IMG07 (9)

OM*l

podpreteki

■ pewno**

Przy organizowaniu od Koruj 1807 r- administracji lokalnej najsta opatio się (w ślarf /a konstytucją) na systemie francuskim, odrzucając poi# iiadycje i reformy ustrojowe drugiej potowy XVIII w. Na czele departamra stanął prefekt, podległy służbowo ministrowi spraw wewnętrznych, a .. zobowiązany do wykonywania poleceń każdego z mimstiów. Był ono minowany przez monarchy i sprawował urząd jednoosobowo. Podlopi mu na terenie departamentu bezpośrednio wszystkie sprawy z ulw resortu spraw wewnętrznych i policji. Miał też. w drodze zwierzchnia bądź nadzoru współudział w pozostałych działach administracji, z wyj* kicm dowódczych spraw wojskowych i sądownictwa. W rykach prefitta koncentrowała się zatem władza nad wszelkimi organami administruj nymi departamentu, łącznie z prawem upominania i zawieszania pa ległych mu urzędników. Jego rozliczne obowiązki powodowały koniro nosi hiidowy Inni piefekturalnych z personelem administracyjnym. Pruł wszystkim |»/> pirłekcie powołano departamentowego komisarza poi; i pomne mianu, tj nwendenrem i adiunktem, odbierającego rozkazy i nwwtfca puhe ji częśi iowt> jednak za pośrednictwem prefekta. Prefekta skliulały się / sckielanaru generalnego i 5 wydziałów: administracyjnrp dóbr i lasów narodowych. prawnego. budowniczego i lekarskiego. Perm adiiiiiiistiaiyjiiy Marni wili r adcy. sekretarz generalny, specjaliści w różąt dzird/mj. h. jak asesor prawny, budowniczy, .fizyk" (czyli lekarz) cownicy kanrclaryjno-usługowi.

Administracja powiatu należała do podprefekta. pochodzącego róum . z nominacji królewskiej. Spełniał on jednoosobowo wszystkie czyimi odpowiadające prefektowi w departamencie, któremu też służbowa podporządkowany. Takie przy nim tworzono biura z personelem a*i mstf acyjno-katK elatyjm-m.

Reasumując, kośćcem nowego systemu administracyjnego Księstwa być daleko posunięty centralizm - prefekci i podprefekci wykonyw rozkazy rządowe, choć ci pierwsi w praktyce mieli też możność dzielnego normowania stosunków lokalnych. Centralizm został połączą z nowoczesną hierarchią urzędniczą, trzystopniową (król i mmmm - prefekt - pod prefekt), i decydowaniem w sposób jednoosobowy. Miało zapewnić szybkość i sprężystość działań administracyjnych, co było rów* niebagatelne z punktu widzenia francuskich interesów politycznych i w skowych.

Na szczeblu departamentu i powiatu, obok organów administracji a dowej. istniały też swego rodzaju organy samorządowe - rady dtp lamentów* i powiatowe. Wobec odmiennej koncepcji adminntr, Księstwa, ich uprawnienia były wąskie i nie miały istotniejszego znaczą Rady departamentowe bc/yły od 16 do 24, a powiatowe od 9 do członków, nominowanych prze/ króla spośród kandydatów przedstm nych przez lokalne sejmiki, Zbielały się raz do roku na sesje: dcpM mencowe 15-dniowc. a powiatowe 10-dnmwe. Do kompetencji rad dtp

114

tuneffiowych należało kolegialne dokonywanie rozkładu (r/w. repaitycji) na powiały podatków i innych ciężarów piihlli/ny« h, zwyczajnych i nadzwyczajnych. « także uchwalanie szacunku irzw korkwacji) miej* s»owych szkód wojennych- Uchwały lad wymagały zatwierdzenia oeganow administracyjnych, a ich wykonywanie należało do prefektów. Oprócz wymienionych funkcji, rady mogły iijiad/a* się w spawach potrzeb dtpaitaoientu. zażaleń na prefekta > ulepszeń w dzialamach administracji.

Opinie rody mogły przedkładać Molowi, ale dopiero po wykonaniu czynności związanych z rozkładem ciężarów publicznych.

Najważniejszą lunkcją lad powiatowych lwi rozkład ciężarów publicznych w powiecie na konkretne dwory, motta i wsie. Obok tego rady mogły składać radzie departamentowej opinie o potrzebach powiatu i zażalenia na prefekta.

Najniższą jednostką w administracji Księstwa miała być według konstytucji jnunicYpalnmc" zarządzona przez burmistrza lub prezydenta. Idąc za modelem francuskim, nie odróżniono tu miast od wsi. lecz miano na    I

uwadze gminy obejmujące jedną lub kilka miejscowości. Ta nowa. nieznana Polsce instytucja wywołała żywą dyskusję w sferach rządzących i lianę trudności co do określenia samego pojęcia, organizacji i liczby acmcypalnoMi. W rezultacie dopiero dekretem z 10 lutego 1809 r. utworzono municypaliYmri. i to jedynie z 4 miast „głównych": Warszawy.

Poznania, Torunia i Kalisza. Następnie, w 1812 r.. za takie uznano Kraków, lublin i Sandomierz. Na ich czele postawiono prezydentów municypalnych, nominowanych przez króla i podległych prefektom. Miało do nich należeć sprawowanie .miejscowej administracji', o midi czynić przy pomocy zawodowych ławników, powoływanych przez ministra spraw wewnętrznych (od 2 w Kaliszu do 5 w Warszawie), i intendentów policji (od 1 do 3).

Jedynie w Warszawie utworzono odrębny urząd prezydenta policji z 2 asesorami i oddzielną kancelarią, podporządkowany bezpośrednio ministrowi pofceji. W municypalnoścuch konstytucja przewidywała powołanie samo-rządowych rod municypalnych. W utworzonych miastach municypalnych powołano takie rody. r Ml członkami z nominac ji królewskiej. Do ich zadań _?<>r muwcypmw i należał rozkład ciężarów jiublicznycli. nałożonych na miasto, jłodejmównic uchwal w sprawie majątku i urządzeń miejskich, wyrażanie opinii o miejscowej administracji i skl.ul.inie prefektowi zażaleń na prezydenta municypalnego. Uchwały rad w sjiuwie bod/rtu i .składek" od mieszkańców podlegały zoiwirid/ctuu ministra spraw wewnętrznych. Organem wykonawczym rady był pir/ydrni municypalny

Ob pozostałych miau i wszystko h wsi księsiwj dekiel z 23 lutego 1809 r. wprowadzał tyimzasuwą. nu- pi/ewut/uną konstytucją, organizację gmin miejskich i wiejskich. Każde miast u i wirs stanowiły odrąd osobną gminę.

W tym przypadku odstąpiono od francuskiej konstrukcji meodróźniającej °^l9*^r,*^|C|10"*" miasta od wsi, a nawiązano do rozwiązań pruskich W miastach sprawowanie administracji nalt-z.do do buriillstrin nu............ przez króla

IIS