0000082 (2)

2. Każdy czynnik patogenny dowolnego pochodzenia (chemiczny, toksyczny, farmakologiczny itp.) działa biologicznie dopiero po przekroczeniu charakterystycznej dlań wartości progowej. Powyżej tej wartości intensywność działania jego szybko wzrasta, aż do osiągnięcia wartości bezwzględnie śmiertelnej (krzywa a na ryc. 19.16). W przeciwieństwie do tego promieniowanie jonizujące często cechuje się brakiem dawki progowej (np.dla uszkodzeń genetycznych), a prócz tego różnica między nią a dawką śmiertelną może być bardzo duża (krzywa b na ryc. 19.16). Fakt ten świadczy o istnieniu dużych różnic wrażliwości na promieniowanie między składnikami napromienionej populacji.

Podstawą biofizycznej oceny biologicznych skutków promieniowań jonizujących może być m.in. analiza przeżywalności osobników — członków określonej populacji, np. populacja zwierzęca, komórkowa, cząsteczek, np. enzymu w roztworze (w tym ostatnim przypadku mówimy nie o przeżywalności, lecz o zachowaniu aktywności biologicznej) po napromienieniu dawką D promieniowania. Przez przeżywalność/ rozumiemy stosunek liczby składników populacji—N pozostających przy życiu lub zachowujących właściwości biologiczne po napromienieniu dawką D do liczby osobników N₀ obecnych w populacji przed napromienieniem. Przeżywalność w funkcji dawki analizuje się najczęściej w półlogarytmicznym układzie współrzędnych. Ryc. 19.17 przedstawia dwa typy krzywych uzyskiwanych w różnych warunkach działania promieniowania. Krzywą 1 opisuje równań ie

/ =    = e «^D = e-^D'^D»    19.20

w o

Stała k l/D₃₇ jest miarą wrażliwości badanej populacji na promieniowanie. Dawka jD._n zwana często „średnią dawką śmiertelną” oznacza dawkę zmniejszającą liczebność populacji do wartości 0.37 ,V„. Krzywa I (ryc. 19.17) i odpowiadające jej równanie 19.20

Ryc. 19 17. Krzywa przeżywalności populacji biologicznej.

382