POŁĄCZENIA KOŚCI- trzony kręgów połączone są chrząstozrostami- krążkami miedzykręgowymi- disci intervertebrales w liczbie 23. krążek składa się z zew pierścienia włóknistego- annulus fibrosus, który obejmuje jądro miażdzyste- nukleus pulposus. Więzozrosty kręgosłupa: więz podłużne przednie- lig longitudinale anterius biegnące po przedniej powierzchni trzonów; więz podłużne tylne- lig longitudinale posterius przebiegające po tylnych pow kręgów, wew kanału kręgowego. Zwrócone ku sobie pow sąsiadujących z sobą łuków kręgów łączą więz żółte- lig flava. Między wyrostkami poprzecznymi sąsiednich kręgów przebiegają więz międzypoprzeczne- lig intertransversaria, zaś między wyrostkami kolczystymi więz międzykolcowe- lig interspinalia. Mocne pasmo więzadłowe łączące końce wyrostków kolczystych stanowi więz nadkolcowe- lig supraspinale. Więz karkowe- lig nuchae rozpięte jest w płaszczyźnie pośrodkowej między kością potyliczną a wyrostkami kolczystymi kręgów szyjnych. POŁĄCZENIE KRZYŻOWO- GUZICZNE- junctura sacrococcygea, ma więz krzyżowo- guziczne brzuszne- lig sacrococcygeum ventrale; więz krzyżowo- guziczne głębokie i powierzchowne- lig sacrococcygeum dorsale et profundum; więz krzyżowo- guziczne boczne- lig sacrococcygeum laterale. STAW SZCZYTOWO- POTYLICZNY-art. Atlantooccipitalis prawy i lewy. Utworzony jest przez kłykieć potyliczny i dołek stawowy górny kręgu szczytowego. W skład tego połączenia wchodzą: membrana atlantooccipitalisanterior et posterior. Ruchy- jest to staw śrubowy, ruchy potakiwania. STAW SZCZYTOWO- OBROTOWY- art. Atlantoaxialis, czyli dolny staw głowy. Składa się z 4 stawów: szczytowo- obrotowy pośrodkowy przedni i tylny- art. Atlantoaxiales medianae anterior et posterior i staw szczytowo- obrotowy boczny lewy i prawy. Więzadła tych stawów:1. krzyżowe kręgu szczytowego- lig cruciforme atlantis które składa się z więz poprzecznego kręgu szczytowego- lig transversum atlantis i pęczków podłużnych- fasciculi longitudinales; 2. więz wierzchołka zęba- lig apicis dentis, 3. więz skrzydłowe- lig alaria, 4. błona pokrywająca- membrana tectoria. Ruchy: ruch obrotowy głowy, wykonujemy przeczenia.
POŁĄCZENIA ŻEBER Z KRĘGOSŁUPEM- stawy żebrowo- kręgowe- arti costovertebrales, składające się ze 1.stawów głów żebrowych- articulationes capitum costarum. W stawach tych głowa żebra przylega do odpowiedniego dołka żebrowego trzonów kręgowych i krąrzka międzykręgowego. Więzadła: promieniste głowy żebra- lig capitis costae radiatum; więz śródstawowe głowy żebra- lig capitis costae interarticulare. 2. stawy żebrowo- poprzeczne- arti costotransversae; łaczą pow stawowe guzków żeber z dołkami żebrowymi wyrostków poprzecznych. Więzadła: żebrowo- poprzeczne- lig costotransversarium, w żebrowo- poprzeczne górne, boczne- lig costotransversarium superius, laterale, w guzka żebra- lig tuberculi costae, w lędzwiowo- żebrowe- lig lumbocostale.
POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM- tworzy 7 górnych żeber. Żebro 1 łączy się z rękojeścią mostka chrząstkozrostem- synchondrosis sternocostalis costae primae. Żebra 2-7 tworzą stawy prawdziwe. Więzadła: w promieniste mostkowo- żebrowe- ligg sternocostalia radiata. Tworzą one głonę mostka- membrana sterni przednią i tylną; w śródstawowe mostkowo- żebrowe- lig sternocostale intraarticulare, w żebrowo- mieczykowe- ligg costoxiphoidea- łączą trzon mostka, żebra 4-7 oraz wyrostek mieczykowaty.
POŁĄCZENIA ŚCISŁE KOŚCI: 1. więzozrost- syndesmosis: a) więzozrost włóknisty- syndesmosis fibrosa: błony międzykostne goleni, b)więzozrost sprężysty- syndesmosis elastica: aparat więzadłowy krtani, c) szew- sutura: * szew gładki, * szew łuskowaty, *szew piłowaty, d) wklinowanie- gomphosis- zęby w zębodole. 2. chrząstkozrost- synchondrosis. 3. kościozrost- synostosis.
POŁĄCZENIA WOLNE czyli stawy. 1. wolne pokryte chrząstką pow stawowekości łączących się w stawie, 2. torebka stawowa, 3. jama stawowa.
RODZAJE STAWÓW- 1. staw zawiasowy- ginglymus- jednoosiowy. Główka stawowa ma kształt bloszcza z rowkiem; ruchy- zgięcie- flexio, prostowanie- extensio. Stawy międzypaliczkowe. 2. staw obrotowy- arti trochidea, jednoosiowy; ruchy obrotowe; staw promieniowo- łokciowy. 3. staw śrubowy- arti cochlearis; staw zęba kręgu obrotowego. 4. staw elipsoidalny- arti ellipsoidea; staw promieniowo- nadgarstkowy; zgięcie dłoniowe i grzbietowe, przywodzenie i odwodzenie, obwodzenie. 5. staw siodełkowy- arti sellaris; staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka; przywodzenie- adductio, odwodzenie- abductio, przeciwstawianie- oppositio, odprowadzenie- repositio. 6. staw kulisty wolny- arti sphreoidea; staw ramienny; zginanie, prostowanie, przywodzenie odwodzenie, obrotowe, nawracanie- pronatio, odwracanie-supinatio, obwodzenie.7. staw kulisty panewkowy- arti cotylica; staw biodrowy. 8. stawy nierególarne; staw mostkowo- obojczykowy. 9. stawy płaskie- arti planae; stawy kości nadgarstka, stępu, krzyżowo- biodrowy.
KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA-w płaszczyźnie pośrodkowej 1. lordosis cervicalis- dgy dziecko zaczyna podnosić głowę około6-7 roku życia. 2. lordosis lumbalis- gdy dziecko zaczyna chodzić, do okresu dojrzewania. 3. kyphosis thoracica- 3 tygodniowy zarodek; do 6-7 roku życia. 4. kyphosis sacralis- 5 miesięczny płud. W płaszczyźnie czołowej:1.scoliosis- boczne skrzywienie kręgosłupa. 2. garb- kyphoscoliosis. Najmniwjsza jest krzywizna: krzyżowa→lędzwiowa→szyjna→piersiowa.
STAW MOSTKOWO- OBOJCZYKOWY- arti sternoclavicularis. Pow stawowe; koniec mostkowy obojczyka i wcięcie obojczykowe mostka i chrząstka 1 żebra. Więzadła: mostkowo- obojczykowe przednie i tylne- lig sternoclawicularis anterius et posterius, w międzyobojczykowe- lig interclaviculare, w żebrowo- obojczykowe- lig costoclaviculare.
STAW BARKOWO- OBOJCZYKOWY- arti acromioclavicularis. Pow stawowe: koniec barkowy obojczyka z wyrostkiem barkowym łopatki. Więzadła: barkowo- obojczykowe- lig acromioclaviculare, w kruczo- obojczykowe- lig coracoclaviculare, w czworoboczne- lig trapezoideum, w stożkowe- lig conoideum.
WIĘZOZROSTY ŁOPATKI- w kruczo- ramienne- lig coracoacromiale, w poprzeczne łopatki górne i dolne- lig transversum scapulae superius et inferius.
STAW RAMIENNY-arti humeri. Pow stawowe: panewka stawowa łopatki i główka stawowa k ramiemmej. Więzadła: kruczo- ramienne- lig coracohumerale, w obrąbkowo- ramienne- lig glenohumeralia. Ruchy- jest to staw kulisty wolny, odwodzenie, przywodzenie, zginanie i prostowanie, obwodzenie, obrotowe.
STAW ŁOKCIOWY-arti cubiti to 3 stawy: 1.zawiasowy ramienno- łokciowy- arti humeroulnaris- pow stawowe: bloczek kości ramiennej i wcięcie bloczka k łokciowej. 2.kulisty staw ramienno- promieniowy- arti humeroradialis, pow stawowe: główka kości ramiennej, dołek głowy kości promieniowej. 3. staw promieniowo- łokciowy- atri radioulnaris, obrotowy. Więzadła: w poboczne łokciowe- lig collaterale ulnare, w poboczne promieniowe- lig collaterale radiale.
POŁĄCZENIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA- 1. staw promieniowo- łokciowy bliższy- arti radioulnaris proximalis: główka- obwód stawowy głowy kości promieniowej, panewka- wcięcie promieniowe k łokciowej i więz pierścieniowate- lig annulare radii. Więz czworokątne- lig quadratum. 2. staw promieniowo- łokciowy dalszy- arti radioulnaris distalis; głowa- głowa k łokciowej z obwodem stawowym, panewka- wcięcie łokciowe k promieniowej. 3. błona międzykostna przedramienia- membrana interossea antebrachii, ku górze kończy się struną skośną- chorda obliqua.
STAW PROMIENIOWO- NADGARSTKOWY- arti radiocarpea; panewka- pow nadgarstkowa k promieniowej i krążek stawowy. Pow stawowa k promieniowej na dwa pola dla k łudeczkowatej i księżycowatej. Główka- kości szeregu bliższego z wyjątkiem grochowatej.
STAW ŚRÓDNADGARSTKOWY- arti mediocarpea. Oba szeregi kości nadgarstka. Szereg bliższy po stronie promieniowej tworzy główkę, po łokciowej -panewkę; szereg dalszy odwrotnie.
STAWY NADGARSTKOWO- ŚRÓDRĘCZNE- arti carpometacarpeae, szereg dalszy z pow stawową bliższych kości śródręcza.
STAW BIODROWY- arti coxae. Panewkę stawową- acetabulum pogłębia obrąbek stawowy- labrum acetabulae. We wcięciu panewki tworzy ono więzadło poprzeczne panewki- lig transversum acetabuli. 1. pow stawowe: pow księżycowata- facies lunata, a dół panewki- fossa acetabuli wypełniony jest tk tłuszczową, więzadłem głowy k udowej. Głowa k udowej- caput femoris pokryta tk chrzęstną szklistą z wyjątkiem dołka do którego przyczepia się więz głowy k udowej- lig capitis femoris. 2. więzadła: biodrowo- udowe- lig iliofemoris; łonowo- udowe- lig pubofemoris; kulszowo- udowe- lig ischiofemorale; warstwa okrężna- zona orbicularis. 3. ruchy- zginanie i prostowanie, odwodzenie i przywodzenie, nawracanie i odwracanie, obrotowe, obwodzenie.
STAW KOLANOWY -arti genus; łączy kość udową z piszczelową. 1. pow stawowe: główka- kłykcie k udowej; panewka- górne pow kłykci piszczelowych. 2. więzadła: rzepki- lig patellae; troczki rzepki przyśrodkowy i boczny- retinaculum patellae mediale et laterale; w poboczne strzałkowe- lig collaterale fibulare; w poboczne piszczelowe- lig collaterale tibiale; w podkolanowe skośne- lig popliteum obliquum; w podkolanowe łukowate- lig popliteum arcuatum; w krzyżowe przednie i tylne- lig cruciatum anterius et posterius; w poprzeczne kolana- lig transversum genus. 3. ruchy- zgięcie i prostowanie( między kłykciami k udowej a łąkotkami), r obrotowe( między łąkotkami a k piszczelową). 4. kaletki maziowe: zachyłek podkolanowy- resessus subpopliteus; kaletka podskórna przedrzepkowa- bursa subcutanea prepatellaris; kaletka podpowięziowa przedrzepkowa- bursa subfascialis prepatellaris.
POŁACZENIA KOŚCI GOLENI 1. staw piszczelowo- strzałkowy- arti tibiofibularis; pow stawowe: głowy strzałki oraz pow stawowa strzałkowa k piszczelowej. Więzadła głowy strzałki przednie i tylne- lig capitis fibulae anterius et posterius. 2. więzozrost piszczelowo- strzałkowy- syndesmosis tibiofibularis, między wcięciem strzałkowym dolnego końca k piszczelowej a pow przyśrodkową dolnego końca strzałki. Więzadła piszczelowo- strzałkowe przednie i tylne- lig tibiofibulare anterius et posterius. 3. błona międzykostna goleni- membrana interossea cruris.
STAWY STOPY 1. staw skokowy górny- arti talocruralis; między końcami dolnymi k piszczelowej i strzałki a bloczkiem k skokowej- główka; panewka- pow stawowa dolna k piszczelowej i pow stawowa obu kostek. 2. staw skokowy dolny czyli skokowo- piętowo- łudkowaty- arti tolocalcaneonavicularis: a) st skokowy tylny czyli skokowo- piętowy- arti subtalaris: panewka- pow stawowa piętowa tylna k skokowej; główka- pow stawowa skokowa tylna k piętowej. B) staw skokowy przedni czyli skokowo- piętowo- łudkowy- ari talocalcaneonavicularis.
STAW KRZYŻOWO- BIODROWY-arti sacroiliaca; pow stawowe uchowate k krzyżowej i k biodrowa. WIĘZOZROSTY MIEDNICY 1. w krzyżowo- biodrowe brzuszne- lig sacroiliaca ventralia; łączy pow miedniczną część bocznej k krzyżowej z brzegiem przednim pow uchowatej k biodrowej. 2. w krzyżowo- biodrowe grzbiwtowe- lig sacroiliaca dorsalia; łączy grzebień krzyżowy z talerzem k biodrowej. 3. w krzyżowo- biodrowe międzykostne- lig sacroiliaca interossea; łaczy guzowatość krzyżową i biodrową. 4. w biodrowo- lędzwiowe- lig iliolumbale; łaczy wyrostki poprzeczne kręgów lędzwiowych do talerza k biodrowej. 5. w krzyżowo- guzowe- lig sacrotuberale; od kolca biodrowego tylnego górnego i dolnego, od brzegu bocznego k krzyżowej i dwóch kręgów górnych k guzicznej do guza kulszowego. 6. w krzyżowo- kolcowe- lig sacrocpinale- od brzegu bocznego części dolnej k krzyżowej i na górnych kręgach guzicznych do przodu kolca kulszowego. 7. błona zasłonowa- membrana obturatoria.
PŁASZCZYZNY MIEDNICY: 1. wejścia miednicy- planum aditus pelvis' biegnie przez kresę graniczną: * sprzężna anatomiczna- conjugata anatomica- 11,5 cm. * wymiar poprzeczny- diameter transversa- 13,5 cm; *wtmiar skośny- diameter obliqua- 12,5 cm; * wymiar prosty- diameter recta- 9,5- 12,5 cm. 2. próżni miednicy- planum amplitudiuis pelvis; biegnie przez połowę wysokości spojęnia łonowego, przez środek panewki st biodrowego oraz między 2 a 3 kręgiem k krzyżowej. 3. cieśni miednicy- planum angustiae pelvis; przez najniższy punkt spojenia łonowego, przezkońce kolców kulszowych oraz przez wierzchołek k krzyżowej. 4. wyjścia- planum exitus pelvis; przez dolny grzeg spojenia łonowego przez guzy kulszowei przez wierzchołek k guzicznej. 5. pochylenie miednicy- inclinatio pelvis; mierzymy kąt między płaszczyzną wejścia a poziomą. 6. oś miednicy- axis pelvis; linia równoległa do krzywizny k krzyżowej łącząca punkty środkowe wszystkich wymiarów prostych.
NERWY CZASZKOWE- 1. n węchowy- n olfactorius; + lamina cribrosa ossis ethmoidalis. 2. n wzrokowy- n opticus; + canalis opticus. 3. n okoruchowy- n oculomotorius, - fissura orbitalis superior. 4. n bloczkowy- n trochlearis; - fissura orbitalis superior. 5. n trójdzielny- n trigeminus: a)n oczny- n ophthalmicus; +fissura orbitalis superior, b)n szczękowy- n maxillaris;+ foramen rotundum, c)n żuchwowy- n mandibularis; +/-foramen ovale. 6. n odwodzący- n abducens; - fissura orbitalis superior. 7. n twarzowy- n facialis; - porus acusticus internus, -foramen stylomastoideum. 8. n przed- ślimakowy- n vestibulocochlearis; +porus acusticus internus. 9. n językowo- gardłowy- n glossopharyngeus; +/-foramen jugulare. 10. n błędny- n vagus; +/-foramen jugulare. 11. n dodatkowy- n accessorius; -foramen jugulare. 12. n podjęzykowy- n hypoglossus; -canalis n hypoglossi.
OCZODÓŁ- ORBITA 1. ściana górna: pars orbitalis ossis frontalis, ala minor ossis sphenoidale. 2. ściana dolna: pow oczodołowa trzonu szczęki, bocznie i z przodu przez część pow oczodołowej k jarzmowej, a przyśrodkowo z tyłu przez wyrostek oczodołowy k podniebiennej. 3. ściana przyśrodkowa: tylny odcinek wyrostka czołowego szczęki, k łzowa, blaszka oczodołowa k sitowej, pow boczna trzonu k klinowej. 4. ściana boczna: pow oczodołowa k jarzmowej, skrzydła większe k klinowej. 5. otwory łączące się z oczodołem: kanał wzrokowy- łączy oczodół z dołem środkowym czaszki, szczelina oczodołowa górna- ze środkowym dołem czaszki, szczelin oczodołowa dolna- z dołem podskroniowym bocznie a przyśrodkowo z dołem skrzydłowo- podniebiennym, otwór nadoczodołowy, podoczodołowy, otwór sitowy przedni, tylny, otwór jarzmowo- oczodołowy łączy z dołem skroniowym, kanał nosowo- łzowy łączy z jamą nosową.
JAMA NOSOWA- cavitas nasi. 1. ściana górna: kk nosowe, kolec nosowy k czołowej, blaszka sitowa, trzon k sitowej, małżowiny klinowe. 2. ściana dolna: wyrostek podniebienny szczęki i blaszka pozioma k podniebiennej. 3. ściana przyśrodkowa: blaszka pionowa k sitowej, lemiesz; chrząstka przegrody nosa; część błoniasta; 4. ściana boczna: przyśrodkowa ściana błędnika sitowego, pow przyśrodkowa wyrostka czołowego szczęki, trzon szczęki, k łzowa, małżowina nosowa dolna, blaszka pionowa k podniebiennej, blaszka przyśrodkowa wyrostka skrzydłowego k klinowej; odnoga boczna chrząstki skrzydłowej większej; chrząstka boczna. 5. przewód nosowy dolny zawiera otwór kanału nosowo-łzowego. 6. przewód nosowy środkowy- meatus nasi medius: zatoka szczękowa- sinus maxillaris, zatoka czołowa- s frontalis, kom sitowe przednie- cellae ethmoidales anteriores. 7. przewód nosowy górny: kom sitowe górne- cellae ethmoidales posteriores, zatoka klinowa- s sphenoidales. 8. kanały: otworki blaszki sitowej- z jamą czaszki, kanał nosowo- łzowy z oczodołem, kanał przysieczny- z jamą ustną, otwór klinowo- podniebienny z dołem skrzydłowo- podniebiennym.
JAMA USTNA- cavitas oris. 1. ściany boczne przez wyrostki zębodołowe szczęki, żuchwy i zęby. 2. sklepienie przez podniebienie kostne- palatum durum: wyrostki podniebienne szczęki, blaszka pozioma k podniebiennej; podniebienie miękkie- palatum molle. 3. dno- mięśnie języka. 4. od tyłu- cieśń gardzieli- isthmus faucium: podniebienie miękkie, języczek- uvula palatina, łuk podniebienno- językowy- arcus palatoglossus, łuk podniebienno- gardłowy- arcus palatopharyngeus, nasada języka- radix linguae. 5. otwory: ujście kanału przysiecznego- połączenie z jamą nosową; otwór podniebienny większy- z dołem skrzydłowo- podniebiennym; otwory podniebienne mniejsze.
DÓŁ SKRONIOWY- fossa temporalis; wypełniony m skroniowym 1. ściana górna: kresa skroniowa- linea temporalis. 2. dno: grzebień podskroniowy- crista infratemporalis; brzeg dolny łuku jarzmowego. 3. ściana przyśrodkowa: k ciemieniowa; część łuskowa k skroniowej, pow skroniowa k czołowej; skrzydło większe k klinowej. 4. ścina przednia: pow skroniowa k czołowej i k jarzmowej. 5. ściana boczna: luk jarzmowy. 6. zawartość:m skroniowy, naczynia sktoniowe środkowe i głębokie, nn skroniowe głęgokie→V3, gałąź jarzmowo- skroniowa n jarzmowego→V2, tk tłuszczowa. 7. co biegnie po powięzi skroniowej: naczynia skroniowe pow, n uszno- skroniowy→V3, gg skroniowe i jarzmowe n twarzowego.
DÓŁ PODSKRONIOWY- fossa infratrmporalis. 1. ściana górna: pow podskroniowa skrzydła większego k klinowej. 2. ściana przednia: pow podskroniowa szczęki. 3. ściana boczna: gałź żuchwy. 4. ściana przyśrodkowa: blaszka boczna wyrosrka skrzydłowatego. 5. połączenia: fissura pterygopalatina z dołem skrzydłowo- podniebiennym; szczelina oczodołowa dolna z oczodołem; otwór owalny i otwór kolcowy z dołem środkowym czaszki. 6. zawartość: m pterygoideus, medialis et lateralis, plexus pterygoideus, a maxillaris, a masseterica, a temporales profundi, a buccalis, chorda tympani.
DÓŁ SKRZYDŁOWO- PODNIEBIENNY- fossa pterygopalatina. 1. góra: tzon k klinowej.2. z przodu: wyrostek oczodołowy k podniebiennej i trzon szczęki. 3. z tyłu: wyrostek skrzydłowaty i pow szczękowa skrzydła większego. 4. przyśrodkowo: blaszka pionowa k podniebiennej. 5. połączenia: otwór klinowo- podniebienny z jamą nosową; szczelina oczodołowa dolna z oczodołem; otwór okrągły z dołem środkowym czaszki; kanał skrzydłowy z pow wew i zew podstawy czaszki; kanał podniebienno- pochwowy z dolną pow podstawy czaszki; kanał podniebienny większy z jamą ustną; szczelina skrzydłowo- podniebienna z dołem podskroniowym. 6. zawartość: zwój skrzydłowo- podniebienny, n szczękowy(V2), część skrzydłowo- podniebienna t szczękowej.
DÓŁ PRZEDNI CZASZKI- dno to: część oczodołowa k czołowej, blaszka sitowa k sitowej, skrzydła mniejsze k klinowej, przednia część trzonu k klinowej.
DÓŁ ŚRODKOWY CZASZKI1. z boku: skrzydła większe k klinowej, część łuskowa- pars sqamosa, pow przednia piramidy k skroniowej, odcinek środkowy tworzy trzon k klinowej.
DÓŁ ZAŻUCHWOWY-1.leży: między gałęzią żuchwy a wyrostkiem sutkowatym, w głąb sięga do wyrostka rylcowatego i do bocznej ściany gardła. 2.zawartość: ślinianka przyuszna, n twarzowy, n uszno- sktoniowy, t uszna tylna, t skroniowa pow, t szczękowa wszystkie od t szyjnej zew.
POŁĄCZENIA CZSZKI 1. ciemiączka- fonticuli dzielą się na a) nieparzyste: * ciemiączko przednie- fonticulus anterior; leży na skrzyżowaniu szwu wieńcowego, strzałkowego i czołowego. Zamyka się w 2 roku życia. *ciemiączko tylne- fonticulus posterior; kształtu trójkątnego; leży w miejscu zetknięcia się szwu strzałkowego ze szwem węgłowym u szczytu łuski potylicznej. Zamyka się w ciągu 1 roku życia. B) parzyste: *ciemiączko przednio- boczne czyli klinowe- fonticulus anterolateralis s sphenoidalis; znajduje się u wierzchołka skrzydła większego w okolicy pterionu, w miejscu zbliżenia się do siebie k ciemieniowej, klinowej, skroniowej i czołowej. Zamyka się w 1 roku życia. * ciemiączko tylno- boczne czyli sutkowe- fonticulus posterolateralis s mastoideus; leży poniżej kąta sutkowego kości ciemieniowej między kośćmi: ciemieniową, potyliczną, skroniową. Zamyka się w 1 roku życia. 2. chrząstkozrosty- synchondroses: skalisto- potyliczny- s petrooccipitalis; klinowo- skalisty- s sphenopetrosa; klinowo- potyliczny- s sphenooccipitalis; dwa śródpotyliczne przednie i dwa tylne- s intraoccipitales anteriores et posteriores; klinowo- sitowy- s sphemoethmoidalis.
STAW SKRONIOWO- ŻUCHWOWY- arti temporomandibularis. 1. Pow stawowe: pow stawowa głowy żuchwy- caput mandibulae oraz przedni odcinek dołu żuchwowego k skroniowej- fossa mandibularis do guzka stawowego- tuberculum articulare. Między nimi jest discus articularis. 2. więzadła: w boczne- lig laterale; w klinowo- żuchwowe- lig sphenomandibulare; w rylcowo- żuchwowe- lig stylomandibulare. 3. mechanika: wysuwanie ku przodowi i cofanie żuchwy; opuszczanie i podnoszenie żuchwy; ruchy rzucia. 4. mięśnie unoszące żuchwę: m. tenporalis -n skroniowe głęgokie→n żuchwowy; m żwacz- masseter- n żwaczowy→n żuchwowego; m skrzydłowy przyś- n żuchwowy. 5. mięśnie obniżające żuchwę: m żuchwowo- gnykowy- mylohyoideus- n żuchwowo- gnykowy→n zębodołowy dolny→ V3; m skrzydłowy boczny- n żuchwowy; m digastricus- dwubrzuścowy: brzusiec przedni- n żuchwowo- gnykowy→V3, brzusiec tylny- g n twarzowego. 6. mięśnie wysuwające żuchwę: m skrzydłowy boczny- n żuchwowy; m masseter. 7. cofające żuchwę: m skroniowy- n skroniowe głębokie→ V3.
RUCHY ŁOPATKI 1. unoszenie: m trapezius, m levator scapulae, m rhomboideus. 2. opuszczanie: m trapezius, m pectoralis minor, major, m serratus anterior, m latissimus dorsi. 3. przesuwa do przodu: m serratus anterior, m pectoralis minor et major. 4. przesuwa ku tyłowi: m trapezius, m rhomboideus, m latissimus dorsi.
MECHANIKA ST RAMIENNEGO: 1. odwodzenie: m deltoideus, m supraspinatus, caput longum m biceps brachii. 2. przywodzenie: m pectoralis major, caput longum m triceps brachii, m latissimus dorsi. 3. zginanie: m deltoideus, m pectoralis major, m biceps brachii, m coracobrachialis. 4. prostowanie: caput longum m triceps brachii, m deltoideus, m teres major, m latissimus dorsi. 5. ruch obrotowy na zew: m infraspinatus, m teres minor, m supraspinatus, m deltoideus. 6. ruch obrotowy do wew: m subscapularis, m pectoralis major, m latissimus dorsi, m teres major, m biceps brachii, m deltoideus.
MECHANIKA ST ŁOKCIOWEGO: 1. zginanie: m biceps brachii, m brachialis, m brachioradialis, m pronator teres, m extensor carpi radialis longus. 2. prostowanie: m triceps brachii, m anconeus.
MECHANIKA ST PROMIENNO- ŁOKCIOWYM: 1. nawracanie: m pronator teres, pronator quadratus, flexor carpi radialis, extensor carpi radialis longus. 2. odwracanie: m biceps brachii, supinator, abductor pollicis longus, extensor pollicis brevis, extensor pollicis longus, extensor indicis.
MECHANIKA ST PROM- MADGARS I ŚRÓDNADGARS: 1. zginanie dłoniowe: m flexor digitorum superficialis, flexor pollicis longus, flexor digitorum profundus, flexor carpi radialis, flexor carpi ulnaris, abductor pollicis longus. 2. zginanie grzbietowe: m extensor digitorum, extensor carpi radialis longus, brevis, extensor carpi ulnaris, extensor indicis, extensor pollicis longus.3. odwodzenie łokciowe: m extensor et flexor carpi ulnaris. 4. odwodzenie promieniowe: m extensor carpi radialis longus, brevis, abductor pollicis longus, extensor pollicis longus, extensor indicis, flexor carpi radialis.
STAW BIODROWY: 1.zginanie: m rectus femoris, iliopsoas, tensor fasciae latae, sartorius. 2. prostowanie:m gluteus maximus, medius, adductor magnus, semimembranosus. 3. przywodzenie: m adductor magnus, longus, brevis, gluteus maximus, semimembranosus. 4. odwodzenie: mm glutei, tensor fasciae latae, rectus femoris. 5. obracanie na zew: m gluteus maximus, medius, minimus, iliopsoas, obturatorius internus. 6. obracanie do wew: m adductor magnus, gluteus minimus.
STAW KOLANOWY: 1. prostowanie: m quadratus femoris, tensor fasciae latae. 2. zginanie: m semimembranosus, semitendinosus, biceps femoris, gracilis, sartorius, gastrocnemius, popliteus. 3. nawracanie: m semimembranosus, semitendinosus, gracilis, sartorius, popliteus. 4. odwracanie: m biceps femoris, tensor fasciae latae. 5. obracanie na zew: m gastrocnemius- caput medialis. 6. odwracanie do wew: m gastrocnemius- caput lateralis.
MECHANIKA ST SKOKOWYCH: 1. zginanie podeszwowe: m triceps surae, flexor hallucis longus, flexor digitorum longus, tibialis posterior, peroneus longus, brevis. 2. prostowanie podeszwowe: m tibialis anterior, extensor digitorum longus, extensor hallucis longus, peroneus tertius. 3. nawracanie: m peroneus longus, brevis, tertius, extensor digitorum longus. 4. odwracanie: m triceps surae, tibialis posterior, anterior, flexor digitorum longus, flexor hallucis longus, extensor hallucis longus.