0000129 (4)

Izabela Szwarnowiecka, Jan Nowak

POSTĘPOWANIE W PODOSTRYM I PRZEWLEKŁYM ZESPOLE BÓLÓW KRĘGOSŁUPA W AMBULATORIUM ORTOPEDYCZNYM

z Instytutu Chirurgii Śląskiej AM Dyrektor: prof. dr hab. C. Sadliński z Kliniki Ortopedii Śląskiej AM Kierownik: doc. dr hab. I. Szwarnowiecka

Problem urazów w przemyśle węglowym, coraz częściej i coraz szerzej rozpracowywany, „przyćmiewa" zagadnienie innych schorzeń narządu ruchu.

Jednym z nich, coraz częściej napływającym do naszych poradni, są przewlekle schorzenia kręgosłupa, określane ogólnie jako „bóle krzyża".

Dane statystyczne, dokonane na materiale Wojewódzkiej Poradni Ortopedycznej w Bytomiu wykazały, iż przy rocznej średniej około 10 000 chorych, odsetek zgłaszających się z dolegliwościami bólowymi w obrębie kręgosłupa wynosi około 20%. Większość z nich (60,5%) to chorzy w III i IV dekadzie życia, czyli najbardziej czynnymi zawodowo. Przeciętny okres leczenia przed zgłoszeniem się do naszej Poradni wynosił od 2 tygodni do 6 miesięcy. Biorąc pod uwagę tych kilka zacytowanych liczb można przynajmniej orientacyjnie określić straty materialne. Stąd też konieczność szukania efektywnych środków profilaktycznych można z ekonomicznego punktu widzenia określić jako „szukanie rezerw”.

Działanie profilaktyczne należałoby prowadzić w trzech zasadniczych kierunkach.

1.    Otoczenie specjalną opieką grupy ciężko pracujących fizycznie w kluczowych gałęziach przemysłu — w sensie wprowadzenia badań rtg kręgosłupa do obowiązkowych badań okresowych (1 X rok) oraz organizacja zajęć relaksujących.

2.    Wprowadzenie badania radiologicznego kręgosłupa i oceny ortopedycznej jako obowiązkowego dla nowowstępujących do zawodu w analogicznych grupach.

3.    Selekcja uczniów w szkołach zawodowych na podstawie badań ortopedycznych z uwzględnieniem przyszłych stanowisk pracy, a nie tylko grupy zawodowej.

W ocenie przydatności do wykonywanej pracy w aspekcie profilaktyki bólów krzyża należy uwzględnić wszelkiego rodzaju anomalie rozwojowe oraz przebyte urazy kręgosłupa, na których tle, przy znacznym obciążeniu, szybciej dochodzi do pojawienia się dolegliwości bólowych.

Biorąc pod uwagę rodzaj wykonywanej pracy, czynnikiem patogennym w naszym materiale wydaje się najczęściej nie tylę duże, ile stałe obciążenie. Przykładem tego może być obserwacja górników strzałowych, noszących przez kilka lat na dość znacznym odcinku drogi (4—6 km) względnie duże obciążenie (± 16 kg), u których obserwowano częstsze występowanie zmian patologicznych w obrębie kręgosłupa niż w innych grupach pracowników dołowych (np. budowacze).

Stereotypia pozycji lub wykonywanej pracy powinna więc stanowić zasadnicze przeciwwskazania do podjęcia zawodu, przy stwierdzanych anomaliach w obrębie kręgosłupa. Potwierdzeniem tego faktu może być znaczna liczba