 | Pobierz cały dokument metody.sterylizacji.weterynaria.up.lublin.ii.doc Rozmiar 402 KB |
METODY STERYLIZACJI
Zabijanie mikroorganizmów, czyli nieodwracalnie pozbawiane ich zdolności
do wzrostu, jest podstawową częścią metod mikrobiologicznych
i konserwacji żywności, wymaga więc dokładnego omówienia. Sterylizacja
albo wyjaławianie jest procesem polegającym na pozbawianiu dowolnego
materiału wszystkich żywych organizmów oraz ich form przetrwalnych.
Należy odróżniać sterylizację od częściowej sterylizacji (np. pasteryzacji)
oraz konserwacji. Jeżeli sterylne podłoże lub takie, które ma być
zaszczepione pewnym typem mikroorganizmów, zostanie zanieczyszczone
innymi, nie dodanymi specjalnie drobnoustrojami, mówi się wówczas
o zakażeniu lub kontaminacji. Takie pojęcia jak dezynfekcja (zabicie
wszystkich patogennych mikroorganizmów), aseptyka, antyseptyka
i infekcja są częściej używane w higienie niż w mikrobiologii.
Mikroorganizmy różnią się wrażliwością na różne metody sterylizacji.
Różnice te są związane z gatunkiem, lecz zależą także od zawartości
wody, pH środowiska, wieku komórek, przetrwalników itp. Szybkość
zamierania zależy więc od pewnej liczby czynników zarówno środowiskowych,
jak i związanych z typem mikroorganizmu. Zamiast określenia
szybkości zamierania stosuje się często określenie stopnia uśmiercenia
danej populacji w danych warunkach, co wyraża się wartością D10, czyli
czasem niezbędnym do zabicia 90% komórek, zwanym też czasem
dziesięciokrotnej redukcji Z)10 (tab. 6. 5). Sterylizację lub częściową
sterylizację można przeprowadzić stosując „wilgotne gorąco", „suche
gorąco", filtrację, promieniowanie lub metody chemiczne.
„Wilgotne gorąco". Komórki wegetatywne większości bakterii i grzybów
giną w temperaturze ok. 60°C w ciągu 5-10 minut, formy przetrwalne drożdży
i grzybów dopiero powyżej 80°C, natomiast spory bakteryjne wymagają czasu
ok. 15 minut w temperaturze 120°C. Czasy dziesięciokrotnej redukcji podane
w tabeli 6. 5 pozwalają obliczyć niezbędny czas ekspozycji na wilgotne gorąco
kilku wytwarzających spory, bardzo ciepłoopornych bakterii. Należy jednak
pamiętać, że program sterylizacji zależy także od stopnia skażenia i że większa
liczba termoopornych przetrwalników wymaga dłuższego czasu sterylizacji.
Aby osiągnąć temperatury powyżej punktu wrzenia wody pod ciśnieniem
atmosferycznym, musi być zastosowany autoklaw — pojemnik, który
umożliwia ogrzewanie pod zwiększonym ciśnieniem.
Aktualna temperatura pary (wytwarzanej z wody) w autoklawie zależy
od ciśnienia (ryc. 6. 15), ale temperatura przy danym ciśnieniu jest
 | Pobierz cały dokument metody.sterylizacji.weterynaria.up.lublin.ii.doc rozmiar 402 KB |