235 (2)

II. Funkcja ustawodawcza 235

się pod głosowanie wniosek o odrzucenie projektu w całości (o ile wniosek taki został postawiony), następnie poprawka w kolejności ich merytorycznego znaczenia, a wreszcie projekt w całości, w brzmieniu zaproponowanym przez komisję, ze zmianami wynikającymi z wcześniej przyjętych poprawek. W praktyce zdarzały się wypadki przechodzenia od drugiego czytania od razu do głosowania w trzecim czytaniu, nawet bez formalnej zapowiedzi marszałka o przystąpieniu do trzeciego czytania.

Dla uchwalenia projektu konieczna jest zwykła większość głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W momencie uchwalenia projekt staje się ustawą, dalsze prace legislacyjne są więc prowadzone już nad ustawą z dnia... (data uchwalenia) o... (tytuł ustawy).

Ustawę uchwaloną przez Sejm jego marszałek przekazuje Senatowi (art. 121 ust. 1 konstytucji).

228. Rozpatrzenie ustawy przez Senat jest koniecznym etapem postępowania ustawodawczego, ale raz jeszcze trzeba podkreślić, że Senat nie pełni roli równouprawnionego partnera pierwszej izby. Tylko bowiem w odniesieniu do zmiany konstytucji oraz do ustawy ratyfikacyjnej, o której mowa w art. 90 konstytucji, zawsze konieczna jest zgoda Senatu na przyjęcie tekstu uchwalonego przez Sejm, we wszystkich pozostałych wypadkach Sejm może odrzucić propozycje Senatu.

Dodatkowo prace Senatu są poddane ścisłym ramom czasowym: w odniesieniu do ustaw zwykłych termin dla zajęcia stanowiska przez Senat wynosi trzydzieści dni od przekazania mu ustawy uchwalonej przez Sejm; nieco inne terminy odnoszą się do ustawy budżetowej (art. 223 - zob. pkt 235) i do ustaw pilnych (art. 123 ust. 3 - zob. pkt 234). Jeżeli w tym terminie Senat nie podejmie żadnej uchwały, to ustawę uznaje się za przyjętą w brzmieniu uchwalonym przez Sejm (art. 121 ust. 2), a marszałek Sejmu przekazuje ją do podpisu prezydentowi.

Procedura rozpatrywania ustawy przez Senat (art. 55 regulaminu Senatu) jest podobna do procedury jej uchwalania przez Sejm. Marszałek Senatu kieruje tekst ustawy do właściwej komisji senackiej. Komisja (komisje) powinna w terminie dwóch tygodni zaproponować sposób ustosunkowania się Senatu do ustawy; następnie odbywa się posiedzenie Senatu, debata i głosowanie. Senat może podjąć uchwałę o:

1)    przyjęciu ustawy bez poprawek - pozwala to na natychmiastowe przekazanie ustawy prezydentowi, bez czekania na upływ trzydziestodniowego terminu,

2)    odrzuceniu ustawy, co nie jest dopuszczalne w odniesieniu do ustawy budżetowej (art. 223),

3)    wprowadzeniu poprawek do tekstu ustawy.

Na tle tej ostatniej możliwości toczyły się w minionych latach liczne spory między izbami. Pojawił się problem zakresu dopuszczalnych poprawek, a mianowicie: czy możliwe jest zgłoszenie poprawki, która nie dotyczy materii unormowanej w ustawie. Ostatecznie ukształtował się pogląd (zob. podsumowujące orzeczenie TK t. 19 czerwca 2002 roku, K 11/02 oraz najnowsze, z 22 maja 2007 roku, K 42/05), w myśl którego Senat jest ograniczony zakresem spraw normowanych w ustawie sejmowej (szerokość regulacji), a wnoszenie poprawek całkowicie poza ten zakres wykraczających należy uznać za ukrytą formę inicjatywy ustawodawczej, a więc za