img096

i to jest ważny szczegół w f

czubka języka, kt h zębów. P<

iadomic

Ze względu na specjalne znaczenie tej artykulacji dla wymo-y scenicznej, opiszemy ją dokładniej:

I powstaje przez, dociśnięcie czubka języka do dziąseł; boki języka lekko przywierają do wewnętrznych powierzchni zębów trzonowych i przedtrzonowych oraz dziąseł. Na wysokości przedostatnich zębów trzonowych tworzy się otwór (po jednej • i po obu stronach), przez który przepływa powietrze. Cala isa językowa leży dość swobodnie płasko lub z lekkim wklęś-'o, o brzmieniu gardłowym (masa języka cofa się przy wymawianiu tego 1 ku jamie gardłowej). Takie I jest nie do przyjęcia w polszezyźnie kulturalnej żadnego stopnia.

........ II przede wszystkim w ⁱ "ⁱ 0 r "^;m widłowej wymowie ł - grzbiet językr tworząc łyżkowate wklęśnięcie, - ^Ł większe, niż przy I.

Ćwiczenia porównawcz^-- ^l_ prowadzą do precyzyjnego artykulacyjnych.

przestrzeni będą przylegać do zębów przedtrzonowych, a tym samym nastąpi pewne spłaszczenie całej masy języka, wtedy głoska ł brzmi bardziej miękko i jest nazbyt podobna do k odbieramy ją jako głoskę przesadnie wyrazistą, pretensjonalną i przeważnie mc bez wptjńwi na następującą po niej samogłoskę, której barwa jest wtedy jaśniejsza w stosunku do wzorca. Taka właśnie odmiana ł bywa przedmiotem różnych parodii.

Przesadna wyrazistość występuje również w wypadku, gdy ł znajdujące się w wygłosie (np. był, stśał, muł...) nieco przedłużamy, koócząc dźwięk dopiero po oderwaniu czubka języka od zębów. Następuje wtedy coś w rodzaju eksplozji, jak przy spółgłoskach zwarto-wybuchowych. Wymowa taka jest Istotnie bardzo rażąca; ł podobnie jak I jest głoską płynną, artykulacja jej musi przebiegać łagodnie, zatem w wygłosie należy kończyć dźwięk przed oderwaniem czubka języka od zębów.

Niektórzy wymawiają ł bez zwarcia zębowego, jedynie zbll -żając czubek języka do zębów; w takim wypadku wyrazistość

^Y 0°czysto polskim pochodzeniu ł przedniojęzykowo-zę-bowego niech świadczy dodatkowo fakt, że 1AN KOCHANOWSKI w swojej rozprawce pt. Ortogmfija polska pisze tak

i/wiek', drugie b arbarum, które tak pisat:

określa ją jako „barbarum"), którą w pisowni różni wężyk w po-