Administracja publiczna jako obiekt badań nauk administracyjnych i nauk o zarządzaniu


Administracja publiczna jako obiekt badań nauk administracyjnych i nauk o zarządzaniu

Administracja państwa z punktu widzenia poglądów kameralistów i policystów

Kameralizm - odmiana merkantylizmu, pojawił się w Austrii i Niemczech w XVII i XVIII wieku, kładł nacisk na zagadnienia skarbu i ludności; z niego wyodrębniła się niemiecka nauka policji(administracji),

Policja - nauka o policji. nauka o administracji wyrastająca z kameralizmu, podejmująca próbę stworzenia modelu administracyjnego; skonkretyzowała się w XVIII wieku w Niemczech (J.Heinrichem v. Justi, J. v. Sonenfels) i Francji(N.Delamare); zadaniem państwa było zapewnienie szczęścia(eudajmonizm) i dobrobytu poddanym, występował szeroki zakres administracji i reglamentacji; policja obejmowała wszystkie funkcje państwa: zarządzanie państwem, umacnianie władzy, bez uzależnienia od ram prawnych i kontroli sądów, decydował władca, prawo było instrumentem władcy, władca - jako ze był opiekunem ludu - mógł ingerować w każdą sferę życia; ten kierunek mysli ekonomicznej wpłynął na kształtowanie się poglądów dotyczących misji administracji publicznej,

Inne żródła nauki o administracji:

Wpływ założeń podstawowych nurtów teorii organizacji i zarządzania na organizację pracy w administracji

Z TOZ: Na pewnym etapie rozwoju każda organizacja wymaga rozwoju kierownictwa, planowania i kontroli.

Kameraliści: Działania sprzyjające bogaceniu się jednostki powinny być rozciągnięta na całe społeczeństwo.

Poglądy kameralistów mają wpływ zarówno na policystów jak i przedstawicieli TOZ.

TOZ to dyscyplina naukowa zajmująca się:

organizacji, rozumianej jako otwarty system społeczno-techniczny zorientowany celowo i mający określona strukturę,

TOZ sporód dyscyplin naukowych wyróżnia:

TOZ powstało poprzez połączenie teorii organizacji oraz teorii zarządzania; obecnie opiera się na podstawach prakseologicznych i systemowych.

W TOZ wyróżnia się 3 podstawowe nurty:

TOZ jest ważnym elementem rozwoju nauki o administracji, przy czym, trzeba pamiętać iż skupiał się on na celach organizacji gospodarczej(rozwój interesów partykularnych), a nie administracji(rozwój społeczny, interesów ogólnospołecznych).

Model biurokratyczny według Webera

Biurokracja - pojęcie powstałe we Francji, w XIX wieku.

Wg Webera:

Władza - prawdopodobieństwo, że pewne polecenia z danego źródła zostaną zaakceptowane przez dana grupę,

Wyróżnił 3 typy legitymizacji: legalną, tradycyjną, charyzmatyczną.

Biurokracja - administracja biurokratyczna, opera się, na zasadach:

  1. osobista wolność pracowników, związanie jedynie prawem i kompetencjami,

  2. jasna hierarchia urzędów,

  3. jasno określone kompetencje,

  4. urzędy obsadzana na podstawie wolnych stosunków umownych,

  5. selekcja kandydatów wg kwalifikacji

  6. określone wynagrodzenie i (często) świadczenia emerytalne,

  7. częściowa lub całkowita niepołączalność stanowisk,

  8. stwarzanie warunków kariery,

  9. pracownik sprawuje, nie zawłaszcza stanowisko,

  10. kontrola urzędników,

Koncepcja tradycyjnej nauki administracji

Triada nauk administracyjnych:

Nauka administracji; nauka społeczna, empiryczna, której przedmiotem jest wiedza o istniejącej w danym ustroju administracji publicznej; z pogranicza teorii i praktyki,

Ogólna część nauki administracji obejmuje następujące okręgi problemów:

Aspekty administracji państwowej:

Cecha charakterystyczną dla nauki administracji jest brak swoistych dla tej dyscypliny metod.

Nauka administracji jest zagadnieniem podstawowym dla administracji w ujęciu systemowym, obejmuje zagadnienia:

Czerpie z ogólnej teorii systemów.

Wpływ ogólnej teorii systemów na organizację pracy administracji

W latach 80-tych, podejście systemowe w nauce administracji zaczęło być postrzegane, jako most pomiędzy administracją a innymi naukami społecznymi, oraz między nauką administracji a innymi naukami administracyjnymi.

Wg teorii systemów(1951) każdy system składa się z elementów i relacji je wiążących. Posiada od strukturę (el. statyczny) i sposoby funkcjonowania (el. Dynamiczny). System można dzielić na podsystemy.

Kategorie systemów:

Organizacje i administracje zaliczamy do systemy społeczno-kulturowego.

Koncepcja ogólnej teorii administracji

Rola administracji publicznej, jej struktura, zakres działania, ulegają ciągłej przemianie. Różnicują się, przenoszą na inne poziomy.

Należy wyodrębni administracje spomiędzy innych systemów, swoiste dla niej jest to, że:

W ramach torii systemów, w administracji na wyjściu znajdują się:

na wyjściu zaś:

Zgodnie z teorią systemów, badaniu powinny podlegać nie tylko system jako całość, ale i rożne podsystemy(konkretne instytucje). Działanie tych podsystemów jest dla realizacji celów całości, sprawą kluczową. Sukces całego systemu zależy od sukcesu poszczególnych jego części.

Nauka administracji jest nauką interdyscyplinarną, powinna czerpać z dorobku innych nauk, zarówno prawa administracyjnego jak i TOZ, powinna także stanowić pomost pomiędzy nimi.

Występują rożne podejścia co do przedmiotu zainteresowań nauki administracji, jego zakres budzi kontrowersje. Najczęściej określany jako wpływ państwa na strukturę i funkcjonowanie administracji, itp. Występują także problemy z określeniem dominujących metod badawczych, co wiąże się ze zróżnicowaniem samego zjawiska. Często sięga się po metody socjologiczne(Wg Kowalewskiego: wywiad, ankieta, obserwacja uczestnicząca, a szczególnie metoda porównawcza - co wynika z możliwości wyodrębnienia konkretnych podsystemów).

Wraz z rozwojem informatyzacji i techniki biurowej, zmieniają się także metody badań administracji oraz zakres badan(wymiana informacji, minimalizacja kontaktów bezpośrednich, itp.).

Nauka administracji, ewoluując w stronę ogólnej teorii administracji powinna znaleźć zastosowanie w następujących poziomach zarządzania:

Znaczenie organizacji i zarządzania uwypukla się szczególnie w związku z poszukiwaniem:

Pomimo interdyscyplinarności nauki administracji, można by wskazać najwazniejsze kwestie którymi pownna się zając:

Administracja publiczna jako organizacja z systemowego punktu widzenia

Pojęcie organizacji jako systemu społeczno-kulturowego

L.R.Ackoff: organizacja jest systemem zachowującym się rozmyślnie, posiadającym przynajmniej dwa podsystemu zachowujące się rozmyślnie i mające wspólne zamierzenia, które zmuszają do podziału pracy, a system informacyjny i komunikacyjny umożliwia interakcje między względnie autonomicznymi podsystemami, przy czym jeden system pełni rolę regulacyjno sterujące w systemie. Są:

Z pojmowania organizacji jako koordynacji wysiłku(podejście psychologiczne) dwu lub więcej jednostek, wskazuje się kolejne elementy:

To co wyodrębnia organizacje spośród innych systemów, jest zdolność do ewolucji i doskonalenia się,.

System administracji publicznej spełnia warunki organizacji.

Klasyfikacja organizacji z punktu widzenia ich funkcji genotypowej

Organizacje, jako systemy społ.-kult. Są bardzo zróżnicowane pod wieloma względami. Waznym kryterium jest funkcja genotypowa, czyli rolę jaką spełniają w zaspakajaniu potrzeb społecznych.

Typy organizacji:

Inna typologia:

Jest to ciekawy podział, ale ciężko w nim umiejscowić administrację(wszędzie po trochę)

Warto zwrócić również uwagę na kryterium wielkości i stopnia dywersyfikacji, wzrost tych czynników prowadzi do:

Administracja publiczna jest wyjątkowo rozrośnięta i zdywersyfikowana(podejmuje różne działania) i oferuje rożne produkty.

Misja administracji publicznej

Wg TOZ misja organizacjo to szczególny powód jej istnienia, wyróżniający ją od wszystkich innych.

Elementy składowe misji obejmują:

Misja administracji określona jest już przez 146 art. Konstytucji.

Będzie nią realizacji założeń politycznych otrzymanych od władzy zwierzchniej oraz wypracowanych w ramach struktur organizacyjnych.

W pierwszej kolejności definiuje się zadania organizacji, później je misję, na końcu cele.

Administracja jako system częściowo otwarty

Model Parsonsa/Thompsona w ramach TOZ - 3 poziomu organizacji:

Org. jest systemem otwartym - niezdeterminowany i napotykający niepewność, podlegający kryterium racjonalności, a więc:

W ramach interakcji z otoczenim:

O poz.kier. mówimy w dwojakim znaczeniu:

Podsystem społeczny administracji publicznej

Podsystemy celów, struktury i techniki są pochodne od podsystemu społecznego, tworzonego przez ludzi, i są przez nie traktowane instrumentalni. W pods.społ. wyróżnia się 3 poziomy:

W TOZ podkreśla się gospodarowanie zasobami ludzkimi, które dotyczy kilku kwestii:

Większość kwestii odnosi się także do organizacji w administracji publicznej.

TOZ zwraca również uwagę na istnienie organizacji:

które mogą stanowić elementy podsystemu społecznego organizacji.

W polskiej administracji podsystem społeczny tworzą pracownicy korpusu służby cywilnej oraz inni zatrudnieni w urzędach i strukturach administracji publicznej.

Podsystem społeczny pełni zasadniczą rolę względem całości systemu, wpływa czynnie na wszystkie inne podsystemy.

Podsystem techniczny administracji publicznej

Podsystem techniczny organizacji jest to zbiór ogólnych i szczegółowych sposobów, technik oraz narzędzi służących realizacji organizacyjnych działań.

W TOZ szczególna uwagę poświęca się algorytmom działania, do najważniejszych należą algorytmy:

Na tym polu, podsystemy rożnych organizacji mogą bardzo się różnić, między sobą jak i wobec całego systemu, na szczeblu centralnym i lokalnym, itp..

Nie chodzi tu o środki techniczne używane w administracji ale ogół wiedzy,dobór technik, itp.


Wyszukiwarka