13. Jaka jest różnica pomiędzy połączeniem wciskowym a skurczowym.

Ad a,b) 1-obszar odkształceń sprężystych, 2- odkształcenia plastyczne.

Połączenia wciskowe uzysk. się przez wtłoczenie czopa w oprawę. W zależności od wymiaru przedmiotu i wartości wcisku nacisk poosiowy wywiera się za pomocą prasy hydraulicznej lub prasek ręcznych.

Połączenie skurczowe powstają w wyniku zastosowania odpowiednich zabiegów cieplnych przed montażem połączenia np. podgrzania oprawy lub oziębienia czopu wału.

W połączeniu wciskowym musimy pokonać znaczny opór materiału obrabianej powierzchni, natomiast w połączeniu skurczowym nie wyst. opór materiału. W obydwu przypadkach nie występuje niszczenie warstwy wierzchniej.

14. Omówić typy sprzęgieł stosowanych w technice.

Sprzęgłą: 1. Nierozłączne:a) niepodatne skrętnie: sztywne proste, luźne proste i luźne przegubowe.b) podatne skrętnie: proste, przegubowe 2. Rozłączne: a) sterowane z zewnątrz: włączane przy różnej prędkości obrotowej części czynnej i biernej, b) samoczynne: sterowane siłą bezwładności(odśrodkowe) , sterowane momentem obrotowym ( bezpieczeństwa ), sterowane kierunkiem napędu (jednokierunkowe).

1. Sztywne: tulejowe, łubkowe, kołnierzowe. Wymagają zachowania dokładnej współosiowości łączonych wałów.

2. Samonastawne- umożliwiają one łączenie wałów i przenoszenie momentu obrotowego w przypadkach gdy osie wałów nie pokrywają się.

3. Podatne- w sprzęgłach tych podstawowym elementem jest łącznik podatny sprężysty, którego zadaniem jest umożliwienie chwilowego względnego obrotu wału biernego w stosunku do wału czynnego.

4. Sterowane- wyposażone w urządzenia do rozłączenia lub połączenia członów sprzęgła.

5. Synchroniczne i asynchroniczne.

8. Przedstawić sposoby zabezpieczenia nakrętki przed odkręceniem.

1. Opisać proces projektowo konstrukcyjny i jego charakterystyczne elementy.

2. Omówić typy obciążeń zmiennych wraz z liczbami κ oraz R

Klasyfikacja obciążeń
; gdzie:

δ-naprężenie kryterialne; P-uogólnione obciążenie [kN],[kNm];

F-uogólniony wskaźnik przekroju F, w_x,w₀ [cm²],[cm³];

z-uogólniona wytrzymałość tworzywa R_m, R_e [kN/cm²];

x-uogólniony wsp. bezpieczeństwa; k-uogólnione napręż.

Dopuszczalne [kN/cm²] przy założeniach, że F₀-przekrój

Nominalny, F_R-przekrój rzeczywisty

Sinusoidalny przebieg naprężeń zmiennych

P_a-obciążenie amplitudalne; P_m-obciążenie medialne, średnie;

T-cykl obciążeń i naprężeń

3. Opisać znane wykresy wytrzymałości zmęczeniowej

4. Z wykresu Sodenberga wyprowadzić wzór na liczbę

bezpieczeństwa przy obciążeniach zmiennych

F₀-wstępne obliczona powierzchnia

δ₀-liczba bezp. otrzymana w oblicz. Sprawdzających

5. Ze względu na jakie liczny bezpieczeństwa należy weryfikować przekrój niebezpieczny na wałku obciążonym momentem gnącymi skręcającym

6. Opisać typy połączeń i sposób ich weryfikacji. 1) połączenia wpustowe do wzajemnego ustalania elementów maszyn w kierunku dowolnym w połączeniach służą łączniki - wpusty. W ten sposób osadza się na wałach i osiach takie części jak koła jezdne, zębate, pasowe itp.

p - nacisk powierzchniowy, Ms - mom. Skręcający na wale, d - śr. czopa, l₀ - czynna dł. wału, h - wys. wpustu, p_dop - nacisk dopuszczalny zależny od materiału

2) połączenie wypustowe powstają przez wyfrezowanie bezpośrednio na czopach występów, współpracujących z rowkami w piastach. Rozróżnia się polączenia wypustowe: 1 nieruchome, 2 przesuwne, 3 karbowe

, i - lb. Wypustów, h - czynna wys. Wypustu, l_o - dł. Styku wypustu z rowkiem piasty. Ze względu na błędy przyjęto, że 75% wypustów przenosi obciążenie.

3) połączenie kołkowe ich zadaniem jest łączenie części lub ustalanie ich wzajemnego położenia. Kołki: wzdłużne promieniowe, styczne, gładkie, karbowane,

,
,

pmax - największy nacisk pow. Między wałem a kołnierzem, p - nacisk pow. między piastą a kołkiem, τ - wytrzymałość kolka na ścinanie

4) połączenia sworzniowe sworzniem nazywamy cylindryczne kołki

τ - naprężenia ścinające, δ_g - napr. zginające_, p₁ - naciski pow. w piaści elem. Środkowego,

p₂ - nacisk pow. w elem. bocznym

5) połączenie klinowe, klin - część maszynowa mająca dwie przeciwległe powierzchnie pochylone wzgl. Siebie. Dobór klinów przeprowadza się wg. zaleceń PN.

7)Wyprowadzić wzór na moment dokręcenie śruby?

M_dś=Mτ + M ; Mτ=1/2ds⋅Q⋅tg(ϕ±ρ) ; M=0,5⋅dm⋅Q⋅μm

M_dś=1/2ds⋅Q⋅tg(ϕ±ρ)+1/2dm⋅Q⋅μm Mτ-moment obrotowy wynikający z oporu jaki stawia nakrętka. M-moment oporu wynikający z przesuwania się nakrętki. Dm - średnica powierzchni styku ,μm- wsp tarcia pomiędzy powierzchniami

8)Przedstawić sposoby zabezpieczenia nakrętki przed odkręceniem? A)podkł sprężysta

B)nakrętka koronkowa z zawleczką,

C) podk odginane, D) podkł odginane, E) podkł ząbkowane F) sprężyny G) dodatkowe wkręty H) przeciwnakrętek

9. Omówić wpływ podatności śruby i kołnierza na wytrzymałość połączenia śrubowego

Rys. 9.1 - Wpływ zmiany sztywności śruby na siły występujące w złączu

Rys 9.2 - Wpływ zmiany sztywności kołnierza na siły występujące w złączu

Śruba elastyczna podlega drganiom o mniejszej amplitudzie

10. Co to jest naprężenie resztkowe. Podaj przykład zastosowania

Q' = Q_c - F

F - obciążenie robocze

Qc - pełne obciążenie

Q' - napięcie resztkowe

Napięcie resztkowe musi być większe od zera, jeśli nacisk wstępny Q₀ ma spełniać swoje zadanie i zapobiec nieszczelnością złącza lub jego wybiciu. Gdyby napięcie resztkowe Q' spadło do zera, w złączu powstałyby luzy.

Można wyznaczyć wartość koniecznego Q_min , którego nie należy zbytnio przekraczać aby nie przeciążać śruby.

Mając dane F i Q' obliczamy Qc i określamy przekrój śruby

11)Co to jest samohamowność gwintu?

ρ-pozorny kąt tarcia, Q-siła bierna ,F-siła obwodowa. F=Q⋅tg(γ±ρ) Połacze- nie śrubowe będzie samohamowne w przypadku gdy dowolnie duża siła Q obciążająca śrubę, nie powoduje jej obrotu. Gwint jest samohamowny gdy

γ≤ ρ

12)Omówić zasadę funkcjonowania połączenia wciskowego.

N=dz-Dw N- wcisk ujemny

{N_max=dz_max -Dw_min

{N_min=dz_min -Dw_max Połączenie wciskowe powstaje w wyniku montażu części o większym wymiarze zewnętrznym (np. czopa wałka) z częścią o mniejszym wymiarze wewnętrznym. W zależności od technologi montażu rozróżnia się połączenia wtłaczane i skurczowe (na gorąco)

13. Jaka jest różnica pomiędzy połączeniem wciskowym a skurczowym.

Ad a,b) 1-obszar odkształceń sprężystych, 2- odkształcenia plastyczne. Połączenia wciskowe uzysk. się przez wtłoczenie czopa w oprawę. W zależności od wymiaru przedmiotu i wartości wcisku nacisk poosiowy wywiera się za pomocą prasy hydraulicznej lub prasek ręcznych.

Połączenie skurczowe powstają w wyniku zastosowania odpowiednich zabiegów cieplnych przed montażem połączenia np. podgrzania oprawy lub oziębienia czopu wału.

W połączeniu wciskowym musimy pokonać znaczny opór materiału obrabianej powierzchni, natomiast w połączeniu skurczowym nie wyst. opór materiału. W obydwu przypadkach nie występuje niszczenie warstwy wierzchniej.

14. Omówić typy sprzęgieł stosowanych w technice.

Sprzęgłą: 1. Nierozłączne:a) niepodatne skrętnie: sztywne proste, luźne proste i luźne przegubowe.b) podatne skrętnie: proste, przegubowe 2. Rozłączne: a) sterowane z zewnątrz: włączane przy różnej prędkości obrotowej części czynnej i biernej, b) samoczynne: sterowane siłą bezwładności(odśrodkowe) , sterowane momentem obrotowym ( bezpieczeństwa ), sterowane kierunkiem napędu (jednokierunkowe).1) Sztywne: tulejowe, łubkowe, kołnierzowe. Wymagają zachowania dokładnej współosiowości łączonych wałów. 2) Samonastawne- umożliwiają one łączenie wałów i przenoszenie momentu obrotowego w przypadkach gdy osie wałów nie pokrywają się. 3) Podatne- w sprzęgłach tych podstawowym elementem jest łącznik podatny sprężysty, którego zadaniem jest umożliwienie chwilowego względnego obrotu wału biernego w stosunku do wału czynnego. 4)Sterowane- wyposażone w urządzenia do rozłączenia lub połączenia członów sprzęgła. 5) Synchroniczne i asynchroniczne.

15. Omówić znane rodzaje hamulców. a). Hamulce taśmowe

W hamulcu taśmowym siłą tarcia powstaje pomiędzy bębnem a napiętą taśmą. Napięcie na długości styku zmienia się od wartości S1 na jednym końcu taśmy (nabiegającym), do wartości S2 na drugim końcu taśmy (schodzącym). Związek pomiędzy napięciami ma postać: s1/s2=e^μa ;  - kąt opasania taśmy na bębnie Napięcia w taśmie są wywołane przyłożoną do dźwigni siłą tarciem pomiędzy taśmą a bębnem:

b). Hamulce klockowe

Siłą włączająca hamulec zależy od kierunku obrotu bębna:
Znak „+” odnosi się do kierunku obrotu zaznaczonego na rys ; „-” - do przeciwnego.

Różnice wartości siły włączającej hamulec przy zmianie kierunku obrotów są znaczne.

c). Hamulce tarczowe

W odróżnieniu od pozostałych typów hamulców w tarczowych siła docisku klocków hamulcowych jest wywierana osiowo, Obudowa hamulców jest zwykle połączona sztywno z korpusem maszyny (włączenie odbywa się mechanicznie za pomocą dźwigni lub elektromagnetycznie) - hamulce jednotarczowe (np. w samochodach)

Płytki hamulcowe są wykonane w postaci nakładek o niedużej powierzchni w stosunku do całej tarczy. Zaciskanie odbywa się zwykle za pomocą siłownika hydraulicznego lub pneumatycznego z ewentualnym układem dźwigniowym.

d). Hamulce szczękowe

Spotyka się dwa układy szczęk. Szczęki są mocowane przegubowo wewnątrz bębna hamulcowego. Jako powierzchnia zewnętrzna szczęki są pokrywane okleiną cierną.

W układzie symetrycznym przy jednakowych siłach w₁ i w₂ wywieranych przez siłownik na końce szczęk, naciski N₁ i N₂ między szczękami i bębnem nie są jednakowe - relacja ma postać :

W układzie z niesymetrycznym układem szczęk działanie obu szczęk jest jednakowe, a więc: N₁ = N₂ = 

promieniową N, wywołującą siłę tarcia T, której zwrot jest uzależniony od kier. obrotu bębna. Moment hamowania wynosi:

M_H=TD_H/2=NμDH/2⊇M, gdzie μ-współ. tarcia między klockami i bębnem. Z war. równowagi momentów sił dział. na ukł. dźwigniowy hamulca wynika: K l - N a +Nμb=0

Stąd K=N/l z rów. wynika, że jeżeli a⊆μb to przy obrocie bębna w lewo hamulec będzie samoczynnie się zakleszczał.

17. Omówić istotę działania łożyska hydraulicznego

L=dp-dc, W łożysku tym powstaje tarcie lepkości ustawia się mimośrodowo więc następuje ściskanie oleju co powoduje wzrost ciśnienia i powstanie siły wyporu. Warstwa nośna smaru (gazu) powstaje na wskutek ruchu obrotowego czopa względem ... i wzajemnego poślizgu między ich powierzchniami ślizgowymi. Dzięki wyst. w łożysku luzu średnicowego pom. pow. czopa i panewki powstaje szczelina w postaci klina. W czasie obrotu czop pociąga za sobą przylegającą do niego warstewkę oleju w wyniku dział. sił adhezji. Z kolei też warstewka dzięki działaniu sił molekularnych w oleju pociąga za sobą warstewki sąsiednie i w ten sposób przy odp. pręd. Olej jest wciskany w szczelinę klinową. Jeśli ilość oleju przepływu przez szczelinę jest stała, a przekrój szczeliny maleje, w warstwie oleju powst. ciś. Hydrodynamiczne które próbuje rozdzielić stykające się pow. panewki i czopa.

18) Omówić kryteria funkcjonowania łożyska hydraulicznego 1) olej musi pracować poniżej temp. Zwęglenia, 2)im gęstszy olej tym większe tarcie, 3)kryterium ...... ,4- 7-em mikrometrów musi mieć filtr olejowy, 5) liczba Sommerfelda spełnia rolę podobieństwa hydrodynamicznego łożysk ślizgowych poprzecznych. Ozn. To że wszystkie łożyska geom. podobne, tzn. posiadają ten sam stos. b/d i kąt opasania czopa przez panewkę oraz tę samą liczbę Sommerfelda S=h n''/n_sr ψ, gdzie n''- prędkość obrotowa wału, będą pracowały przy tej samej mimośrodowości względnie zależnej od wielkości prędkości, obciążenia, luzu oraz lepkości smaru.

19)Omówić typy łożysk tocznych Łożyska poprzeczne a)łoż kulkowe - zwykłe, Do iskrowników, Skośne 1 i 2 rzędowe, Skośne 1rzędowe 2kierunkowe, Skośne wahliwe. b)łoż wałeczkowe - Walcowe, Walcowe wielo rzędowe, Igiełkowe, Złożenia igiełkowe, Stożkowe, Baryłkowe. Łożyska wzdłużne a)łoż kulkowe - 1 i 2kierunkowe, 1 i 2kierunko z pierścieniem kulistym i podkładką. B)łoż wałeczkowe -złożenia igiełek, baryłkowe.

20)Pokazać schemat doboru łożyska tocznego

1)Obliczenie wartości sił czynnych -osiowej Fo i promieniowej Fr. 2) Ustalenie wielkości obrotów

n≤10 statyczne | n>0 -dynamiczne.

3)Obliczenie obciążenia zastępczego.

Po=Xo⋅Fr+YoFo | P=X⋅Fr+y⋅Fo

Yo-wsp obciążenia zależy od Fo/ϖ=0.003, x i yzależą od Fo/Fr. 4)Wyznaczenie nośności so-liczba bezpieczeństwa

Co=So⋅Po | L=1660/n(c/p)^q=Cmin=sqrt((Lnp^2)/1660)

5)Dobór łożyska cτ≥Co min | C łoż =Cmin

21. Opisać podstawowe rodzaje wielkości charakteryzujących koła zębate.

Liczba zębów „z”, Moduł nominalny „m_o”, Nominalny kąt przyporu „" , Współczynnik wysokości zęba „y” , Współczynnik przesunięcia zarysu „x” ,

Zazwyczaj stosuje się zęby nominalne ( y = 1 ); kąt przyporu  = 20^O.

Dla kół o zębach prostych graniczną liczbę zębów ( poniżej której występuje podcinanie zębów) określa się ze wzoru:

Stopień pokrycia jest ilorazem odcinka przyporu e oraz podziałki zasadniczej p_b. W praktyce przyjmuje się że stopień pokrycia powinien wynosić: εmin>=1,4

Średnicę podziałową:

23. Co to jest przypór, rodzaje, liczby opisujące przypór.

W przekładniach z kołami o zębach prostych stopień pokrycia jest ilorazem odcinka przyporu „e” oraz podziałki zasadniczej p_b.:

Korzystając z powyższego zapiszemy:

Jest to wzór ogólny. W szczególności, gdy koła toczne są kołami podziałowymi ( zazębienie zerowe), wtedy:

Wzory te obowiązują, gdy nie występuje podcinanie zębów. Należy unikać podcinania zębów, gdyż wtedy stopień pokrycia ulegnie znacznemu zmniejszeniu. W praktyce przyjmuje się, że stopień pokrycia powinien wynosić:

24. Co to jest korekcja zazębienia; wymień zastosowania

Występują dwa rodzaje korekcji: P, PO

Korekcję P-O stosuje się gdy nie ulega zmianie odległość osi, a należy zwiększyć cichobieżność przekładni. Korekcja ta umożliwia zwiększenie stopnia pokrycia. Stosuje się tylko do przekładni zmniejszających prędkość obrotową (redukcyjnych).

Zastosowanie korekcji P ( gdy Ex > 0) pozwala na podwyższenie wytrzymałości zębów zarówno na zginanie, jak i naciski powierzchniowe, oraz pozwala na rozwiązanie problemów geometrycznych zazębienia, szczególnie gdy zachodzi potrzeba zmiany odległości osi przekładni: Ex = x₁ + x₂ =< 0,8.

Przy współpracy kół zębatych niekorygowanych, kołami tocznymi są koła podziałowe i odległość osi przekładni, nazywana odległością nominalną i wynosi:

Po dokonaniu dodatniego przesunięcia zarysu linia środkowa zębatek odsunie się od osi koła. Przypadek dodatniego przesuwu zarysu w dwóch współpracujących kołach przedstawia rysunek.

Pozorna odległość osi takiej przekładni ulegnie zmianie i wyniesie:

Bp - pozorny współczynnik zmiany odległości osi.

Jednak przy takim odsunięciu kół zębatych wystąpią zbyt duże międzyzębowe luzy obwiedniowe. Należy zatem odsunąć koła zębate o wartość K=km. Należy również o taki sam wymiar skrócić głowy zębów , aby mogły zmieścić się we wrębach koła współpracującego. Wielkość „k” nazywana jest współczynnikiem skrócenia głowy zęba: k = 0,5 (B_p-B_r) (z₁+z₂). Zmianie ulega również toczny kąt posuwu _w: zgodnie z zależnością:

Tego typu korekcję nazwano korekcją P

Korekcja P-O

Zachodzi, gdy współczynniki przesunięcia zarysu spełniają warunek: x₂ = -x₁. W tym przypadku odległość osi nie ulega zmianie, ani nie zmienia sią kąt przyporu Jednak musi być spełniony warunek: z₁ + z₂ >= 2z'g

25. Omówić znane liczby bezpieczeństwa ze względu na które weryfikujemy przekładnie zębate:

Współczynniki bezpieczeństwa odzwierciedlają stopień niezawodności przekładni i prawdopodobieństwo jej zniszczenia. Uwzględniając wszystkie czynniki otrzymuje się następujące wzory do obliczania współczynnika bezpieczeństwa dla złamania zmęczeniowego zęba S_F i współczynnika bezpieczeństwa dla wytrzymałości kontaktowej S_H.

Określenie właściwej liczby granicznej współczynników S_Fmin i S_Hmin jest zagadnieniem złożonym. Z jednej strony zbyt małe wartości współczynników bezpieczeństwa narażają przekładnie na przedwczesne zniszczenie, z drugiej strony zbyt wielkie współczynniki powodują niepotrzebny wzrost wymiarów przekładni. Ogólnie można powiedzieć, że im większa dokładność wykonania przekładni, tym wartość współczynników bezpieczeństwa może być mniejsza.

Dobór współczynników eksploatacyjnych:

Wymagania eksploatacyjne	SFmin	SHmin
Maksymalna niezawodność	1,5 - 3,0	1,25 i wyżej
Prawdopodobieństwo zniszczenia <= 1 %	1,00 - 1,25	1
Prawdopodobieństwo zniszczenia <= 30 %	0,70 - 0,80	0,8

• Średnicę wierzchołków:

• Średnicę stóp:

przy czym:

gdzie:

m - moduł

mt - moduł czołowy

h_a - wysokość głowy zęba

h_f - wysokość stopy zęba

k - współczynnik skrócenia głów

6. Opisać typy połączeń i sposób ich weryfikacji. 1) połączenia wpustowe do wzajemnego ustalania elementów maszyn w kierunku dowolnym w połączeniach służą łączniki - wpusty. W ten sposób osadza się na wałach i osiach takie części jak koła jezdne, zębate, pasowe itp.

p - nacisk powierzchniowy, Ms - mom. Skręcający na wale, d - śr. czopa, l₀ - czynna dł. wału, h - wys. wpustu, p_dop - nacisk dopuszczalny zależny od materiału

2) połączenie wypustowe powstają przez wyfrezowanie bezpośrednio na czopach występów, współpracujących z rowkami w piastach. Rozróżnia się polączenia wypustowe: 1 nieruchome, 2 przesuwne, 3 karbowe

, i - lb. Wypustów, h - czynna wys. Wypustu, l_o - dł. Styku wypustu z rowkiem piasty. Ze względu na błędy przyjęto, że 75% wypustów przenosi obciążenie.

3) połączenie kołkowe ich zadaniem jest łączenie części lub ustalanie ich wzajemnego położenia. Kołki: wzdłużne promieniowe, styczne, gładkie, karbowane,

,
,

pmax - największy nacisk pow. Między wałem a kołnierzem, p - nacisk pow. między piastą a kołkiem, τ - wytrzymałość kolka na ścinanie

4) połączenia sworzniowe sworzniem nazywamy cylindryczne kołki

τ - naprężenia ścinające, δ_g - napr. zginające_, p₁ - naciski pow. w piaści elem. Środkowego,

p₂ - nacisk pow. w elem. bocznym

5) połączenie klinowe, klin - część maszynowa mająca dwie przeciwległe powierzchnie pochylone wzgl. Siebie. Dobór klinów przeprowadza się wg. zaleceń PN.

17. Omówić istotę działania łożyska hydraulicznego

L=dp-dc,

W łożysku tym powstaje tarcie lepkości ustawia się mimośrodowo więc następuje ściskanie oleju co powoduje wzrost ciśnienia i powstanie siły wyporu. Warstwa nośna smaru (gazu) powstaje na wskutek ruchu obrotowego czopa względem ... i wzajemnego poślizgu między ich powierzchniami ślizgowymi. Dzięki wyst. w łożysku luzu średnicowego pom. pow. czopa i panewki powstaje szczelina w postaci klina. W czasie obrotu czop pociąga za sobą przylegającą do niego warstewkę oleju w wyniku dział. sił adhezji. Z kolei też warstewka dzięki działaniu sił molekularnych w oleju pociąga za sobą warstewki sąsiednie i w ten sposób przy odp. pręd. Olej jest wciskany w szczelinę klinową. Jeśli ilość oleju przepływu przez szczelinę jest stała, a przekrój szczeliny maleje, w warstwie oleju powst. ciś. Hydrodynamiczne które próbuje rozdzielić stykające się pow. panewki i czopa.

18) Omówić kryteria funkcjonowania łożyska hydraulicznego 1-olej musi pracować poniżej temp. Zwęglenia, 2-im gęstszy olej tym większe tarcie, 3-kryterium ...... ,4- 7-em mikrometrów musi mieć filtr olejowy, 5- liczba Sommerfelda spełnia rolę podobieństwa hydrodynamicznego łożysk ślizgowych poprzecznych. Ozn. To że wszystkie łożyska geom. podobne, tzn. posiadają ten sam stos. b/d i kąt opasania czopa przez panewkę oraz tę samą liczbę Sommerfelda S=h n''/n_sr ψ, gdzie n''- prędkość obrotowa wału, będą pracowały przy tej samej mimośrodowości względnie zależnej od wielkości prędkości, obciążenia, luzu oraz lepkości smaru.

16) Przedstawić zasadę pracy hamulca (klockowego), najprostszy to hamulec jednoklockowy.

Jeżeli na bęben hamulcowy o średnicy D_H działa moment obrotowy M, to siła obrotowa na bębnie wynosi:P=2M/D_H. Aby zatrzymać obracający się bęben hamulcowy, należy w dowolnym jego punkcie przyłożyć odpowiednią siłę promieniową N, wywołującą siłę tarcia T, której zwrot jest uzależniony od kier. obrotu bębna. Moment hamowania wynosi:

M_H=TD_H/2=NμDH/2⊇M, gdzie μ-współ. tarcia między klockami i bębnem. Z war. równowagi momentów sił dział. na ukł. dźwigniowy hamulca wynika: K l - N a +Nμb=0

Stąd K=N/l z rów. wynika, że jeżeli a⊆μb to przy obrocie bębna w lewo hamulec będzie samoczynnie się zakleszczał.

7)Wyprowadzić wzór na moment dokręcenie śruby?

M_dś=Mτ + M ; Mτ=1/2ds⋅Q⋅tg(ϕ±ρ) ; M=0,5⋅dm⋅Q⋅μm

M_dś=1/2ds⋅Q⋅tg(ϕ±ρ)+1/2dm⋅Q⋅μm Mτ-moment obrotowy wynikający z oporu jaki stawia nakrętka. M-moment oporu wynikający z przesuwania się nakrętki. Dm - średnica powierzchni styku ,μm- wsp tarcia pomiędzy powierzchniami

8)Przedstawić sposoby zabezpieczenia nakrętki przed odkręceniem? A)podkł sprężysta B)nakrętka koronkowa z zawleczką, C) podk odginane, D) podkł odginane, E) podkł ząbkowane F) sprężyny G) dodatkowe wkręty H) przeciwnakrętek

11)Co to jest samohamowność gwintu?

ρ-pozorny kąt tarcia, Q-siła bierna ,F-siła obwodowa. F=Q⋅tg(γ±ρ) Połacze- nie śrubowe będzie samohamowne w przypadku gdy dowolnie duża siła Q obciążająca śrubę, nie powoduje jej obrotu. Gwint jest samohamowny gdy

γ≤ ρ 12)Omówić zasadę funkcjonowania połączenia wciskowego.

N=dz-Dw N- wcisk ujemny

{N_max=dz_max -Dw_min

{N_min=dz_min -Dw_max Połączenie wciskowe powstaje w wyniku montażu części o większym wymiarze zewnętrznym (np. czopa wałka) z częścią o mniejszym wymiarze wewnętrznym. W zależności od technologi montażu rozróżnia się połączenia wtłaczane i skurczowe (na gorąco)

19)Omówić typy łożysk tocznych Łożyska poprzeczne a)łoż kulkowe - zwykłe, Do iskrowników, Skośne 1 i 2 rzędowe, Skośne 1rzędowe 2kierunkowe, Skośne wahliwe. b)łoż wałeczkowe - Walcowe, Walcowe wielo rzędowe, Igiełkowe, Złożenia igiełkowe, Stożkowe, Baryłkowe. Łożyska wzdłużne a)łoż kulkowe - 1 i 2kierunkowe, 1 i 2kierunko z pierścieniem kulistym i podkładką. B)łoż wałeczkowe -złożenia igiełek, baryłkowe.

20)Pokazać schemat doboru łożyska tocznego

1)Obliczenie wartości sił czynnych -osiowej Fo i promieniowej Fr. 2) Ustalenie wielkości obrotów

n≤10 statyczne | n>0 -dynamiczne.

3)Obliczenie obciążenia zastępczego.

Po=Xo⋅Fr+YoFo | P=X⋅Fr+y⋅Fo

Yo-wsp obciążenia zależy od Fo/ϖ=0.003, x i yzależą od Fo/Fr. 4)Wyznaczenie nośności so-liczba bezpieczeństwa

Co=So⋅Po | L=1660/n(c/p)^q=Cmin=sqrt((Lnp^2)/1660)

5)Dobór łożyska cτ≥Co min | C łoż =Cmin

1.Co stanowi informacje wejściowe w procesie konstruowania?

2. Rodzaje weryfikacji konstrukcji?

3. Co to jest pasowanie i jakie są rodzaje pasowań?

4. Opisać zasady- tolerowania "max mat" i "min mat".

5. Co to jest łańcuch wymiarowy i na czym polega zasada najkrótszych łańcuchów wymiarowych?

6a. Dodawanie wymiarów tolerowanych.

6b. Odejmowanie wymiarów tolerowanych.

7. Jak dzielimy łożyska toczne ze względu na: kąt działania łożyska i postać elementów tocznych?

8. Narysować przekroje łożysk tocznych o katach działania a=0° i c=90° i zaznaczyć wektory obciążeń, jakie mogą te łożyska przenosić.

9. Podać sposób wyznaczenia obciążenia równoważnego (zastępczego) łożysk tocznych

10. Ogólna zasada pasowania łożysk tocznych i na czopie w zależności od wektora obciążenia.

11. Wymienić klasy luzów, z jakimi wytwarzane są łożyska toczne?

12. Prawo trwałości łożysk tocznych.

13. Podać zależność stanowiącą podstawę określenia nośności dynamicznej łożysk tocznych

14. Napisać zależność z której możemy wyznaczyć nośność dynamiczną łożysk znając obciążenie równoważne ,,p"[n] i trwałość „Lh"[godz.].

15. Podać ogólna zasadę ustalania osiowego łożysk tocznych

16. Od jakich czynników zależy graniczna prędkość obrotowa łożysk tocznych?

17. Opisać krotko stosowane układy łożysk stożkowych i kulkowych skośnych

18. Co jest celem smarowania łożysk?

19. Od czego zależy ilość smaru w łożysku tocznym i jaka jest reguła praktyczna wypełniania smarem przestrzeni w obudowie łożyska?

20. Od czego zależy trwałość środków smarnych w łożyskach tocznych.

21. Wymienić dwa podstawowe rodzaje uszczelnień wejść i wyjść wałów

22. Naszkicować w przekroju przykład uszczelnienia filcowego i podać warunki, w jakich może być stosowane.

23. Naszkicować w przekroju przykłady uszczelnień bezstykowych: labiryntowego i odrzutnikowego

24. Podać sposób zmienności naprężeń i obciążeń dla dowolnej zmienności.

25. Narysować widmo obciążeń p=f(\.) dla poniższych rodzajów zmienności: wahadłowe i tętniące odzerowo

26. Co to jest liczba kształtu α_k i od czego zależy?

27. Jak wpływa rodzaj obciążenia na liczbę kształtu α_k?

28. Przedstawić na osi liczbowej niżej wymienione naprężenia: kryterialne, krytyczne tworzywa, krytyczne elementu, dopuszczalne.

29. Co przedstawia wykres Smitha i na jakim założeniu opiera się jego uproszczona wersja?

30. Co to jest pk i funkcją, jakich jest czynników?

31. Jak wpływa wielkość elementu na wytrzymałość zmęczeniową?

32. Podać sposób określenia naprężeń dopuszczalnych dla 0< k<» oparty na trójkącie Soderberga.

33. Znając,t_ ^_ 7^r.,F.,p podać zależność pozwalającą sprawdzić liczbę bezpieczeństwa w danym przekroju.

34. Podać wzór korekcyjny dla wałów.

- --• ^.C tC JC3? ^I10ui«A »»Z,yC'iCi*-i*» . ' '

36. Co jest warunkiem stałości przełożenia w działaniu zazębienia dwóch kół?

37. Podać warunek ciągłości zazębienia

38. Wymień zarysy zębów i kół zębatych

39. Co to jest funkcja ewolwentowa i do czego jest wykorzystywana?

40. Narysować i opisać znormalizowany zarys odniesienia dla kół zębatych walcowych.

41. Podać określenia odcinka przyporu i kąta przyporu dla zazębienia ewolwentowego.

42. Co to jest i ile wynosi graniczna liczba zębów dla zazębienia normalnego?

43. Podać określenie liczby przyporu czołowego

44. Jak wpływają liczba zębów i przełożenie na wartość liczby Sy

45. Na czym polega korekcja uzębienia i jakie są cele korekcji

46. Opisać rodzaje korekcji dwu współdziałających kół zębatych.

47. Jak wpływa przesunięcie zarysu odniesienia (korekcja) na graniczną liczbę zębów?

48. Mając dane: Z1, Z2, a, m i a», podać sposób określenia (xi+xz) zapewniającą utrzymanie odległości "a", na przykładzie kół walcowych z zębami prostymi.

49. Zalety i wady kół zębatych walcowych z zębami skośnymi w porównaniu z kołami walcowymi o zębach prostych.

50. Co wynika z faktu, ze zęby skośne nacina się tymi samymi narzędziami, co zęby proste?

51. Jak wyznacza się liczbę przyporu skośnego?

52. Podać sposób wyznaczenia średnicy podziałowej i wierzchołkowej dla koła zębatego z zębami skośnymi, niekorygowanego.

53. Jak wyznaczmy skokową liczbę przyporu s

54. Podać sposób wyznaczenia rzeczywistej odległości międzyosiowej kół zębatych walcowych dla korekcji 'po' i 'p'.

55. Wymienić stany kmeriame zazębienia

56. Jakie naprężenia przyjęto jako naprężenia reprezentatywne /kryterialne/ przy obliczaniu wytrzymałości zębów na złamanie zmęczeniowe?

57. Napisać warunek wytrzymałości zębów na złamanie

PROJEKTOANIE

Konstruowanie (dobieranie cech konstrukcyjnych)

Optymalizacja

Układ kryteriów

Koncepcja do realizacji

Pole możliwych rozwiązań

Koncypowanie (tworzenie pola możliwych rozwiązań)

Założenia projektowo-konstrukcyjne: - opis istoty działania - dane sytuacyjne - dane ilościowe

Potrzeba

Konstrukcja

Zapis konstrukcji

Dokumentacja konstrukcyjna

Wytwarzanie

KONSTRUOWANIE

ŚCISKANIE

ROZCIĄGANIE

ŚCINANIE

ZGINANIE

T

δ

δ_a

δ_max

δ₀

δ_m

δ_min

a

R

Goodman

z

Sodeberg

Haigh

Gerber

C

B

D

k_a

k_m

O

A

16) Przedstawić zasadę pracy hamulca (klockowego), najprostszy to hamulec jednoklockowy.

Jeżeli na bęben hamulcowy o średnicy D_H działa moment obrotowy M, to siła obrotowa na bębnie wynosi:P=2M/D_H. Aby zatrzymać obracający się bęben hamulcowy, należy w dowolnym jego punkcie przyłożyć odpowiednią siłę

---