Metale
Metale - pierwiastki chemiczne charakteryzujące się obecnością w sieci krystalicznej elektronów swobodnych (niezwiązanych). W przeważającej większości wykazują one następujące własności:
tworzenie połyskliwej, gładkiej powierzchni w stanie stałym (bardziej reaktywne metale tworzą na powierzchni warstwę tlenków),
ciągliwość i kowalność,
dobre przewodnictwo cieplne,
szybkie wypromieniowywanie ciepła,
bardzo dobre przewodnictwo elektryczne (za przewodnictwo odpowiedzialne są ujemnie naładowane cząsteczki czyli elektrony <e-> , które poruszają się w sieci krystalicznej między jonami dodatnimi. Jest to typ wiązania metalicznego),
skłonność do tworzenia związków chemicznych o właściwościach raczej zasadowych i nukleofilowych niż kwasowych i elektrofilowych,
stały stan skupienia (wyjątkiem jest rtęć) i z reguły dość wysoka temperatura topnienia,
bezwonność.
Pierwiastki metaliczne występują w przyrodzie przeważnie w postaci rud, które są przerabiane na czyste metale na drodze różnych procesów metalurgicznych. Z powodu swoich bardzo dobrych własności mechanicznych metale są powszechnie wykorzystywane do produkcji maszyn, urządzeń i wielu innych wyrobów, a także jako materiały konstrukcyjne w budownictwie.
Olbrzymia większość pierwiastków w układzie okresowym to właśnie metale. Ze względu na własności i miejsce w układzie okresowym tradycyjnie rozróżnia się:
Niemetale
Niemetale - pierwiastki chemiczne lub regeneryczne, które nie wykazują żadnych właściwości metalicznych. Inaczej niż w przypadku metali, nie można podać jednoznacznych cech wszystkich niemetali, gdyż są one bardzo zróżnicowane.
Pierwiastków niemetalicznych jest znacznie mniej (18) niż metalicznych, które stanowią całą pozostałą część układu okresowego.
W układzie okresowym pierwiastków chemicznych niemetale występują w następujących grupach:
Wodór (H) w grupie 1.
Węgiel (C) w grupie 14.
Wszystkie pierwiastki grupy 17. czyli halogeny
Wszystkie pierwiastki grupy 18. czyli gazy szlachetne
Nie licząc gazów szlachetnych, które mają bardzo szczególne własności chemiczne i fizyczne, pozostałe niemetale cechują następującymi własnościami:
izolatory - słabe przewodnictwo elektryczne i przewodność cieplna w porównaniu z metalami
wysoka elektroujemność
formują one kryształy, które nie posiadają połysku i nie mają gładkiej powierzchni
mają zwykle niższe temperatury topnienia i wrzenia niż metale o zbliżonych masach atomowych - dzięki czemu wiele z nich jest w temperaturze pokojowej cieczami lub gazami