100C45id368

SESJA JUBILEUSZOWA Z OKAZJI 10-LECIA PTIN

informacji to zwykle nie dodaje się ^dnego przymiotnika. Jeśli „wyjdziemy” poza naszą dyscyplinę i praktykę zawodową i zaglądniemy np. do tekstów z zakresu informatyki, filozofii, czy z nauk o zarządzaniu, to można łatwo stwierdzić, jak różnie autorzy interpretują, albo w ogóle nie interpretują tylko uzywająpoję-cia informacja. Mamy więc pewne odczucie, jakby pojęcie informacja używane wraz z zawężeniem „naukowa”, zaczynało się rozmywać. Gdy popatrzeć wstecz to deformacja naukowa,, nazywana „informacją naukową, techniczną i ekonomiczną” pogubiła juz wcześniej część dodawanych jej przymiotników. Należy przypuszczać, że zmiany zachodzące w otoczeniu informacji naukowej, zwłaszcza technologiczne, wymuszą, jeśli zajdzie taka potrzeba, poszerzenie zakresu nazwy lub całkiem inną nazwę dla dyscypliny.

Następny problem to nowe podejście do metodologii badań. Najprawdopodobniej będziemy świadkami dużych zmian w stosowanej obecnie metodologii badawczej w informacji naukowej. Jedną z przyczyn jest to, że próbujemy badać zmienny i niestabilny obiekt, jakim są źródła internetowe tak jak czyniliśmy to w stosunku do źródeł tradycyjnych. Innym zagadnieniem, może nawet ważniejszym jest percepcja zasobów dostępnych w Internecie prze użytkowników informacji. Pracownicy naukowi postrzegają Internet w inny sposób niż zwolennicy np. gier interaktywnych. Można to opisać przy pomocy kilku porównań. Pierwsze z nich porównuje Internet do systemu dróg, gdzie najważniejsze jest połączenie i struktura. Innym porównaniem jest sieć, jako biblioteka lub magazyn, co podkreśla aspekt informacyjny. Trzecie porównuje sieć do żywego organizmu, podkreślając stały rozwój i żywotność sieci. Satysfakcja użytkownika z informacji wyszukiwanej w sieci zależy od sposobu jej widzenia przez poszczególnego użytkownika. Nie można oczywiście generalizować, lecz stwierdzenie, że sposób widzenia Internetu wpływa na poziom satysfakcji użytkownika jest spostrzeżeniem interesującym (Pors 2002 dok.elektr.).

Prowadzi się ostatnio wiele badań nad Internetem, przede wszystkim jako źródłem informacji. Na ogol mamy świadomość, że jest to źródło dynamiczne ? ?f^wf^t mteraktywne ale często zachowujemy się tak jakbyśmy tej jego cechy nie dostrzegali i badamy podobnie jak źródła tradycyjne. Najczęściej w badaniach oceniamy jakość atron www oraz efektywność wyszu-“^“Oćli przy wykorzystaniu różnorodnych ta Sd¹ W^^20bSe™^aciiInternetuwyni-me trudniejszy, ponieważ albo trzeba nlacić albo

^haa,° *-«- *

mami. Wobec tego, me zawsze wiemy czy wyszukana informacja jest wiarygodna i wartościowa.^^iest^

ssSśSSSssSS

częściej opierają się o literaturę z Internetu. Jest to naturalnie sprawą opiekunów prac licencjackich i ma-gisterskich jak na to zjawisko reagują, ale jest to jeszcze jeden problem, który obecnie nęka nauczycieli akademickich. Studenci nie widzą często związku po-między tradycyjną informacją, a informacją elektroniczną. Nie wierząnp., że bibliograficzna baza danych i bibliografia wydana tradycyjnie są praktycznie tym samym źródłem informacji a tylko powstają nieco inaczej i poszukuje się w nich inaczej. I takich przykładów można przytoczyć więcej, choć trudno wierzyć, aby w którymś uniwersytecie tak właśnie ich uczono.

Rozważania dotyczące rozwoju teorii informacji naukowej prowadzą do wniosku, że nie doczekaliśmy się wprawdzie swojego Brookesa, Ingwersena, czy Hjórlanda, ale lukę w zakresie rozpraw teoretycznych wypełniły prace: Jerzego Ratajewskiego [Ratajewski 19941, Elżbiety Artowicz [Artowicz 1996], Barbary Sosińskiej-Kalaty [Sosińska-Kalata 1999]; Jadwigi Woźniak (Woźniak 2000] czy Sabiny Cisek o filozoficznych aspektach informacji naukowej [Cisek 2002]. Nigdy prace teoretyczne nie dominowały w naszej dyscyplinie ani w Polsce ani za granicą. Szacuje się, że powstaje ich rocznie ok. 5% w stosunku do całości publikowanych prac a wydaje się, że w naszym kraju jest ich jeszcze mniej. Brak analiz, jak pisze Sabina Cisek, dotyczących zagadnień konstruowania teorii, prawdy a informacji, wpływu filozofii na język, brak prac nt. założeń epistemologicznych i ontologicznych teorii zachowań informacyjnych i wielu innych [Cisek 2002 s.120-121]. Bardzo ważne są obecnie problemy etyczne i estetyczne w informacji naukowej. Tu należy się ukłon w stronę Zbigniewa Żmigrodzkiego, bo poza nim, właściwie niewiele innych osób zajmowało się ostatnio zagadnieniem etyki. Wprowadzono za to zajęcia z tego zakresu na studiach BIN na kilku uczelniach, m.in. w UJ.

Słabiej w porównaniu z zagranicą rozwijają się badania bibliometryczne i informetryczne, gdyż wymagają one, mimo istnienia komputerów, żmudnej pracy i dobrej znajomości badanego przedmiotu, aby można było wyciągnąć prawidłowe wnioski. Powstają jednak ostatnio z tego zakresu rozprawy doktorskie.

Bardzo niewiele wiemy obecnie o innych niż biblioteki placówkach informacji. Istnieje wprawdzie wciąż zmniejszająca się i wobec tego zmieniąjącą się liczbą ośrodków informacji w przemyśle, które uchowały się jeszcze przede wszystkim przy instytutach badawczo-rozwojowych, czy resortowych, ale jaka jest ich kondycja i jaką prowadzą działalność mamy ograniczoną wiedzę. Brak jest raetaoinformacji o różnych nowopowstających ośrodkach prywatnych, np. o ośrodkach informacji biznesowej. Najwięcej dostępnej ' mformacji istnieje o ośrodkach związanych z Unia Europejską. W niektórych uczelniach, np. w Uniwer- , sytecie Śląskim prowadzi się badania nad przemysł wymi ośrodkami informacji (poruszył ten próbie®