Prawo Cywilne - cz. ogólna
Podstawową kategorią p.c. jest prawo podmiotowe, i.e. wachlarz uprawnień przysługujących danemu podmiotowi.
Prawo cywilne:
głównym przedmiotem zainteresowania jest prawo, a nie obowiązek.
specyficzna metoda regulacji:
autonomiczność, a więc równość i swoboda stron.
brak przymusu.
sądowa ochrona praw podmiotowych w razie sporu.
odpowiedzialność majątkowa.
Systematyka prawa cywilnego:
Prawo prywatne międzynarodowe
Zwyczaj, jako źródło prawa cywilnego:
zwyczaje powszechne należy znać, gdyż są „usankcjonowane” przez klauzule generalne.
w przypadku zwyczajów środowiskowych, doktryna jest podzielona:
nieznajomość zwyczajów, nie zwalnia z ich przestrzegania (dostawę cementu dowozimy do magazynu, a nie dojeżdżamy o północy i zrzucamy pod płotem ;p)
niektórzy wyłączają obowiązywanie obyczajów nieznanych obu stronom.
Rozstrzygnięcie należy do sędziego!!
konflikt między prawem, a obyczajem należy rozstrzygnąć - o ile to możliwe - przez wykładnię prawa w duchu obyczaju. W ostateczności zwyczaj ustępuje przed prawem.
czynność prawna wywołuje skutki nie tylko bezpośrednio wyrażone, ale i dorozumiane na podstawie obowiązujących zwyczajów, ustaw i z.w.s. (art. 56 i 65 KC).
Zasady współżycia społecznego:
Post-rzymskie południe Europy akceptuje za Arystotelesem istnienie z.w.s., w przeciwieństwie do nie-rzymskiej północy (gł. Niemiec), które w „duchu pruskim” domaga się precyzyjnej kodyfikacji wszelkich norm. Pojęcie to pochodzi z ZSRR, gdzie obowiązujące zwyczaje sankcjonowano jako „zasady współżycia w społeczeństwie komunistycznym”. Jego transplantacja na grunt prawa europejskiego rodzi poważne problemy, z powodu zróżnicowanej kultury prawnej narodów Europy, którego przykładem jest powyższa rozbieżność.
Odwołują się one do obiektywnie obowiązujących zasad i zwyczajów.
Funkcja zasad współżycia społecznego:
doprecyzowanie kształtu instytucji prawnych (art. 140 KC)
kwalifikacja treści konkretnych stosunków i zdarzeń prawnych (art. 431 §2 KC)
zabezpieczenie przed nadużyciem prawa podmiotowego (art. 5 KC)
Od zasad słuszności różnią się tym właśnie obiektywizmem - z.s. stawiają wyższy standard moralny, oraz w większym stopniu zależą od subiektywnej opinii sądu.
Orzeczenia Sądu Najwyższego nie są źródłem prawa w RP, jakkolwiek wpływają na orzecznictwo sądów niższej instancji.
Zasady prawa cywilnego
zasada autonomiczności p.c.
zasady bezpieczeństwa obrotu :
Lex retro non agit (Art. 3. KC).
zasada ochrony praw osób trzecich - należy chronić interes osoby nie znającej sytuacji prawnej, a w dobrej wierze dokonującej czynności wadliwie.
zasada ochrony praw nabytych - prawa nabyte dawno, albo poza terytorium RP, są skuteczne.
zasada ochrony dobrej wiary (domniemanie dobrej wiary, art. 7 KC).
zasada uwzględnienia z.w.s. (art. 58 §2 KC).
zasada ochrony dóbr osobistych (a nie tylko majątkowych).
zasada ochrony własności (art. 20, 21, 64 Konstytucji RP)
Nie jest jasne, czy i jaka jest hierarchia zasad p.c. Zależy to od indywidualnej oceny sędziów.
Chodzi o formalną równość, jakkolwiek p.c. chroni strony faktycznie słabsze przez ius semi-dispositivum.
Wyraża się również w tym, że nie można nikogo zmusić do wykonania zobowiązania; p.c. dysponuje w zasadzie wyłącznie sankcjami o charakterze majątkowym.
Dot. również prawa pracy, które dawniej było normowane łącznie z prawem cywlinym.
A nawet przed zasadami współżycia społecznego, gdyż mają one wyższy standard moralny.
Wg. prof. Sokołowskiego, jakkolwiek niektórzy utożsamiają z.s. i z.w.s. i domagają się usunięcia tych ostatnich, jako reliktu minionego ustroju.
E.g. właściciel roweru dał go znajomemu, żeby kupił piwo. Przez niezrozumienie, delikwent sprzedał rower i kupił zań skrzynkę piwa. Kupujący nabywa rower skutecznie, chociaż nabył go od niewłaściciela.
część ogólna
prawo rzeczowe
kontrakty - część ogólna
kontrakty - część szczegółowa
prawo rodzinne
prawo spadkowe
Wyszukiwarka