22.10.2012

Wykład 2

1. W jakie aktywa inwestować?

• Liczba możliwości inwestycyjnych jest bardzo duża

• Często projektów (propozycji) jest więcej niż środków

• Przesłankami do generowania pomysłów są impulsy płynące z 2 obszarów:

• Z samej firmy:

• Konieczności inwestycyjne

• Możliwości (można coś zrobić) Np. dziedziniec UE zamknąć szklanym dachem i dostosować dla studentów

• Umiejętności

• Pomysły

• Otoczenie:

• Sposobności inwestycyjne pojawiające się w otoczeniu

• Firma powinna wybierać takie projekty, które w długim okresie przyniosą wzrost jej wartości - długofalowy wzrost wartości firmy

• Wybór projektów nie może być przypadkowy

Jak inwestować? (Jakie stosować rozwiązania?)

• Inwestycje nie są robione same dla siebie, poprzez ich realizację realizuje się cele

• Jak zrealizować cel - jeżeli nie da się uniknąć inwestycji to jakie wybrać rozwiązania?

• Rozwiązania są sformułowane na 2 etapach są to:

• Przygotowanie studium wykonalności projektu (feasibility study, f-study) - dokument zawierający całą koncepcję inwestycji, na jej postawie podejmuje się decyzję czy inwestować czy nie

• Zaleca się, aby zawierało wariantowe rozwiązania, - przez co jest to bardzo kosztowny dokument (nawet kilka % wartości kosztorysowej inwestycji)

• Projekt budowlany (architektoniczno-budowlany)

• Kiedy inwestować? (Kiedy podjąć inwestycję a kiedy ma być gotowa?)

• Dlaczego termin podjęcia i realizacji inwestycji jest taki ważny?

• Wynika to z wymagań rynku - trzeba osiągnąć cel

• Stan techniczny majątku może decydować o inwestycji Np. awaria pieca hutniczego mogłaby wywołać przestój i straty

• Atrakcyjność rynkowa projektów

• Np. moda na hula-hop

• Pensjonat nad Bałtykiem trzeba oddać w maju a nie we wrześniu, (bo wtedy się nie traci sezonu)

• Jak dezinwestować (deinwestować)?

• Które obszary działalności w przedsiębiorstwie wieloobszarowym są takie, że nie nadają się do tego żeby w nie inwestować?

• Obszary ze strategicznego punktu widzenia nieopłacalne

• Budżetowanie kapitału - jest to wielofazowy proces, którego podstawowym celem jest zapewnienie, że dostępne (nasze i te, które możemy pozyskać z zewnątrz - kapitały obce) dla firmy zasoby kapitałowe zostaną zaangażowane w kreujące wartość projekty inwestycyjne, które w jak najlepszy sposób będą przyczyniały się do osiągnięcia celu firmy.

• Prosty model budżetowania kapitałowego:

• Ustalenie (określenie) budżetu

• Jak dużo można wydać?

• Projektowanie i rozwój

• Jakie cele projektu?

• Jakie koszty i zyski?

• Jaki jest typ projektu?

• Ocena / Ewaluacja

• Jakie oczekiwane IRR i NPV?

• Jaka docelowa stopa zwrotu?

• Jakie ryzyko?

• Autoryzacja

• Monitoring i kontrola

• W trakcie realizacji (implementacji)

• Czy przedsięwzięcie jest zrealizowane zgodnie z planem, czy koszty mieszczą się w planie budżetowym?

• W trakcie funkcjonowania

• Czy projekt funkcjonuje zgodnie z budżetem?

• Po zakończeniu inwestycji (post auding)

• Czy projekt spełnia początkowe założenia?

• Jakie wnioski można wyciągnąć?

• I faza - określenie budżetu:

• Jakim budżetem firma dysponuje - który może być przeznaczony na finansowanie inwestycji?

• W wielu opracowaniach ta faza jest inaczej nazywana

• Projekcje finansowe - jakich możemy spodziewać się zysków w przyszłości

• Jakie mamy możliwości pozyskania kapitału z zewnątrz - możliwości są różne i zależą od wielu czynników, min od statusu prawnego przedsiębiorstwa (spółki)

• Np. małe przedsiębiorstwa nie mogą finansować się emisją akcji

• Są:

• fundusze pomocowe,

• fundusze unijne,

• venture capital (inwestor strategiczny)

• Sytuacja finansowa firmy, - jeśli spółka ma dobrą sytuację może pozyskać kapitał na lepszych warunkach

• Bank nie bierze dużej premii za ryzyko

• W PF zwrot kapitału następuje poprzez przychody, które firma generuje

• Pewny popyt - są pewne przychody Np. dostawca butelek dla coca coli

• Sytuacje:

• Przedsiębiorstwo jest samodzielną jednostką

• Przedsiębiorstwo jest członkiem grupy kapitałowej Np. spółka córka ma wyznaczony budżet przez spółkę matkę

• II faza - poszukiwanie i rozwój koncepcji inwestycyjnej:

• Kto zgłasza pomysły inwestycji?

• Nie jest to łatwe wyzwanie, ponieważ kreowanie pomysłów inwestycyjnych jest niepoddające się procesom algorytmizacji

• Często rządzi tym przypadek

• Trudno jest stosować sformalizowane procedury tak jak w przypadku nauki i sztuki

• Jeśli coś chce podwoić swoja wartość to jest to iloczyn czasu i stopy procentowej, Np. dla 8 lat stopa procentowa powinna wynosić 9%

• Aspekt psychologiczny - ludzie, którzy w firmie coś wymyślają a ich projekt zostanie odrzucony są niezadowoleni

• Firma powinna stwarzać kulturę organizacyjną któryby sprzyjała innowacyjności, - jeśli takiej kultury nie ma to jest to niekorzystne

• Faza III:

• Projekty inwestycyjne mogą być różnie klasyfikowane (są różne klasyfikacje projektów)

• Podstawowy podział:

• Projekty konwencjonalne (konieczne, wymuszone przepisami) - mandatory, cechy:

• Występują najczęściej w praktyce - maja charakter odtworzeniowo-modernizacyjny Np. odbudowy, ze względy na postęp techniczny, jeśli coś się odtwarza po kilku latach to postęp technologiczny jest inny, czyste odtworzenie może następować w ramach remontu, ale zazwyczaj odtworzenia zawierają modernizacje

• Ich celem zwykle jest obniżenie kosztów, poprawa warunków pracy oraz ewentualnie nieznaczny wzrost dotychczasowej działalności

• Wyłaniają się z dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa - należą do stosunkowo łatwych, ponieważ wyłaniają się z tego, co przedsiębiorstwo robiło - działalność już była,

• Impulsem do ich zgłaszania jest znajomość bieżącej działalności przedsiębiorstwa w tym problemów:

• Techniczny,

• Ekonomicznych,

• Warunków pracy,

• Wymagań środowiskowych - pomysły są zgłaszane przez ludzi niższego szczebla zarządzania

• Projekty nieduże pod względem kapitałowy i akceptacja następuję na niższym szczeblu zgodnie z obowiązującą procedurą zależną od wartości projektu

• Tryb jest często uzależniony od wartości projektu - im wyższa wartość tym na wyższym szczeblu projekt jest akceptowany

• Wymuszone, Np. związane z BHP i wymaganiami ekologii

• Projekty strategiczne - przełomy - stanowią przełom w danej dziedzinie

• Dotyczą fuzji, przejęć, produkcji zupełnie nowych produktów, wchodzenia na nowe obszary działalności gospodarczej Np. Fiat wchodzi na rynek maszyn rolniczych czy budowlanych

• Ich pomysły pojawiają się zwykle jako rezultat badań strategicznych i odzwierciedlają długofalowe cele kierownictwa

• W ekonomii był taki czas, że niektórzy nie lubili sformułowań takich jak przypadek, intuicja - ale nie można wykluczyć że pewne pomysły inwestycyjne mogą być rezultatem pewnej intuicji a nie szczegółowych analiz finansowych

• W projektach osiągamy trudne do kwantyfikacji w wymiarze finansowym korzyści strategiczne

• Często trzeba podjąć ryzyko, ale błędna decyzja strategiczna może doprowadzić do bankructwa

• Sposoby identyfikacji sposobności inwestycyjnej:

• Pomysły inwestycyjne w przedsiębiorstwie pojawiają się nieregularnie (w stałym odstępie czasu) i mogą pochodzić z różnych źródeł znajdujących się w otoczeniu przedsiębiorstwa Np. osoba starsza nie rozróżnia z dalszej odległości marek samochodów

• Skąd mogą pochodzić pomysły inwestycyjne - z jakich komórek:

• Jednostek powołanych do generowania pomysłów inwestycyjnych - głównie w większych firmach (działy konstrukcyjne, badawcze, rozwojowe)

• Zarządu przedsiębiorstwa - głównie projekty strategiczne

• Szczebla strategicznego przedsiębiorstw

• Jednostek zarządzających działalnością produkcyjną - znają bazę techniczną przedsiębiorstwa

• Jednostek handlowych współpracujących z klientami

• Jak śledzić otoczenie aby przekładać to na nowe projekty:

• Analiza kierunków rozwoju technicznego

• Analiza tendencji konsumpcji w świecie (produkty i usługi, których jeszcze nie ma w kraju)

• Np. w latach 90-tych Body shopy w Polsce nie były popularne i dopiero się zaczynały pojawiać

• Analiza tendencji i stylu życia

• Śledzenie rządowych programów rozwoju

• Analiza działalności innych przedsiębiorstw

• Analiza importu i eksportu

• Na tym etapie posługujemy się narzędziami analizy strategicznej a nie finansowej:

• Metody portfelowe - macierze

• Koncepcje cyklu życia produktu

• Analiza doświadczenia

• W tym momencie jest jeszcze za wcześnie na analizę finansową

• Faza IV - Wstępna selekcja (preselekcja):

• Od pomysłu do projektu

• Pomysły, które się pojawiają są często bardzo mgliste - trzeba wybrać spośród nich te, które przepuści się do dalszych badań

• Trzeba brać pod uwagę to, czego dotyczy pomysł:

• Pomysły nieduże i przekonujące mogą przeskoczyć analizy i znaleźć się w planie inwestycyjnym, (CAPEX)

• Cechy:

• Analizy o charakterze jakościowym a nie ilościowym

• Skąd ściągnąć informację

• Ile za nią zapłacić

• Kryteria oceny - przykładowe:

• Czy jest to projekt w kraju (mniejsze ryzyko - odpadają: ryzyko walutowe, polityczne, transferu zysków) czy za granicą

• Czy uruchamiany projekt jest zbliżony do dotychczas (mniejsze ryzyko) realizowanych czy jest zupełnie nowy (większe ryzyko)

• Czy przedsiębiorstwo ma możliwości wyboru co do podjęcia projekt czy nie

• Czy pomysł jest spójny ze strategią przedsiębiorstwa (czy się mieści w strategii)

• Jakie są możliwości techniczne realizacji danego projektu

• Dostępność niezbędnych zasobów do przeprowadzenia projektu - można nie mieć tych zasobów, ale można je pozyskać, wyróżnia się zasoby:

• Finansowe

• Czasowe

• Eksperckie

• Skala ryzyka i niepewności rozważanego projektu

• Spełnianie przez projekt prostych finansowych kryteriów stosowanych w ramach wstępnej selekcji

• Jakie metody są stosowane:

• Lista kontrolna - check list

• Ludzie zwykle to wypełniają, ale dodatkowych czynników nie chce się wymieniać

• Modele scoringowe

• Metoda AHP - analitic hierarchy proces

• Panel recenzentów

• Peer rewiev

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Decyzje inwestycyjne (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Prof. zw. dr hab. K. Marcinek	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

5

---