Hodowla roślin

Postęp hodowlany w produkcji roślinnej - wczoraj dziś jutro

Sławomir Podlaski

Zaliczenia testowe
Pytanie - kilka zdań odpowiedzi
1 termin obowiązkowy.

Hodowla roślin jako nauka i działalność gospodarki.

Ten kto ma chleb ma wiele problemów
Kto nie ma chleba ma tylko jeden problem
(przysłowie bizantyjskie).

• Nauka

• Ulepszanie dziedzicznych cech roślin - genetycznych cech roślin uprawnych

• Działalność gospodarcza

• Bardzo opłacalna

• Hodowla roślin jedna z najbardziej innowacyjnych dziedzin nauki ponieważ przeznaczają około 12% dochodów na nowe badania.

• Hodowla odmiany populacyjnej - 2mln dolarów

• Hodowla odmiany mieszańcowej - 5mln dolarów.

• Dzielimy na zachowawczą i twórczą.

• Hodowla roślin kształtuje ROŚLINĘ a nie środowisko jak reszta nauk

• Hodowca jest artystą a nie rzemieślnikiem.

• Potrzebny jest mu instynkt

Żeby uzyskać odmianę ziemniaka uzyskać trzeba pół miliona siewek.

• Udział Hodowli w podnoszeniu plonu

• Odmiana decyduje o przyroście plonu od 50 do 70%

• Reszta czyli 30% to pozostałe czynniki.

• Jakoś produktu

• Hodowla podnosi prawie o 100%.

Nowe odmiany powstają dzięki postępowi hodowlanemu

• Postęp hodowlany -polega na zwiększaniu wielkości, jakości i stabilności plonów roślin oraz produktywności zwierząt w wyniku ich hodowli oraz lepszego poznania biologicznego i ekonomicznego wpływu czynników warunkujących wielkość, jakość i stabilność produkcji rolniczej.

• Postęp hodowlany można zdefiniować jako poprawę genetycznych właściwości roślin, populacji ( odmian) w określonym czasie.

• Z Gorczycy polna (dzika): Selekcja naturalna i sztuczna do prowadziła do.

• Kalafior - sterylność kwiatów.

• Brokuły - zahamowanie rozwoju kwiatu.

• Kapusta - zahamowanie wzrostu między wieźli

• Jarmusz - powiększenie wielkości liści

• Kalarepa - powiększenie bocznych merystemów
  

Postęp biologiczny, społeczny , kulturalny jest sprzężony z postępem biologicznym

Jeśli rolnictwo wyprodukuje wystarczającą ilość żywności - powstaje szansa na rozwój kultury i postępu biologicznego.

Ludność Anglii 6mln około 1300, 1600, 1750.

Ziemniaki nie dały się palić armie nie były w stanie ich niszczyć

Byt określa świadomość, (Karol Marks)

1845, 1846, 1848 - porażenie ziemniaka przez zarazę ziemniaczaną w Irlandii. 1mln ludzi umiera z głodu, 1mln emigruje do ameryki.

Trzy etapy kształtowania się postępu biologicznego

• 1.Od neolitu (10tys lat temu) do pierwszej połowy XIX wieku

• Udomowienie roślin

• Jest to proces polegający na tym że człowiek zauważy zależność między siewem a plonem

• Są to rośliny które nie przetrwają w środowisku dzikim bez pomocy ludzi.

• Motorem zmian cech roślin była selekcja naturalna działająca w łanie roślin i selekcja sztuczna wywołana przez człowieka

• Selekcja naturalna

• Zmniejszenie lub wyeliminowanie spoczynku nasion.

• Preferowany szybszy wzrost - przyśpieszenie wzrostu

• Wyrównanie kwitnienia, dojrzewania

• Wyeliminowania osypywania

• Selekcja sztuczna dokonana przez człowieka

• Wyeliminowanie cech niepożądanych np. smak, kolor

• Wycinanie lasów więcej ziemi.

• W czasach nowożytnych wzrost produkcji rolniczej następuje poprzez zwiększanie powierzchni ziemi uprawnej oraz w technice upraw

• Postęp hodowlany wyrażał się w zmianach gatunkowych uprawianych roślin będących wynikiem ich udomowienia bądź aklimatyzacji

• Udomawianie roślin trwało przez około 7tys lat, pojawiło się pewne zawężenie roślin hodowanych

Wzrost wielkości nasion lub owoców pod wpływem selekcji naturalnej i sztucznej

• 2.Od drugiej połowy XIX wieku do lat dziewięćdziesiątych XX wieku ( do 1996r pierwsze pojawienie się GMO)

• Dominuje hodowla buraka cukrowego i w mniejszym zakresie ziemniaka

• Napoleon zarządził blokadę kontynentalną co wiązało się z brakiem cukru z trzciny cukrowej

• AJ 1 - Polska odmiana 23% cukru przy plonie 20 t 1923r.

• Dzisiaj 18% cukru ale plonują 60t

• Wzrost plonów kukurydzy

• Na początku XX wieku wykrywa się zjawisko Heterozji czyli bujności mieszańców 1930 - 1965 - przyrost plonu 63kg na rok w Ameryce

• Od 1967 - wzrasta plon 100kg na rok

• Pewne odmiany kukurydzy mają dużo więcej tryptofanu i kukurydzy

• Wasal i Wasil - wynaleźli kukurydzę

• W latach dziewięćdziesiątych pojawia się Quality Protein Maize (QPM)

• Rzepaki dwu zerowe. Mutant karłowy NDF 1 poprawia współczynnik plonowania pozbawione glukozyn

• Triticale 1970

• Zielona rewolucja Norman Borlaught - pierwszy który dostał nagrodę nobla za Hodowle roślin

• Nowe odmiany pszenicy, ryżu, kukurydzy i innych zbóż charakteryzuje się następującymi cechami

• Niewrażliwość na fotoperiodyzm

• Odpornością na choroby (rdze)

• Wysokim plonowaniem

• Wysokie nakłady

• Odmiana poznana w Japonii Norin 10

• Postęp Hodowlany zachodzi dzięki

• Odkryciu w wykorzystaniu efektu heterozji

• Odkryciu genów karłowatości

• Lepszemu wykorzystani bioróżnorodności.

• Zmiana znaczenia kierunków hodowli

• Traci na znaczeniu hodowla zwiększająca plon

• Rożne znaczenie hodowli jakościowej i odpornościowej.

• Rośnie szybkość transmisji postępu hodowlanego do praktyki

• Polska wyjątkiem

• Wymiana sadzeniaków 3% nasion zbóż 5%

• Finansowanie polskiej hodowli w latach 1995 - 2005 - 0,5mld zł

• Zwiększa się obszar plantacji nasiennych odmian zagranicznych.

• 3.„Genowa rewolucja” - Od Zielonej do genowej rewolucji

• Pojawienie się organizmów transgenicznych w 1996 r.

• Poszerzenie wykorzystanej zmienności genetycznej z całej przyrody ożywionej

• Złoty ryż wzbogacony jest w beta- karoten,

• Żelazo, witamina E cynk o lepszej jakości białka

• Od 1996 do 2005r powierzchnia upraw transgenicznych wzrosła z 1,7mln do 90mln ha

• Soja 54.4mln ha(60%)

• Kukurydza 21,2mln ha24%

• Bawełna 9,8mln 11%

• Rzepak 4.6mln ha 5%

• 80% odporności na herbicydy totalne

• 11% odporność na owady

• Nowe formy podwójnie zmodyfikowane

• Odmiany transgenicznie uprawiane głównie w USA i Argentynie

• W Europie Rumunia i Hiszpania, Czechy, Francja, Niemcy, Portugalia
  
  
  
  

• Postęp hodowlany w przyszłości będzie determinowany przez:

• Zwiększenie powierzchni upraw odmian transgenicznych

• Europa ma pieniądze aby inwestować w rośliny transgeniczne

• Koszt jednej odmiany transgenicznej około 60mln$

• Firmy sprzedają taniej niż koszty hodowli (około 30% ceny)

• Silniejsze zintegrowanie klasycznej hodowli i biotechnologii

• Czynniki socjologiczne polityczne i ekonomiczne determinujące akceptację form transgenicznych poprzez społeczeństwo.

• Genetyka zajmuje się przenoszenie cech głównych

• Słabe ale kumulatywne geny interesują rolników

• Możliwość regulowania miejsca ekspresji

• W odpowiednie miejsce - tkankę, organ

• Ziemniak odporny na stonkę - białko BT tylko w liściach

• Brak tego białka w bulwach - nie zjadamy go

• Konieczność uzyskania większej precyzji - jeśli chodzi o miejsce w genomie gdzie transgen zostanie wprowadzony

• Możliwość wyboru i sterowania miejsca gdzie transgen powinien się znaleźć

• Olbrzymie znaczenie ma poznanie genomu roślin

• Zboża są znacznie bliżej spokrewnione niż sądzono

• Oddzieliły się one od siebie 50 do 70mln temu

• Zasiedlają różne rejony świata

• Poznano genom ryżu 430mln par nukleotydów

• Bez zrozumienia fizjologiczno - biochemicznych procesów determinujących wielkość i jakości plonu wiara, że biotechnologia pozwoli skoncentrować w jednej roślinie „geny plonowania” jest złudna

• Duża część ludności nie nadąża mentalnie za zachodzącymi zmianami.

• Strach pobudzany przez media

• Plon zwiększa się o 1-2% poprzez wprowadzenie nowych odmian

• Jedna odmiana jest tworzona przez około 12lat - a ludność w ciągu roku przyrasta około 1,5%

• Dlatego głównie postawimy na jakość a nie ilość.

• Rzepak - biopaliwa

• Wraca nowe

• Rząd w projekcie ustawy proponował zakazanie prowadzenia badań nad organizmami transgenicznymi

• Jasif Dżugaszwili poprzez „ojca” Agrobiologii T. Łysenko zakazał prowadzenia badań i nauczania genetyki.
  

• Czy „Złoty Ryż” zapobiegający ślepnięciu 1400 dzieci dziennie to koń trojański Biotechnologii czy sposób na przezwyciężenie chorób i niedożywiania?

Historia Polskiej Hodowli

• 1870r. J. Dobrzański - Pierwsza Firma hodowlana. Burak cukrowy, macher burak pastewny

• 1880r. Aleksander Janasz - Tworzy firmę która zajmuje się hodowlą buraków i pszenicy

• AJ1 - nie pobita 23% zawartość cukru

• AJ2

• AJ3

• AJ4

• Kupują farmę w Oregonie

• 1886. Konstanty Buszczyński i synowie KBS

• Kupuję farmę w Anglii - Bush - Johnson w czasie międzywojennym

• Koniec XIX w. Handel nasionami nasilił się

• 1876 - Antoni Sempołowski

• Tworzy pierwszą stację oceny nasion

• Do 1964r. Tracą kontakty z zagranicą

• Triticale - pszenżyto - mieszaniec międzygatunkowy.

• Po roku 1990 rolnictwo jest finansowane w 60% przez prywatne firmy.

• Firmy są państwowe - brak kapitału brak prywatyzacji

Wady konwencjonalnej hodowli roślin

• Nie jesteśmy w stanie spowodować aby do potomstwa weszły tylko te geny które chcemy

• W inżynierii genetycznej możemy przekazać tylko jeden gen

• Losowe rozejście się chromosomów

• Crossing-over

• Nad tym który plemnik dokona zapłodnienia
  
  
  

Geny które mogą być przenoszone	Każdy gen z każdego gatunku	Tylko geny tego samego gatunku lub spokrewnionego gatunku
Metoda transferu genów	Genetyczna inżynieria	Hybrydyzacja (krzyżowanie), selekcja
Czas do otrzymania nowych roślin	Mniej niż 2 lata	Więcej niż 2 lata (3-4lata)
Koszt	Wysoce kosztowna	Tańsze
Technologie	Wysoce wyszukane	Proste






• Efekt odmiany do około 50% wzrost plonu - odmiana to najtańszy środek produkcji

• Reszta to ochrona roślin, nawozy, uprawa itd.

• Jeśli chodzi o cechy jakościowe to odmiana daje praktycznie 100%

• Postęp w nowych odmianach trawy

• Trawniki

• Powinny wolno odrastać, na głębokości 20cm wkopać plastikową siatkę, gęsta

• Na boiska

• Odporne na rozrywanie, szybko rosnące(?), nie gęste, zbite,

• Na lotnisku

• Żeby samolot się nie wbił darń, twarda, gęsta

• Pastwiska

• Szybko odrasta, odporna na podgryzanie, nie zakwitająca

Wspólna polityka Rolna

• Zmniejszenie produkcji roślinnej

• Rolnictwo Ekologiczne

• Agroturystyka

• Wizualny wygląd farmy

• Zarobki większe niż ze zbiorów

• Przymusowe odłogowanie

• Rolnictwo przestaje być miejscem, gdzie produkuje się pasze i pożywienie

• Nowoczesne rośliny energetyczne

• Do 2010r 7,5% elektryczności ma pochodzić ze źródeł odnawialnych

• W Polsce 10tys ha 70% - wierzba 30- Róża

• Benzyna syntetyczna - Metoda Fisher -Tropsh

• Etanol 90% sprzedaży energii na świecie

• Biopaliwa są ciągle droższe od zwykłej benzyny

• Technologia uzyskiwania z celulozy Nowoczesna

• Ze ścieków które zwierają 60% materii organicznej

• Żywność, pasza, rolnictwo ekologiczne, energetyczne, farmaceutyki

• Hodowla roślin nadal będzie polepszała jakość i ilość produkowanych ale stoją przed nią nowe zadania rośliny energetyczne, i rośliny dla rolnictwa Ekologicznego.

• Nano materiały - oddziaływają na materie ożywiona.

• Genom - założenie informacji genetycznej żywego organizmu

• Genom to całkowity DNA komórki obejmujący zarówno wszystkie geny, jak i odcinki między genowe

• X - liczba genomowa chromosomów

• n - liczba genetyczna chromosomowa

• 2n - liczba chromosomów w komórce somatycznej

• Informacja genetyczna większości organizmów zaliczanych do królestwa zwierząt zawarta jest w dwóch walizeczkach choć ściśle ze sobą współpracujących genomach w jądrowym i mitochądrialnym

• Informacja genetyczna organizmów zielonych zawarta jest w trzech genomach - mitochondrialnym, chloroplastowym, jądrowym.
  
  

Autopoliploidy - podwojony genom (2n podwajamy do 4n) 4n(tetra poliploidy)

• Dzięki bioróżnorodności następuje EWOLUCJIA

• Jest to sprawa zasadnicza dla hodowli i paradoksalnie niszczy bioróżnorodność

• Pojawia się ogromna zmienność roślin w każdym ekotypie

• Do połowy XIX w. istniała tendencja do zwiększania zmienności genetycznej

• Homogenizacja odmian z punktu widzenia odbiorcy jest jedną z najważniejszych cech

• Prowadzi to do obniżenia kosztów produkcji

• Jest to bardzo niebezpieczne z powodów pojawiania się szkodnika i wtedy cała plantacja jest niszczona.

• Kukurydza mieszańcowa(TEXAS) - Helmintosporium maydis - w ciągu roku zostało zakażone wszystkie plantacje .

• Wszystkie buraki mają gen jednonasienności i męskiej sterylności z USA

• Wszystkie pszenice mają gen Norin 10.

• Najbardziej zmienne są panmiktyczne populacje obco pylne

• Bardzo mało zmienne są samopylne

• Najmniej zmienne są odmiany mieszańcowe F1 - są jednolite pod względem gentycznym

• Im Bardziej nowoczesna odmiana tym mniejsza zmienność gentyczna

• Hodowla roślin której najbardziej zależy na różnorodności genetycznej, przyczyniła się do redukcji różnorodności.

• Wszystkie odmiany upodobniają się

• Zubożenie puli genetycznej

• Dowody historyczne i rodowodowe

• Brak postępu (niewielki postęp) w przypadku niektóry rośli

• Soja i Ziemniaki - Stagnacja jeśli chodzi o plonowanie

• Arabica odmiana krzewu kawy

• Miliony krzewów z jednego

• Drzewo kauczukowe w Malezji z 21 siewek z Brazylii

• Nie więcej niż 6 linii wsobnych dało początek odmianom kukurydzy

• Hodowla to pogoń za nowymi genami

• Stare geny lub geny z innych organizmów

Sposoby określania zmienności fenotypowej i genetycznej

• Fenotypowe

• Podzielić osobniki w klasy

• Policzyć liczebność klas

• Średnia wartość cech

• Odchylenie standardowe

• Zmienność genotypem

• Sposób dziedziczenia

• Środowisko

• Dziedziczenie Alleliczne(dominacje, niepełna dominacja, nad dominacja, kodominacja (grupa krwi)) i nie alleliczne(epistaza)

• Rozwój biochemii pozwala bez potrzeby większej ingerencji

• Klasyfikacja istniejącej puli genowej

• Kryterium które pozwala nam określenie danego

• Homologia chromosomów

• Jeśli nie ma homologi nie ma crossing-over

• Człowiek nie krzyżuje się z żadnym innym organizmem

• Z komórki jajowej można wypchnąć jądro i włożyć jądro komórki somatycznej.

• Z komórki jajowej otrzymuje się normalnego osobnika

• Informacja genetyczna jest nieśmiertelna.

• Płodność

• Pierwsza - Podstawowa pula genową tworzą gatunki bardzo blisko spokrewnione ze sobą jest płodna chromosomy koniugują bez problemu

• Segregacja potomstwa zgodnie z prawami z Mendla

• Druga F1 płodne tylko w pewnym stopniu, reszta sterylna.

• Transfer genów umożliwiony tylko przy określonych warunkach

• Trzeciorzędowa F1 - częściowo niepłodne

• Transfer genów możliwy tylko za pomocą wyspecjalizowanych

• Czwarto - wszystkie geny na świecie.

• Genetyczne modyfikacje.

• Zmienność genetyczna nie jest równa na całym świecie

• Centra genetyczne (Bawiłow)

• Miejsca gdzie zmienność genetyczna roślin jest największa

• Centra dla Kukurydzy

• Ameryka południowa

• Jukatan

• Pszenica

• Środkowy wschód

• Rzepak (Kapustne)

• Europa

Metody zachowania zmienności genetyczne

• Tworzenie naturalnych parków genów

• Tworzone w centrach

• Banki genów

• Kolekcje przeznaczone do długotrwałego przechowywania zasobów

• Kolekcje aktywne przeznaczone do średnio terminowego przechowywania i roślin

• Kolekcje robocze hodowców

• Najczęściej przechowywane są nasiona

• Nasiona ortodoksyjne - żywotność przedłuża się wraz ze spadkiem temperatury wilgotności i ilości tlenu

• Nasiona nieortodoksyjne - nie znoszą obniżenia wilgotności

• Jakie części mogą być przechowywane

• Nasiona

• Pyłek

• Kultury tkankowe

• Nasienie

• Zarodki zwierzęce i ludzkie mogą być przechowywane w azocie

Prof. Malinowski - przewodniczący międzynarodowego koła genetycznego.


Wszystkie te rewolucje prowadzą do uprawy roślin o niesamowitych właściwościach

Przyrost plonu

Pojawienie się odmian nie występujących w naturalnym środowisku.

Rolnik indiański stosował selekcję indywidualną a w europie stosowano selekcję masową

• Selekcja masowa - wybieramy rośliny i wszystko idzie do jednego worka

• Selekcja indywidualna - zebrane nasiona z każdej rośliny wysiewamy osobno

Dziedziczenie cech związanych z udomowieniem roślin

Względnie prosta genetycznie kontrolna cechy roślin związanych z udomowieniem

Stąd

Proces udomowienia względnie szybki 200 -1000lat

Genom kukurydzy 59tys genów tylko 1200 Genów było celem selekcji

Tylko 3500 roślin dało początek roślinom kukurydzy uprawianym dzisiaj

Udomowienie teosinte - efekt kilku mutacji w 5 miejscach genomu kukurydzy

Zmniejszenie osypywania ziarna ryżu - pojedyncza mutacja

• Właściwości autopliploidów - fenotypowe

• U autopoliploidów - genom jest zwielokrotniony ( ten sam genom jest zwielokrotniony)

• Charakteryzują się większymi komórkami, co często prowadzi do wytworzenia większych organów, nasion, owoców, kwitów, liści i pędów.

• Grubsze liście, krótsze i mniej szerokie, ulistnienie jest często ciemniejsze i błyszczące

• Większe komórki przyszparkowe zawierają więcej chloroplastów

• Niektóre ziarna pyłku są większe

• Wolniejszy jest wzrost, późniejsze dojrzewanie i czasami krótszy

• Płodność u autopoliploidów jest często gorsza odpowiadającym im diploidów z tego względu produkcja nasienna

• Wzrost łagiewki pyłkowej 4x jest często wolniejszy niż u roślin 2x
  

• U osobników diploidalnych mamy idealna mejozę - ponieważ tworzą się biwalenty i następuje idealny podział mejotyczny prowadzący do powstania 4 gamet

• Poliploidyzacja mitotyczna i mejotyczna - Jak uzyskujemy autopoliploidy

• Mitotyczna poliploidyzacja

• Podczas mitozy podział chromosomów staję się wrażliwy na czynnik jak:

• Gorąco, zimno, środki chemiczne( eter, chloroform, kolchicyna - alkaloid znajdujący się we wszystkich częściach roślin Ziemowita jesiennego) gaz rozweselający(N₂O) pod wysokim ciśnieniem)

• Temperatura, promieniowanie UV, - im wyżej i zimniej tym więcej poliploidów

• Związki te oddziaływają na wrzeciono kariokinetyczne. Podział chromosomów zachodzi , chromatydy nie są rozciągane do biegunów, wrzeciono nie funkcjonalne, później, centromery się dzielą nie formuje się ściana komórkowa chromosomy są podzielone lecz nie dzieli się komórka

• Konsekwencje genetyczne dotyczące mitotycznej poliploidyzacji

• Każdy chromosom w wyniki poliploidyzacji wyszukuje swojego partnera

• To samo dotyczy genów położonych na chromosomach

• Zdublowane dawki każdego allela nie zawsze korzystnie oddziaływają na wszystkie cechy np. płodność jest niższa, plon części wegetatywnych w większości przypadków jest niższy niż u diploidów

• Próba wyjaśnienia - przez identyczne zdublowanie rośnie poziom homozygotyczności Aa = 0 AAaa= 0.33

• U obcopłodnych rozmnażanych wegetatywnie

• Generatywna polipliodyzacja

• Bazujemy istnieniu gamet nie zredukowanych - 2n . Częstość gamet 2n genetycznie determinowana, lecz bardzo zależy od środowiska
  Genetyczny skład gamet 2n jest określany faktem czy faza dublowania lub restytucji występowania przed czy po redukcji liczby chromosomów

• Premejotyczne zdublowanie

• Spowodowane jest przez nienormalność rozwoju matecznych komórek prowadzących do powstania woreczka zalążkowego.
  Zablokowane komórki przychodzą normalną mitozę

• Post mejtoyczne zdublowanie

• Występuje jeżeli duże zredukowane gamety łączą się np. dwa jądra w ziarenku pyłku lub w woreczku zalążkowym.
  2n gameta homozygotyczna - jądra w ziarenku pyłku lub w woreczku zalążkowym genetycznie identyczne

• Szczególną uwagę otrzymała restytucja 2n gamet po redukcji 2n gamet n liczba chromosomów

• Dublowanie występuje u 70 lub więcej rodzajów

2n gamety powstają głównie w wyniku 2 metod

1. FDR

1. First Devision Restiturion - prowadzi do powstania 2n gamet genetycznie identycznych o takiej samej jak rodzicielska. Uzyskujemy wysoce heterozygotyczne potomstwo

2. SDR

1. Prowadzi do powrastania gamet w pełni homozygotycznych - dużo gamet w stanie homozygotyczności







































Mejoza
































FDR - brak podziału pierwszego podziału (heterozygotyczne gamety









) gamety są diploidalne 2n są to różne chromatydy





















SDR - brak drugiego podziału ( homogeniczne gamety) gamety są diploidalne 2n ale posiadają ten sam materiał genetyczny (tworzą homozygoty)

Zmienność genetyczna i jej modyfikacji

Autopoliploidy

Powinny być traktowane oddzielnie, ponieważ odmian 3x jest hodowane, a sposób hodowli i zachowania odbiega od odmian o parzystej liczbie genomów

Triploidalne odmiany występują

- burak cukrowy

- banan

- melony

- astry

• Autopoliploidy

• Triploidy - nie rozmnażają się przez nasiona

• n+1, n+2, n+3

• n-1, n-2, n-3

• Granice n - 2n

• Każdy organizm ma pewien poziom optymalności poliploidyzacji - burak 3x

• Powstanie i ewolucja poliploidów w naturze

• Spontaniczne mitotyczne dublowanie występuje rzadko

• W tk. przyrannych; spowodowane szokiem temperatur

• Przetrwanie poliploidalnych zarodków In vitro u roślin np. u kukurydzy około 2-5% komórek jajowych to są formy 2n lecz rośliny takie pozostają 2x

• Czynniki ograniczające powstawanie poliploidalnych przez gamety 2n

• Niesie częstości produkcji gamet 2n

• Szybsze kiełkowanie w pyłku niż 2n

• Dziedziczenie cech u autpopoliploidów

• Autpoliploidy 2n - 4x posiadają 4 homologiczne genomy. Każdy z chromosomów może się łączyć w pary z innymi lecz bardzo rzadko takie pary występują - tworzenie

• Oprócz kwadriwalentów inne konfiguracje takie jak triwalent + uniwalent, 2x biwalent, niekiedy 4 uniwalenty

• U autopoliploidów dziedziczenie cech skomplikowane polisemiczne w odróżnieniu do allopoliploidów i diploidów (disomiczne) po dwa chromosomy homologiczne) Skomplikowany sposób dziedziczenia wynika z faktu istnienia więcej niż dwóch alleli jednego genu w locus

• Autopoliploidy i samozapylenie

• Przy samozapyleniu organizmu 2n rośnie o 50% z każdym pokoleniu około 9-10 pokolenie trzeba aby uzyskać pokolenie

• U tetrapoliploida po 24 generacjach uzyskamy pokolenie homozygotyczne

• Powtarzalne samozapylenie obok haploidyzacji szybka metoda produkcji homozygotycznych, Jeżeli chcemy osiągnąć 99% homozygotyczności u diploida potrzeba 7 generacji u autotetraploida 27 generacji

• Autopoliploidy

• F1 = AAaa

• F2 = 1A+8Aa+18 Aa + 8Aa+ 1a

• F3 = 4A+20Aa+33Aa+20Aa+4a

• Z tego wynika

• Autopoliploidy - u roślin obcopłodnych

• Chów wsobny i heterozja

• Możliwość istnienia więcej niż dwóch alleli tego samego genu - większa szansa na uzyskanie efektu heterozji

• Wolniejsza szybkość uzyskania równowagi niż u diploidów
  

• Podsumowując można stwierdzić, że sztuczne zablokowanie chromosomów daje pozytywny efekt w stosunku do roślin:

• Które mają nie wysoką i suboptymalną liczbę chromosomów

• Obcopylnych

• Uprawianych na części wegetatywne ( liście pędy bulwy) raczej niż na nasiona ( zła płodność i stabilność )

• Gatunki wieloletnie

• Zdolne do wegetatywnego rozmnażania Rajgras spełnia te warunki,

• Poliploidy wytwarzają plon większy o 18% świeżej masy lecz w suchej masie plon był identyczny

• Perspektyw wykorzystania autopliploidów w Hodowli Roślin

• Genetyczna kontrola regulowania mejozy - genetyczna inżynieria

• Użycie diploidów o szerokiej bazie genetycznej

• Zakłócenie w mejozie

• Pojawiły się tuż przed drugą wojną światową

2n = 2x

Mamy w komórce somatycznej 2x = to są dwa Genomy - diploidalny - 1x od matki i jeden 1x od ojca

Allopoliploidy - mieszańce oddalone, między gatunkowe

• Uzyskujemy głównie w celu przeniesienia cech z gatunków dzikich blisko spokrewnionych

• Uzyskanie płodnego potomstwa - kiedy mamy do czynienia z chromosomami homologicznymi

• Bariery występujące podczas krzyżowania oddalonego

• Zewnętrzne

• Różnice w terminie długości kwitnienia

• Można je przezwyciężyć poprzez szczepienie

• Wewnętrzne

• Bariery występujące pomiędzy zapyleniem a zapłodnieniem

• W Szyjce występują geny penetracji i geny blokady

• To Matka kontroluje w przyrodzie zapłodnienie

• Zjawisko to nazywa się sitem matecznym

• Samoniezgodność

• Cele krzyżowania oddalonego

• Przeniesienie pożądanych genów (Tolerancji, odporności)

• Odporności na choroby i szkodniki

• Stymulacja powstawania haploidów, form sterylnych

• Organizmy które mają gametyczną ilość chromosomów

• Stwierdzono że jeżeli krzyżujemy rzepak uprawny z dzikim zachodzi wyparcie genów dzikiego, forma mateczna jest sterylna

• Określenie stosunków pokrewieństwa między gatunkami

• Pszenica heksapoliploidalna jest mieszańcem między 3 gatunkami diploidów - Koniugują ze sobą tylko chromosomy homologiczne stąd możemy stwierdzić które chromosomy pochodzą od danego dawcy

• Synteza allopoliploidów

• 
  B. czarna




B. carimata B. sarepska





B. olerancea B. campestinis





B. nagus

• Translokacje chromosomów lub ich części

• Resynteza mieszańców

Generatywna poliploidyzacja

Wytwarzanie gamet nie zredukowanych - posiadają somatyczną ilość

Haploidy

• Haploidy - organizmy o gametycznej liczbie chromosomów

• Teoretycznie mogą powstać z komórki jajowej, synergidy antypodów i komórki somatycznej

• Autonomiczna saprofityczna roślina o gametycznej liczbie chromosomów

• Euhaploidy

• Monohaploidy

• Polihaploidy

• Allopolihaploidu

• Autopolihaploidy

• Aanuehaploidy

1 genom = 3 chromosomy

• Monochaploid 3 chromosomy

• Autodiahaplond 6 chromosomów

• Autotetrapoloid 12 chromosomów

• Allodihaplond - 3 chromosomy od jednego gatunku i 3 chromosomy od innego osobnika

• Allotetrahaplid - 6 chromosomów od jednego gatunku i 6 chromosomów od innego osobnika

Gatunek wyjściowy

Monoploid 2n = x

Autodipoid 2n=2x monohaploud

Autotriploid 2n=3x autohaploid

Autotetraploid 2n=4x autodiploid - płodny ponieważ posiada chromosomy homologiczne

Autotexaploid 2n=6x autotriploid

Allodiploid 2n=Xa+Xb monoploid

Allotetraploid 2n=2(Xa+Xb)=12 allodihaploid - tworzy 2n=Xa+Xb=6 - niepłodny ponieważ nie posiada chromosomów homologicznych

Allohexaploid 2n(Xa+Xb+Xc) allotrihaploid

Metody uzyskiwania haploidów

• In Vitro

• Antrogeneza - wykorzystanie pyłku lub pylników. Na pożywce zachodzi bezpośrednia embriogeneza lub poprzez kallus(kallus jest niestabilny i mogą powstawać rożne gamety)

• Gynogneza - wytworzenie zarodka lub całej rośliny z nie zapłodnionej komórki jajowej

• Wykorzystuje wszystkie komórki znajdujące się w woreczku zalążkowym

• In Vivo

• Patogeneza - rozwój zarodka z nie zapłodnionej komórki jajowej

• Redukcja somatyczna - eliminacja chromosomów jednego gatunku w komórkach zarodka mieszańcowego
  

• Poprzez krzyżowanie

• Normalne zapłodnienie

• 2x zarodek

• 3x bielmo

• Uboczne

• Brak jednego pleminka

• Zarodek x

• Bielmo 3x
  

• Tetraploidy - gamety nie zredukowane

• 4x zarodek

• 6x Bielmo

• Uboczne

• Brak jednej komórki plemnikowe

• Zarodek 2x

• Bielmo 6x























































• Częstotliwość monohaploidów - kukurydza 0-3% kakao 0,001-1,84% Monoplidy powstają głównie sposobem (b)

• U ziemniaka możemy rozpoznać haploidy po zabarwieniu nasion i hypokotyla

• In vivio

• Metoda Bublozowa



Horedum Vulgare komórka jajowa Hordeum Bulbosum pyłek










Pyłek zostaje wydalony z komórki jajowej






Eliminacja chromosomów hordeum bulbosum


Powstały zarodek hodujemy in vitro






• Cechy haploidów

• Monohaploidy

• Są bezpłodne

• Polihaploidy

• Parzysty genom płodne

• Nieparzysty genom niepłodne
  




• Wykorzystanie haploidów

• W genetyce

• Do analizy genomów i ustalania dróg ewolucji gatunków

• W badaniach mutacyjnych

• Mutację od razu są widoczne w fenotypie ponieważ jest tylko jeden allel danego genu

• Nie ma możliwości maskowanie zmutowanych genów

• Wykorzystywane są jako bioindyfikatory

• Określają moc danych czynników mutagennych ponieważ zmiany ujawniają się fenotypowo

• W hodowli roślin

• Uzyskiwanie linii homozygotycznych w ciągu 2 sezonów

• Pozwala to na szybszą ocenę haploidów

• Sprowadzanie hodowli z poziomu tetraploidalnego na diploidalny

• Nasiona haploidalne są lżejsze więc można je oddzielić

• Tworzą się u roślin które posiadają nasiona bliźniacze

• Można stymulować rośliny do zapylenia

• Traktowanie pyłku kolchicyną lub promieniowaniem

Mieszańce Somatyczne

Powstają w wyniku fuzji dwóch komórek somatycznych.

• Fuzja protoplastu

• Trzeba uzyskać protoplasty(komórki roślinne pozbawione ściany komórkowej)

• Działamy na tkankę różnymi enzymami celulolitycznymi które niszczą celulozę lub hemicelulozę

• Takie enzymy można kupić

• Protoplasty mają niewielką gęstość - można je zebrać zwykłą pipetą z roztworu sacharozy( taki roztwór zapobiega pobieraniu wody z podłoża )

• Komórka roślinna charakteryzuję się negatywnym czyli ujemnym potencjałem wody. ( czyli chłonie wodę )

• Potencjał siła z jaką woda jest pobierana przez dany organizm

• Potencjał osmotyczny i potencjał matrycowy

• Protoplasty jednocześnie mają ujemny ładunek elektryczny stąd też nie zachodzi spontaniczna fuzja

• Wymuszanie fuzji

• Wysokie pH

• Jony wapnia

• Działanie PEG

• Elektro fuzja

• Protoplasty umieszcza się w polu elektrycznym

• Protoplasty posiadają w takim polu dwa bieguny

• Układają się w sznureczki \

• Przepuszczamy iskrę elektryczną

• Który trwa mikro sekundowe części sekundy

• Iskra taka powoduje dziurawienie protoplastu i cześć z protoplastów łączy się

• W Solanace można w wyniku takiej fuzji uzyskać około 50 % fuzji

• Selekcja produktów fuzji

• Uzyskanie komórek mieszańcowych

• Mieszaniec z połączonymi jadrami i cytoplazmami

• Mieszanie z jądrem jednego gatunku a cytoplazmą innego

• Jądro jednego gatunku(nie jest połączone)a organelle drugiego CYBRYDA

• Połączone jądra i organelle z jednego i drugiego organizmu - HYBRYDA

• Uzyskujemy zmienność genetyczną

• Następuje mieszanie się cytoplazmy ( dwie komórki somatyczne )



















FUZJA


























































Cybryda HYBRYDA CYBRYDA

• Przeniesienie z różnych gatunków cech i właściwości

Fuzja gatunków blisko ze sobą spokrewnionych ma przyszłość ponieważ często się zdarza że są one płodne

Wartość cechy jest determinowana środowiskiem

Wpływ środowiska i genotypu wpływa na cechy które posiadamy

• h² = Vg / Vg + Ve + Ge

• Zawiera się od jednego do zera

• Określa nam jaka część zmienności w populacji jest determinowana genetycznie a jaka środowiskowo

• Jeżeli współczynnik odziedziczalności wynosi 0.3 to oznacza że w 30% tą cechę determinuję genotyp a 70% środowisko.

• Krańcowym przypadkiem jest linia czysta gdzie zmienności nie będzie

• Wielkość głowy u człowieka jest dziedziczona w bardzo dużym stopniu

• Poziom inteligencji posiada stopień dziedziczności 51-52% genotyp reszta środowisko.

• U zwierząt wydajność mleka u bydła 0.3

• Procent tłuszczu 0.5

• Procent Białka 0.6

• Ciężar ciała przy urodzeniu to 0.5

• Liczba prosiąt w miocie to 0.17

• Określenie równania regresji

• Y= a + bx - porównanie wpływy jednej cechy na drugą

• Wainberg

• (p+q)²=p²+2pq+q²

• p=A

• q=B

• p = rogatość - częstotliwość tego allelu jest równa 0.9

• q = bezrożność - 0.1

• Selekcje robimy w kieruku bezrożności

• Rogatych 99%

• Bezrożnych 1%

• Drugi cykl selekcji

• Rogatość 0,8 =0.64+0.32

• Bezrogatość 0,2 = 0.,4

• Itd.

• Przy dużym nasyceniu populacji genem na który nie prowadzimy selekcję jest ona mało efektywna

• Dopiero gdy ilość alleli przekroczy 0.5 do 0.5 efekty selekcji są widoczne i satysfakcjonujące.

• Cechy ilościowe

• Zawsze najwięcej osobników posiada cechy średnie

• Możemy je opisać takim danymi statystycznymi

• Średnia

• Odchylenie standardowe

• Selekcjonujemy ze względu na fenotyp.

• Różnica selekcyjna

• Średnia przed selekcją -(minus)-średnia po selekcji

• Ph = Współczynnik selekcyjności * różnica selekcyjna

• Efektywność selekcji

• Od odziedziczalności

• Od wielkości populacji - jedna z najważniejszych pozycji

• Od zróżnicowania cechy w populacji

• Brak efektywności w postaci linii

• Od ostrości selekcjonowania

• Im więcej cech selekcjonujemy tym selekcja jest trudniejsza

• Jeśli selekcjonujemy jedną cechę to jest to prosto

• Od częstotliwości allelu

• Czy dana cecha ujawnia się przed kwitnieniem czy po kwitnieniu

• Przy mocnej selekcji możemy zatracić inne pożądane cechy niż te które selekcjonujemy

• Pułap selekcji

• Faza kiedy efektywność selekcji równa się zero - wyeksploatowana została cała zmienność

• Selekcja następcza

• Prowadzenie selekcji kolejno na każdą cechę

• Kryterium selekcji to poziom jakiejś cechy

• Cecha po cesze

Hodowla roślin samopylnych

• Odmiana jest czystą linią wsobną

• Mechaniczne mieszanki różnych linii wsobnych(czystych)

• O sukcesie hodowli decyduje duża liczba krzyżowań i dużej liczby roślin w pokoleniu F2

• Są oczyszczone z genów letalnych i pół letalnych

Pamniktyczne populacje obcopylne

• Metoda hodowli odmian populacyjnych

• Selekcja masowa

• Bardzo prosta (SM)

• Aby była efektywna - duże populacje, duża odziedziczalność cechy zależne od jej odziedziczalności cechy zależna od jej dziedziczenia - aa - najlepsze, możliwość kontroli zapylenia np. poprzez usuwanie osobników przed kwitnieniem

• Brak kontroli nad krzyżowaniem

• Dobry Fenotyp nie oznacza dobrego Genotypu

• Zmniejsza się ilość potomstwa

• Im ostrzejsza selekcja tym szybsze zmniejszanie się populacji i szybciej pojawiają się efekty letalne

• Selekcja indywidualna z oceną potomstwa (SI)

• Bardziej skomplikowana

• Pozwala na lepszą ocenę roślin poprzez ocenę ich potomstwa

• Możliwa kontrola przepyleń (metoda rezerw)

• Metoda izolacji roślin (izolacja czasowa)

• Gdy dana cecha warunkowana jest genem dominującym i ujawnia się po kwitnieniu SM=SI

• Odmianą jest

• Pamniktyczna populacja obcopylna

• Syntetyczna populacja

• Odmiany syntetyczne

• Populacje powstałe w wyniku swobodnego przekrzyżowania linii wsobnych, klonów, ocenionych według wartości kombinacyjnej (WK)

• Etapy hodowli

• Uzyskanie form rodzicielskich (linie wsobne, klony)

• Ocena WK - głównie OWK wg testy polycross

• Ustalenie składu i udział każdego z komponentów

• Jakość OS zależy od

• Plenności form rodzicielskich

• Zdolności do kombinacyjnej, czyli efektu heterozji w F1

• Liczby linii rodzicielskich. Teoretycznie im więcej tym lepiej, ale im więcej tym niższa WK - stąd 5-10

• Oceniamy wartość kombinacyjną - Crossing block

• Wartość odmiany syntetycznej w F2 = F1- (F1-P)/n

• F1 - średnia wartość mieszańców pojedynczych między liniami

• P - średnia wartość linii rodzicielskich

• n - liczba linii

• Heterozygotyczna Heterogeniczna

• Dobór komponentów pod kontem ich wartości kombinacyjnej tylko wtedy, kiedy możemy zagwarantować pewność krzyżowania

Hipotezy heterozji

• Dominowanie

• Stymulująco działają geny dominujące

• Efekt genów dominujących sumuje się

• Epistaza w F2

• Naddominacja

• Aa>aa Aa>AA

• Hipoteza równowagi genetycznej

• Efekt heterozji - suma współdziałania w obrębie genotypu

• Hipoteza równowagi genetycznej

• aa - nie wytwarza enzymu A

• bb - nie wytwarza enzymu B

• AaBb - wytwarza enzym A i B

Mieszańce

• Populacje homogeniczne, wysoce heterozygotyczne, uzyskane po ocenie OWK i SWK i kontroli przekrzyżowania

• Etapy hodowli mieszańców

• Uzyskanie linii homozygotycznych odległych genetycznie i komplementarnych

• Ocena OWK i SWK

• Opracowanie techniki produkcji nasion mieszańcowych

• Warunki wystąpienia maksymalnego efektu heterozji

• Formy rodzicielskie homozygotyczne komplementarne

• Wysoka wartość rekombinacyjna

• Kontrola przepylenia

• Mechanizmy gwarantujące kontrolę przepylenia

• Dwupienność

• Jednopienność

• Męska sterylność

• Genetyczna - para recesywnych allei w jądrze

• Cytoplazmatyczna - geny które znajdują się w mitochondriach

• Genetyczno - cytoplazmatyczna CMS - sterylna cytoplazma i para alleli recesywnych w jądrze

• Funkcjonalna - u pomidora - Pylniki nie pękają.

• Samoniezgodność

• Niezdolność do zapłodnienia swoim pyłkiem

• Samoniezgodność u kapustnych pomija się

• Kastracja

• Mechaniczna - możliwa kiedy kwiaty są duże i jest łatwa d przeprowadzenia

• Chemiczna

• Zalety

• Zbędne jest uzyskiwanie CMS, rozmnażanie ich z wykorzystywaniem płodnego analogu oraz prowadzenie i rozmnażanie linii restorerów

• Oszczędność czasu potrzebnego do przekształcenia form płodnych w MS

• Wady

• Gametocyd może powodować sterylność żeńską lub skrócenie czasu kiedy znamię jest zdolne do przyjęcia pyłku

• Deszcze i silny wiatr mogą uniemożliwić oprysk gametocydem w optymalnym czasie

• Przed opryskiem należy wziąć pod uwagę współdziałanie Gametocydu, Środowiska, Genotypu

• Zysk netto z ha uprawy Odmian mieszańcowych

• [Plon mieszańca - Plon odmiany populacyjnej] x [cena produktu - [koszt mieszańca - koszt odmiany populacyjnej]

• Zalety odmian mieszańcowych

• Wysoki plon i jakość - efekt heterozji

• Możliwość zrekombinowania w odmianach cech dominujących

• Ładna kradzież materiałów hodowlanych

• Wady odmian mieszańcowych

• Wysoki koszt produkcji nasion

• Co roku trzeba odnawiać nasiona !!

• Wąska baza genetyczna - niebezpieczeństwo porażenia przez choroby i szkodniki

• Aby odmiana mieszańcowa weszła do produkcji efekty heterozji musi pokryć zwiększony koszt zakupu nasion

• Wartość kombinacyjna specyficzna

• Zdolność do podnoszenia jakiejś cechy pomimo kiepskiego partner

Hodowla odpornościowa

• Metody zapobiegające rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników

• Profilaktyka - Kwarantanna, płodozmian, czyszczenie nasion, selekcja negatywna porażonych roślin, zwalczanie wektorów

• Walka chemiczna - Pestycydy

• Wady: Kosztowne, zatrucie środowiska, Presja selekcyjna na patogenna,

• Walka Biologiczna - Naturalni wrogowie i szkodniki, odmiany odporne

• Charakterystyka odmian odpornych

• Wysoka odporność na wirusa jest możliwa, ale odbija się to na jakości plonu lub na jego ilości.

• Ograniczony stopień odporności jest niezbędny. Duża podatność = wycofanie odmian z rejestru.

• Wysoka odporność dobra, gdy nie odbija się to negatywnie na innych cechach

• HO - jako cel sam w sobie - błąd, z wyjątkiem, gdy jest to etap wstępny tworzenia odmiany

• Doświadczenie Flora na Lnie przy udziale Melanpsora lini

• Rośliny bez genów odporności - porażane przez wszystkie genotypy patogenna.

• Rośliny z dominującym genem odporności były ODPORNE, gdy patogen miał DOMINUJĄCYY allel AWIRULENCJI

• Dominujący gen gospodarza /rośliny/nie chronił rośliny przed poraniem, gdy patogen miał recesywny gen Wirulencji.

Genetyka odporności -

• Biffen - stwierdził, że odporność dziedziczy się zgodnie z prawem Mendla

• Jednym genem - monogenicznym (pionowa)

• Wieloma genami - poligeniczna - na cechę wpływa wiele genów - otrzymamy krzywą Gausa. (pozioma)

• Odporność najczęściej jest zapisywana w genach dominujących

• Pyzatym łatwiej odkryć działanie genów dominujących

• Odporność poligeniczna jest w wysokim stopniu odziedziczalna

Genotyp roślin Genotyp Patogena

V_ vv

R_ O P

rr P P

O,P Odporność i podatność rośliny

R i r - gen odpornośći i wrażliwości rośliny

V - dominujący gen Awirulencji

v - recesywny gen Wirulencji

Wymagania dla efektywnego prowadzenia hodowli odporności

• Jaki składnik lub jaka choroba powoduję straty i jakimi sposobami najlepiej prowadzić walkę

• Należy znać : Biologię patogen, interakcję: Roślina i patogen

• Należy znać źródła patogenne

Rodzaje patogenów i szkodników

• Grzyby przenoszone przez powietrze - Intensywna HO

• Grzyby glebowe - Intensywna HO

• Bakterie intensywna

• Grzyby gatunkowo wyspecjalizowane

• Wirusy - gatunkowo

• Nicienie - mało intensywna

• Owady - średnio intensywna

• 1+2 = 3+4+5+6

• BRAK WYKŁADU

Nasiennictwo

SEED INDUSTRY - w XIX w. powstało jako zalążek dzisiejszego nasiennictwa

SEED SCIENCE

• SEED SCIENCE

• SEDD TECHNOLOGY

Wartość obrotu nasionami na świecie to około 50mld $ rocznie

Przemysł nasienny jest tworzony przez

• Firmy hodowlane

• Firmy nasienne

• Firmy

• Banki obsługujące sektor nasienny

• Farmy nasienne

Dzielimy przemysł nasienny na

• Sektor Państwowy

• Instytucje zajmujące się oceną nasion

• Instytucje zajmujące się oceną gatunkową

• Sektor prywatny

• Formy, farmy nasienne

• Wartość nasion

• Wartość genetyczna nasion

• Wartość somatyczna - pojęcie ogólne wigor

• Wynik produkcji nasiennej (rejonizacja produkcji, uszlachetnianie produkcji)

• Państwa wycofują się z ingerowania w sprawy produkcji rolnej

• Pozostawia coraz większą sferę decyzji związkom poza rządowym

• Zmiany zachodzące w rolnictwie światowym

• Globalizacja,

• Wszystkie działania rolników na świecie nabierają znaczenia międzynarodowego.

• Negatywne oddziaływanie globalizacji

• Problem narkotyków (ułatwienia transportowe)

• Prowadzi do postępującej segregacji Przestrzennej kontynentów, państw, narodów, grup społecznych i ich separacji i stopniowego wykluczania w rozwoju

• Globalizacja dla nasion i przemysłu nasiennego

• Bezpieczeństwo żywnościowe świata

• Do 2025roku ludność wrośnie 8,5mld

• Spowoduje to wzrost zapotrzebowanie na żywność około 800mln t

• Rola przemysłu nasiennego

• Nie ma szans na zwiększenie produkcji żywności bez rozwoju produkcji nasiennej

• Bezpieczeństwo nasienne

• Każdy farmer ma dostęp do takich nasion, jakie chce

• Postępująca monopolizacja w produkcji nasion (rynków zapewniających środki produkcji)

• Syngenta1, Monstanto2, Adenitis Agro3, Limagrain4,

• Procedury anty monopolowe

• Odkrycie genu terminatora - zanik możliwości kiełkowania przy uzyskaniu wszystkich innych wartości plonu.

• Hodowla około 12% swoich zysków przekazuje na badania naukowe.

• Konwencja o ochronie bioróżnorodności.

• Harmonizacja

• Liberalizacja

Zmiany własnościowe strasznie szybko się zmieniają

Zmiany umożliwiają przeznaczenie większych środków na hodowlę

Monsanto w europie jeśli chodzi o pszenicę około W.Brytania 70% Polska 15%

Patentowanie osiągnięć ma coraz większe znaczenie.

Zaczyna płacić się za powtórne rozmnożenia

Zaczyna się „aprthide” naukowy, pogłębia się segregacja naukowa,

• Sytuacja w Polsce

• Wymiana sadzeniaków ziemniak 3%

• Wymiana nasion zbóż to 6%

• Brak łańcucha żywnościowego w Polsce

• Droga każdego produktu od wyprodukowania nasion do znalezienia się na stole.

• Zainteresowanie nasionami ekologicznymi

• Odmiany konwencjonalne nie sprawdzają się w rolnictwie ekologicznym.

---