BEHAWIOR MENEDŻERA
WYKŁAD NR 3 (29.04.2000 r.)
PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE.
Składniki odżywcze ok. 40 substancji
po strawieniu i wchłonięciu do krwi są wykorzystywane jako źródło energii, albo jako substancje budulcowe lub czynnik regulujące procesy życiowe.
Składniki balastowe - nie ulegają trawieniu i wchłanianiu; ich rolą jest regulowanie funkcji przewodu pokarmowego.
Składniki nadające żywności smak, zapach, barwę - informują o jakości żywności, te substancje pobudzają wydzielanie soków trawiennych. Decydują o upodobaniach.
Składniki anty - odżywcze - nie przedstawiają dla organizmu żadnej wartości a blokują wykorzystanie składników odżywczych np. anty - witamina. To nie są substancje toksyczne.
Składniki szkodliwe - powstają w wyniku niewłaściwego przetwarzania lub przechowywania żywności, stwarzają zagrożenie dla zdrowia, mogą być efektem zanieczyszczenia żywności.
FUNKCJA PRZEWODU POKARMOWEGO
Żołądek - przy wejściu jest wpust - wejście do żołądka - zacisk, kończy się odźwiernik - nie przepuści pokarmu dalej jeśli nie zostanie zakończony pewien proces trawienia.
Soki trawienne - zawierają enzymy trawienne - rozdrabniają pokarm; ślina - 1,5 litra /doba, (pH obojętne).
Sok żołądkowy - 2,5 litra /doba, (odczyn kwaśny - niszczy szkodliwe bakterie).
Żółć - produkuje wątroba ok. 0,5 litra.
Sok trzustkowy - 1,5 litra /doba - enzymy.
Sok jelitowy - 1 litr - alkaliczne soki.
Suma soków 7 - 8 litrów
TRZY GRUPY SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
Tłuszcze.
Węglowodany.
Białka.
Trawienie - stopniowe rozdrabnianie w/w.
Enzymy rozdrabniające węglowodany - amylaza ślinowa - ślina.
Amylaza trzustkowa - sok trzustkowy.
Glukoamylaza - sok jelitowy.
Amylo 1,6 - glukozydaza - sok jelitowy.
Oligo 1,6 - glukozydaza - sok jelitowy.
Sacharoza - ?????
Wchłanianie - po przeciętnym obiedzie do strawienia jest ok. 1 ml substancji dla strawienia. Dla różnych substancji jest różny okres trawienia i wchłaniania np. cukier - wymaga przenośników - konieczne jest by w drugą stronę przechodziło Ca+ .
Jelito cienki - powierzchnia wchłaniania - wielkość boiska do tenisa.
Podzielenie oddychania od pobierania płynów i pokarmów (pęcherzyk, tchawica - nagłośnia), unikać rozmów w trakcie jedzenia.
Zdolność magazynowania spożywanego pokarmu (żołądek - wpust, odźwiernik) nie objadać się - ostatni posiłek spożywać 2 - 3 godzin przed snem, jeść częściej a mniej.
Odkażanie treści pokarmowej (kwas solny). Myć przed jedzeniem, unikać pokarmów grożących zatruciem.
Upłynnianie i zagęszczanie treści pokarmowej (soki trawienne - dehydratacja). Stosować aperitif przed jedzeniem i nie popijać w czasie posiłku.
Przesuwanie i mieszanie treści pokarmowej ( perystaltyka i segmentacja) spożywać pokarmy bogato - resztkowe, unikać długiego bezruchu i uciskania podbrzusza.
Zabezpieczenie własnych komórek przed enzymami trawiennymi (pro - enzymy i aktywatory), [wrzody żołądka]. Nie podejmować pracy przed śniadaniem, nie palić i nie pić na czczo.
Zapewnienie dużej powierzchni wchłaniania (kosmki i mikrokosmki). Jeść bez pośpiechu, starannie gryząc i żując pokarm.
POTRZEBY ORGANIZMU:
Organizm (zdrowy) jest zbudowany:
Woda - 60 %
Białka i tłuszcz - 15 - 20 %
Składniki mineralne ok. 7 %
Węglowodany ok. 1 %
Przez 65 lat przeciętny człowiek zjada 73 tony żywności.
Ok. 80 % wody
Ok. 14 % węglowodany - źródło energii
2 - 3 % tłuszcze i białka
1 % - minerały
Metabolizm - procesy przemiany materii i energii
Katabolizm - przemiana związków złożonych do prostych - spalania z wydzielaniem energii.
Anabolizm - procesy budowania - związki proste na związki złożone.
K cal / dzień - zapotrzebowanie energetyczne organizmu.
2300 - praca siedząca
Produkty |
Zawartość wody % |
Zawartość tłuszczu % |
Wartość energetyczna |
Tłuszcze roślinne i zwierzęce |
1 - 5 |
80 - 100 |
750 - 900 |
Orzechy, chałwa, czekolada, krakersy, boczek, węgorz wędzony |
5 - 30 |
20 - 40 |
450 - 600
|
Groch, śmietana, płatki owsiane, makaron, kasza, słodycze, gęś, tłuste mięso, ser żółty |
10 - 50 |
10 - 20 |
250 - 400
|
Pieczywo, chude mięso, jaja, twaróg, przetwory owocowe, lody |
30 - 70 |
2 - 15 |
150 - 250 |
Chude ryby, warzywa i owoce, grzyby, mleko |
70 - 95 |
0 - 2 |
30 - 100 |
Wskaźnik masy ciała
= masa ciała (kg) ÷ (wzrost)2 m
- 20 - niedowaga
20 - 25 - waga prawidłowa
25 - 30 - nadwaga
30 - 35 - otyłość
35 - - otyłość olbrzymia
Dwa rodzaje otyłości:
typu jabłko - bardziej niebezpieczne,
typu gruszka - mniej niebezpieczne
|
JABŁKO |
GRUSZKA |
M |
> 1 |
< 1 |
K |
> 0,8 |
< 0,8 |
Hiper - nadmiar składnika
Hipo - niedobór składnika
Trzy posiłki dziennie w umiarkowanej wielkości - koniecznie śniadanie.
W każdym posiłku produkty zbożowe albo ziemniaki.
Warzywa i owoce (mrożone) do każdego posiłku, a także między posiłkami.
Dwie pełne szklanki mleka, albo kefir lub jogurt, lub jeden do dwóch plasterków sera.
Jedna porcja - ryba, drób, mięso, groch, fasola.
Jedna łyżka stołowa oleju lub oliwy, nie więcej niż dwie łyżeczki margaryny.
Wodę mineralną i naturalne soki, nie mniej niż jeden litr.
Unikać nadmiernej ilości soli, cukru i alkoholu