socjo, berger, Peter Berger - Zaproszenie do socjologii


Peter Berger - Zaproszenie do socjologii

Rozdział IV

1.Dojrzewanie- jeden z jego aspektów jest postrzeganie siebie w przestrzeni (dziecko widzi na mapie punkt w którym mieszka)

2. Być w społeczeństwie to znaczy znajdować się na styku różnych połączeń sieci społecznych tzn. kobieta może być matką, nauczycielką, żoną. Każdy zajmuję określone miejsce w tym społeczeństwie. Determinantami są uznanie prestiż władza. W zależności od posiadania ich człowiek posiada dużą lub mała swobodę życia. Innym czynnikiem ograniczającym człowieka są inni ludzie. To oni wyznaczają nam możliwy zakres działalności, narzucają nam reguły który mamy respektować i normy których mamy przestrzegać.

3. Kontrola społeczna- przywołanie niesubordynowanych członków do porządku. Metody kontroli zmieniają się adekwatnie do zaistniałej sytuacji społecznej. Mają na celu wprowadzanie porządku i przedstawienie innym konsekwencji działań niepożądanych.

Środki kontroli:

Dynamika społeczna- występuje w obawie przed zastosowaniem jednego z dwóch ostatnich środków kontroli, jest to dostosowanie, zmiana własnych poglądów w obawie przed karą.

4. Istnieją dwa rodzaje grup społecznych:

5. System koncentrycznych kół kontroli społecznej

Człowiek podlega kolejno różnym środkom kontroli społecznej. Im większe koło, tym większa grupa społeczna. Zaczynając od najmniejszego koła grupy z najsilniejszymi więziami gdzie stosuje się środki kontroli jak plotka, ośmieszenie, do większych gdzie należy odwołać się do środków ekonomicznych i wreszcie w ostatnim kole- przemocy

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

6. Stratyfikacja społeczna- składanie się z poziomów nad i podrzędnego grup społecznych. Wyróżnikiem przynależności do odpowiedniej grupy są uznanie, prestiż i czynniki ekonomiczne.

- z konkretną pozycją społeczna wiążą się określone przywileje, stąd mówi się że miejsce jednostki w danej warstwie społecznej określa jego możliwości, oczekiwania życiowe (M. Weber).

-układ klasowy wiązany jest z kryterium ekonomicznym i nie jest on ustalany raz na zawsze

-„symbolizm statusu” posiadanie pewnych gadżetów, przedmiotów służących pokazaniu klasy społecznej do której się należy.

- istnieją systemy zamknięte wewnątrz których niemożliwym jest przejście z jednego stanu do drugiego Np. kasty, system rasowy w USA

7. Definicja sytuacji - William Thomas

Rzeczywistość, sytuacja społeczna jest taka, jaką ją definiują uczestnicy. Najczęściej są to uczestnicy z przeszłości, którzy pokazali jak rozgrywać decydujące momenty życia. Tak więc nasze postępowanie jest najczęściej zakorzenionej w nas tradycji i obyczajach.

8. Instytucje - A. Gahlen

Kompleks odrębnych działań społecznych jak szkoła, małżeństwo, kościół. Instytucje dostarczają procedur, norm postępowania, które modelują nasze zachowanie i postępowanie tak aby społeczeństwo uznawało je za właściwe.

- Instynkt a instytucja. Obydwa są głosami wewnętrznymi skłaniającego do konkretnego zachowania, jednak instynkt jest wrodzony, i gdyby zwierze się nim nie kierowało to by nie przetrwało i zginęło, natomiast instytucje są spadkiem tradycji i człowiek nie musi się do nich stosować, musi się jednak liczyć z uruchomieniem się środków kontroli społecznej.

9. Społeczeństwo wg. Durkheima

Durkheim sądził, że człowiek jest postawiony w obliczy rzeczywistości. Otaczają go fakty społeczne, które istnieją jak rzeczy. Są niezmienne i niezaprzeczalne. Człowiek sam nie ma na nie wpływu ponieważ były nim się urodziliśmy i przetrwają po naszej śmierci. Te rzeczy to normy, instytucje. Jeśli się do nich nie przystosujemy, to istnieje szereg środków przymusu i kontroli społecznej. Społeczeństwo samo klasyfikuje ludzi, umieszcza je w odpowiedniej warstwie i wytycza możliwości życiowe. „Społeczeństwo jest więc bytem zewnętrznym , niezależnym od nas”.

Dlaczego tak liczne zakazy i nakazy nie przeszkadzały człowiekowi?- ponieważ pokazują mu ona jak ma żyć, ułatwiają postępowanie, człowiek świadomie więc wybiera ucieczkę od wolności.

Rozdział V

10. Teoria ról społecznych - Charles Cooley, George Herbert Mead

Role społeczne są odgrywane w sytuacjach społecznych, które z kolei są określane przez samych uczestników danej sytuacji, to oni określają jak w danej roli się zachować. Rola społeczna to typowa odpowiedz na typowe oczekiwanie społeczne. Rola pociąga za sobą konieczność mieszczenia się w pewnych ramach. Odgrywaniu ról często towarzyszą także emocje. Rola którą odgrywa człowiek, modeluje samego odgrywającego tak iż faktycznie nabywa cechy związane z rolą Np. odwaga w roli żołnierza.

- Dziecko przez zabawę uczy się ról społecznych, Np. zabawa w mamę. Jest to socjalizacja pierwotna. Kiedy dziecko odgrywa role znane tylko z własnego otoczenia są to role „znaczących innych”, jeśli zobaczy, że mamy innych dzieci zachowują się tak samo jak ich własna, jest więc to ogólna norma postępowania mam w Polsce, to odgrywa rolę „uogólnionego innego”

- Role społeczne jakie odgrywamy SA wynikiem tego w jaki sposób kreuje i postrzega nas same społeczeństwo

- Reintegracja osobowości następuje wtedy gdy w naszym pobliżu nie ma nikogo, kto potwierdzał by nasza odgrywaną role, wtedy też następuje reintegracja osobowości i człowiek przejmuje taką rolę, jaką inni są w stanie potwierdzić. Np. dyrektor ląduje awaryjnie w Afryce, nie ma ludzi potwierdzających jego status osoby dyrektora, dlatego też przebywając z miejscowymi buszmenami przejmuje od nich zachowanie, role mieszkańca drewnianej chatki.

Tożsamość pojawia się wraz z zachowaniem, zachowanie to typowa odpowiedź na typową sytuację społeczną

- Afimilacja społeczna to potwierdzenie przez innych odgrywanej przez nas roli, takie potwierdzanie jest konieczne do ukształtowania i tożsamości społecznej.

Jednostka sytuuje się w społeczeństwie wewnątrz systemów kontroli społecznej, z których każdy jest wyposażony w system generowania tożsamości.

- Psychoanaliza polega na tym, iż terapeuta buduje nowe, sztuczne środowisko społeczne, aby zbudować w nim nową tożsamość dla pacjenta. Kiedy ten nawiązuje już zażyłe stosunki ze swoim terapeutom i wierzy w ten sztuczny świat i jest w stanie żyć ze swoją nową, „normalną” tożsamością.

- Kontruznanie polega na tym, że człowiek sam siebie podbudowuje psychicznie aby walczyć ze stereotypami w społeczeństwie. Np. ładna blondynka, aby zmagać się ze stereotypem głupiej sama sobie wmawia „niech sobie myślą że jestem głupia ale przynajmniej na mnie lecą”

- Człowiek posiada tak wielki repertuar ról, że czasem Ciszku jest mu przechodzić z jednej do drugiej.

- Rozwarstwienie osobowości polega na tym, że człowiekiem nie przechodzi płynnie od jednej roli do drugiej tylko, każda rola, jest związana z inna świadomością człowieka przeradza się to w stan chorobowy- schizofrenię.

11. Teoria doboru osób Hans Gereth i C. Wright

Do każdej struktury społecznej dobierane są potrzebne jej jednostki, i jednocześnie eliminowane zbędne. W przypadku kiedy brak jest potrzebnych osób należy je stworzyć nawet sztucznie.

12 Socjologia wiedzy Maxa Schellera

Zajmuje się społecznym umiejscowieniem idei w społeczeństwie. Bada zależności jej występowania od aktualnie istniejącego tła socjologicznego. Np. koniec wieku XIX i nastroję społeczne z nim związane jak przekonanie o końcu świata dały początek idei dekadentyzmu.

- Ideologia wyrasta z idei, powstaje w wyniku pewnych stanów społecznych, tworzy konkretnemu celowi, czasem jeśli trzeba zniekształca rzeczywistość. Ideologia usprawiedliwia, uwiarygodnia, służy interesowi grupy rządzącej. Ideologia nie jest kłamstwem, ponieważ kłamca wie, że kłamie, natomiast ideolog wierzy w to co mówi.

- Światopogląd to wspólne dla społeczeństwa idee, są charakterystyczne dla czasu i miejsca.

- „Świat oczywisty” Alfreda Schütza to świat idei, prawd narzucanych przez społeczeństwo, coś co traktujemy jako oczywiste, zawsze istniejące w społeczeństwie.

13. Teoria grup odniesienia Roberta Merona i Tamotsu Shibutaniego

Grupa odniesienia, to pewna zbiorowość ludzi, od której będziemy czerpać wzorce, kształtować na ich podstawie własne poglądy i światopogląd. Człowiek wstępujący do grup odniesienia uważa jej poglądy za najważniejsze. Każda rola pociąga za sobą światopogląd.

- Internalizacja jest to przejęcie do własnej osobowości konstruktów społecznych.

Rozdział VI

14. Wolność istnieje czy nie? Empirycznie jest nie do udowodnienia.

- Wg. Durkheima człowiek stoi w obliczu rzeczy, które są stałe i nie zmienne, nic nie wpływa na nie. Brak jest wiec tu wolności.

- Wg Webera to człowiek definiuje sytuacje tworzy zdarzenia więc jest wolny. Verstehen czyli udział człowieka w tworzeniu rzeczywistości, nawet jeśli nie pójdą one po jego myśli. Sytuacja społeczna zbudowana jest z materii znaczeń wnoszonych przez uczestników zdarzenia.

- Jeśli działania jednostki ni są podzielana przez społeczeństwo, prowadzi to do jej wyobcowania i marginalizacji. Bywa, że odchylone poglądy jednostki znajdują kolejnych naśladowców wszystko to dzięki charyzmie.

Wszystkie systemy zostały stworzone przez ludzi i przez nich zmieniane.

Społeczeństwo nas określa, lecz jest z kolei określane przez nas. A więc to społeczeństwo daje nam poglądy, wspiera role, lecz i my je współtworzymy.

Nie ma w społeczeństwie władzy totalnej, ale też i totalnej niewoli.

Unikanie tyrani przez społeczeństwo jest możliwe dzięki:

Takie działania dają dowód na istnienie przestrzeni dla własnej działalności.

15. Dystans roli E. Goffman

To odgrywanie roli bez identyfikowania się z nią. Np. kobieta służąca u bogatego, który nią pomiata nie utożsamia się z byciem człowiekiem podrzędnym.

- Ekstaza to wyzbycie się jakiegokolwiek wczuwania się w odgrywaną rolę.

16. Teoria życia towarzyskiego Georga Kimmla

Ludzie podczas kontaktów towarzyskich nawiązują interakcje społeczne. Nie powinny one być poważne i zobowiązujące. Do życia towarzyskiego nie należy wprowadzać interesów, gdyż jest to nauka interakcji społecznych przez zabawę.

17 „zła wiara” J. P. Sartre

Jest to coś z pozoru konieczne, jednak w rzeczywistości nie jest. Człowiek sam sobie wmawia, że istnieje konieczność podejmowania jakiś działań.

18. „Das Man” Heidegger

Jest to uogólnienie Np. Zabrania się. Nie jest powiedziane konkretnie kto zabrania, jednak człowiek czuje nad sobą presję tego uogólnionego społeczeństwa. Te anonimową większość stosuję w celu pocieszenia, aby odciążyć powagę sytuacji. Np. kiedy ktoś nie zda egzaminu mówimy : „każdy kiedyś nie zda egzaminu”

SŁOWNICZEK SOCJOLOGICZNY

Abolicjonizm - ruch społeczny domagający się zniesienia jakiegoś prawa.

Anomia - stan zaniku lub załamania norm społecznych regulujących działania społeczne. Do socjologii pojęcie zostało wprowadzone przez Emila Durkheima, który wskazał że anomia występuje w okresie zmian społecznych spowodowanych przez narastający w społeczeństwie podział pracy i wzrost specjalizacji.

Definicja sytuacji - sposób postrzegania i oceniania rzeczywistości społecznej przez jednostkę lub grupę, wyznaczający podejmowanie działania.

Dewiacja - zachowanie odbiegające od normy. Może przybierać dwie formy: negatywną i pozytywną

Dyfuzja - rozprzestrzenianie się wytworów kulturowych z jednej zbiorowości do innej.

Dyfuzja odpowiedzialności - proces rozproszenia poczucia odpowiedzialności występujący w obrębie zbiorowości społecznej skupionej przestrzennie, którego rezultatem jest brak udzielenia pomocy osobie znajdującej się w potrzebie

Efekt bumerangowy - rezultat działań społecznych przeciwny do zamierzonego. Dotyczy to zwłaszcza wszelkich działań modernizacyjnych i reformatorskich podejmowanych w obrębie organizacji lub w skali makrospołecznej.

Efekt uodpornienia - przeciwdziałanie zmianie postaw przez uczenie sposobów obrony przed argumentacją strony przeciwnej

Efekt usypiania - zanikanie zmian wywołanych w postawach społecznych i stopniowy powrót do postawy pierwotnej

Emergentyzm - stanowisko głoszące iż własności zjawisk nie mogą być wywiedzione na podstawie znajomości cech ich składników.

Fikcjonizm - społeczeństwo, grupa istnieje realnie dla jednostek ale jest ono fikcją (modalizm gentyczny)

Grupowe myślenie - specyficzne właściwości procesu podejmowania decyzji przez grupę społeczną. Postanowienia podejmowane grupowo są mniej korzystne niż gdyby decyzje podejmowane były przez indywidualnych członków tych grup.

Holizm - całościowe ujmowanie zjawisk społecznych. W całości występują wzajemne powiązania, oddziaływania i zależności między elementami (przeciw. Indywidualizm metodologiczny)

Idiografizm - orientacja uznająca indywidualny i niepowtarzalny charakter wszystkich zjawisk społeczno-kulturowych i postulująca taki sposób uprawiania humanistyki, który tę okoliczność będzie uwzględniał (Nometzm)

Indywidualizm metodologiczny - wszelkie zjawiska i procesy społeczne wyjaśniane są przez odwołanie do cech i zachowań jednostkowych. (przeciw. Holizm)

Instytucja - jest narzędziem służącym zaspokajaniu potrzeb, realizuje istotne funkcje społeczne, działa w sposób uregulowany, powtarzający się

Interakcja - wzajemne oddziaływanie jednostek na siebie

Internalizacja - proces przyswojenia przez jednostkę określonych norm i wartości społecznych. Jest to także rezultat tego procesu oznaczający silne wewnętrzne przekonanie o konieczności przestrzegania pewnych norm społecznych.

Klasy społeczne - wielkie zbiorowości charakteryzujące się zróżnicowanym dostępem do bogactw, władzy i wiedzy. Najczęściej wskazuje się kryteria ekonomiczne, społeczne i świadomościowe. Stanisław Ossowski wyodrębnił trzy zasadnicze typy ujęć:

Włodzimierz Wesołowski wyróżnia następujące klasy: robotniczą, chłopską, drobną burżuazję, inteligencję i specjalistów, klasy uprzywilejowane dzięki własności i edukacji.

Koncepcja dekompozycji - jeden ze sposobów analizy i opisu przekształceń struktury społecznej. Dekompozycja odnosi się do cech położenia społecznego członków jakiejś zbiorowości. Zasadniczą własnością przemian struktury społecznej jest zacieranie się różnic klasowych, zanikanie podziałów, przeciwieństw i sprzeczności interesów

Konflikt społeczny - proces wzajemnego oddziaływania na siebie podmiotów, w którym występuje świadomość faktycznej lub wyimaginowanej niezgodności celów i interesów, zmierzający do wymuszenia zmiany podjętych lub zamierzonych działań drugiej strony oraz do zaszkodzenia przeciwnikowi.

Konformizm - podporządkowanie jednostkowych zachowań i opinii rzeczywistym lub wyobrażonym naciskom wywieranym przez grupę społeczną.

Modalizm genetyczny - człowiek jako jedyny realny podmiot życia społecznego (fikcjonizm)

Model zmiany postaw - model operacyjny proponujący kolejne etapy postępowania i dostarczający ogólnych dyrektyw

Nomotetyzm - orientacja uznająca że głównym celem poznania oraz wyjaśniania jest odkrywanie prawidłowości w otaczającym świecie i formułowanie na tej podstawie praw nauki. (Idiografizm)

Nominalizm - nie istnieje społeczeństwo istnieją ludzie. Cechy społeczeństwa można zredukować do cech jednostek (realizm)

Podklasa - „sfery deprawacji, wykolejenia i krańcowego ubóstwa”. Głównymi cechami charakterystycznymi podklasy są: brak kwalifikacji, bezrobocie, zamieszkiwanie w szczególnych rejonach miast i zależności od opieki społecznej.

Porządek społeczny - ład społeczny, forma organizacji życia społecznego, zapewniająca koordynację działań indywidualnych i zbiorowych. Najczęściej wyróżnia się dwa typy porządku społecznego:

Realizm - społeczeństwo stanowi jedność i całość, ma charakter nadrzędny w stosunku do jednostek (nominalizm)

Redukcjonizm - dane obiekty i procesy złożone mogą być sprowadzone do podstawowych zjawisk i w ten sposób otrzymać ostateczne wyjaśnienie

Ruchliwość społeczna (mobilność) - zmiana pozycji jednostki lub grupy w obrębie społeczeństwa zróżnicowanego strukturalnie

Samo spełniające się przepowiednie - prognozy, przepowiednie lub proroctwa na temat przyszłych zdarzeń, stając się elementem świadomości członków jakiejś zbiorowości, wpływają na podejmowane przez poszczególne jednostki działania, a przez to przyczyniają się do urzeczywistnienia tej prognozy, nawet gdy pierwotnie była ona błędna.

Socjalizacja - proces przyswajania przez jednostkę wiedzy, umiejętności i dyspozycji, czyniący ją zdolną do życia w społeczeństwie. Socjalizacja to nie tylko zamierzone oddziaływania środowiska na jednostkę lecz wszelkie wpływy, w tym również negatywne.

Socjologia - termin wprowadzony przez Augusta Comte,a na określenie nauki o społeczeństwie. Emil Durkheim określał ją jako naukę o faktach społecznych, inni jako naukę o formach, nauką o instytucjach. Socjologię traktować można jako formę samowiedzy - poznania tego co społeczne, przez członków społeczeństwa.

Stosunek społeczny - system wzajemnych oddziaływań dwóch podmiotów postępujących zgodnie z zaakceptowanymi normami.

Stratyfikacja społeczna - układ warstw i klas społecznych w danym społeczeństwie

Struktura społeczna - układ różnorodnych elementów i relacji występujących między nimi

JA

2

3

4

5

6

  1. JA

  2. krąg rodziny, przyjaciół, bliskich

  3. krąg ludzi z podobnymi zainteresowaniami- koledzy znajomi

  4. kręgi zawodowe

  5. kręgi kontroli społecznej obyczajowej

  6. normy prawne- państwowe, międzynarodowe



Wyszukiwarka