0010 jpeg

lektoratach języków obcych itp. Przy tym wszystkim Uniwersytety Ti /• ciego Wieku są instytucjami otwartymi, a wręczane tam legitymacje i wy dawane ewentualnie różnego rodzaju zaświadczenia mają charakter i>> miątkowy i symboliczny, a nie formalny.

To tylko jeden z takich przykładów, których codzienna praktyku oświaty dorosłych przynosi znacznie więcej. Jednakże każda z bord/ioj złożonych form kształcenia dorosłych jest zawsze tylko kombinacją dwu lub więcej strategii podstawowych, tu wcześniej wyliczonych.

Zagadnienia do przemyślenia i dyskusji

Wyliczając wyżej, przykładowo, niektóre konkretne formy kształceniu dorosłych nie próbowaliśmy zaklasyfikować do żadnej z wyliczonych tu • ti .itegii, występujących przecież w praktyce bardzo często studiów /.«• ocznych, realizowanych w wielu szkołach wyższych w Polsce. Do której z wymienionych strategii należy ten rodzaj studiów i dlaczego?

I ut natura uzupełniająca

.1 Skrzypczak (red.), Strategie kształcenia dorosłych, Studia Pedagogiczno, LVII, Ossolineum, 1991.

K Urbańczyk, Dydaktyka dorosłych, Ossolineum, Wrocław-Warszawa- Kra ków-Gdańsk 1973.

Un.'dział VIII

Proces kształcenia dorosłych i jego główne składniki

Wstęp

Wszelkie systematycznie realizowane, toczące się w ramach różnych Mtrntegii inicjatywy edukacyjne posiadają, a przynajmniej winny posiadać mwniei w edukacji dorosłych, określoną strukturę i określony tok postępowania, który zazwyczaj nazywany jest procesem kształcenia. W tej części pracy podjęta zostanie próba zdefiniowania pojęcia „proces kształcenia”, a także opisania głównych składników tego procesu. Jest to więc również próba sformułowania określonych wymagań pod adresem procesu kształcenia, bez spełnienia których proces ten nie może być uznany za prawidłowy.

1. Pojęcie procesu kształcenia

Wyjaśniliśmy już wcześniej sens pojęcia „kształcenie” a także pojęcia ..kształcenie dorosłych”. Dodajmy tu teraz, iż to co nazwaliśmy kształceniem, czyli inaczej mówiąc, czynnością kształcenia dorosłych, jest w istocie rzeczy swoistym procesem, przebiegającym zawsze w określonym czasie i respektującym (a przynajmniej tak być powinno) również określone, konkretne wymagania. Czyli, inaczej mówiąc, każdy proces kształcenia, a więc konkretny proces kształcenia dorosłych, albo zamiennie proces nauczania-uczenia się osób dorosłych, jest to zespół zdarzeń, w rezultacie których dochodzi u podmiotu tego procesu ucznia - do określonych zmian w jego szeroko rozumianej wiedzy (W. Okoń 1987).

Dodać tu trzeba, iż równolegle do procesu nauczania-uczenia się, a właściwie nierozerwalnie się z nim splatając, biegnie proces wychowawczy.