1 0

I

i

Podstawowe wymiary kół zębatych obliczamy według następujących, wzorów i zależności:

— Modni (w, mm)		— Wysokość stopy zęba		tjt t>
P m = -- 7t	(13.1)	hr = 1,25 ni Wysokość zęba	" (13.6)
— .Średnica podziałowa		ii = ftu + /ij- 2,25 m	(13.7)
d — /u e	(13.2)	— Grubość zęba	-
— Średnica, wierzchołków		■p- 0,5l>-j	(13.S)
d„ = inpł-2)	(13.3).	— Szerokość wrębu
— Średnica podstaw		<- - 0,5//+/	(!3.y>..
rtj- - m(z~2,5)	(13.4)	■ Luz wierzchołkowy
Uwaga: Wzory 13.3 i 4 dotyczą		c = /!.„-■ ii,- - (1,25 m	(13.10)	łŁ
kół o zębach normalnych, dla któ		- - Lu/ obwodowy (teoretyczny)
rych y = 1.		j ~ 0,04 m	(13.11)	Ł
Wysokość głowy zęba		Odległość "osi współpracnjn
h„ - /ą	(13.5)	cych kół o - 0,5(d|+ J:) - O.śnrt+j + z,	■(13.12)

Wartości modułów normalnych są objęte normą PN-78/M-88502.

W rozdziale 13 przyjmujemy w obliczeniach, że minimalna liczba zębów w jednym kole wynosi z = 14 (szczegółowe wyjaśnienia są podane' w rozdziale 14).

Przekładnie zębate wiełorzędowc (rys. 12.3 ni b) prawie zawsze składają się z kół zębatych o jednakowym module (w zbiorze zadań przyjęto tę zasadę za obowiązującą we wszystkich przykładach i zadaniach). Przy doborze liczby zębów przyjęcie takiego założenia powoduje konieczność równoczesnego spełnienia dwóch warunków;

1)    odległość osi dla wszystkich par koi zębatych a - cónst, stąd z * + r₂ = 3j+z₄ = s₅+z_g = const; ^;

2)    przełożenia muszą osiągać żądane wartości.

Dla ułatwienia doboru liczb zębów można posługiwać się tablicą 46. Zastosowanie przekładni wici orzę d owych w napędach obrabiarek i innych urządzeń zapewnia-możliwość uzyskania kilku lub kilkunastu różnych-prędkości ybrulowych walka roboczego (np. wrzeciona obrti-

biarki). Na rys. 13.2a przedstawiono przekładnię zapewniającą uzyska-. nie 6 różnych prędkości obrotowych na wałku III. W napędach obrabiarek prędkości obrotowe są najczęściej uszeregowane według ciągu geometrycznego i wówczas dobór odpowiednich przełożeń ułatwiają wykresy strukturalne (rys. 13.26 i c). Sposób sporządzania wykresów strukturalnych objaśnion’0 w przykładzie 13i7,

Kys. 1.1.2. Przekładnia O 6 prędkościach obrotowych: u) schemat, b), ej wykresy strukturalne

Przykład 13.1

Obliczyć wymiary koła zębatego walcowego o zębach prostych normalnych (y = 1), mając dane: liczbę zębów z = 21, moduł m = 3 mm.

Rozwiązanie

Na podstawie wzorów 13.1 + II obliczamy poszczególne wymiary

—    średnica podziałowa: d = m-z = 3’21 = 63 mm

—    średnica wierzchołków: d_a = mfr-i-2) = 3(21 + 2) = 69 mm

—    średnica podstaw: d_f ~ m(z~ 2,5) = 3(21-2,5) — 55,5 mm

—    wysokość głowy zęba: h_a = m = 3 mm

-    wysokość stopy zęba: h_f —■ 1,25 ni = 1,25-3 — 3,75 mm

-    wysokość zęba: h = 2,25 m ~ 2,25 • 3 = 6,75 mm

—    podziałka: p = n-tn — 3,14 ■ 3 = 9,42 mm

-    grubość zęba: s = 0,5/1--j = (1.5 • 9,42- 0,12 x 4,59 mm

-    szerokość wrębu; a — 0,5p+j = 0,5-9,42+0.12 % 4,83 mm

-    luz wierzchołkowy: c -■ 0,25 m - 0,25-3 = 0,75 mm —' luz obwodowy: j - 0,04 w = 0,04-3 = 0,12 mm

181