dermatologia w dwa dni, Seminarium 12 - Leczenie w dermatologii


Seminarium 12 - Leczenie w dermatologii

W zależności od charakteru zmian skórnych leki zewnętrzne stosowane są w rozmaitych postaciach, jako roztwory, aerozole, zasypki, zawiesiny, pasty, maści, kremy i żele.

Najszybciej powierzchniowo działają roztwory, aerozole, które mogą być stosowane również na zmiany sączące; najgłębiej zaś maści. Nowoczesnymi formami leków są aerozole i kremy i maści z dodatkami emulgatorów i środków powierzchniowych czynnych, co przyczynia się do rozprowadzania leków i lepszego wchłania.

POSTACIE LEKÓW DERMATOLOGICZNYCH

Roztwór (solutio)- lek jest rozpuszczalny w płynnej zaróbce, np. wodzie lub alkoholu itd. Roztwory stosuje się jako: okłady chłodzące, przykładane głównie na stany ostro zapalne i sączące oraz-okłady rozgrzewające, przykładane pod folią w celu wywołania przekrwienia.

Aerozol - lek jest rozpylany pod ciśnieniem; przenika głębiej niż roztwór oraz szybko zasycha na powierzchni skóry. Aerozole mają działanie wymuszające i z tego względu są wskazane w zmianach zapalnych, wysiękowych i nadżerkowych.

Korzystne jest również równomierne rozprowadzenie na powierzchni skóry substancji czynnych. Jest to częsta forma podawania leków sterydowych i antybiotyków do miejscowego stosowania.

Zasypka (pulvis) - składa się z drobno sproszkowanej zaróbki z dodatkiem leków. Ma działanie osuszające i osłaniające. Stosuje się w stanach zapalnych bez objawów wysiękowych. W przypadku wysięku zasypki są przeciwwskazane, gdyż powodują zatrzymanie i wchłanianie się wydzieliny oraz mogą wywołać uogólnione osutki alergiczne. W skład pudrów wchodzą: talk, tlenek cynku, skrobia do których dodaje się leki np. 2-5% ichtiolu, 1-2% mentolu.

Zawiesina(lotio) - zawiera substancje sproszkowane w stanie nierozpuszczonym w zaróbce płynnej. Mają działanie osuszające i osłaniające.

Maść (unguentum) Krem (cremor) - substancje półstałe, dające się rozsmarować na skórze; przy czym kremy mają większą zawartość ciał płynnych w porównaniu do maści. Podstawy maści i kremów mogą być: hydrofobowe, adsorpcyjne, zmywające się wodą i rozpuszczalne w wodzie.

Pasta (pasta) - jest to mieszanina ciał sproszkowanych i tłuszczów. Pasty działają bardziej powierzchniowo niż maści i kremy; mają działanie wysuszające, mogą być stosowane na zmiany zapalne.

Żel - może być emulgatorem tłuszczu i substancji tłuszczowej lub może być używany jako żel wodnisty. Obecnie najczęściej stosuje się żele nieorganiczne, gęstniejące i zasychające na powierzchni skóry; są łatwo zmywalne również stosowane w zmianach chorobowych owłosionej skóry głowy.

Fazy absorpcji leków.

Stopień penetracji leku zależy od:

Postaci leków: roztwory, pasty, maści, kremy, lakiery mydła lecznicze, itp

MOKRE ZMIANY LECZYMY MOKRYM A SUCHE SUCHYM!!!!! - roztwory, kąpiele, okłady, nacieranie,

okłady

kąpiele lecznicze - działanie wspomagające

maści

Podłoża

1.) Tłuszczowe

a) lanolina, smalec wieprzowy, lanolina - miękka konsystencja, dobrze przenika naskórek, wiąże wodę 1:3

b) oleje roślinne - rycynowy

2.) Mineralne

a) wazelina biała i żółta - produkt rafinacji ropy naftowej nie wchłania się wiąże 10% wody, epidermalnie

b) euceryna - uzyskana z wazeliny białej +CH + alkohol etylowy -> szybko się wchłania, wiąże 250 % wody, dobra konsystencja, nie jełczeje, nie drażni skóry,

c) parafina płynna

d) parafina stała

3. Podłoża beztłuszczowe

krem - różni się od maści większą zawartością substancji ciekłych

pasta - co najmniej 25% składników sproszkowanych, podłoże wazelina 2 postaci = twarda i miękka

lakiery (vernices) - podłoża płynne, zasychają na powierzchni skóry, w postaci niewielkich przylegających błon collodium elasticum podłoże na ograniczone powierzchnie skóry np. w łuszczycy, modzeli, odciskach, lakiery mają działanie głębokie

kleiny - kleina Unny (Melanina zinci oxydati,)

p/wskazania

- stany zapalne z wysiękami,

- zmiany ropne

Środki farmakologiczne stosowane zewnętrznie:

1. Środki redukujące (różna budowa chemiczna)

Dziegcie - pochodne destylacji różnych drzew np. sosna

Rezorcyna

Ichtiol - Ammanium sulfobituminicum o stężeniu 2 - 10%, w postaci maści, pasty, roztworów wodnych, działanie redukujące, p/zapalne, pobudza wchłanianie nacieków zapalnych

Siarka(Sulfur) - działanie redukujące, keratynoplastyczne i złuszczające, p/pasożytnicze np. w leczeniu świerzbu , maść Wilkinsona - p/łojotokowo

Barwniki - działanie p/bakteryjne, p/grzybicze, p/drożdżakowe

Środki utleniające: działanie bakteriobójcze nieodwracalne uszkodzenia błon komórkowych,

Środki p/świądowe:

1.)Środki znieczulające zakończenia nerwowe

2.) Środki p/histaminowe

3.)Pochodne krotonotoluidyny - Crotanniton, Furaxil

4. Sterydy - Triamciridon, Polcortolon

5. Mentol - 0,5 - 2% roztw, maści

Związki metali: związki srebra, jony srebra, Argeniutum nitricum 0,1 - 0,5% związki rtęci

Sterydy

Sterydy są najbardziej wchłaniane w okolicach fałdów skórnych, podsutkowych, okolicy pachowej, pachwinowej, krocza, bo jest tam duża wilgotność, temperatura, wchłanianie

1.)Sterydy niefluorowane

2.)fluorowane

3. Podwójnie fluorowane:

Powikłania

P/wskazania:

np. 1% ung hydrocortysonum, 0,5 % prednisolonum

Objawy niepożądane sterydoterapii ogólnej

UWAGA!

U dzieci należy uważać ze sterydami, bowiem skóra dziecka jest b przepuszczalna, leki te silniej działają.

Na absorpcje leku stosowanego zewnętrznie wpływają różne czynniki, np.:

• zawartość i skład lipidów warstwy rogowej

• nawilżenie warstwy rogowej

- warstwa rogowa - słabo uwodniona (10—20 %)

- nawilżenie na drodze resorpcji wody przez korneocyty i ich obrzęk - prowadzi do osłabienia bariery skórnej, szczególnie dla przenikania leków hydrofilnych

• lokalizacja anatomiczna

Stopień wchłaniania preparatów steroidowych z poszczególnych okolic ciała (za jednostkę przyjęto wchłanianie z dłoni):

• owłosiona skóra głowy - 4,0

• czoło - 6,0

• żuchwa - 13,0

• pacha - 4,0

• plecy - 2,0

• przedramię - 1,0

• dłoń - 1,0

• moszna - 42,0

• kostka - 0,5

• stopa - 0,2

Na absorpcje leku stosowanego zewnętrznie wpływają żne czynniki, np.:

wiek:

Wraz z wiekiem - zmniejszenie zawartości i zmiana składu wszystkich klas lipidów warstwy rogowej - może to być przyczyna osłabienia bariery mechanicznej i chemicznej warstwy rogowej (wpływ na absorpcje)

temperatura:

- zwiększenie dyfuzji substancji leczniczej

- poprzez zwiększenie przepływu krwi w skórze

- przyspieszenie wyrównania gradientu stężeń

Wzrost temperatury może prowadzić do płynności sztywnej blaszki lipidowej warstwy rogowej przyśpieszając przenikanie związków chemicznych.

pH:

- na powierzchni warstwy rogowej pH=4,2—5,6 (M 4,3±0,4; K 5,6±0,6 p<0,05)

- wzrasta w warstwach dobrze uwodnionego

Enzymy hydrolityczne uaktywniają się przy kwaśnym pH. Różnica pH może prowadzić do jonizacji leku lub rozkładu.

metabolizm substancji leczniczej w skórze:

- zachodzą reakcje hydrolizy, utleniania i redukcji

- metabolizm może powodować zmianę odpowiedzi farmakologicznej z uwagi na: tworzenie się metabolitów roniących się aktywnością od związku macierzystego (inaktywacja lub tworzenie substancji aktywnej - prolek)

proces patologiczny

właściwości fizyko—chemiczne leku:

- masa cząsteczkowa

- kształt cząsteczki

- ładunek elektryczny

- lipofilność

- hydrofilność

rodzaj podłoża

Zwiększenie przepuszczalności warstwy rogowej na dwóch drogach:

• zwiększenie nawodnienia warstwy rogowej na skutek okluzyjnych właściwości podłoża

• bezpośrednie oddziaływanie fizykochemiczne składników podłoża i warstwy rogowej (powinowactwo do substancji leczniczej, przenikanie rozpuszczalnika)

• dodatek promotorów wchłaniania:

- DMSO

- alkohole jednowodorotlenowe

- alkohole wielowodorotlenowe

- alkany

- kwasy tłuszczowe

- estry

- aminy

- amidy

- terpeny

- tenzydy

Obniżenie funkcji bariery skórnej:

metody fizyczne:

- okluzja

- zwiększa wchłanianie niezależnie od rozpuszczalności substancji penetrującej

- w przypadku substancji leczniczych rozpuszczalnych w wodzie penetracja jest dodatkowo ułatwiona dzięki korzystniejszemu, na skutek nawodnienia, współczynnikowi podziału warstwa rogowa—podłoże

- jonoforeza

Podwyższa przenikanie leków przez skórę poprzez zastosowanie słabego prądu elektrycznego, poniżej 0,5 mA/cm2.

Mechanizmy:

- zwiększenie przepływu jonów pod wpływem przyłożonego prądu elektrycznego

- zwiększenie przenikalności poprzez dezorganizacje struktury lipidowej warstwy rogowej

- elektroosmoza - ułatwienie przechodzenia rozpuszczalnika niosącego nawet obojętne cząsteczki

- sono—/jonoforeza—:

Stosowane ultradźwięki 20—150 kHz

- tworzenie i oscylacja pęcherzyków gazu powodujących tworzenie małych porów i dezorganizacje warstwy lipidowej warstwy rogowej

- zwiększenie temperatury

- elektroporacja

Krótkie do ok. milisekund elektryczne impulsy prądu o napięciu 100—1500 V, powodują przejściowe tworzenie porów wodnych w warstwie lipidowej warstwy rogowej

- częściowe usuniecie warstwy rogowej (stripping)

metody chemiczne

- zmiany strukturalne warstwy rogowej (rozerwanie laminarnego układu lipidów, interakcja z proteinami wewnątrzkomórkowymi)

- zwiększenie rozpuszczalności leku w skórze, np. przez penetracje rozpuszczalnika (glikolu propylenowego)

Penetracja cząsteczek substancji leczniczej przez skóre obejmuje przejście przez szereg barier. Ogólna szybkość transportu ograniczona jest szybkością przejścia przez najmniej przenikalna błonę.

Istotna role w procesie penetracji i absorpcji leku pełni warstwa rogowa naskórka, która stanowi bariera mechaniczna i chemiczna:

• bariera mechaniczna: Uwarunkowana warstwowym ułożeniem ściśle przylegających do siebie korneocytów

• bariera chemiczna: Tworzą ja lipidy znajdujące się na powierzchni skóry i w przestrzeniach międzykomórkowych

Warstwa rogowa:

• nie jest jednorodna membrana lipidowa

• tworzy układ lipidowej matrycy i hydrofilnych kanałów stanowiących ograniczony obszar hydrofilny pomiędzy grupami polarnymi lipidów poszczególnych warstw

Penetracja związków egzogennych, w tym substancji leczniczych, odbywa się poprzez warstwę rogowa na drodze dyfuzji:

• międzykomórkowo (przejście przez kretna, ale ciągłą warstwę lipidów międzykomórkowych)

• przez korneocyty (wielokrotne przechodzenie przez „cegły” i zaprawę”)

• przydatki skóry (niewielki udział w przenikaniu leku w stanie stacjonarnym)

Wg Scheupleina:

Przechodzenie przez warstwę rogowa (SC) jest około 1000 razy mniejsze niż przez żywe warstwy naskórka i skórę.

Związki polarne - mniejsze przenikanie przez SC niż przez żywe warstwy naskórka i skórę.

Związki lipofilne - przenikanie znacznie lepsze.

Absorpcje leku przez heterogenna skóre ułatwiają jego zrównoważone właściwości lipofilne i hydrofilne. Lipofilna struktura i słabe uwodnienie warstwy rogowej będą sprzyjać penetracji substancji lipofilnych.

Podczas dyfuzji do ębszych warstw naskórka, posiadających większą zawartość wody, łatwiej będą przenikać leki zjonizowane lub w wysokim stopniu hydrofilne. Nawet w przypadku substancji lipofilnych SC reguluje szybkość przenikania z uwagi na niezbyt korzystny współczynnik podziału pomiędzy SC i bardziej uwodnionymi żywymi warstwami naskórka.

5

FUNGUS grG IVL



Wyszukiwarka