elementy kompozycji fotograficzneja

Inaczej ma się rzecz, gdy na pole obrazu wprowadzamy dużo rozmaitych szczegółów. Mogą to być, jak już wiemy, szczegóły ważne, konieczne, tworzące temat główny fotogramu, mogą być drugorzędne, jednakże potrzebne dla treści obrazu, mogą być dla niej obojętne, wreszcie takie, które niczego do treści nie wprowadzają, natomiast rozpraszają uwagę odbiorcy. Szczegółów głównych i drugorzędnych nic należy usuwać z obrazu. Szczegółów obojętnych należy raczej unikać, w pewnych wypadkach mogą one być dla całości obrazu nieszkodliwe. Szczegóły zbędne, szkodliwe powinny być z obrazu usunięte.

Szczegóły drugorzędne mają różne zadania w tworzeniu wyobrażenia na obrazie, między innymi określają otoczenie, środowisko tematu głównego i nastrój.

Czy istnieją szczegóły pozatreściowe? Zasadniczo nic. Wszystko, co zostało umieszczone na polu obrazu, wpływa na jego treść z tym, że wpływ ten może być dla wyniku dodatni lub ujemny. Treść powinna być zwarta, natomiast szczegóły szkodliwe wpływają na nią rozprasza-jąco, szczegóły zastosowane właściwie wzmacniają czytelność treści.

Pole obrazu to przestrzeń, w której może zachodzić zjawisko ruchu. Ruch jest związany z czasem. Może być ruch przeszły, teraźniejszy lub przyszły. To samo dotyczy ruchu w przestrzeni, wyrażonej polem obrazu. Czas ruchu w obrazie zależny jest od układu przedmiotu w’ polu obrazu.

Znana Jest wszystkim fotografom portretowym zasada głosząca, że przed twarzą należy zachować więcej pola, niż za głową. Mówi się wówczas o ..oddechu" dla twarzy. Jest to klasyczny przykład zasady pola.

Wiele fotografowanych przedmiotów posiada kierunek, posiada „przód" 1 „tył". Ponieważ przedmioty takie zasadniczo poruszają się „w kierunku do przodu", robi to na nas wrażenie, że na obrazie wszystko, co znajduje się poza przedmiotem, „z tyłu", należy do przeszłości, zaś wszystko, co jest ,,z przodu", a więc przed przedmiotem, wyraża przyszłość. Nic należy pojęć tych rozumieć symbolicznie. Oglądający odbiera realne wrażenie zróżnicowania w czasie. Jeżeli sfotografujemy człowieka idącego, zaś przed nim pozostawiamy więcej pola niż poza nim, otrzymamy wrażenie, które można by określić: „przejdzie". Odwrotnie, gdy więcej pola będzie poza nim, treść obrazu będzie wyrażała: „przeszedł".

Określenia „przed" i „za" odpowiadają pojęciom „później" i „wcześniej". Jest to jeden ze sposób plastycznego wyrażenia pojęcia czasu. Przypomnijmy sobie obraz Chełmońskiego „Kuropatwy". Jest to stosunkowo rzadki przykład kompozycji malarskiej, w której więcej pola pozostaje za tematem poruszającym się niż przed nim. Obraz ten wyraża: „jakże długą drogę kuropatwy mają już za sobą, iłc przewędrowały."

Pole jest przestrzenią fabuły obrazu, umieszczenie przedmiotu poruszającego się w polu określa tę fabułę, w pewnym stopniu oznaczając jej czas.

Temat obrazu jest pojęciem związanym z konkretnym, fotografowa-ⁿym przedmiotem, z jego „treścią obiektywną", natomiast pojęcie motywu odnosi się do formy przedmiotu.

125