trybutu ( danin) oraz biurokracja nie sprzyjała kształtowaniu postaw i wartości kapitalistycznych.

W latach siedemdziesiątych w obliczu widocznego sukcesu ekonomicznego państw regionu zwrócono uwagę na konfucjanizm i jego pozytywną rolę w rozwoju gospodarczym.

Oceniając ewentualny wpływ konfucjanizmu na rozwój gospodarczy musimy brać pod uwagę, że jego treści nie są stałe i podlegały znacznym zmianom w ostatnich dekadach, były one kształtowane przez potrzeby społeczne. Pozytywną korelację między konfucjanizmem a rozwojem gospodarczym przedstawia poniższy schemat.

Dyskusja na temat konfucjanizmu i demokracji ma znacznie szerszy zasięg i kontekst międzycywilizacyjny, gdyż w istocie rzeczy dotyczy konfrontacji wartości kultury azjatyckiej i europejskiej i możliwości ich współistnienia .

Elementy ideologii konfucjańskiej sprzeczne z demokracją:

Brak pojęcia społeczeństwa obywatelskiego. W konfucjańskim ładzie politycznym jednostka żyje tylko w rodzinie i w państwie. Pojęcie społeczeństwa nie występuje co pociąga za sobą nieuznawanie relacji między ludźmi a tym samym instytucji pośrednich między rodziną a państwem.
Familizm, tzn. hierarchiczne relacje rodzinne jako podstawa ładu moralnego. Państwo jest rozszerzeniem ładu rodzinnego. W takim porządku społecznym wszystkie relacje międzyludzkie mają charakter pionowy, co samo w sobie jest sprzeczne z zasadą równości szans - jedną z podstaw demokracji.
Brak koncepcji praw jednostki, rządów prawa i praw własności. W konfucjanizmie jednostka nie jest uprzedmiotowiona, stanowi tylko część struktury, istnieje wyłącznie w relacji do innych. Implikuje to brak praw jednostki, która ma spełniać tylko obowiązki wynikające z uczestnictwa w danej strukturze społecznej ( rodzina, państwo).

Elementy ideologii konfucjańskiej sprzyjające rozwojowi demokracji:

Idea ograniczonego w swych kompetencjach rządu, co oznacza, że powinien on w swych działaniach opierać się na poszanowaniu tradycji i obyczajów. Ważną rolę w tym procesie konfucjanizm przypisuje mędrcom i uczonym, którzy powinni dysponować autonomią wobec rządzących. Ich funkcja polega na doradzaniu, wprowadzaniu decyzji w życie, a także na krytyce poczynań rządu. Do ich obowiązków należy również oddziaływanie na zachowania ludzi i zaszczepianie im szacunku dla poczynań władzy.
Tolerancja religijna. Konfucjanizm jako ideologia nie porusza spraw takich, jak: istnienie Boga, zbawienie, życie pośmiertne. Rzeczywistości społecznej nie dzieli na religijną(boską) i świecką. Koncentruje się natomiast na problemie obowiązków i działalności jednostki w społeczeństwie w celu zapewnienia harmonii między nimi jako najwyższej wartości. Stąd konfucjanizm, nie będąc zinstytucjonalizowanym systemem religijnym, jest otwarty i komplementarny wobec innych religii. Ponieważ nie rozważa on zbawienia, może być komplementarny względem buddyzmu czy chrześcijaństwa.
Obywatelskość jako zestaw jednostek, które doceniane i propagowane przez konfucjanizm, mogą być wykorzystane w formowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Są to: dyspozycyjność wobec innych, umiar, szczerość, uprzejmość, przeciwstawianie się złu, nie wywyższanie się.
Rządy cywilne. Według Konfucjusza każdy rząd dysponuje trzema rodzajami narzędzi władzy: zaufaniem, ekonomiczną efektywnością i uzbrojeniem jako najmniej istotnym, gdyż nie ma żadnego usprawiedliwienia dla wojny. Rządy cywilne uosabiane przez władzę mędrców(władzę pióra) odpowiadają kryterium mądrości, w przeciwieństwie do rządów wojskowych.

Powyższe właściwości konfucjanizmu wskazują na to, że możliwa jest adaptacja zachodnich ideałów demokracji do systemu społeczno-politycznego Korei Płd. bez konieczności eliminowania tradycji konfucjańskiej.

Chodzi tylko o to, aby przekształcić dogmatyczny i autorytarny konfucjanizm w pragmatyczną i demokratyczną wersję.

Taki sposób akomodacji nie ma nic wspólnego z konfrontacją azjatyckich i zachodnich wartości , ale prowadzi do kształtowania się demokracji w stylu azjatyckim lub demokracji konfucjańskiej.

Zależności potrzeby rozwoju z demokracją

Dyskusja na temat demokratyzacji w państwach Azji Wschodniej nie ogranicza się tylko do sfery wartości i aksjologii, ale koncentruje się na celach związanych z polityką gospodarczą i rozwojem. Zasadnicza kwestia sprowadza się do próby oceny, który z ustrojów jest bardziej funkcjonalny wobec procesów wzrostu gospodarczego - czy:

tradycyjny azjatycki autorytaryzm
demokracja zachodnia zaadaptowana do miejscowych warunków.

Jeden z badaczy tego problemu J. Bhagwatii utrzymuje że państwa rozwijające się i nowo uprzemysłowione staja zwykle przed niełatwym wyborem między rozwojem ekonomicznym a demokracją. Rozwój w początkowej fazie wymaga akumulacji kapitału, co sprawia, że reżimy autorytarne są bardziej sprawne aniżeli demokracje w zwiększaniu inwestycji i poziomu oszczędności poprzez podatki i inne przymusowe świadczenia jako niezbędny warunek wzrostu gospodarczego. Natomiast w warunkach ustroju demokratycznego rząd musi przekonywać wyborców do płacenia większych podatków i ponoszenia innych kosztów.

Utrzymujący się w nauce pogląd, że pierwszeństwo ma wymóg rozwoju, a demokracja pojawia się później został przedstawiony przez amerykańskiego socjologa Seymoura Lipseta, który tę zależność ujął w pięciu tezach:

Rozwój ekonomiczny zwiększa poziom urbanizacji, wykształcenia i oświaty - co z kolei sprzyja organizowaniu się związków zawodowych, partii politycznych i stowarzyszeń.
Rozwój ekonomiczny zwiększa możliwości wyboru przez różne grupy społeczne w sektorze prywatnym i publicznym. Polityka wewnętrzna przestaje być grą o sumie zerowej, gdyż sztuka kompromisu i tolerancji nabiera coraz większego znaczenia.
Wzrost ekonomiczny sprawia, że coraz większym potencjałem gospodarczym jest coraz trudniej zarządzać i kontrolować go w sposób zcentralizowany przez państwo.
Zmniejszenie kontroli państwa nad gospodarką prowadzi do dystrybucji władzy opartej na prywatnej własności kapitału, technologii i środków komunikowania.
Wzrost gospodarczy w długim okresie, likwidując nierówności społeczne, stwarza przesłanki rozwoju demokracji

Powyższe wartości można dostrzec w regionie Azji Wschodniej pomimo silnych tradycji autorytarnych, które są głęboko zakorzenione w doświadczeniu historycznym i mentalności ludzi.

Z punktu widzenia specyfiki Korei Płd. demokracja zwiększa możliwości rozwoju i bardziej efektywnego funkcjonowania gospodarki przez demilitaryzację, prywatyzację i demerkantylizację polityki gospodarczej.

Przez demilitaryzację należy rozumieć ograniczenie roli wojskowych w polityce, a także wydatków na zbrojenia. O ile pierwszy postulat jest łatwy do zrealizowania, o tyle drugi - znacznie trudniejszy, zważywszy na fakt podziału państwa na Koreę Północną i Koreę Południową.

Waga prywatyzacji jest o tyle istotna, że przyczynia się ona do wzrostu znaczenia klasy średniej i osłabia władzę i wpływy wielkich konglomeratów( czeboli ) państwowych i prywatnych .

Wreszcie demerkantylizacja w gospodarce oznacza otwarcie na gospodarkę światową i czerpanie korzyści ekonomicznych z tytułu uczestnictwa w niej.

Siłą napędową procesu demokratyzacji w Korei Płd., obok tradycyjnych środowisk, które za nią optują, tj. studentów, intelektualistów i działaczy związkowych są przedstawiciele tworzącej się klasy średniej reprezentującej mały i średni biznes, dla których preferowanie przez państwo dużych przedsiębiorstw (czeboli) jest sprzeczne z ich interesami. W związku z tym z ich strony idą naciski na zmianę relacji państwo-wielki biznes, charakterystycznej dla państwa autorytarnego i scentralizowanego i sprzecznej z zasadami demokratycznej partycypacji.

Zakres ratyfikacji międzynarodowych umów o ochronie praw człowieka przez Koreę Płd.

Korea Południowa w czołówce państw regionu Azji i Pacyfiku, które ratyfikowały większość międzynarodowych umów o ochronie praw człowieka

Sukces ekonomiczny Korei - podsumowanie

Parametry wyjściowe dla startu w rozwoju gospodarczym

W teorii makroekonomii i rozwoju ekonomicznego duże znaczenie ma określenie i zidentyfikowanie w czasie warunków i czynników ekonomicznych niezbędnych dla rozpoczęcia procesu uprzemysłowienia. Definiowane są one w trzech kategoriach (narzędziach) analizy:

wskaźnik oszczędności,
relacja kapitału i produkcji,
przyrost demograficzny

Podstawowym warunkiem startu w rozwoju gospodarczym jest sytuacja kiedy oszczędności per capita są na tyle wysokie, aby utrzymać korzystną relację kapitał - siła robocza. Innymi słowy, jeśli liczba ludności wzrasta, to zasoby kapitału również muszą wzrastać przynajmniej w takim samym tempie, aby utrzymać na stałym poziomie relację kapitału i produkcji.

Tabela 4 wskazuje że nowo uprzemysłowiona Korea Płd. Zapewniła sobie pomyślny start w rozwoju gospodarczym, podnosząc poziom oszczędności i obniżając jednocześnie przyrost naturalny ,a także polepszając efektywność wykorzystania kapitału. Relacja kapitał - produkcja w Korei Płd. w latach sześćdziesiątych była wysoka, wskazując na małą efektywność wykorzystania kapitału. Ten fakt należy tłumaczyć kapitałochłonną industrializacją ( przemysł ciężki i stoczniowy).

Przeciętne tempo wzrostu gospodarczego

Począwszy od lat sześćdziesiątych Korea Płd. notuje bezprecedensowo wysokie w porównaniu z innymi państwami tempo wzrostu gospodarczego. Tabela 1 dokumentuje to na przykładzie pierwszej i drugiej generacji państw nowo uprzemysłowionych oraz państw rozwiniętego Zachodu.

Źródła sukcesu:

Zewnętrzne:

pozycja strategiczna w polityce zagranicznej USA (znaczna pomoc wojskowa) * tabela
napływ kapitałów w formie pomocy bezzwrotnej (finansowej i rzeczowej)
pożyczki rządowe i prywatne

łączna pomoc w latach 1962 -1980 to 24 mld USD

dostęp do nowych technologii amerykańskich i japońskich
rynki zbytu z ułatwionym dostępem (japoński i amerykański)
dostęp do uczelni ameryk i japońskich

Wewnętrzne:

filozofia konfucjańska (integracja społeczna, pracowitość, dyscyplina, wykształcenie)
stabilizacja polityczna za czasów autorytarnych rządów Parka (zw.zawod, partie polit. i parlament nie odgrywały żadnego znaczenia)
sprawni i elastyczni urzędnicy rządowi
dumping socjalny - niewielka pomoc państwa (problemy socjalne mogą być lepiej rozwiązywane przez stymulację wzrostu gosp. a nie poprzez bieżącą redystrybucję dochodu narodowego)
społeczna akceptacja dla wytężonej pracy - wydłużony tydzień pracy (60 godzin), brak urlopów
korzystna struktura własności (przede wszystkim własność prywatna)

0x01 graphic

Ideologie:

merkantylizm ( wprowadzony tuż po II wojnie św.)- ideologia rozwoju gospodarczego oraz prowadzenie polityki ekonomicznej nastawionej na ochronę własnego przemysłu i rozwój modelu proeksportowego państwa( ograniczenie importu i promocja eksportu)

liberalizam ( pierwsze próby wprowadzania - lata 80 te)- ideologia preferowana przez państwa zachodu polegająca na współpracy gospodarczej w regionie w wymiarze dwustronnym i wielostronnym ( otwarcie rynków wewnętrznych dla eksportu innych państw)

współistnienie merkantylizmu i liberalizmu - minimum wspólnego interesu regionalnego sprzyjającego rozwojowi regionalizmu ekonomicznego i instytucji współpracy w wymiarze ogólnoregionalnym (APEC) oraz subregionalnym(EAEC).

Formy polityki przemysłowej w latach 1960-1990

Zestawienie( tabela 2) w dziedzinie polityki przemysłowej form interwencjonizmu w Korei południowej na tle pierwszej generacji państw nowo uprzemysłowionych, świadczy o ich złożoności i zaawansowaniu w sensie techniczno-finansowym.

Nie kolos, ale tygrys na glinianych nogach - czyli przyczyny kryzysu 1997-1998 r:

stan przed kryzysowy

Przyrost PKB średnio trzy razy szybciej niż w Ameryce Łacińskiej
Wysoki interwencjonizm państwa( współpraca miedzy władzami, administracją państwa a bisnesem),
Niskie obciążenie gospodarki podatkami

(co umożliwiło nie wprowadzanie kosztownych systemów socjalnych)

Proeksportowe nastawienie gospodarki
Mniejszy udział sektora publicznego
Zdrowe finanse publiczne
Większy zakres rynku
Szeroki front inwestycji wewnątrzkrajowych

Kryzys gospodarczy
Przyczyny:
Struktura gospodarki oparta na nie zawsze jasnych układach i skomplikowanych więzach struktur własności,
Niskooprocentowane kredyty dla wybranych inwestorów
Umożliwianie wybranym inwestorom zakupu gruntu na korzystnych warunkach,
Odmienność kulturowa - funkcjonowanie tzw. „konglomeratów przemysłowych” (tzw. Koreańskie CZEBOLE na wzór japońskich KEIRETSU) - najczęściej wielosegmentowe przedsięwzięcia oparte na powiązaniach rodzinnych, które najczęściej dysponowały własnymi bankami finansującymi kolejne inwestycje,
Bisness Plan lub wskaźniki ekonomiczne np. rentowność nie zawsze decydowały o uruchomieniu inwestycji
Nadmierna i nieostrożna ekspansja inwestycyjna,
Wiara w ochronę państwa i niezawodność grup kapitałowych
Krótkoterminowe zadłużenie banków i przedsiębiorstw za granicą,
Zadłużenie przedsiębiorstw w relacji do ich własnych kapitałów

( ang. debt - equity ratio) wyniosło 500% ( np. w USA wynosiło 70%)

Skutki kryzysu i wyjście z niego

Skutki:
Brak zysków i zwrot kosztów z chybionych inwestycji na przeinwestowanym już rynku wewnętrznym ,
Brak możliwości spłaty przez przedsiębiorstwa zaciągniętych za granicą kredytów przeznaczonych na spłaty swoich zobowiązań z tytułu prowadzonych i nierentownych inwestycji,
Alarmujące wskaźniki stanu gospodarki doprowadziły do odpływu kapitału zagranicznego co przy sztywnym kursie narodowej waluty -WONA wywołało drastyczną 50% dewaluację.
Kryzys walutowy spowodował gwałtowny wzrost zadłużenia zagranicznego wyrażonego w walucie narodowej.
Dewaluacja spowodowała kryzys koreańskich banków głęboko zadłużonych za granicą
Tempo wzrostu gospodarczego wynosiło w 1997 r

(przed kryzysem ) +5,6 % a w 1998 roku spadło do - 6%

Bezrobocie na poziomie 8% ( przed kryzysem - bezrobocie nie występowało)
Załamanie nerwowe społeczeństwa, wzrost liczby samobójstw,

( państwo nie zapewnia żadnych świadczeń socjalnych)

Spadek sprzedaży samochodów wywołał konieczność redukcji zatrudnienia m.in. w zakładach HYUNDAI czy DAEWOO,
Redukcja zarobków sięgająca 20% co powiązane z 50% spadkiem wartości koreańskiej waluty WONA oznaczał obniżenie realnych dochodów o połowę
Obawa społeczeństwa przed długotrwałą recesją spowodowała wzrost skłonności do oszczędzania czego skutkiem był spadek konsumpcji o 13% a w konsekwencji nastąpiło zawężenie wewnętrznego rynku zbytu.
Wyście z kryzysu
Plajta KIA Motors największego producenta samochodów w Korei spowodowała zdecydowane działania prezydenta i rządu
Prezydent Kim Dae-jung - wprowadził reformę gospodarki opartej na:
zmianie zasad funkcjonowania CZEBOLI, którzy stanowią 70 grup kapitałowych a największe znaczenie dla gospodarki ma pięć z nich tzw. „WIELKA PIĄTKA”

( HYUNDAI, SAMSUNG, LG, DAWEOO, SK)

(„Wielka piątka” zatrudnia 3 % siły roboczej a tworzy 14 % PKB)

Zmiana funkcjonowania ( tzw. BIG DEAL) wspomnianej piątki polega głownie na rezygnacji przez CZEBOLI z tych dziedzin działalności, w których nie mogą sprostać konkurencji na rynkach światowych.

A niektóre rywalizujące ze sobą oddziały CZEBOLI mają zostać połączone, wzmacniając się wzajemnie.

( brak zapału pozostałych z wielkiej piątki -Hyundai, Samsung i LG do

gruntownej restrukturyzacji)

uzdrowieniu systemu finansowego poprzez przeprowadzenie sanacji lub konsolidacji większości banków komercyjnych,
ogłoszeniu upadłości niektórych firm ubezpieczeniowych,
zawieszeniu funduszy inwestycyjnych
zmianie prawa dewizowego,
wprowadzeniu na rynek koreański prawdziwej konkurencji,
koniec monopolu CZEBOLI

( np. sprzedaż SAMSUNG MOTOR firmie RENAULT)

liberalizacji sektora kapitałowego
Pomoc w wysokości 150 mld USD MFW i BŚ , które w zamian za pomoc żądają reform:
Walka z korupcją
Liberalizacja rynku ( zaniechanie praktyk merkantylistycznych)
Szansa dla Korei Płd. po trzęsieniu ziemi na Tajwanie i permanentnym umacnianiu się japońskiego jena ,
Na giełdzie w SEULU nagły wzrost notowań koreańskich firm elektronicznych,

( ogromne moce wytwórcze w branży elektronicznej, mogące natychmiast

uzupełnić ofertę podaży uszczuploną w wyniku zniszczeń firm

elektronicznych na Taiwanie)

( możliwość odebrania konkurentom japońskim importerów ze względu

na wzrost wartości jena )

Powodzenie DAEWOO - kluczem koniunktury w KOREI Płd.

(CZEBOL DAEWOO wytwarza 11% produkcji przemysłowej kraju,)

Oczekiwanie na owocowanie wielomiliardowych zagranicznych inwestycji poczynionych w państwach regionu (w latach 1993-1996.)
Ożywienie gospodarcze powoduje wzrost popytu wewnętrznego

( popyt na samochody MATIZ i LEGANZA)

Pełny portfel zamówień dla stoczni OKPO- (drugi pod względem wielkości obiekt na świecie) należącej do grupy DAEWOO Heavy Industries zajmującej się produkcją zbrojeniową,

Tabele porównawcze:

Przebudzenie TYGRYSA ( wskaźniki makroekonomiczne ) 1998/1999r

Azjatycki BOOM

( wzrost PKB i wzrost produkcji przemysłowej 1999r.)

Podsumowanie

Rozwój gospodarki południowokoreańskiej został zdominowany przez ogromne inwestycje prowadzone przez konglomeraty ( CZEBOLE) takie jak HYUNDAI czy DAEWOO, które miały i jeszcze mają ogromne kłopoty finansowe.

Taki model był narażony na niezdrową - dla gospodarki i polityki - koncentrację władzy opartej dodatkowo na stosowaniu preferencyjnych i politycznie sterowanych kredytach, które prowadziły do swego rodzaju sprzężenia władzy z biznesem („kapitalizmu kolesiów” ).

Wnioski:

Prorozwojowa interwencja państwa może prowadzić do załamania wzrostu, a rynek opierający się na zdrowych fundamentach nie tylko zapewnia bardziej efektywny rozwój ale także może chronić przed makroekonomicznym kryzysem.

Ujawnienie się kryzysu finansowego i gospodarczego w Korei Płd. miało ogromne znaczenie dla dalszego procesu demokratyzacji, gdyż niezbędna stała się decentralizacja funkcji państwa i ograniczenie władzy ekonomicznej wielkich struktur gospodarczych (czeboli).

Deregulacja i liberalizacja w sferze gospodarki oraz decentralizacja i demokratyzacja w sferze polityki to wzajemne ze sobą tendencje rozwojowe, które już obecnie i w przyszłości będą oddziaływać na rozwój państw regionu a w tym na proces połączenia Korei Płn. i Korei Płd.

Jednolita Korea, zamieszkała przez 70 mln ludzi, stanowiłaby poważne polityczne i gospodarcze wyzwanie dla Japonii. Można przypuszczać, że wytrwali Koreańczycy szybko postawiliby na nogi gospodarkę północy. Terapia taka musiałaby kosztować około biliona dolarów i wiązałaby się z wielkimi kłopotami np. przez pewien czas między oboma częściami państwa istniałaby granica.

W końcu jednak pod bokiem Japończyków wyrósłby potężny rywal, chowający historyczne urazy i mający ambicje prześcignięcia sąsiada.

Potencjalne zjednoczenie Korei ciągle wydaje się odległą perspektywą. Nie jest ono również w tej chwili na rękę USA - jednemu z dwóch największych graczy w regionie. Nie jest wykluczone, że US Army musiałaby opuścić bazy wojskowe na Półwyspie Koreańskim. Ewakuacja Amerykanów umocniłaby komunistyczne Chiny jako mocarstwo dyktujące bieg spraw w Azji Wschodniej.