1)AMINOGLIKOZYDY-3 grupy:1.neomycyna BiC, paromomycyna, rybostamycyna 2. Kanamycyna A,BiC, genatamycyna 3.streptomycyma, szerokie spektrum, dział baktriobojcze (ham synteze białka)wobec bakt G+i G-, w tym pał z rodz Enterobakteriaceae i P.aeruginosa, także pał z rodz Acinetobakter. Naturalna odpornosc posiadaja: 1 Streptococcus (grupy A,B,C) 2 Enterococcus(E.faecialis, E.faecium). 2.ANSAMYCYNY.: ryafampicyna, ryfamycyny B,G,LO,P,Q,S,SV,W,Y, ryfabutyna, dzialanie- hamuje trankrypcjepolimerazy RNA zaleznej od DNAspektrum -pratki gruzlicy i tradu. Staphylocococcus(także MRS), Streptococcus, Enterobacteriaceae, zairniaki G- (Neiseria), Clostidum, Bacteroides. 3)ANTYBIOTYKI B-LAKTAMOWE, A-klasyczne -penicyliny (penemy) 1naturalne Treponema pallidum, gronkowce, paciorkowce- penicylina V,G, fenetycylina 2 półsyntetyczne a)oporne na penicylinaze gronkowcowa- gronkowce, metycylina, naftycylina, oksacylina, dikloksacylina, b)aminopenicyliny- (G+), Enterobakteriaceae ampicylina, telampicylina, bakampicylina c) karboksypenicyliny Pseudomonas (G+) karbanicylina, karfecylina d) ureidopenicyliny: Pseudomonas (G+,G-) azocylina, piperacylina, e)amidynopenicyliny: Enterobakteriaceae, B-klasyczne gr cefalosporyny i cefmycyny(cefemy) I gen. (G+), Enterobakteriaceae -cefalotyna, cefalorydyna, cefazolizyna, cefapiryna, II gen. (G+), Entrobakteriaceae, Bakterioides -cefoksytyna, cefonicid, cefotiam, cefotetan, cefmetazol, III/1 gen. Pseudomonas i inne pal nie ferm glukozy, cefotaksym, ceftriakson, ceftazidyn, cefpiramid, III/2 gen. Enterobakreriaceae (G+), Bakterioides, nie sa zatepcze (rozne spektrum), cefibuten, cefpodoksym, piwoksyl, cefprozil, IV gen. Pseudomonas i inne pał nie ferm glukozy -cefprom, cefprim, C-nieklasyczne 1-karapenemy Pseudomonas (G+), Enterobakteriaceae, Bakteroidesinakt B-laktamazy, mipenem, miropenem, biapenem, 2 monobaktamy- Enterobakteriaceae, Pseudomonas, aztreonam, karumonam tigenoman, 3 penicyliny + inhibitory B-laktamaz, augmentin(amoksycylina+kw.klawulonowy), tazocin(piperacylina+tazobaktam), unasyn(ampicylina+sulbaktam), 4 cefalosporyny+inhibitory B-laktamaz, superazon(cefoperazon+sulbaktam), dzaiła hamujaco na syntezę peptydoglikanu ściany kom,pooprzez wiązanie się z białkami PBP. 4 ANTYSEPTYKA- eliminowanie drobnoustojow znajdujacych się na tkankach zywych(rany, blony śluzowe), w wyniku czego procesy zyciowe sa zahamowane. 5 ASEPTYKA -postepowanie majace na celu nie dopuszczenie drobnoustrojow do miejsc, lekow przedmiotow jalowych, Mechanizmy:1 denaturacja bialek, enzymow, koagulacja cytoplazmy, 2 adsorbcja, wzrost stezenia na pow komorki, uszkodzenia sciany kom, 3 penetracja w glab(wirusy), denaturacja, koagulacja, inaktywacja,smierc kom.6. BAKTERIE BEZTLENOWE, podzial, chorobotworczosc, spos wykryw. Wyrozniamy dwie gr beztlenowcow- scisle ponizej 0.5% dostepu tlenu i tolerancyjne mogą wzrastac w 2-8% tlenu -wchodza w sklad flory bakteryjnej czlowieka. Można podzielic tez na przetrwalnikujace (G+ np. pałeczki Clastridum) i nieprzetrwalnikujace G- pałeczki Prevotella, Porphyromonas, Fusobacterium, Bacterioides i G- ziarniaki Veilonela) (G+ pałeczki Propionibacterium, Lactobacillus, Actinomyces, Bifidobac i G+ ziarniaki Peptosteptococcus, Peptococcus). Choroboteorczosc gat Clastridum to toksoinfekcja u doroslych i dzieci. Wiekszosc laseczek tego rodz produkuje toksyny oraz enzymy toksyczne odpowiadajace za zmiany w tkankach. Zgorzel gazowa, obrzek zlosliwy, tezec, zatrucie jadem kielbasianym stanowiapowazne problemy kliniczne i terapeutyczne. Za obraz choroby odpowiedzialne sa egzotoksyny. W niktorych labolatoriach czestosc wystepowania laseczek Clastridum w materialach od ludzi ocenia się na 10-12% wszystkich izolowanych bakt beztlenowych. W diagnostyce stosowane sa badania mikroskopowe hodowla w war beztlen oraz proby biologiczne przy uzyciu zwierzat labolatoryjnychw celach leczniczych. W leczeniu butylizmu i tezca stosowane sa antytoksyny, w tezcu dodatkowo w celach leczniczych i profilaktycznych anatoksyny. Opornosc na penicyline wykazano wśród szczepow z gat C.ramosum, C.clostridioferme, C.butiricum, chorobotworczosc bakterii nieprzetwalnikujacych -znane sa czynniki takie jak zmiana postepowania terapeutycznego, które spowodowaly wzrost tych zakazen. Przerwanie ciaglosci tkanek w wyniku agresywnych met diagnostycznych lub leczniczych oraz ziany w skladzie miejscowym i jakosciowym w mikroflorze czlowieka ma zw z zakazeniami endogennymi u ludzi, które dominuja. Zakazenia te zlokalizowane sa w obrebie miejsc naturalnego ich bytowania. Bakterie beztlenowe biora udzial w zakazeniach stomatologicznych m.in. prochnicy zebow, choroby przyzebia i zakazenia rone jamy ustnej. Mogą wywolac ropnie okolomigdalkowe, przewlekle zapalenia zatok lub uca srodkowego, zakarzenia oka, mogą być przyczyna zakrzepowego zapalenia zyl z zatorami zlokalizowanymi w plucach, mozgu lub innych narzadach. Zakazenia ukl moczowego mogą być wywolane przez Peptostreptococcus, urzywanie sewnikow stwarzamozliwosc kolonizacji flory fizjologicznej w nerkach. Szczegolniw dotyczy to mikroflory z pochwy kobiet orzaz mikroflory przew pok u mezczyzn z przerostem prostaty. W zakazeniach skory i tk miekkich biora udzial bakt beztl nieprzetrwalnikujace roznych rodz bakterii G+ i G-, laseczki przetrwalnikujace z rodz Clastridum. Ropne zapalenia stawow, kosci, szpiku tez mogą być wywolywane przez baktrie nieprzetrwalnikujace. Bakterie te często sa przyczyna posocznicy o przebiegu smiertelnym. Bakteriemie i posocznice obserwowane sa po zabiegach operacyjnych ginekologicznych i po operacjach w obrebie jamy brzusznej. 7. BAKTERIE IZOLOWANE Z KIESZONEK DZIASL podczas przewlekleo zapalenia dziasla: bakterie G- Campylobacter: C.concisus, C.rects, Eikeinelacorrodens, Prevotella intermedia, Fusobacterium nucleatum, Bacteroides ureolyticus. Baktrie G+Streptococcus: S.anginosus, S.sangius, S.mitis, Peptostreptococcus spp, Lactobacillus spp, Eubacterium spp, Propionibacterium acnes, Actinomces spp, rzadko:Actinobacillusactinomycetemcomitans, Porphyromonas gingivalis, kretki: Treponema spp, (czesciej u dorosłych niż u dzieci). 8 BAKTERIE IZOLOWANE Z ROPNI OKOOZEBOWYCH: wzgledne beztlenowce :Streptococcus mileri, Str.oralis, Str.sangius, Str.mutans, Str.nutis, gronkowce koagulazo- , Actinomyces ssp, Lactobacillus spp, Corynebacterium spp, Neisseria spp, Erkenella corrodens, Haemophilus spp, Enterobacter cloacae, Klebsiella oxytoca. Bezwzgledne beztlenowe. Peptosteptococcus spp, Eubacterium spp, Eubacterium lentum, Propionibacterium acnes, Clostridum spp, Bifidobacerium spp, Veilonella spp, Prevotella intermedia, P.oralis, P.meianinogenica, Porphyromonas gingivalis, P.asaccharolyticus, Fusobacterium nucleatum. 9. BAKTERIE JAMY USTNEJ: G+ ziarniaki: Streptococcus (grupa viridans -paciorkowce jamy ustnej), Staphylococcus, Micrococcus, Peptosreptococcus(beztlenowe), G+ pałeczki: Actinomyces, Propionibacterium, Eubacterium, Lactobacillus, Corynebacterium, Rothia, G- ziarniaki: Neiserria, Vielonella (beztl), G-pałeczki: Haemophilus, Eikenelia, Actinobacillus, Campylobacter, Capnocytophaga, Prevotella, Porphyromonas (beztl), Fuusobacterium, Treponema-kretki, Mycoplasma. 10. BAKTERIE: organizmy prokariotyczne, okształcie kulistym, cylindrycznym lub spiralnym, jednokomorkowe, rozmnazajace się przez podzial kom, oddycania tlenowe lub beztlenowe, cudzozywne pasozyty lub saprofity, sklad kom: kw nukleinowe(DNA), nie zorganizowane w jadro, (tzw genofor-brak bl jadrowej) otoczone blona kom i sciana kom, w zaleznosci od barwienia się met Gramma mga być G+ i G-. 11. BAKTERIOFAGI: wirusy bakteryjne zlosliwe, powoduja po namnozeniu lize kom bakteryjnej, lagodne profagi doklejaja swoja sekwencje genowe do DNA gospodarza zmieniajac ja lecz nie powoduja smierci bakterii skladaja się z glowki i ogonka(kapsydy bialkowe) oraz kw nukleinowego(ss,ds.)DNA, ssRNA, ezymy lityczne trawiace blone kom gospodarza. 13. BAKTERYJNE ZAPALENIE JAMY USTNEJ: powierzchniowe: roza j ustnej S.pyogenes, paciorkowce zapalenia jamy ustnej:S.viridans, gronkowcowe- zmiany na sluzowce, blonica j ustnej:Corynobacterium diphteriae, nierzezaczkowe zapalenie j ustnej Neiserria gonorrhoeae, liszejowate zapalenie j ustnej:paciorkowce, rzekomobloniaste zapalenie j ustnej:zanikowy cuchnacy niezyt nosa, glebokie :Actinomyces bovis, A.naeslundii, A.odontolyticus, po usunieciu zebow promienice jezyka, gruzlica j ustnej(M. tuberculosis, bovis, ulcerans), gruzlica toczniowa dziasel, kila j ustnej, twardziel(scleroma) klebsiella pneumoniae spp, rinoscleromatis, wrzodziejace zap j ust Bacteroides fragilis, E.coli, Proteus vulgaris. 14. CANDIDA kom nie wytwarzaja workow nasiennych, ulorzone sa w pseudostrzepki, rozmnazaja się przez paczkowanie, mogą rozkladac cukry i asymilowac azot, nie tworza silnego kw z glukozy, nie wytwarzaja barwnikow karotenoidowych, na podlozu Saburauda wystepuja wilgotne, bluszczace kolonie o szarobialawym zabarwieniu, u C.albicans wyrozniono trzy antygeny A,B,C, a glownym czynnikiem atygenowym jest mannam, chorobotworczosc: kandidioza: skorna, ukl oddechowego, ukl moczowego, OUN, przewodu pokarmowego, ukl kostno-szpikowego, oka, zapalenia wsierdzia, posocznice, torulopsiozy (T glabrata), chemioterapia: makrolidy niepolienowe: Gryzeofuwlina, pochodne imidazolu (azole): Bifonazol, Chlormidazol, Klotremazol, Tiokonazol, makrolidy polienowe: Amfoterycyna B, Nystatyna, pochodne fluoropirydyny: Flucytozyna, pochodne pirydynonu: Cyklopiroks, poch morfoliny: Amorfolina, Alliloamina, Naftyfina, Tyrbinafina. 15. CEFALOSPORYNY: B klasyczne-cefalosporyny i cefmycyny(cefemy) I gen -(G+)(bez enterococcus) Enterobacteriaceae - cefalotyna, cefalorydyna, cefazolina, cefapiryna, II gen - (G+) (bez Enterococcus) Enterobacteriaceae, Bacteroides cefamandol, cefoksytyna, cefonicid, ceforanid, cefotetan, cefmetazol, III/1 gen Pseudomonas i inne pał nie ferm glukozy, cefotaksym, cefmenoksym, cefoperazon, ceftriakson, ceftiazidyn, cefsulodyna, latamoksef, III/2 gen- Enterobacteriaceae(G+), Bacterioides, nie sa zastepcze(rozne spektrum) lorakarbef, piwoksyl, proketyl, sefprozil, IV gen Pseudomonas i inne paleczkinie ferm glukozy cefprom i cefepim. 16. CEFALOSPORYNY DOUSTNE->PROLEKI 17. CHEM SKLAD BLON KOM: wspolne: kw 2-amino-pimelinowy i jego pochodne, l-lizyna, l-ornityna, l-homoseryna, kw l-dwuaminomaslowy, u G+ struktura jednolita, aminocukry, aminokw, lipidy, peptygoglikan gruba warstwa, kw tejchojowe-polimery bogate w fosfor, rybitolowe, glicerolowe, wielocukry czynne immunologicznie, u G- budowa warstwowa, aminocukry, aminokw, peptydoglikan-cienka warstwa, duzo lipidow, lipoproteidy, atygen O (LPS). 18. CHEMIOTERAPEUTYKI PRZECIWGRZYBICZE makrolidy niepolienowe: Gryzeofuwlina, pochodne imidazolu(azole): Bifonazol, Chlormidazol, Klotremazol, Tiokonazol, makrolidy polienowe: Amfoterycyna B, Nystatyna, pochodne fluoropirydyny: Flucytozyna, pochodne pirydynonu: Cyklopiroks, poch morfoliny: Amorfolina, Alliloamina, Naftyfina, Tyrbinafina. 19. CHEMIOTERAPEUTYKI ROZNE: Biseptol (Kotrimoksazol), Trimetoprim (sulfametoksazol), Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna) 20 i 21. CHEMIOTERAPIA EMPIRYCZNA I RACJONALNA: Empiryczna zaklada wybor wlasciwego antybiotyku do terapii zakazen bakteryjnych bez oczekiwania na wynik badania bakteriologicznego w odroznieniu od chemioter celowanej. Dobor chemioterapeutyku jest oparty na zasadach racjonalnej ich selekcji -zrozumieniu naturalnej histirii choroby oraz rzetelnej znajomosci zw i ich spektrum przeciwbakteryjnego, farmakokinetyki, dostepnosci biologicznej oraz ich form poch. Badania epidemiologiczne dostarczaja info o czynnikach etiologicznych i ich wrazliwosci na antybiotyki. Z badan prowadzonych w tym zakresie wiadomo ze szczepy tego samego gat uczestniczace w zakazeniach w roznych miastach, populacjach, mogą roznic się skrajnie pod wzgl wrazliwosci na okreslony antybiotyk. W ostatnich latach w epidemiologii bakteryjnych chorob infekcyjnych zaszlyzmiany dotyczy to również epidemiologii, odpornosci bakterii na antybiotyki. Racjonalny wybor antybiotku do chem empirycznej powinien uwzglednic także zasade doboru która wiaze się z ograniczeniem liczby stosowanych antybiotykow oraz uszeregowaniem ich w odpowiedniej kolejnosci, biorac pod uwage ich przypuszczalna aktywnosc wobec bakterii w warunkach in vivo, stan pacjeta, dogodnosc stosowania, leki pierwszego rzutu i alternatywne. Ograniczenie stosowanych antybiotykow może mieć pozytywny wplyw na obnizenie czestosci opornosci. Lekarz musi podjac decyzje o rezygnacji z podawania leku pierwszego rzutu i wykorzystac od razu lek alternatywny. Terapia skojarzona jako leczenie pierwszego rzutu dotyczy pacjetow z zakarzeniami szpitalnymi. Takie postepowanie ma na celu poszerzenie spektrum potencjalnych cynnikow zakazenia, uzyskanie efektow synergistycznych, opoznienie rozwoju bakteryjnej opornosci i zmniejszenie dawek lekow o znanych efektach nieporzadanego dzialania. Wybor antybityow do monoterapii lub terapii skojarzonej oraz wielkosc i liczba dawek może pozostawac w zwiazku z wystepowaniem lub brakiem efektu poantybiotykowego. Rozpoczeta terapia empiryczna może być modyfikowana wg potrzeb na pdst wynikow badan wykonywanych przed leczeniem. Koncowy efekt leczenia powinien być suma oceny klinicznej i bakteriologicznej, co będzie zgodne z przyjetymi zasadami w zakresie racjonalnej chemioterapi chorob infekcyjnych o etiologii. 22. CHEMIOTERAPIA PSEUDOMONAS AUREGINOSA: paleczki te charakteryzuja się wysoka naturalna odpornoscia na liczne przeciwbakteryjne chemioterapeutyki(penicylina G, ampicylina, cefalosporyny I i II gen, tetracykliny, linkosamidy, stare chinolony). Aktywnosc wobec tego gat mogą wykazywac karbenicylina, tykarcylina, ureidopenicyliny(piperacylina), aztreonam, cefalosporyny infekcyjne III gen (ceftazydym, cefoperazom) i IV gen (cefpirom), karbapenemy(imipenem), preparaty skojarzone (timentin, tazocin), aminoglokozydy i nowe chinolony. 23 i 24. CHEMIOTERAPIA RACJONALNA: (polityka antybiotykowa) do chem-terap empir powinien uwzgledniac zasade doboru wiazaca się z ograniczeniem liczby stosowanych antybiotykow oraz gradacja ich w kolejnosci, biorac pod uwage ich aktywnoc wobec bakterii w warunkach in vivo, stan pacjet, dogodnosc stosowania, leki pierwszego rzutu i alternatywne. 25 i 26. CHINOLONY: 1 stare:kw nalidyksowy, okolinowy, pipemidynowy 2 nowe: fluorochinolony, osiagaja one wys stez w surowicy krwi z wyjątkiem norfloksacyny, oraz w tkankach, wydzielinie oskrzelowej, penetruja do wnetrza kom, kosi plynu m-r, maja niski stopien wiazania z bialkami, sa mniej aktywne w pH 5.6 niż 7.4. dzialanie: hamuja replikacje DNA poprzez hamowanie gyraz DNA, spektrum (nowych): Enterobacteriaceae, Vibrio, Haemophilus, Neiserria, Staphylococcus(w tym MRS), Pseudomonas, Srteptococcus, Chlamydia. 27. CHOROBY PRZYZEBIA (periodontitis), obecnosc plytki nazebnej zwlaszcza poddziaslowej pozostaje w cislym zw z powstaniem choroby przyzebia. W obrebie ognisk chorobowych wystepuja tlenowe, mikroareofilne i/lub beztlenowe paleczki G- oraz beztlenowe kretki. Obecnosc kretkow(Treponema dendicola i PROS) wykazuje zwiazek z postepem choroby przyzebia. Kretki stanowia dominujaca flore w miejscach zmienionych chorobow, w ogniskach opornych na leczenie orazw miejscach gdzie nawrot choroby,. Treponema denticola wystepuje w niewielkiej liczbie w plytce nazebnej u dzieci i mlodych doroslych, u których nie stwierdza się się chorob ozebnej i jest jednym z dominujaych gat u pacjetow z chorobami przyzebia. Niezidentyfikowane kretki (PROS=pathogen related oral spirochetes) wykryto w ogniskach wrzodziejacego zapalenia dziasel (ANUG)- sa zdolne downikania do zywej tkanki. Treponema denticola wystepuje często z Porphyromonas gingivalis. 28 i 32. CHOROBY PRZYZEBIA (periodontitis) odkladanie się plytki nazebnej, zaczerwienienie dziasel, obrzek tk miekkich, krwawienie przy badaniu, ropienie, tworzenie się kieszonek dziaslowych, utrata kosci i tk lacznej, zmiana rzedu 1-3 mm przy dwukrotnym badaniu swiadczy o postepi choroby, badanie radiologiczne-utrata tk kostnej. Wyroznia się piec pdst zapalen przyzebia(periodontitis): zapalenie dziasel (gingivalis), zapalenie przyzebia osob doroslych(ang adult periodontis =AP), szybko postepujace zapalenie przyzebia, mlodziencze zap przyzebia(ang juvenile periodontis=JP), ostre martwiczowrzodziejace zap dziasel(ang acute necrotizing ulcerative gingivitis=ANUG), we wszystkich z wyjątkiem gingivitis choroba przebiega postepujacym przywierzcholkowym procesem zapalnym prowadzacym do utraty lacznosci pomiedzy zebem i koscia. Pomiedzy zebem i koscia powstaja kieszenie, czemu towarzyszy zanik kosci wspierajacej żeby. 29. CHOROBOTWORCZOSC BAKTERII- zdolnosc do wywolywania pewnych zmian patologicznych lub okreslonej choroby u osoby zakazonej. Miara chorobotworczosci jest zjadliwosc. W bakteryjnej zjadliwosci może być wlaczonych wiele procesow: 1 adhezja 2 kolonizacja tkanek 3 inwazja 4 ewazja 5 wytwarzanie specyficznych czynnikow-enzymy, toksyny 6 zdolnosc do odp na stymulacje srodowiska. U bakterii chorobotworczych sa obecne geny zjadliwosci w chromosomach lub w DNA pozachromosomanym. Adhezja jest podst warunkiem zjadliwosci, istotna role odgrywaja struktury pow: fimbrie otoczki, mikrootoczki, sluz, glikokaliks,. Adhezja sklada się z trzech etapow: 1 oddzialywaie sil fiz 2 powstawanie nieswoistych wiazan kowalentnych, biegunowych, wodorowych 3 swoiste wiazanie się czastek obecnych na pow kom bakterii. Egzopolisacharydy uczetnicza w przyleganiu do pow, blony biologiczne warunkuja opornosc na mech obronne gosp, pdst wyznacznikiem chorobotworczosci sa toksyny bakteryjne: lipopolisacharydowe, bialkowe i peptydowe,toksyny powodujace uszkodzenia blony: enterotoksyny i toksyny niecytolityczne. 30. CHOROBY J USTNEJ: podzial: zapalenie dziasel, z przyzebia osob doroslych, z mlodziencze dziasel, z ostro-martwicze postepujace przydziasel, z przyzebia wczesnowystepujace, z przedpokwitaniowe, z zwiazane z chorobami ukladowymi, z oporne na leczenie, z martwiczo-wrzodziejace, objawy: odkladanie się plytki nazebnej, zaczerwienienie, obrzek tkanekmiekkich, krwawienie, ropienie, tworzenie się kieszonek dziaslowych, utrata tk lacznej, markery zapal: u os doroslych Porphyromonas gingivalis, mlodziencze: Actinibacillus actinomycetemcomitans, ostro-martwicze: Prevoteella intermedia, kretek niezidentyfikowany. 31. BAKTERYJNE CHOROBY ZAKAZNE PRZENOSZONE PRZEZ STAWONOGI: dzuma-Yersinia pestis (pchly), dur powrotny-Borrelia recurrentis (kleszcze miekkie), goraczka okopowa- Bartoneilla burgdorferi (kleszcze twarde i miekkie) enrlihiozy-riketsiozy(kleszcze, pchly, wszy, roztocza) oraz goraczka dengue, zolta, krwotoczna, arbowirusowe zapalenie mozgu. 33. CO TO JEST EIA- odczyn imunoenzymatyczny, reakcja antygenu z przeciwcialem, posredni -w poliestrowych pobowkach jest przytwierdzony antygen oplaszczony do którego dodajemy rozcienczone, male ilosci surowicy, inkubujemy i dodajemy surowice z enzymem: fosfatazazasadowa, peroksydaza, inkubujemy 1h,pluczemy i dodajemy substrat dla enzymu: H2O2 z kw 5-aminosalicylowym. Zastosowanie: diagnostyka zakazen wirusowych, grypy, swinki, rozyczki, w inwazjach toksoplazm. 34. CYTOKINY ich znaczenie: cytokiny obejmuja: interleukiny, interferony, czynniki stymulujace powstawanie kolonii oraz peptydowe czynniki wzrostu. Cytokiny sa rozpuszczalnymi glikoproteinamio niskiej masie czasteczkowej i mogą pelnic wazne role w regulowaniu odpowiedzi org na zakazenie. Odpowiedz ostrej fazy- do najwazniejszych cech naleza: goraczka, neutrofilia, wydzielanie przez watrobe bialek ostrej fazy, sennosc i brak apetytu. Wstrzas septyczny wywoluja go bakterie G-. Pod wplywem TNF-alfa w przebiegu wstrzasu septycznegodochodzi do wzrostu stezen IL-1, IL-6. 35. CZYNNIKI DZIEDZICZENIA (dziedziczne i niedziedziczne chromosomowe)- nukleoid DNAlub inaczejchromosom bakteryjny stanowi pdst material info genetycznej. Kom bakterii jest haploidem. DNA nukleoidu ma postac podwójnej spirali i przyczepiony jest do mezosomu lub sciany kom. Mat genet podlega replikacji semikonserwatywnej w ktorej uczetnicza bialka inicjujace, replikacji, swoistosci. Chromosom bakteryjny DNA sklada sie z genow strukturalnych i regulatorowych. Pozachromosomowe: sa to elementy genetycznie niezalezne od nukleoidu -plazmidy, transpozony, bakteriofagi. Transpozony sa to frag DNA podatne na translokacjez jednego lokus w inne, mogą zawierac rozne geny. Plazmidy sa to koliste czast DNA, które ulegaja w cytopl replikacji. 36. CZYNNIKI RYZYKA W ZAKAZ DROG ODD:zapal gardla i/lub migdalkow u dzieci -S.aureus -oporne na penicylin, pałeczki Haemophilus parainfluenzae, H.catharrhalis i liczne bakterie beztlenowe, pałeczki jelitowe gł E.coli i K.pneumoniae, w przewleklych zapaleniach zatok i ucha sr: pałeczki G- jelitowe i Pseudomonas spp, gronkowce: Haemophilus spp, M.catarrhalis i bakterie beztlenowe. 37. CZYNNIKI ULATWIAJACE ZASIEDLANIE DOLNYCH DROG ODD: produkcja zewnatrzkom toksyny i enzymow toksycznych, uposledzenie klirensu rzeskowo-sluzowego, wzmozona stymulacja produkcji sluzu, spowolnienie i dezorganizacja ruchu migawkowego, utratamigawek, uszkodzenie kom nablonka i jego nadmierne zluszczanie, zaburzenia wymiany jonowej, produkcja enzymow typu proteaz swoistych wobec IgA, uwolnienie czynnikow zmieniajacych efektorowe funkcje kom ukl odpornosciowego- hamowanie hemotaksji, fagocytozy, wpomagaie metabolizmu tlenowego fagocytow, uposledzenie produkcji cytokin przez limfocyty, aktywacja subpopulacji limfocytow Ts, obnizenie f makrofagow, naruszenie integralnosci nablonka, odsoniecie skl zawnkom macierzy bl pdst, wzmozenie zdolnosci integracji bakterii do komnablonka. 38. DEZYNFEKCJA POWIETRZA: glikol propylenowy, trojchloroetylenoglikol, rezorcinol, podchloryn sodu, sterinol, kw mlekowy, g=ax10000/pi r kwadrat x 1/5 t; r-promien pokrywki, t-czas ekspozycji, g-ilosc drobnoustrojow w m3, a-liczba koloni wyinkubowanych. 39. DEZYNFEKCJA -jest to proces niszczenia niepozadanych drobnoustrojow za pomoca metod chemicznych w srodowisku czlowieka poprzez dzialanie na strukture i metabolizm drobnoustrojow. 40. DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA W CHOROBACH RZYZEBIA: ocena postepu choroby przyzebia, ocena skutecznosci leczenia -zlikwidowanie ognisk zapalnych -zmniejszenie gl kieszonek dziaslowych i zwiekszenie przylegania dziasel do zebow -usowanie kamienia nazebnego -chirurgiczne lub niechirurgiczne usowanie zakazonych tk i likwidacja kieszonek dziaslowych -antybiotykoterapia (tetracykliny, metronidazol, klindamycyna), wykrywanie ognisk aktywnego procesu chorobowego, wykrywanie nawrotow choroby, badaia mikrobiologiczne -hodowla i identyfikacja oraz badania wrazliwosci na antybiotyki -techniki immunologiczne: wykrywanie bakterii i/lub antygenow, przeciwcial, techniki molekularne -wykrywanie kw nukleinowych (sondy molekularnei amplifikacja kw nukleinowych np. PCR). 41. DNA WIRUSY: Herpesviridae (pojedyncza czasteczka linijnego dsDNA) wymiary 120nm, symetria ikozanedralna, oslonka lipidowa -podrodzina: Alphaherpesviridae, typy Herpes simplex virur 1 i 2 (HSV), Variceila -zoster Virus (VZV), podrodzina: Betaherpesviridae, typy Cytomegalovirus(CMV), Human herpes Virus 6 i 7(HHV 6 i 7), podrodzina Gammaherpesviridae typ Epsteina -Barr virus (EBV),. Wystepuja na calym swiecie u ludzi i zwierzat. Przenoszone przez sline, wydzieline ukl rodnego, krew i lozysko. Wrota zakazenia: ukl odd, skora, naczynia krwionosne, lozysko. Chorobotworczosc: posocznice u noworodkow, zapalenie gardla, przelyku, szyjki macicy, pluc(HSV), zakazenie wrodzone, zapalenie watroby, mononukleoza, zapalenie pluc(CMV), ospa wietrzna, polpasiec(VZV), zapalenie gardla, mononukleoza, zapalenie watroby(EBV). Adenoviridae (linijny dsDNA), wymiary 70-90nm, symetria ikozahedralnaoslonka lipidowa brak: rodz Mastadenovirus (40 serotypow), typ: Adenovirus. Wystepowanie czlowiek i zwierzeta na calym swiecie. Przenoszenie:droga kropelkowa, fekalno-oralna. Wrota zakazenia: przewod pokarmowy, ukl odd. Chorobotworczosc: zapalenia spojowek, rogowki, gardla, tchawicy, oskrzeli, pluc i pecherza. Papoviridae (kolisty dsDNA), -55nm, sym ikozahedralna, oslonka lipidowa brak, rodz Papillomavirustyp: Human ward virus (HWV); rodz Polymavirus, typ BK, JC, LPV, SV 40,-virus. Wystepowanie: czlowiek i zwierzeta- caly swiat. Przenoszenie: kontakt z zakazonymi wydzielinami. Wrota zakazenia: skora, ukl rozrodczy lub odd. Chorobotworczosc: brodawki skorne lub narzadow rodnych (papilloma), postepujaca wieloogniskowaleukoencefalopatia (polyoma). Parvoviridae (pojedyncza czast ssDNA) 18-26 nm, symetria ikozahedralna, oslonka lipidowa brak, rodz: Parvovirus, typ Human parvovirus- like agent(HPLA), B19, RA-1. Wystepowanie:czlowiek, zwierzeta, owady na calym swiecie. Przenoszenie i wrota zakazenia -nieznane.chorobotworczosc:choroba hemolityczna. Hepadnaviridae (kuliste virony, dsDNA), 42nm, symetria nie znana, oslonka obecna, rodz: Hepadnavirus, typ: Hepaitis B virus(HBV), antygeny: powierzchniowy, rdzeniowy, polimeraza DNA. Wystepowanie :czlowiek caly swiat. Przenoszenie zakazone wydzieliny lub krew. Wrota: transfuzja skorna, kontakt bezposredni. Chorobotworczosc: zapalenie, marskosc i rak watroby. Poxviridae (pojedyncz czast dsDNA) ksztalt cegielkowaty, symetria nieznana, oslonka brak. Podrodzina: Chordopoxviridae, rodzaj: Orthopoxvirus, typ Variola virus, rodzaj:Parapoxvirus, typ Orf virus. Ludzie i zwierzeta na calym swiecie. Przenoszenie od chorych ludzi i zwierzat. Wrota: ukl odd. Chorobotworczosc: wrzodziejace zmiany skorne, ospa. 42. DROBNOUSTOJE OPORTUNISTYCZNE: wywoluja zakazenia objawowe gdy org czlowieka ma niski stan odpornosci. Wszystkie drobnoustroje mogą wywolywac objawowe zakazenia gdy odpornosc jest niska. 43. DROBNOUSTROJE W SLINIE :10do8-10do9cfu/ml. Bakterie, wirusy grzyby pochodza z zebow(plytka nazebna) i blony sluzowej(gl jezyka), sklad jakosciowy i ilosciowy bakterii w slinie podobny do mikroflory jezyka i/lub wczesnej plytki naddziaslowej(Streptococcus, Actinomyces,Yeilloneila, Fusobacterium, Haemophilus i inne), bakterie egzogennepodczas zakazen gornych i/lub dolnych drog odd(S.pyogenes, S.pneumoniae, H.influenzae, M.tuberculosis), zakazajace slinianki i przenoszone ze slina: wirus swinki, odry HSV, HHV6, CMV, VZV, EBV; przenoszone przez sline nie wywolujace zakazenia jamy ustnej: HBV, HCV, HAV, HEV, HIV, slina -nosnik drozdzakowCandida do innych regionow ciala 5-60%ludzi zdrowych ma drozdzaki w jamie ustnej(grzbiet jezyka, plytka nazebna), pierwotniaki: Entamoeba gingivalis, Trichomonas tenax, Lambhaspp. 44. DROBNOUSTROJE WYSTEPUJACE W PLYTCE NAZEBNEJ POW PROTEZ: Streptococcus mutans, S.sobrinus, S.sangius, S.oralis, S.milleri, S.salivarius, Staphylococcus aureus, S.epidermidis, Actinomyces israelii, A.naeslundii, A.odontolyticus, A.viscosus, Lactobacillusspp, Propionibacterium spp, Veillonella spp, Candida spp. 45 i 46. ENTEROBACTERIACEAE.chorobotworczosc: wytwarzaja endotoksyny, zakazenia przewodu pokarm(Salmonella, Shigella, Escherichia coli), zatrucia pokarmowe(Salmonella, E.coli, Y.enterolytica), zak drog moczowych(E.coli i wszystkie inne z Enterobact oprocz K.ozonae, Shigella spp), zapalenia drog odd(Klesiella, Eterobacter, Serratia), bakteriemie i posocznice(E.coli, K.pneumoniae, Enterobacter ssp, Serratia ssp, Proteus ssp, Hafnia alvei, Salmonella ssp, Citrobacter ssp), zapalenie opon m-r(E.coli, K.pneumoniae), uklad stawowo-kostny(Yersina ssp, Salmonella ssp, Enerobacteriaceae -opornosc naturalna: penicylinaG i penicyliny izoksazolitowe, aktywnosc bardzo zmienna wobec roznych rodz, gat ,
47)ENZYMY LITYCZNE trawiące błonę kom.gospodaża48)EOZYNOFILE stanowią 1-3% wszystkichkom.krwi,uczestniczą w obronie przed pasożytami,fagocytują kompleksy antygen-przeciwcialo zawierające IgE i elementy powstające w reakci immunologicznej.Stanowią 5% komorek krwi,zawierają duże ziarnistosci ,nagłe uwolnienie dużych ilosci mediatorów może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej typu 1.Monocyty stanowią ok. 10% kom.krwi.Makrofagi dzieki posiadaniu swoistych receptorów powierzchniowych wykazują zdolność do rozpoznawania i fagocytowania antygenów które uległy opsonizacji.Główna funkcją jest udzial w procesach krzepnięcia krwi,mogą również fagocytować kompleksy immunologiczne49)FLORA JAMY USTNEJ I PATOLOGIAGram-dodatnie ziarniaki : Streptococcus - „grupa viridans" (paciorkowce jamy ustnej) Staphylococcus Micrococcus Peptostreptococcus (beztlenowe) Gram-dodatnie pałeczki: Actinomyces, Propionibacterium, Eubactenum, Lactobacillus, Corynebactenum, Rothia Gram-ujemne ziarniaki: Neissena Veillonella (beztlenowe) Gram-ujemne pałeczki: Haemophilus, Eikenella, Actinobacillus, Campylobacter, Capnocytophaga, Prevotella, Porphyromonas (beztlenowe),Fusobactenum Inne: Treponema (krętki) Mycoplasma :Różne środowiska z charakterystycznymi zbiorowiskami bakterii, zmieniającymi się w przeciągu życia Noworodek: Kolonizacja powierzchni nabłonkowych błony śluzowej gatunkami pionierskimi (pierwsze zasiedlające bakterie) z rodzajów: Streptococcus (głównie S.salivarms), Lactobacillus, Candida Niemowlęta: wyrzynanie się zębów: Streptococcus: S.mutans, S.sanguis, Actinomyces viscosus, Actinomyces naeslundii (u niemowląt bezzębnych), Prevotella spp, Porphyromonas spp. Treponema Spp Dzieci > 5 lat i młodzież w okresie pokwitania; kobiety w ciąży i przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne: 90% - Pałeczki Gram-ujemne beztlenowe - czarno pigmentowane (Prevotella spp-, Porphyromonas spp. Dorośli: względnie stabilna mikroflora błon śluzowych powierzchni miękkich i płytki nazębnej (mikroflora zębów, powierzchni twardych)Ludzie starzy: Pałeczki Gram-ujemne jelitowe i/lub niefermentujące glukozy, Staphylococcus aureus, Enterococcus spp. Candida albicans Patologia: Liczne dowody wskazują na swoistą florę jamy ustnej w patogenezie chorób przyzębia *Porphyromonas gingivalis i Prevotella intermedia (czarno pigmentowane, beztlenowe pałeczki Gram-ujemne) oraz Actmobacillus actinomycetemcomitans (pałeczka Gram-ujenma, tmdnohodowlana, mikroareofilna) maj ą prawdopodobnie - największe znaczenie w patogenezie chorób przyzębia. Obecność tych bakterii uważana jest za wskaźnik zagrożenia postępującą chorobą przyzębia. Bakterie te występują w 99% nieaktywnych ognisk chorobowych, gdy stwierdzono kliniczne i radiologiczne oznaki choroby toczącej się w przeszłości. Uważane za „markery mikrobiologiczne" lub „bakterie wskaźnikowe" w płytce nazębnej. * Przynajmniej jeden z trzech wymienionych wyżej gatunków występuje w 99% ognisk chorobowych * Porphyromonas gingivalis uczestniczy w powstawaniu ciężkich postaci zapalenia przyzębia osób dorosłych (AP) w > 40% poddziąsłowych ognisk chorobowych u pacjentów z AP występują te bakterie chorobotwórczość potwierdzono u małp (przeciwciała przeciwko bakteriom oraz szybka i znaczna utrata tkanki kostnej po zakażeniu tkanki okołozębowej) * Prevotella intermedia oraz niezidentyfikowane krętki (krętki PROS) wywołują ostre martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł (ANUG) * Actmobacillus actinomycetemcomitans wykrywa się u ponad 95% pacjentów z młodzieńczym zapaleniem przyzębia (JP); często w skojarzeniu z Eikenella corrodens.50)GLIKOPEPTYDY działają tylko na G(+) Wankomycyna, Teikoplanina (doustnie lub we wlewach) działanie: hamują syntezę ściany komórkowej przez wiązanie się z peptydami zawierającymi D-alanylo-D-alaninę, spektrum: Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, Clostridium 51)GLIKOPEPTYDY: wankomycyna, teikoplanina, działanie: hamują syntezę ściany komórkowej, spektrum: Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, Clostridium 52)GRONKOWCE (Staphylococcus): 41 gatunków, chorobotwórczość: największe ilości tych bakterii stwierdza się na skórze, w gruczołach skórnych oraz na błonach śluzowych, niektóre gatunki występujące początkowo tylko od zwierząt lub w produktach pochodzenia odzzwierzęcego były później izolowane od pacjentów z bakteriemią, zapaleniem wsierdzia, diagnostyka: większość gatunków może być identyfikowana za pomocą szybkich gotowych zestawów, lub też urządzeń automatycznych, zarówno S. aureus jak i różne gatunki gronkowców koagulazo (-) często występują w różnych próbkach materiałów od chorych. S. aureus - najbardzch. S. aureus - najbardzą szybkich gotowych zestawów, lub też urządzeń automatycznych, zarówno S. aureus jak i różne gatunki gronkowców koagulazo (-) często występują w różnych próbkach materiałów od chorych. S. aureus - najbardzch. S. aureus - najbardzą scznego gatunki:1 S.aureus2 S.epidermidis3 S.warneri 4 S.hominis 5 S.auricularis 6 S simulans 7 S.vitulus 8 S.eqorum 9 S.lentus 53) GRONKOWCE: odporne są na temocylinę, amidynopenicyliny, aztreonam na pozostałe beta-laktamowe wrażliwe; penicylina, ampicylina, mezlocylina, piperacylina, tikarcylina, metycylina, oksycylina 54)GRZYBICE JAMY USTNEJ Powodowane są przez: Candida albicans,tropicalis, glabarta, parapsilosis,Saccharomyces cerevisiae, Sporothrix schenckii, Geotrichum ssp, Aspergillus, Rhizopus55)GRZYBICE JAMY USTNEJ -szczególnie kandydiaza występuja u pacjentów z obniżonym stanem odpornosci .Wyrożniamy: 1) przewlekła kandydiaza zanikowa- towarzyszy użytkownikom protez ruchomych. Miejscem rozwoju grzybów jest proteza lub płytka nazębna o kwaśnym odczynie występująca w ms-cu kontaktu protezy z zębami. 2)Kandydiaza bł.śluz. j.ustnej przewlekła lub rozrostowa - odpow. jest za nia C. albicans. Inne gat. To: C. tropicalis, C.glabrata, C. parapsilosis, Sporothrix schenckii (pierw. lub wtórna. Sporotrichoza bł.śluz.j.ustnej. Geotrichum spp. - geotrichoza j. Ustnej, warg, języka i kącików ust, Aspergillus spp., Rhizopus spp. 56)GRZYBY: komórki eukariotyczne: heterotrofy, nitkowate strzępki (grzybnia), budowa plechowa, tryb życia pasożytniczy lub saprofityczny, organizmy tlenowe, środowisko wilgotne, przy braku wody wytwarzają formy przetrwalne, morfologia: grzyby jednokomórkowe (drożdżaki) grzyby wielokomórkowe - grzybnia (pojedyńcza komórka lub przylegające do siebie kom.), rodzaje grzybni: wegetatywne strzępki lub rozrodcze, składowe: jądro z błoną jądrową, ściana komórkowa (zb z polisacharydów: chityny, beta-glukanu), bialka, lipidy, bogaty skład enzymatyczny, rozmnażanie: płciowe (mejoza) lub bezpłciowe mitoza (wytwarzanie zarodników
57)IMMUNOGLOBULINY: Należą do glikoprotein, zbud. z dwóch łańcuchów ciężkich i z 2 lekkich połączonych ze soba mostkami 2-siarczkowymi. Oba łańcuchy posiadaja na swoich końcach fragmenty zmienne. Wyróżniamy 5 klas immunoglobulin: M<A<G<D<E. IgG - stanowi najwieksza frakcję igg. w surowicy. Dzieli się na 4 podklasy, które różnią się wł. fiz., chem., i biol. Stęż. podklas zależy od wieku. Niedobór IgG powoduje wzrost wrażliwości na zakaz. wirusowe lub bakt. (zaburz. odpowiedzi immunologicznej). Na udział poszczególnych podklas IgG w odp. immunolog. wpływaja : rodzaj antygenu (bakt., wirusy, toksyna , antygen białk. Lub polisacharyd.), droga i sposób immunizacji, czas jaki minął od ekspozycji na antygen, stan i wiek gospodarza. Interakcja IgG z receptorami na pow. Leukocytów i makrofagów odgrywa rolę w fagocytozie, r-cjach cytotoksycznych, uwalnianiu mediatorów oraz produkcji nadtlenków. IgA występuje w postaci monomeru, wytwarzana w węzłach chł. I śledzionie. Nie wiąże dopełniacza. Reaguję z antygenami we krwi. Zasadniczą rolą jest obrona nabłonków błon śluzowych.W największych stężeniach wyst. We łzach,ślinie, wydzielinie oskrzelowej. IgM:)IMMUNOGLOBULINY: PRZECIWCIAŁA CHARAKTERYSTYKA I ZNACZENIE: wyrózniamy 5 klas immunoglobulin: IgG, IgA, IgM, IgD, IgD. IgG stanowi największa frakcje w surowicy ich niedobór prowadzi do wzrostu wrażliwości na zakazenia wirusowe lub bakteryjne, różne czynniki mogą wplywać na udział poszczególnych podklas IgG w odpowiedzi immunogoligicznej np.: rodzaj antygenu (bakterie, wirusy, toksyna, antygen białkowy) od drogi i sposobu immunizacji , czasu jaki uplynął od okspozycji na antygen, stanu i wieku gospodarza. Iterakcja IgG z receptorami występującymi na powierzchni leukocytów i makrofagów odgrywa dużą rolę w fagocytozie, reakcjach cytotoksycznych, uwalnianiu mediatorów procesu zapalnego oraz produkcji nadtlenków IgA zasadniczą rolą jest obrona nabłonków błon śluzowych. Występuja we lzach, ślinie, wydzielimie oskrzelowej. Nie wiąrzą dopełniacza lecz reagują z antygenami obecnymi we krwi, wytwarzane są w węzłach chłonnych i śledzionie IgM jest pentamerem zbudowanym z 5 monomerow IgM połączonych łańcuchem J, ze względu na duże rozmiary nie przechodzi przez łożysko. Przedostaje się na powierzchnię blon śluzowych tylko wówczas gdy toczy się proces zapalny. Pojawiaja się jako pierwsze ,mają krótki okres życia, ich obecność jest wskaźnikiem zakażenia które rozwinelo się niedawno IgE występuja w śladowych ilościach, są cytofilne iłączą się z receptorami IgE na powierzchni mastocytów i bazofilów, nie wiążą dopałniacza IgD nie mają zdolności wiazania dopełniacza, fragment wiążący antygen stanowi strukturę podobną do antygenu i zwany jest idiotypem, idiotypy mogą indukować powstanie swoistych przeciwcial zwanych jako przeciwciała antyidiotypowe. Przeciwciala antyidiotypowe II generacji mogą być stosowane zamiast antygenow jako szczepionki 58)INTERFERONY: IFN-gamma - wytwarzane prze limfocyty T są czynnikiem aktywującym makrofagi, indukują cząsteczki MHC-II na powierzchni komórek śródbłonka makrofagów, indukują aktywność NK i hamują działanie limfocytów Th2. IFN-alfa wytwarzane przez limfocyty B, makrofagi: hamują replikacje wirusów, działają przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, stymuluja makrofagi do ekspresji czasteczek MHC-I i receptorów Fc. IFN-beta wytwarzane przez fibroblasty i komórki nabłonka, moduluja produkcję przeciwciał orzaz aktywność limfocytów Tc, indukują aktywność NK i różnicowanie fibroblastów 59)KLASYFIKACJA I ALTERNATYWNA DROGA AKTYWACJI DOPELNIACZA I ICH ZNACZENIE1:dopełniacz łączy procesy odporności nieswoistej przebiegającej bez udziału przeciwciał oraz odporności swoistej. Klasyczna aktywacja dopełniacza zachodzi dzięki obecności inhibitora C1, hamuje on aktywację pierwszego składnika, Aktywacja dopełniacza drogą klasyczną rozpoczyna się z określonym regionem fragmentu Fc cząsteczki immmunoglobuliny, połączenie dopełniacza z przeciwciałem związanym z antygenem stanowi podstawę reakcj wiązania dopełniacza którą wykorzystuje się w diagnostyce chorób zakaź nych i pzsożytniczych. Aktywacja dotyczy składników od C1 do C9 po kolei oprócz C4 które jest po C1. Alternatywna aktywacja dopełniacza: z udziałem inaktywatora C3b który hamuje składnik C3b, reakcja może zachodzić bez reakcj antygen -mprzeciwciało, w procesie tym nie uczestniczą składniki C1,4,2 rozpoczyna się on od C3 aktywacja ta stanowi szybki i wczesny mechanizm obrony organizmu gdyż do jego wysta pienia nie są potrzebne przeciwciała. Funkcje dopełniacza 1. uwolnienie anafilatoksyn, które powoduja degranulację mastocytów i bazofilów dlatego dochodzi do uwolnienia czynników indukiujących proces zapalny 2. działanie w charakterze czynnika hemotaktycznego który przyciąga neutrofile i eozynofile gdzie toczy się reakcja immunologiczna 3. opsonizacjia przeciwciał IgG przez C3b, prowadzi do nasilenia fagocytozy kompleksów antygen- przeciwciało, 4. aktywacja całego układu dopełniacza prowadzi do uszkodzenia błony oraz komórek drobnoustrojów 60)KOMÓRKI KRWI I ICH ZNACZENIEkomórki iimunologiczne występujące we krwi mogą opuszczać naczynia krwionośne i przechodzić do tkanek należą do nich: Granulocyty obojętnochlonne uczestniczą w obronie przed drobnoustrojami chorobotwórczymi w czasie zakażenia bakteryjego liczba ich komórek rośnie a w okresie wirusowego spada, neutrofile są często zabijane przez toksyny wchłaniane w procesie fagocytozy Eozynofile stanowią 1-3% wszystkich komórek krwi, uczesnicza w obronie przed pasożytami, fagocytuja kompleksy antygen-przeciwciało zawierające IgE jak również elementy antygenowe powstające w trakkcie reakcji immunologicznej. Bazofile stanowią 0,5% komórek krwi stanowia odpowiednik mastocytów występujących w tankach, zawierają duże ziarnistości, nagłe uwolnienie duzych iloścui mediatorów może prowadzić do wystąpienia objawów reakcji alergicznej typu 1 .Monocyty stanowia ok. 10% komórek krwi. Makrofagi dzięki posiadaniu swoistych receptorów powierzchniowych wykazują zdolnośc do rozpoznawania i fagocytowania antygenów które ulegly opsonizacji. Głowna funkcją jest udział w procesach krzepnięcia krwi, mogą również fagocytować kompleksy immunologiczne. Limfocyty: pełnią kluczową rolę w układzie immunologicznym stanowią 10-15% komórek krwi, nie maja zdolności fagocytowania, mają swoiste receptory powierzchniowe dzięki którym mogą łączyć się z róznymi antygenami, pod wpływem stymulacji antygenowej dzielą się i daja poczatek klonom komórek o jednakowej swoistości, krążą pomiędzy krwią układem chlonnym a tkankami, NK komórki natural killers są to komórki z naturalną cytotoksycznością w odporności nieswoistej. Mogą one zabijać docelowe komórki nowotworowe lub zakażone wirusami bezpośrednio przy braku przeciwcial lub ich aktywacji. Zawierają związki toksyczne perforynę i proteazy serynowe. Komórkami efektorowymi w procesie ADCC (cytotoksyczności) mogą być: NK, makrofagi, monocyty, neutrofile, eozynofile, płytki krwi, niektóre limfocyty T. Komórki NK w procesie ADCC zabijaja komórki nowotworowe i zarażone wirusem. Monocyty, makrofagi i neutrofile działają cytotoksycznie poprzez ADDC wobec erytrocytów i komórek nowotworowych. Eozynofile efekt wywierają wobec pasożytów. W procesie biorą udział: cytokiny GM-CSF, IgG(1,3) 61)KOMÓRKI NK I CYTOKSYCZNOSCI komórki natural killers są to komórki z naturalną cytotoksycznością w odporności nieswoistej. Mogą one zabijać docelowe komórki nowotworowe lub zakażone wirusami bezpośrednio przy braku przeciwcial lub ich aktywacji. Zawierają związki toksyczne perforynę i proteazy serynowe. Komórkami efektorowymi w procesie ADCC (cytotoksyczności) mogą być: NK, makrofagi, monocyty, neutrofile, eozynofile, płytki krwi, niektóre limfocyty T. Komórki NK w procesie ADCC zabijaja komórki nowotworowe i zarażone wirusem. Monocyty, makrofagi i neutrofile działają cytotoksycznie poprzez ADDC wobec erytrocytów i komórek nowotworowych. Eozynofile efekt wywierają wobec pasożytów. W procesie biorą udział: cytokiny GM-CSF, IgG(1,3)
62)LINKOSAMIDY) linkomycyna, klindamycynadziałanie: hamują translację 50s , stymulują organizmy obronne gospodarza, hamują produkcję toksyn bakteryjnych, spektrum: Staphylococcus, Streptococcus, Bacterioides, Clostridium63)LPS lipopolisacharydy inaczej heteropolimery złożone z trzech odmiennych strukturalnie regionów połączonych wiązniami kowalencyjnymi 1) lipid A zbudowany z dwucukru D-glukozylaminylowego 2) oligocukier rdzeniowy 3) antygen somatyczny (najbardziej zewnetrzna część LPS), oligosacharyd rdzeniowy podobny u wszystkich G(-) co czyni ten cukier grupowo swoistym antygenem (antygen wspólny), podregiony: wewnętrzny heptozowy z regionem Kdo (najbardziej konserwatywny fragmenty rdzenia związany ketozydowo z lipdem A), zewnętrzny heksozowy (duże zróżnicowanie strukturalne ); Neiserria, Moraxella, Haemophilus, Bordatella nie zawierają antygenu somatycznego 0, (LOS-lipdo-oligo-sacharydy), Właściwości: oddziaływanie na leukocyty obojętnochlonne, zdolność aktywacji klasycznej drogi dopełniacza przez kompleks LPS-przeciwciało, zdolność aktywacji alternatynej drogi dopełniacza przez antygen 0, dzialanie na procesy krzepnięcia, wewnątrz naczyń prowadzi do powstania protrombiny, pozanaczyniowo uwalnia z monocytów czynnik tkankowy, który aktywuje inne czynniki, wiąże się we krwi z albuminami, transferyną, lipoproteinami, toksyczność głównie dotyczy Enterobacteriaceae, toksyczność LPS: toksyczność zależna jest od ilości LPS uwalnianej z bakterii, od gatunku np. LPS Pseudomonas mniej toksyczny niż Enterobacteriaceae. Efekty biologiczne: wstrząs septyczny, miejscowe reakcje skórne, gorączka, leukocytoza, obniżenie ciśnienia krwi, indukcja nieswoistej odporności na zakażenia, agregacja plytek krwi, aktywacja makrofagów. Nie ma swoistego efektu działania.64)MAKROLIDYnaturalne: erytromycyna, olandomycyna, josamycyna, spiramycyna, midekamycyna, Pochodne erytromycyny:davercin, roksytromycyna, klarytromycyna, azytromycyna, Działanie: hamują translację (50s), Spektrum: Staphylococcus, Streptococcus, prątki, ziarniaki G-(Neisseria), pałeczki G+ (Haemophilus, Campylobacter), Bacterioides, Clostridium, krętki, Chlamydia, Rickettsia, Ehrlichia, Coxiella; nie działa na Enterobacteriaceae, najmniejsze stężenie bakteriobójcze 65)MATERIAL GENETYCZNY W KOMÓRKACH BAKTERYJN. Nukleoid nazywany jest chromosomem bakteryjnym lub materiałem chromosomowym, w którym znajduje się inform. genet. dot. podst. funkcji życiowych komórki. DNA nukleoidu ma postać podwójnej spirali złożonej z dwóch łańcuchów polinukl. zwiniętej w kłębek. Można go uwidocznić w mikr. świetlnym po zast. specjalnej techniki barwienia - np. feulgena lub w mikroskopie elektronowym. Replikacja chromosomu jest semikonserwatywna. Uczestniczą w niej: 1) białka inicjujące - kierują one inicjacją od źródła replikacji i łączą kompleks replikacyjny. 2) białka replikacji np. prymaza - są plimerami i wydłużają łańcuchy polinukleotydowe. 3) białka swoistości - hamują początek replikacji w innych miejscach. Chromosom bakteryjny składa się z genów strukturalnych, które determinują sekwencje aminokasów i genów regulatorowych związanych z wytwarzaniem cząsteczki represora. Analiza molekularna genomów ma wartość dla celów taksonomii drobnoustrojów zwłaszcza filogenetycznej i ewolucyjnej. Niezależnie od nukleoidu w komórkach bakteryjnych mogą występować inne elementy genetyczne tzw. pozachrom. czynniki dziedziczenia: plazmidy, transpozony i bakteriofagi. Plazmidy - są to koliste cząsteczki DNA podlegają autonomicznej replikacji przenoszą cechy dzięki którym bakterie przeżywają w określonych warunkom środowiska. Nadają bakteriom zdolność do: koniugacji - gen Tra, rekombinacji - gen rec, syntezy enzymów restrykcyjnych i modyfikujących DNA. Umożliwiają wytworzenie pewnych antygenów, toksyn i bakteriocyn. Powodują zmiany właściwości adhezyjnych komórek. Nadają one oporność na antybiotyki oraz nadają właściwości anaboliczne i kataboliczne. Skład genów plazmidów może ulegać zmianom przez: wymianę genów z innymi plazmidami, delecję i insercję genu, mutacje, wbudowanie do plazmidu nowego genu plazmidowego, chromosomowego lub transpozonowego. Transpozony elementy przenoszone - są to fragm. dwuniciowego DNA, mogą być replikowane tylko wtedy, gdy stanowią fragment replikonu. Mogą zawierać czynniki zjadliwości. Typy: sekwencje insercyjne 700 - 1500 par zasad zawierają pojedynczy gen enzymu transpozazy, transpozony złożone 2000 - 10000 par zasad zawierają kilka genów i na każdym końcu sekwencje insercyjną np. transpozon Tn 10 zawiera gen oporności na tetracyklinę, transpozony TnA nie posiadają na końcach sekwencji insercyjnych, zamiast nich mają krótkie odwrócone sekwencje. Bakteriofagi dzielą się na: złośliwe - po wniknięciu i odpłaszczeniu następuje translacja, połączenie białek z kwasem nukleinowym - powstają wiriony, komórka pęka są to bakteriofagi swoiste; łagodne - po wniknięciu do komórki pozostawia swój materiał genetyczny w nukleosomie kom. bakter. Bakteria dzieląc się przekazuje materiał genetyczny bakteriofaga do komórek potomnych, dzięki temu pomiędzy bakteriami mogą być przekazywane cechy: oporność na antybiotyki, wzrost toksyczności. Bakteriofagi biorą udział w transdukcji. Transdukowany DNA faga ulega integracji w chrom. bakter. Przez co komórka bakteryjna otrzymuje nowe informacje, których pierwotnie nie zawierała. 66)MECHANIZM DZIALANIA TOKSYN1) fizyczne uszkodzenie lub przerwanie blon biologicznych: fosfolipazy toksyny tworzące pory i toksyny wiąrzące lipidy 2) wplyw na synteze białek: rybozylacja - ADP wydłużającego czynnika 2 przez toksynę bloniczą i egzotoksynę A Pseudomonas aeruginosa 3) wpływ na wewnątrzkomórkowe funkcje regulacyjne 4) wpływ na funkcje struktur podporowych komórki (toksyny depolimeryzujące aktyny), 5) wpływ na czynność neuronów (hamowanie neuromediatora - nt. tężcowa i botulinowa) 6) wpływ na układ immunologiczny np.; toksyna zespolu wstrząsu toksycznego 7) hamowanie odpowiedzi farmakologicznych na poziomiereceptora67)MECHANIZMY IMMUNOLOGICZNE CHRONIACE PRZED ZAKAZENIAMI ODPORNOŚĆ SWOISTA- komórkowa i humoralna .Odporność komórkowa związana jest z limficytami T, które atakują kom. organizmu zakażone lub po transformacji nowotworowej oraz integrują działania różnych kom. immunologicznich.GRUPY LIMFOCYTÓW T- pomocnicze limf. T aktywują limfocyty B do wytwarzania przeciwciał , uczestniczą w odporności swoistej komórkowej i reakcjach nadwrażliwości typu późnego.supresorowe lim. T hamują czynność limf. B i innych limfocytów T. Cytotokstczne limf. T zabijają kom. zakażone wirusami i kom. nowotworowe. Limfocyty kontrsupreseryjne chronią limf. T-pomocnicze przed nadmiernym hamowaniem ze strony limfocytów T-supresorowych.Wszystkie limf. T magą przekształcać się w kom. pamięci. 2) ODPORNOŚĆ HUMORALNA- limf. B pobudzane przez kom. prezentujące antygeny przekształcają się w duże kom.plazmatyczne które wytwarzają przeciwciała.Lączą się one z antygenami i pomagają w przyłączaniu antygenów opsonizowanych do fagocytów. 3) ODPORNOŚĆ NIESWOISTA- w pierwszym etapie wytwarzane są toksyczne substancje dla atakujących drobnoustrojów: lizozym interleukiny, interferony inne cytokiny , układ dopełniacza i białka ostrej fazy. Następnie pojawiają się neutrofile i makrofagi., a także eozynofile monocyty. Te kom. fagocytują ,trawią i niszczą obce ciała. Inne kom. zaangażowane w odp. nieswoistej to: bazofile, mastocyty, płytki krwi i kom. NK.68)MECHANIZMY OBRONNE W DROGACH ODDECHOWYCH bariera błony śluzowej jamy nosa, krtani, tchawicy, komórki nabłonka: podstawowe, wstawkowe, walcowate, rzeskowe, bezrzęskowe, kubkowate Ruch jednokierunkowy, przemieszczanie wydszieliny śluzowej w kierunku od oskrzeli do gardla. Mechanizmy oczyszczające (klirens śluzowo-rzęskowy), gruczoły rzęskowo-surowicze, komórki produkujące śluz (mucyna), laktoferyna, lipidy, białka, lizozym, inhibitory proteaz, skupiska grudek limfatycznych, miejscowaprodukcjaIg,makrofagipęcherzykowe
.69MECHANIZMYODPORNOSCIOWEWZAKAZENIACH BAKTERIAMI ZEWNATRZKOMORKOWYMIbakterie bytujące zewnątrzkomórkowo wywołuja choroby na drodze dwóch mechanizmów1. indukuja proces zapalny który prowadzi do zniszczenia tkanek w miejscu zakażenia 2. bakterie wytwarzaja toksyny o różnorodnym działaniu. Głównym mechanizmem odporności wrodzonej na zakażenia bakteriami zewnątrzkomorkowymi jest fagocytoza przez neutrofile, monocyty oraz makrofagi tkankowe (nieswoista odporność) W swoistej odporności przeciwko bakteriom zewnątrzkomórkowym główną rolę pełni odporność chumoralna, Przeciwciała IgM i IgG skierowane przeciwko antygenom powierzchnowym bakterii i toksyn powooduja uruchomienie trzech mechanizmów efektorowych: 1. IgG opłaszczja bakterie i nasilaja fagocytoze na drodze wiązania receptorów Fc-gamma 2. zarówno przeciwciała IgG jak i IgM neutralizuja toksyny bakteryjne 3. przeciwciała IgM i IgG aktywuja dopełniacz dzieki któremu powstaje kompleks aktywuja cy błonę oraz uwalniaja się procesy uboczne, które sa mediatorami procesu zapalnego70)MECHANIZMY OPORNOSCI zmiany mutacyjne genów, zmiany ekspresji informacji genetycznej, ułatwienie horyzontalnego przekazywania genów, synteza nowych układów białkowych71)MECHANIZMY W PROCESACH ZAPALENIOWYCHBAKTERIAMI WEW.KOMORKOWYMI głównym mechanizmem obronnym przed tymi drobnoustrojami jest fagocytoza. W procesie fagocytozy i trawienia drobnoustrojów duże znaczenie ma zjawisko wybuchu tlenowego zachodzące przy udziale MPO i H2O2 . Odporność przeciwbakteryjna: głównym mechanizmem chronioącym przed zakażeniem bakteriami wewnątrzkomórkowymi jest odpornośc swoista komórkowa. Odpowiedź immunologiczna komórkowa jest analogiczna do reakcji nadwrażliwości typu opóźnionego na rozpuszczalne antygeny białkowe. Odporność przeciwirusowa: nabyta obejmuje mechanzmy chumoralne i komórkowe. Do głównych mechanizmów odporności nieswoistej na zakazenia wirusowe należą: wytwarzanie przez zakażone komórki IFN-alfa, który hamuje replikacjąę wirusów oraz aktywacja komórek NK które powodują lizę zakażonych wirusami komórek72)METOTDY I KONTROLA PROCESU WYJALAWIANIA chemiczne, termiczne, mechaniczne (filtry), bakteriologiczne, promieniowanie, ultradźwięki Termiczne: bardzo skuteczne, (wszystkie formy drobnoustrojów) wyjaławianie w gorącym i suchym powietrzu, służą do tego suszarki - skrzynie metalowe w których powietrze podgrzane jest do wysokich temperatur. Wyjaławianie w parze nasyconej, pod ciśnieniem służą do tego autoklawy, Kontrola autoklawów: metody chemiczna i biologiczna (sporal A do autoklawów, sporal B do suszarek) Sporale - krążki bibułowe nasączone przetrwalnikami Bacillus, takie papierki wkłada się na różnych poziomach aparatu. Po próbie w zakładzie mikrobiologii inkubuje się w roztworze płynnym przez 7 dni w temp 56C