314

314



314    IX. Póiniejsze kierunki rozwoju filozofii

istnieć, pozostaje nam już tylko techniczne pytanie, czy, i jeśli tak. to w jaki sposób, jeden typ bytów jest redukowalny do innego. Trudność. przed jaką staje praginatysta. a w gruncie rzeczy każdy filozof, polega na tym, jak znaleźć argumenty przemawiające na rzecz takich ograniczeń.

Nelson Goodman

Filozofem, który był równorzędnym partnerem Quine’a. i który przypomina Quine’a znajomością logiki i gotowością zaprzęgnięcia jej na służbę Filozofii, ale ma przy tym własny styl i metodę, poglądy i zainteresowania jest Nelson Goodman, do którego prac mieliśmy się już okazję odwoływać. Goodman, urodzony w 1906 r., był studentem i doktorantem Harvardu, a następnie wykładał w Tufts, uniwersytecie pensylwańskim i w JBrandeis, po czym wrócił do Harvardu jako profesor. Jego rozprawa doktorska z Harwardu, ukończona w 1940 r. | i zatytułowana Siudy of Qualities. była pierwotnie krytycznym studium poświęconym l)er Logische Aufbau der Weh Caraapa. Po dokonaniu bardzo poważnych modyfikacji i rozszerzeniu została opubliko- j wana w 1951 r. pod właściwszym tytułem The Structure of Appear-wice. Wydanie drugie, zawierające rozmaite korekty i ulepszenia, ukazało się wf 1966 r. W' międzyczasie Goodman opublikował książkę i Fact, Ficrion and Forecast, na którą złożył się głównie cykl trzech wykładów Shearmanowskich wygłoszonych w 1953 r. w londyńskim University College. Książka ukazała się w 1955 r.. a wydanie drugie, w którym zostały wprowadzone niewielkie zmiany, w 1965 r. Przyjęcie zaproszenia do wygłoszenia wykładów Locke’owskich w1 Oksfordzie zaowocowało opublikowaniem sześć lat później Languages of Art. Zbiór artykułów Probłems and Projects ukazał się w 1972 r., a najnowsza praca Goodmana. WayJt of Worldmaking, w 1978 r.

Podejście Goodmana do filozofii znakomicie ilustruje wstęp do wykładów- londyńskich, który został później opublikow-any jako drugi rozdział książki Fact, Ficrion and Forecast. Po wygłoszeniu apelu o jasność, Goodman zwraca uwagę, że ,.w braku jakiegokolwiek wy-j godnego i wiarogodnego kryterium tego, co jest jasne, samodziei myśliciel może jedynie szukać odpowiedzi w swym sumieniu”**. Sumienie filozoficzne Goodmana jest wyjątkowo surowe. Wśród rzeczy, które wydają mu się „niemożliwe do zaakceptowania bez wyjaśnienia, są zdolności, dyspozycje, twierdzenia kontrfaktyczne. byty i doświadczenia. które są możliwe, ale nie faktyczne, cząstki neutrino, anioły, diabły oraz klasy”. Odrzucenie klas stanowi podstawę nominalizmu. który przewija się w całej twórczości Goodmana. Nieco dalej omówię szerzej jego nominaiizm. Goodman uważa, że takie cząstki jak neutrino „znajdują się jak dotąd poza naszym filozoficznym zasięgiem”. W swoich wykładach podejmuje więc atak na „zagadnienia dyspozycji, kontrfaktycznyeh okresów warunkowych i bytów możliwych”. W tym miejscu znów interweniuje jednak sumienie Goodmana ograniczając arsenał środków, za pomocą których można w sposób uprawniony rozważać owe zagadnienia. „Na przykład - mówi Goodman -nie będę opierał się na rozróżnieniu związków przyczynowych i przypadkowych korelacji, ani na rozróżnieniu między rodzajami właściwymi a rodzajami sztucznymi, ani też na rozróżnieniu zdań analitycznych i syntetycznych. Możecie nie aprobować części moich skrupułów i protestować, że jest więcej rzeczy na niebie i ziemi, niż to się śni mojej filozofii. Zależy mi jednak bardziej na tym, by mojej filozofii nie śniło się więcej rzeczy, niż ich jest na niebie i ziemi”30.

Wykłady Shearmanowskie poprzedza w Fact, Fiction and Fore-eas/ wcześniejsza praca Goodmana, Counterfactual Conduionals, Mieliśmy już okazję przekonać się, iż takie okresy warunkowe odgrywają doniosłą rolę w filozofii C. I. Lewisa, i że zaliczają się one do funkcji prawdziwościowych. Nie uważa się, by kontrfaktyczny okres warunkowy był prawdziwy po prostu wówczas, gdy jego poprzednik jest fałszywy. W przypadkach, kiedy następnik jest zdaniem obserwacyjnym. poprzednik może się okazać potrzebny jedynie do tego, by usytuować hipotetycznego obserwatora w położeniu, w którym obserwacja może zostać przeprowadzona, i można wówczas traktować ów przypadek jako „projekcję” faktycznych przypadków-, w których takie

^ ^ “ ran, Haion and Forecast. wyd. drugie, Bobbs-Mernll Co.. Indianapolis 1965.

30 Tamże. $ 34.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
292 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii zostałyby zsumowane, ich implikacje zaś poddane dyskus
294 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii nazywać zdaniami    per for maty wny
296 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii zbyt wyszukane, twierdzi jednak, iż ..wystarczają one,
300 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii szym językiem symbolicznym, jaki opanowują dzieci, i ż
304 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii jak się przyjmuje, mogą zostać przekształcone w prawdy
310 IX, Późniejsze kierunki rozwoju filozofii o ile rozumie się ro. a w naturalny sposób byłoby to t
312 IX. Pófjniejne kierunki rozwoju filozofii tów, które znajdują się jeszcze poza zasięgiem naszego
316 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii obserwacje są przeprowadzane, choć, jak się przekonamy
320 IX. Póinicjsze kierunki rozwoju filozofii rystyeznym a systemem realistycznym. System party ku l
322 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii rych najistotniejszym jest ten aspekt, który odróżnia
326 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii przykładów nie wchodzą w grę żadne fakty materialne,
328 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii mentów cząstkowych”5*, a w realistycznym systemie Good
330 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii filozofii języka, jest niemal całkowicie przychylny. J
332 IX- Późniejsze kierunki rozwoju filozofii mamy wówczas do czynienia z możliwością zaprzeczenia p
334 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii Te dwie odpowiedzi mają wspólne źródło. Zakłada się tu
336 IX. Późniejsze kierunki rozwoju filozofii przekonany, że sąd trzeci jest fałszywy, i przypuszcza

więcej podobnych podstron