IMG75

106 M. I nimi ki. W trosce ci wychowanie w sikolc

(Jan XXIII, Jan Paweł II), osób rzeczywistych (A. Schwcizcr, Matka 1 crcsa) lub fikcyjnych (Siłaczka, Judym, Jean Valjcan) cz.y też osób uosabiających wartości sakralne (św. Franciszek) lub świeckie (J. Korczak).

Wdrażanie do zachowań moralnych

Inną metodą tradycyjnego wychowania moralnego jest wdrażanie chłopców i dziewcząt do zachowali moralnych. Nazywana jest również metodą zadaniową (por. M. Kuchcińska, 1996). Polega ona na wykonywaniu przez dzieci i młodzież konkretnych zadań bądź zgodnie ze wspólnie podjętą decyzją w tej sprawie, bądź w wyniku odgórnego ich powierzenia im przez dorosłych. Zadania te związane są zarówno z niesieniem innym indywidualnej pomocy, jak i z wyświadczaniem bezinteresownie przysług w szerokim wymiarze społecznym.

Wdrażanie do zachowań moralnych poprzez udzielanie innym indywidualnej pomocy może w przypadku uczniów przejawiać się: w sprawowaniu opieki nad młodszymi kolegami (koleżankami) podczas pfzćńt^Yniędzylek-ćyjnych, w udźielaniupómocy koleżeńskiej w nauce, w udostępnianiu lektur szkolnych lub innych rodzajów^pomocy naukowych, w składaniu życzeń z okazji imienin lub urodzin, a także w dzieleniu się posiłkiem czy w gotowości do wsparcia materiałnego.,..np. zakupu zeszytu, długopisu, podręcznika tym uczniom, których z przyczyn obiektywnych na to nie stać. Uczniów należałoby również zachęcić do nawiązania kontaktów - choćby telefonicznie lub przez Internet - z osobami chorymi z klasy. Warto także przypominać uczniom o obowiązku opiekowania się młodszym rodzeństwem, wyręczania rodziców wrobieniu drobnych zakupów, pomagania im w przygotowywaniu" posiłków i sprzątaniu mieszkania itp.

Natomiast bezinteresowne wyświadczanie przysług w szerokim wymiarze społecznym może przybrać lormę podejmowania przez uczniów różnych użytecznych działań na rzecz swojej wioski, miasta, gminy, województwa, kraju. Działania takie mogą się przejawiać w pośredni m lub bezpośrednim urządzaniu zbiórki pieniężnej na rzecz poprawy sytuacji osób bezdomnych, nieuleczalnie chorych, bezrobotnych czy w ogóle cierpiących głód i niedostatek. Bywają też tożsame z gromadzeniem i przekazywaniem na cele dobroczynne odzieży lub książek. Mogą się także wyrażać troską o czystość miejsca zamieszkania, w osiedlu (dzielnicy), w której znajduje się szkoła. W związku z powyższym słusznie zaleca się uczniom czynny udział w r/w. ruchu około gicznym (nazywanym też ruchem zielonych), działającym

na rzecz ochrony środowiska i racjonalnego korzystania z zasobów naturalnyt li. aby zapewnić odpowiednią jakość życia (zdrowe powietrze, żywność, czysta woda) i prawidłowy jego rozwój na Ziemi (Wielka encyklopedia..., 20,05. t. 8. s. 117).

Dostarczanie wiedzy moralnej

Wielką wagę w tradycyjnym wychowaniu moralnym przywiązuje się do zapoznawania dzieci i młodzieży z wiedzą z zakresu moralności, czyli / oho wiązującymi powszechnie normami i wartościami moralnymi. Wiedzę taką dostarcza się im najczęściej w dwojaki sposób, mianowicie przez bezpośredni jej przekaz lub.prowadzcnie z nimi rozmów i dyskusje.

Bezpośredni przekaz wiedzy m o r a I n e j, czyli bezpo.śred nie oddziaływanie na świadomość moralną dziewcząt i chłopców, występuje nierzadko pod nazwą metody perswazji. Przybiera ona przeważnie charakter pogadanki ^odczytu, prelekcji czy wykładu. Przy czym słuchaczom zazwyczaj zezwala się, co najwyżej, na zadawanie prelegentowi pytań, ale z reguły bez możliwości stawiania mu podchwytliwych lub polemicznych pytań. Przekaz taki — oprócz podawania im do wiadomości różnych norm i wartości moralnych - dotyczy również niektórych spraw natury moralnej, z jakimi dzieci i młodzież spotykają się lub mogą się spotkać w życiu. O skuteczności dostarczania im takiej wiedzy decyduje na ogół jej zgodność z zachowaniami i postawami osób, które ją przekazują. Natomiast zazwyczaj mało skuteczne lub całkowicie pozbawione skuteczności okazuje się przekazywanie wiedzy moralnej wtedy, gdy przepojone jest ono rz.w. tanim dydakryżarrrm. nastawionym nie tyle na jej rzeczowy przekaz, wyjaśnianie i uzasadnianie, iłe wyłącznic na ograniczanie się do górnolotnych i niedorzecznych pouczeń słownych.

W dostarczaniu wiedzy moralnej niejednokrotnie zapomina się też. iż nie patetyczne apele do sumienia dzieci i młodzieży, lecz żywy przykład prostolinijnego postępowania moralnego dorosłych może wywierać pozytywny wpływ wychowawczy. Podobną moc oddziaływań na dziewczęta i chłopców mogą mieć także szczere rozmowy nimi i dyskusje. Umożliwiają one wspólne znajdywanie w miarę racjonalnych uzasadnień wypo-