168 (2)

168 Wybory i prawo wyborcze

168 Wybory i prawo wyborcze

łych w danym okręgu wyborczym. Od tego wymogu zwolnione są jednak komitet , wyborcze, które już zarejestrowały listy w co najmniej połow ie okręgów wyborczy^: Liczba kandydatów na liście nie może przekraczać dwukrotności ogólnej liczby mandatów w danym okręgu. Kolejność umieszczenia na liście ustalana jest przez komitei zgłaszający. Nie ma to w'praw'dzie znaczenia decydującego, bo to wyborca przyznaje pierwszeństwo kandydatowi z listy, zaznaczając jego nazwisko (art. 160 ust. 1 ows). ale praktyka uczy, że kandydaci z pierwszych miejsc listy zyskują lepsze szanse wyborcze. Listy okręgowa zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej; w razie odmowy zarejestrowania ostateczne rozstrzygnięcie należy do Państwowej Komisji Wyborczej (art. 147 ust. 3 ows). a gdy odmowa rejestracji wynika z braku wymaganej liczby podpisów popierających zgłoszenie listy okręgowej - do sądu okręgowego (art. 148 ust. 3 ow's).

163. Kampania wyborcza. Jest to nieodłączna część każdego pluralistycznego systemu politycznego i każde ugrupowanie prowadzi ją w sposób ciągły, starając się za pomocą różnych metod pozyskać dla siebie sympatię opinii publicznej, a zarazem pozbawić tej sympatii ugrupowania i polityków konkurencyjnych. Prawo ingeruje w te przedsięwzięcia w bardzo ograniczonym zakresie. Przedmiotem regulacji prawa wyborczego jest tylko finalny etap owej walki o pozyskanie wyborców, kiedy konieczne staje się ujęcie jej w ściślejsze ramy normatywne.

W dalszych rozważaniach regulacje zostaną omówione na przykładzie ordynacji wyborczej do parlamentu z 2001 roku. Podobne regulacje zawiera obecna wersja ustawy o wyborze prezydenta, bo nowela z 28 kwietnia 2000 roku wprowadziła do niej rozbudowane przepisy o kampanii wyborczej i finansowaniu wyborów.

Kampania wyborcza, w rozumieniu Ordynacji, rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy się dwadzieścia cztery godziny przed dniem głosowania (art. 85 ust. 1 ows). A oto najważniejsze postanowienia Ordynacji:

1)    Zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom (komitetom wyborczym) w prowadzeniu kampanii, a więc w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy kandydatów, w rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu na rzecz list i kandydatów. Swoboda ta wynika zresztą z ogólnych konstytucyjnych gwarancji wolności wyrażania poglądów i wolności działania partii politycznych. a przepisy Ordynacji mogąją tylko potwierdzać.

2)    Nałożenie dodatkowych obowiązków na podmioty prowadzące kampanię wyborczą. Wszelkie plakaty, napisy (hasła) lub ulotki wyborcze muszą być wyraźnie oznakowane, tak aby było wiadomo, do kogo należą; zabronione jest umieszczanie ich na niektórych budynkach publicznych; muszą być usunięte przez poszczególne komitety wyborcze w terminie trzydziestu dni po dniu wyborów (art. 89 i art. 90). Zabrania się prowadzenia kampanii wyborczej na terenie zakładów pracy i instytucji publicznych, jeśli zakłóca to normalne ich funkcjonowanie, a także na terenie jednostek wojskowych i podobnych (art. 88). Od zakończenia kampanii wyborczej (co, przypomnijmy, następuje dwadzieścia czten godziny przed dniem głosowania) zabrania się podawania do wiadomości publicznej przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej (art. 86).