Podejście organiz. wg malejącego st.ogól:
*zasady-zaw. ogólne wytyczne działań organizat.,
*strategie (podejście i metodyki ogólne) - określ. etapy postępowania organizat. oraz stosowany w nim zbiór zasad, metod i technik.
Analiza elementarna - etapy (Taylor)
1.podział bad. proc. na jak drobniejsze el.
2.obserwacja i pomiary
3.analiza „filtrująca”
4.uporząd proc, ustalenie wzorcowych czasów wykonywania oraz wdrożenie w życie.
*metody ogólne - ukierunkowują dział.organiz. w poszczególnych etapach postępowania.
* grupy (rodziny) metod szczeg - met „par excellence”-tylko w postep.organiz. (BMP, mierzenie pracy, norm.pr.,wartość.pr.,analiz.wart. org.,org.proc.pr.w przestrz, koord.proc.pr.w czasie
*metodyki szczeg- określ.spos. podejścia dla każdej z rodzin metod szczeg;określ etapy i fazy postęp. oraz wskazują met. i tech. stos. w poszczególnych stadiach.
*metody szczegółowe
*gr.technik organizat.
*poszczególne techniki - wchodzą w skład grup technik, np. techniki kart.->KPM
Met organizat.- usystematyz.postęp.oparte na nauk.zas.bad.; zweryfik. w praktyce; cel- rozwiąz.probl.zarządz.dla instytucji.
Tech.organizat. - szczeg.określ.spos.postęp.przy rozwiąz. problemów organiz. Skład.się: instrum. bad.oraz szczeg.opis.spos.wykorzystania instrum.w celu realizacji zał.met.
Cele stosowania MOiZ:
- doskonalenie sys.OiZ w organizacjach
- rozwiąz.prob.zarządz. związ. z bież.działal.
- projekt.nowych rozwiązań organizacyjnych.
Ogólne zasady stosowania MOiZ:
- celowości -dla określonego celu
- ograniczoności - podm. - wąski obszar działal.
- metodycznego dział -przebieg zgody z metodyką
- opłacalności -przedm-obszar o istot.znaczeniu, gdy uzyskane korzyści> poniesione nakłady
- ewolucyjnych zmian
- przekory - kontrola w trakcie wdrażania
Ogólne podejście metodyczne(strategie)
1.opisowo-ulepszające - doskonalenie organiz.-> dokładny opis, poznanie prob i przedm bad (rejestracja st.fakt), następ.kryt. analiza i ocena, prowadząca do znalezienia możliwości usprawnień.
2.funkcjonalno-wzorujące - identyfik.funk.realiz. przez sys. następ.poszukiwanie,wdrażanie rozwiąz. najlepszych występ. na zewn. organizacji.
3.diagnostyczno-funkcjonalne -poszuk.możliwości doskonalenia ma char.idealistyczny,wcześniej dokłade bad. stanu istniejącego
Heurystyka -bad. praw rządzących twór myśl oraz dostarczanie rozwiąz twór, oryginal, innowacji.
Inwentyka -metodolog aspekty zastos twór myśl Innowatyka-wdraż. rezult twór myśl do praktyki
Zasady twórczego myślenia:
- jest powtarzalny
- odkrycie następuje w podświadomości,
- trzeba uwolnić umysł od hamulców,
- odkrycia-atmosf.odprężenia, przyjemności i pasji,
- odkryć nie dokonują eksperci,
- odkryciu sprzyja zwrot do świata bajek,
- odkrycia następują przez bisocjację
- jedn.operac.poszuk - gr. wielodyscyplinarna.
Proces twórczy:
Faza logiczna -formuł prob, zebranie danych oraz wstępne poszukiwanie rozwiązań.
Faza intuicyjna -dystans do prob, uruchom. myślenia intuicyjnego, „olśnienie”
Faza krytyczna - ocena zapropon. rozwiązań.
Kierunki stosowania metod inwentycznych:
- rozwiązanie problemów organizacyjnych,
- nowe lub modyfikacja dotych.rozwiązań,
- poszukiwanie rozwiązań dla celów cząstkowych podczas stosowania złożonych MOiZ (np. analizy wartości, reegineeringu).
Klasyczna burza mózgów:
I - sesja pomysłowości-zasady:
1. „zero krytyki”
2. nieskrępowana wyobraźnia
3. Duża liczba pomysłów,
4. Ulepszenie, rozwijanie pomysłów innych.
Zasady organ.-tech.: czas 30min-1h, 12 os, gr. zróżnicowana, laicy, okrągły stół, lider gr.-lubiany, brak zwrotów autodestrukcyjnych i torpedujacych
Organizacja:
1. lider zapoznaje uczestników z 4 zasadami
2. lider zapisuje temat na tablicy
3. lider prosi o podanie pomysłów (za I razem -1)
4. sekretarz zapisuje tematy na tablicy
5. gdy tempo pomysłów spada - metody pomocnicze: Philips 66, technika 6-3-5, chwyt Schmidthausera.
II - wartościowanie pomysłów - tydz. po sesji pomysłowości; przeprowadzane przez ekspertów (po 3 os, „młode umysły”)- klasyfikacja pomysłów: gorące, do zbadania, nieużyteczne.
Analiza morfologiczna (met. kombinatoryczna) logiczno-analogiczna met. poszukiwania i osiągania twórczych rozwiązań prob. drogą systemat. analizy wszystkich możliwych rozwiąz.
1.Ropoznanie problemu:
- tyczenie problemu
- definiowanie problemu
2. Analiza problemu
- identyfikacja parametrów prob. (burza mózgów)
- poszukiwanie możliwych stanów parametrów
3. Synteza problemu
- budowa tablicy morfologicznej (met Monte-Carlo)
- redukcja przestrzeni morfolog
Badanie metod pracy
- met klasyczna organizatorska
- istota - podział badanego proc. pracy na drobne części składowe, zarejestrowanie ich za pomocą umownych symboli graficz., poddanie każdej z nich osobno krytycz. ocenie i analizie pod kątem elimin, połączenia lub uproszczenia spos.jej realizowania, następ opracowania zbiorczego projektu usprawnień oraz wprowadz. go w życie
Etapy postępowania:
1. Wybór celu i przedm badania(cel ogólny, wstępna analiza organiz, przedm.ograniz, cel szczeg, analiza różnych aspektów, analiza war.pracy,ustalenie środ. i terminów)
2. Rejestracja stanu faktycznego
Technika kartowania [stenografia organizat]-rejestrowanie bad.proc. pracy za pomocą umownych symboli graf.na specjalnych kartach i wykresach przebiegu.
Rodzaje kart: procesu, KPM, KPC, przebiegu czyn. zesp., przebiegu czynności obu rąk, KOD.
KPM->przebieg mat.(przedm pracy) w bad.proc.pr.
- skład.się: metryczki(przedm.pr, czynność, msc, wykonawca,met,początek obser, koniec obser, sporz.), cz.roboczej(czas,odl,symbol,opis,sprzęt)
- symbole:
operacja (zmiana włas.fiz,chem,mech)
kontrola (pomiar parametr.ilość. lub przedm)
transport (przemieszczenie pow. 2m)
oczekiwanie (bezczynność przedm pracy)
magazynowanie (zwiaz. z wyd. kwitu magaz.)
manipulacja (wszystkie inne, do 2m)
KPC->czyn.wykonyw. przez pracownika
KOD->przebieg 1 dok w bad. proc. adm-biurowej
- część robocza - l.kolumn=l.stanowisk
3. Krytyczna analiza i ocena stanu faktycznego
węzłowe el.pracy; analiza-fazy:jak jest?dlaczego? jak jeszcze może być? jak powinno być?
4. Projektowanie stanu proponowanego
uporząd.zaprop.zmian,właśc.projekt, weryfikacja
5. Wprowadzenie w życie usprawnienia
sprawozdanie, zatwier.projektu zmian, przygot. środ.tech i czyn.ludz.,rozruch organiz, kontrola.
Norma pracy - oczekiwany rezultat pr. w danym czasie, możliwy do osiągnięcia w konkret.war.
Aby wyznaczyć normę pracy należy:
- ustalić rzecz.czas wykonania normal. pracy,
- określić narzuty czasu na odpoczynek
Chronometraż - met ustal.rzecz czasu wykonania op.powtarzal. lub ich elem. (czynności, ruchów roboczych) na podst.bezpośr. obserwacji.
Metodyka chronometrażu:
1.) Podz. normowanego procesu na czyn. składowe.
2.) Przeprowadzenie niezbędnej il.pomiarów
Zasady: *pomiar czasu-stoperem *dla każdej op. min 20 pom. *każdy pom.-tempo pracy *różni pracownicy *różne pory dnia i dni tyg *nie infor.prac. o pom.
3.) Ocena zawartości szeregu chronometrażowego.
4.) Określenie czasu normal. wykonania czynności.
Wyznaczanie czasu normalnego
N = (Tsz * Sr)/ Sn
N - norma czas, Sr - tempo reprezentat
Sn - tempo normal Tsz - śred czas zredukowany
5.) Uzupełnianie czasu normalnego o narzuty.
Fotografia dnia roboczego
- 1 z metod mierzenia i normowania czasu pracy
- śledzenie i rejestracja w spos. ciągły wszystkich występ. na stan. el. pracy i przerw z jednoczesnym notowaniem czasu bieżącego; cel-określ struktury rzeczywistego wykorzystania czasu pracy
- obejmuje 1 zmianę, poniżej 25 stanowisk.
Frakcja - czynność i czas jej trwania w sposób wyraźny identyfikowalny z całk. czasu pracy
- (tpz)- czas przygotowawczo-zakończeniowy
- (tw)- czas wykonania
- (to)- czas organizacyjny
- (txot)- czas obsługi technicznej stanowiska pracy
- (tf) - czas na odpoczynek i potrzeby fizjologiczne
- (txi) - straty czasowe
Ocena metody fotografii dnia roboczego:
+ prosta do zastosowania, uniwersalna
- bardzo czasochłonna, nie jest w pełni obiektywna
Met. obserwacji migawkowych
- pozwala określ. strukt. zużycia czasu robocz.dla wielu stanowisk.;istota - założ, że przy odpowiednio dużej liczbie obserwacji uzyskana strukt zużycia czasu jest bliska strukturze rzecz. (cechy char.dla próby są cechami bad.zbiorowości)
I. Etap przygotowawczy:
1.Ustalenie ilości obserwowanych obiektów, 2.Wybór frakcji
3.Wyznacz.niezbędnej il.obser.-wzór Steinhausa 4.Wyznaczenie tras obchodu,
5.Określenie momentów obserwacji, 6.Przygotowanie formularzy
II .Przeprowadzenie właściwych obserwacji.
III. Obliczenie i interpretacja wyników.
1.Podsum. il.wystąpień poszczeg.frakcji na stanow.,
2.Oblicz. łącznej il. wszystkich dokonanych obser,
3.Wyliczenie % wsk. strukt. przyjmując ilość wszystkich obserwacji za 100%,
4.Przedstawienie otrzymanych wyników
5.Interpret.otrzym.wyników i usprawnienia
Motywowanie pracowników -stos. zbioru oddziaływań mających na celu skłonienie prac.do podejmowania i realiz.oczek. celów, funkcji, zadań
- Teoria potrzeb Maslowa
- Teoria sprawiedliwości
- Teoria oczekiwań
- Teoria wzmocnienia
- Teoria wyznaczania celów.
Skł.zakład.sys. wynagr.:
wynagr.stałe-płaca zasad, dodatki za staż, szkodliwe war, fukcjonal, stopnie specjaliz, z KP
wynagr zm-premie, negrody, świad. Dodatkowe
Wartościowanie pracy - systemat.postęp. ocena trud.i uciąż.pr.w celu ustalenia odp.obsady stan.pr. oraz wys. płac zasad.zatrud. na nich prac, ściśle powiązane z bad met oraz ergonom analizą pracy.
1.sumaryczne - całościowa ocena stop trud i uciąż pracy na poszczeg stan. poprzez ich porównanie.
- subiektywizm
- trudność w uwzgl wszystkich czyn trud i uciążl
- ocena jakościowa-oparta na przydat prac, a nie rzecz trud i uciążl pr; nie określa ile, szereguje
- stos jedynie w małych firmach
2.analityczne -oceny pkt; stop trud i uciążl pr przez szczeg poznanie i opis wymag oraz war pr., następ przypisanie im określ wart pkt ze wzgl na cały szereg kryt. oceny.
Metodyka analitycznego wartościowania pracy
I. Przygotowanie zakładu pracy:(zakład zesp ds. wartości pracy, szkolenia, określ stan taryfik.)
II. wstępna anal.pr - ustal zad, kolejności wykon, określ przestrzeni pr, sprecyz wymagań fiz i umysł
III. Określenie met analit:- wykorzyst znanej met WP, zaprojekt własnej, wykorzyst znanej met po dostosowaniu
* Elementy schematu genewskiego anal WP
1. Wymagania umysłowe.2. Wymagania fizyczne.
3. Odpowiedzialności.4. Warunki środ pracy.
IV. Opracowanie opisów pracy dla stanowisk
Opis pracy *szczegółowy *jednoznaczny *obiektywny *odp. zredagowany
V. Wycena pkt stanowisk -podział stan ze wzgl na trud pr met porównywania parami. (porównywanie kwalifik stan ze wzgl na poszczególne kryteria.
VI. Przechodzenie z wyników analitycznego wartościowania na płace - sys taryfowy = siatka taryf + tab.płac
* Siatka taryfowa- l.kat. zaszereg i wskaź lub pkt różnice pomiędzy kat.; Zasady tworz:
1. Ilość kl.taryf. zależy od przeds.
2. Siatka elitarna - im wyższe kat.zaszereg szersze przedz pkt; egalitarna - niższe kat -szersze przedz.
3. Przedz pkt w kl.taryf., tak by 1 kl=wszystkie stan z tego samego poz hierarchicznego organizacji.
* Tabela płac - określa stawki wynagr zasad dla poszczeg klas taryf (kat. zaszeregowania)
* Rozwinięty sposób tworzenia tabeli płac:
Pzd/g = Pnj + (Pkt d/g - Pktnj) * Wp
Wp = Pnj(N - 1)/Pktmax
N -Pmax/Pmin - N>4
3.met oparte na wart kompet (wiedza i doświadczenie posiadane przez pracowników)
M.przestrzennego organizowania pracy:
Istota m.B- S- rozmieszcz. obiekt w węzłach siatki trójkąt i bad powiąz między nimi. Pomija się rzecz wlk obiekt zakład jednakowe odległ (= przyjętemu modułowi siatki) pomiędzy sąsiad. obiektami.; uniwersal- przy jej zastos. można przepr.optym. rozmieszcz obiekt. Zał: optym alok. Obiekt, gdy
Q -> min. = Sij(powiązanie)*Lij(odległ.)
Met. ABC (usprawnienie pracy kier.)
Prawo Pareto- w zbior niejednorod 20% el = 80% skumul wart cechy prod z pkt widzenia, kt. dana zbior jest bad
Etapy postęp w metodzie ABC: 1.Obser. i rejestracja faktów (cel: ustal wart cechy przyjętej jako kryt dla elem objętych bad), 2.Klasyf danych 3.Sporządz wyk ABC, 4.Anal i interpret wyk ABC
Zastosowanie metody ABC:
W AW - wybor przedm bad,* normow zapasów mat, przestrzen organiz stan pracy,*organiz pow.magaz,*organiz pracy kierowniczej
Metoda Guerscheta- metoda ustalania niezbędnej powierzchni Pc=Ps+Pg+Pe
Pc~ pow.całkowita, Ps~ pow.statyczna, pow.maszyn i urządzeń, wyposaż.pomoc., Pg~ pow.grawitacyjna, niezbędna dla prac.obsług stan pracy i mat (zapas bieżący), Pg = Ps x N
Pe~ pow.ewolucyjna potrzebna do ruchu międzystan prac i przepływów zaopatrzenia mat-tech Pe=(Ps+Pg) x K, K~ wsp.zależny od specyfiki branżowej; jego poziom waha się w gran 0.05- 3
Analiza wartości - m.racjonaliz. sys gł. tech, organiz i adm poprzez doskonalenie funk realiz przez sys. *System - jest to kompleks el. powiązanych ze wzgl. na spełniane funk, tworzony jest po to by zaspokajać określ potrzeby środ zewn przez speł.funk.z tych potrzeb wynikających
*Zjawisko dysharmonii funkcji: Sys nie spełnia w ogóle pewnych funk istot dla środ. zewn i zaw el zbędne, kt nie speł. żadnych istot. funk. Lub oczekiwane funk są speł. w nadmiernym stop (nieuzasad koszty) *Funkcje systemu -to zbiór dział. lub pojedyn.dział. wykorzystyw. w ramach sys.w celu zaspokojenia określ. potrzeb. *Koszty - tzw. k. łączne (k.włas. tworzenia i funk.sys + k.otocz. (klienci)) brak możliwość obniżenie k.wew funk sys przez przerzucenie k. na użytk.
Wykres Clarca
Procedura: okresl zesp czynności biur,srod(tech, adm), cel-zbieranie odp inf dla podjecia decyzji w stos do konkret wycinka zycia spol-gosp.
Kierunki dzialan racjonalizatorskich:
*elimin zbednych dok *zastepowanie dok sporzadzanych odrecznie formul *racjonaliz istniejących formul
- formie tabeli (l.kolumn=l.stanowisk)
- służy do okresl.il.interwencji poszczeg kom i stan uczestniczacych w procesie pracy lub realizujacych bad proced., analize powiazan miedzy poszczeg kom org. (wykrycie zbedne czyn i strat czasu wynikajace z nieprzemyslanego przesylania dok tam i z powrotem.
Rejestrowanie:
-cz. naglow. Tabeli-nazwy podm procedury
-w porzadku chronolog kazdej fazy procedury
-zapis pon w tej samej kolumnie czynności wykonyw podczas fazy przez dany podm proced
-zapis przemieszczen dok z stanowiska na stanowisko za pomoca lini prostej z zaznaczeniem kier przeplywu i wpisaniem nad linia nazwy dok