04 (49)

178 Część I. Podstawy komunikacji

i uczuciowych (Manusov, 1995) oraz pomaga zredukować stres (Ryan, 1995). Studenci, którzy zostali przeszkoleni i ćwiczyli komunikację niewerbalną, zwiększają swój poziom zaufania do siebie i wypowiadania się (Constanzo, 1992). W sytuacjach profesjonalnych, rozwinięte umiejętności niewerbalne pomagają prawnikom w wygry waniu spraw w sądzie, a dobrym psychologom w nawiązaniu lepszego kontaktu z klientami (Ilall, Harrigan, Rosendial, 1995; Klein, 1995).

Rozwinięcie kompetentnej komunikacji niewerbalnej pomoże d w lepszym komunikowaniu się w wielu sytuacjach w twoim żydu. Wynika to z wagi znaczenia sygnałów niewerbalnych oraz częstośd ich wykorzystania w komunikacji. Teraz zastanówmy się nad tym, jak wykorzystujemy sygnały niewerbalne do spełniania różnych funkcji w naszym żydu codziennym.

5.3. Funkcje komunikacji niewerbalnej

Sprawdź, czy wle«?

Jak mógłbyś wykooysiać wiadomości niewerbalne, by poparć kompetencję komunikacyjną związaną z wiacjami interpersonalni, w grupie i w sytuacji publicznego przemawiania?

Podobnie jak dzieje się to z językiem, ludzie używają sygnałów niewerbalnych do osiągania różnych celów komunikacyjnych. Komunikujemy się niewerbalnie, by powiedzieć innym, że ich lubimy (jak Justin i Samamha we wstępie rodziału), by stwierdzać, kim jesteśmy i w co wierzymy. Korzystamy nawet z komunikacji niewerbalnej, by potwierdzać prawdę. Sygnały niewerbalne spełniają następujące funkcje: (1) zastępują słowa lub są ich powtórzeniami, (2) uzupełniają i akcentują słowa, (3) regulują interakcje werbalne oraz (4) zaprzeczają słowom.

5.3.1. Zastępowanie słów i powtarzanie

Ludzie używają sygnałów niewerbalnych do zastępowania słów. Emblemat jest sygnałem niewerbalnym, który ma znaczenie dla pewnych grup kulturowych, zastępuje słowa oraz tłumaczy je bezpośrednio na wyrażenie słowne (Ekrnan, Fricsen. 1969). Na przykład, w Ameryce Północnej ludzie trzymają rękę z dłonią na zewnątrz, by powiedzieć, żebyś się zatrzymał w miejscu, w którym jesteś. Chociaż emblemat taki jak ten ma znaczenie, z którym zgadza się większość ludzi w Ameryce Północnej, to w innych kulturach jego znaczenie może być zupełnie inne. Na przykład, ten sam gest w Grecji może być traktowany j3ko obelga.

Oprócz zastępowania słów, emblematy są także wykorzystywane do powtarzania wypowiedzianego słowa lub wiadomośd werbalnej. Jeżeli udzielasz komuś wskazówek, to używasz słów, by powiedzieć, żc jakaś ulica jest trzy bloki dalej. Ale w tym samym czasie mógłbyś powtarzać wypowiadaną wiadomość, wskazując kierunek ręką albo trzymając trzy palce w górze, zaznaczając w ten sposób, że jest ona trzy bloki dalej.

5.3.2.    Uzupełnianie I akcentowanie słów

Sygnały niewerbalne mogą takie wzmacniać i ożywiać wiadomość mówioną. Ilustrator tn sygnał niewerbalny, który uzupełnia i akcentuje wiadomość werbalną (Ekman, Friesen, 1969). Ludzie używają ilustratorów, takich jak ton głosu, szybkość mówienia, wyraz twarzy i gesty, aby ożywić i podkreślić słowa mówione. Głaskanie się po brzuchu i wychylenie się do tyłu, kiedy mówisz: Jestem pełny" albo drapanie się w głowę w trakcie mówienia: „Pozwól mi się zastanowić, czy mogę to sobie przypomnieć” są przykładami ilustratorów. Dobrzy mówcy w sytuacjach publicznych używają gestów jako ilustratorów w celu podniesienia poziomu emocji przemówienia.

Niektóre kultury korzystają z ilustratorów i ożywiają swoją mowę częściej niż inne. Amerykanie zwykle korzystają w dużym stopniu z ilustratorów, kiedy są podekscytowani lub pobudzeni emocjonalnie albo wyjaśniają trudne pojęcie lub ideę. Ludzie z kultur śródziemnomorskich i z Ameryki Południowej często korzystają z ilustratorów, nawet podczas mówienia o sprawach prozaicznych i oczywistych.

%

5.3.3.    Regulowanie interakcji

Ludzie wykorzystują sygnały niewerbalne po to, by wpływać na przebieg rozmowy. Regulator to sygnał niewerbalny, który' pomaga w regulowaniu i koordynowaniu interakcji komunikacyjnych (Ekman, Friesen, 1969). Na przykład, regulatory są używane, kiedy jedna osoba chce poprosić o swoją kolej w rozmowie albo chce przekazać kolejność mówienia drugiej osobie. Jeżeli chcesz poprosić o swoją kolej mówienia, to możesz wychylić się w stronę mówiącego i nawiązać z nim kontakt wzrokowy. Możesz dać drugiej osobie do zrozumienia, że teraz jest jej kolej mówienia, odchylając się do tylu i lekko pochylając głowę w kierunku słuchacza, obniżając ton głosu albo całkiem przestając mówić. Jeżeli ktoś chce ci przerwać, to możesz powstrzymać go. mówiąc szybciej i unikając przerw.

W części rozpoczynającej, spojrzenie Sainarilhy na zegarek posłużyło jako regulator wysyłający wiadomość: „Muszę już kończyć tę rozmowę". Justin zareagował, ustalając termin ich następnego spotkania i zamykając rozmowę.

5.3.4.    Zaprzeczanie słowom

W niektórych sytuacjach wiadomości niewerbalne nie powtarzają, nie ilustrują ani nie regulują wiadomości werbalnej, tylko jej zaprzeczają. Kiedy sygnał niewerbalny zaprzecza wiadomości werbalnej, to wysyłasz coś, co jest nazywane mieszaną wiadomością. Na przykład, jeżeli Samantha jest tak zdezorganizowana, że musi przełożyć termin swojego spotkania z Justinem lub jeżeli sprawi, że będzie na nią czekał pół godziny, to może w ten sposób komunikować swój brak zainteresowania spotkaniem z nim. Nawet jeśli przywita go słowami: „Wspaniale.