0000086 (2)

nazwę krytycznych. Zdeponowane w nich izotopy promieniotwórcze rozpadają się z właściwą im prędkością, emitując przy tym promieniowanie. Jeśli jest to promieniowanie gamma, dzięki dużej przenikliwości opuszcza ono ustrój pozostawiając w nim tylko niewielką energię. Natomiast promieniowanie beta, a w jeszcze większym stopniu alfa jest pochłaniane w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca rozpadu, które zostaje obciążone całą energią wyzwoloną w akcie rozpadu. Jest rzeczą oczywistą, że narząd lub tkanka krytyczna mogą doznać w tych warunkach znacznych uszkodzeń.

Efektywny okres połowicznego rozpadu. Możliwość usunięcia radioaktywności zdeponowanej w narządzie krytycznym jest ograniczona. Radioaktywność ta maleje w czasie dzięki dwóm procesom:

1) rozpadowi radioaktywnemu z prędkością określoną stałą rozpadu zgodnie z równaniem

N — N₀e~*f'    19.23

2) wydalaniu z ustroju na drodze normalnych procesów metabolicznych z prędkością określoną stałą wydalania Wydalanie na tej drodze jest również funkcją wykładniczą:

M = M₀e-V    19.24

Obydwa procesy: rozpad radioaktywny i wydalanie biologiczne sumują się, w związku z czym aktywność zdeponowana w tkance lub narządzie krytycznym maleje z prędkością \_f

0,693

będącą sumą:    |-X₆. Posługując się zależnością X = ———można napisać

0,693    0,693    0,693

7V ~ Tf ⁺ T„

19.25

^tf T_f+ T„

T_tf oznacza efektywny okres półtrwania substancji radioaktywnej w ustroju jako funkcję rozpadu radioaktywnego i wydalania biologicznego, np. dla ¹³¹I: Tj- = 8,1 dni, T_b = 130dni, Tgf— 7,6 dni.

Maksymalne dopuszczalne skażenie. Przez analogię do MDD ustalono maksymalne dopuszczalne stężenia radioizotopów w wodzie i powietrzu (MDS). Są to aktywności, które po zdeponowaniu w narządzie krytycznym, rozpadając się całkowicie, nie obciążą ich dawką większą od dopuszczalnej.

Strona techniczno-organizacyjna ochrony przed skażeniem ze strony źródeł zewnętrznych jest przedmiotem szczegółowych ustaleń w obowiązujących normach ochrony radiologicznej.

19.7. Fizyczne podstawy medycznych zastosowań izotopów promieniotwórczych

Izotopy promieniotwórcze znalazły szerokie zastosowanie w medycynie w badaniach podstawowych, w diagnostyce i terapii. Zastosowania w badaniach podstawowych są konsekwencją faktu, że izotopy promieniotwórcze danego pierwiastka nie różnią się w spo-

386