DSC07543

Opisane wyżej zasady operacjonalizacji zmiennych prowadzą bezpośrednio do decyzji dotyczących pomiaru. Roboczo możemy powiedzieć, że mierzyć jakieś obiekty, to znaczy przypisywać im wartości. Nie trzeba przy tym ograniczać pojęcia pomiaru do liczb, ponieważ obiektom można także przypisywać Wartości jakościowe. W tym rozumieniu pomiarem będzie przypisanie uczniowi liczby punktów, jakie uzyskał w teście wiadomości, ale także przypisanie mu kategorii „chłopiec".

Istnieją cztery poziomy pomiaru, które postaramy się zrekonstruować z następującej sytuacji edukacyjnej. Nauczyciel podczas dnia sportu organizuje dzieciom zawody lekkoatletyczne. Dzieli uczniów na dwie drużyny. Jedna drużyna ubiera się w czerwone koszulki, a druga w niebieskie. Każdemu zawodnikowi przydziela numer, który identyfikuje jego nazwisko. Jedną z konkurencji jest bieg na tysiąc metrów. Bierze w nim udział po pięciu zawodników z każdej drużyny. Nauczyciel notuje kolejność przekroczenia mety, przypisując każdemu zawodnikowi miejsce od pierwszego do dziesiątego. Jednocześnie mierzy czas, po którym każdy uczeń od chwili startu przybiegł na metę.

Jak można opisać działania nauczyciela w kategoriach pomiaru? Na początku przydzielił każdego ucznia do jednego z dwóch kolorów koszulki i do jakiejś liczby — identyfikatora. Taki pomiar nazywa się pomiarem na poziomie nominalnym. Podstawową operacją na tym poziomie jest identyfikacja kategorii, do której należy badany obiekt. Ela została przyporządkowana do czerwonych koszulek i do numeru 3, Tomek do czerwonych koszulek i do numeru 4, Ania do niebieskich koszulek i do numeru 7 itd. Kolejny pomiar, jakiego dokonał nauczyciel, to zapisanie kolejności przekroczenia mety przez każdego ucznia. Ela w czerwonej koszulce z numerem 4 przybiegła jako pierwsza (otrzymała rangę 1), Tomek w czerwonej koszulce

Pomiar to przypisywanie badanym obiektom wartości zmiennych (nazw lub liczb) odzwierciedlających rzeczywiste (empiryczne) stosunki między tymi obiektami.

Wyróżniamy Cztery poziomy ((skale) pomiarowe: nominalny, porządkowy' IntetwaJpWy (przedziałowy) oraz iley. razowy (stosunkowy).

Pomiar na poziomie nominalnym pozwala przypisać, obiekty do kategorii, do które] należą. Cechą tego pomiaru jest równoważność (zjawiska zńąjdująee się w danej kategorii są sobie równe).