img095

95

naprowadzeni* osi celowej na cel (kierunek) umożliwia leniwca (śruta naprowadzająca;, działająca przy zaciśniętym sprzęgu*

2)    System osiowy Btichenbacho nazywamy również oystaitoo dwucsiowya (rys. 107b). J teodolitach tegp typu w tulei spodarki osadzona jest l może obracać się wydrążona cń limbo Ga, w której znowu znajduje się i może również obracać eię oś alidady. Liobus w instrumentach dwuosiowych może być sprzęgany zo spodarką śrubą S,, oraz z alićadą śrubą S₂*

Po sprzęgnięciu łimbusa ze spodarką śrubą 3^ ncżemy obracać aiidadę względom nieruohomego llmbusa i wykonywać pomiar kątów.

Jeżeli sprzęgniemy linbus z ałid3dą śrubą 3^, to wówczas alidaća i limbue nogą obracać się razem względem spodarki, co pozwala na zorientowanie liabusa na dany kierunek. Uożliwośś sprzęgania limbuca z alldadą i zorientowania li.-abusa względem danego kierunku pozwala na wykony/.\nic pomiaru kątćw metodą repctycyjną,

3adą dwuosiowego systemu Keichenbacha jest możliwość .vy a tęp ogania pewnego nieznacznego obrotu limbusa podczas obracania alidady, co nazywamy porysraniea llmbusa. Zjawisko to może nieć clejsco pr2gde wszystkim wówczas, gdy instrument jest źle nasmarowany lub smary strzepną w niskiej temperaturze i z tego powodu tarcie czopa osi alidady' obracającego eię wewnątrz tulei limbusa jest większe niż tarcze śruby sprzęgającej linbus ze spodarką.

3)    System osiowy Borćy (rys. 1C-7c). W układzie tym w wystającej tulę i spoderki jest osadzony i może obracać się czop osi alidadj', 3 lim-bus może obracać się wokół tulei epoderki. 77 toD sposób ałidaćc i krąg linbusa są przedzielone tuleją spodarki i mogą obiecać się niezależnie od siebie (czop osi alidady nie styka cię z llmbusec), dzięki czemu nie występuje w tym układzie porywanie liabusa podczas obrotów alidsćj przy pomiarze tatów,

77 teodolitach o wysokie j dokładności z układOG osiowym Eoruy, przeznaczonych do pomiarów sieci astronomlczno-gcodozy j nych, trłnng-iłncyj-nych i poligonizaoji precyzyjnej, można sprzęjsć tylko aiidadę za spodarką za pomocą śruby zaciskowej, rotnnl«st limtan ule może tyć sprzęgany z alMidą. Kośna jednak ziuleaicć położenie iizibuua po każdej serii pomiarów lub zorientować w przybliżaniu li tabun względem danego erunku. W teodolitach nowoczesnych, w których limby?, jest z"<kryty całkowicie, obraca się krąg Itcbusa za pomocą specjalnej śruby reiteracyjncj, odpowiednio zabezpieczonej dla uniknięcia przypadkowego roruszsi-ia 3i:.;busa podczas pcuiaru.

Teodolity, v/ których linbus można obracać i sprzęgać z &l*d=dą, nazy-«/ace są teodoillasn. rtpetycyjnymi.