img180

180

ropie pracz prostą utworzoną dwoma punktami poligonu, z których jeden jGst stanowiskiem. Prosta ta jest stalą orientacją pomiarów tachinatrycz-nych wykonywanych na tym stanowisku. Ramię drugie o zmierzonych 'wartościach liczbowych tworzy prosta 0P^# (rys. 191).

Wielkość trzecia (i) jest określana pośrednio za pomocą dodatkowego urządzenia optycznego w instrumencie, zwanego urządzeniem dalmierczym albo dalmierzem.

Zasada konstrukcji dalmierzy do optycznego pomiaru odległości opiera się na zależnościach geometrycznych V7 tzw. trójkącie para lak tycz Dym.

Jest to wydłużony trójkąt równoramienny o małej podstawie 1, zwanej bazą (rys. 192). Kąt przeciwległy do bazy_t tzw. kąt paralaktyczny 6, jest więc również mały, Wysokość trójkąta D wychodząca z wierzchołka kąta £ jest odległością szukaną. 2nając długość bazy 1 i kąt paralaktyczny £ możemy szukaną długość D wyznaczyć ze wzoru

Rys; 192    «ys. 195

D = | ćtg 5 ;    § = \ ctg |    (114)

lub jeżeli trójkąt joot prostokątny (rys, 195) ze wzoru

D s 1 ctg C ; J = ctg e    (115)

Na tęj zasadzie opiera się poligonizacja parałaktyczoa, mierząc kąt t do specjalnej bazy ustawianej poziomo. Natomiast konstruktorzy dalmierzy przyjmują zwykle jedno z trzech następujących założeni

1)    baza 1 zmienna, kąt paralaktyczny t stały, wówczas ustala się zwykło

§ = k - ICO    (116)

2)    baza 1 zmienna, kąt paralaktyczny 6 zmienny,

2) baza 1 stela, kąt paralaktyczny E zmienny.

Stosowane w geodezji dalmierze do optycznego pomiaru odległości można podzielić na trzy następujące grupy: dalmierze zwyczajne (nitkowe), auto-redukeyjne i dwuobrazowe. Dalmierze te są wmontowana instrumenty fcąto-liiiernicza lub są skonstruowane w postaci dodatkowych urządzeń nakładanych na obiektyw lunety instrumentu kątoaierniczego, który w jednym i w drugim przypadku służy równocześnie do pomiaru kątów poziomych i do wyznaczania różnic wysokości.