001 (75)

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY

Prawidłowy rozwój psychoruchowy jest uwarunkowany stanem rozwoju układu nerwowego. Jak wiadomo, system nerwowy małego dziecka jest niedojrzały i bardzo wrażliwy na działanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Dojrzewanie układu nerwowego i narządów zmysłów warunkuje prawidłową adaptację do środowiska w którym żyje. Zmiany rozwojowe powodują zwiększenie możliwości poznawczych dziecka. Nie bez znaczenia dla rozwoju ruchowego jest także rozwój sfery uczuciowej. Więź emocjonalna z najbliższymi, a zwłaszcza dostarczanie przez nich bodźców słownych i przedmiotowych (zabawki) warunkuje harmonijny rozwój. Rozwój fizyczny człowieka trwa od momentu poczęcia do zakończenia wzrastania ciała na długość (tzn. do zarośnięcia nasad kości długich). Umownie podzielono wiek rozwojowy na poszczególne okresy:

•    I okres prenatalny (od poczęcia do porodu),

•    II okres noworodkowy od porodu do 28 dnia życia,

•    III okres niemowlęcy od 1 do 12 miesiąca życia,

•    IV okres wczesnego dzieciństwa 1 -3 rok życia,

•    V okres przedszkolny 4-6 rok życia,

•    VI okres szkolny 7-15 rok życia,

•    VII okres młodzieńczy 16-18 rok życia.

Okres noworodkowy

Rozpoczyna się w momencie urodzenia i trwa do 28 dnia życia. Średnia masa ciała wynosi ok. 3400 g. Chłopcy ważą więcej; od 3200 do 3500 g, dziewczynki od 3000 g do 3200 g. Średnia długość ciała wynosi ok. 50 cm. Obwód głowy 32-35 cm, a klatki piersiowej 32-33 cm. Charakterystyczne są proporcje ciała:

•    duża głowa stanowiąca 1/4 długości ciała,

•    wyraźnie mniej sza jest twarzoczaszka niż mózgoczaszka.

•    klatka piersiowa ma kształt walcowaty, jest wdechowo ustawiona,

•    przebieg żeber jest poziomy

•    jama brzuszna znajduje się powyżej poziomu klatki piersiowej

•    kończyny są krótkie

•    środek wysokości ciała znajduje się na wysokości pępka.

Skóra noworodka jest bardzo delikatna, pokryta meszkiem, a po urodzeniu mazią płodową. Maź płodowa chroni skórę dziecka przed gwałtownym wysuszeniem, (nie powinno się jej zdejmować) zawiera dużo składników mineralnych i witamin. Na skórze twarzy spotyka się niekiedy wybroczyny (po ciężkich porodach), a także zaskórniaki będące skutkiem zaczopowania gruczołów łojowych. W okolicy karku na głowie znajdują się niekiedy naczyniaki płaskie, które mają tendencję do samoistnego wycofywania się. Tkanka podskórna jest dobrze rozwinięta. Paznokcie pokrywają końce palców.

Układ kostny jest słabo rozwinięty. Kości są giętkie, podatne na zniekształcenia.

•    kręgosłup nie ma fizjologicznych wygięć,

•    kości czaszki są połączone szwami,

•    na głowie znajdują się dwa ciernia (ciemiączka): przednie większe (między kośćmi ciemieniowymi a czołowymi) i mniejsze (między kośćmi ciemieniowymi a kością potyliczną).

Charakterystyczne dla noworodka jest wzmożenie napięcia mięśni z przewagą zginaczy nad prostownikami w kończynach, a obniżone napięcie mięśni szyi. Skutkiem tego noworodek przyjmuje pozycje zgięciową, przypominającą ułożenie w życiu płodowym.

Zaraz po urodzeniu dziecko podejmuje samodzielne oddychanie zapewniające wymianę gazową w pęcherzykach płucnych. Bodźcem do rozpoczęcia oddychania jest wzrost poziomu

1