IMG 13

78 Gry społeczne, pola i metafory

mieszczanina, przyjmujący postawę obronną wśród ludzi uważanych za arystokratów, chociaż większość z nich była brutalna, niepiśmienna i nieokrzesana. Potem Becket opuścił salę z grupą swoich zwolenników. Główna brama była zamknięta, a strażnik był zajęty jakąś bufdą - tego dnia wszystkim puszczały nerwy - ale pęk kluczy wisiał przy murze, a pierwszy wypróbowany pasował do zamka. To później miało się przyczynić do powstania legendy świętego Tomasza. Konie arcybiskupa stały osiodłane i gotowe do drogi, więc Becket opuścił miasto wraz ze świtą, żegnany wiwatami prostych ludzi, z których wielu - na wzór przypowieści Chrystusa o uczcie weselnej - zaprosił jeszcze tego samego wieczoru, by dzielili z nim wieczerzę w opactwie św. Andrzeja, zamiast licznych duchownych i arystokratów, którzy opuścili jego otoczenie ze strachu. Muszę tutaj zakończyć opowieść. Po tym, jak Ibmasz w przebraniu i asyście zaledwie trzech towarzyszy o północy opuścił klasztor i odjechał w mrok podczas gwałtownej burzy, rozpoczyna się nowa gra społeczna, ucieczka Tbmasza z Anglii - jego odyseja, a potem banicja w cysterskim klasztorze w Pontigny i w innych francuskich schronieniach, poprzedzające ostateczny mrok męczeństwa. Trzeba jednak znowu zwrócić uwagę, że Henryk nie próbował zapobiec ucieczce Tbmasza. Trudno jest oddzielić miłość od nienawiści w relacji tych dwóch ludzi, a jeszcze trudniej określić naturę każdego z nich.

Zamierzałem tutaj pokazać, w jaki sposób symbole stanowią byty dynamiczne, a nie statyczne znaki poznawcze, w jaki sposób są modelowane przez wydarzenia i ożywiane przez namiętności ludzkich interakcji w przyjaźni, związkach seksualnych i polityce, a także w jaki sposób paradygmaty, ukształtowane jako zespoły i sekwencje symboli, wspomagają ludzi jako ogniwo łączące ideały z działaniem na społecznych polach pełnych sprzecznych celów i konkurencyjnych interesów. Kilka tworzących gnę społeczną rozstrzygających zdarzeń z historii przyjaźni, która się skończyła, wykorzystałem do pokazania tego, jak sprawy osobiste i państwowe mogą przybrać zapisaną w pamięci formę i utworzyć legendę, a także trafić do archiwów wskutek działania w ludzkich umysłach paradygmatów źródłowych, które stąją się zobiektywizowanymi wzorcami przyszłych zachowań w historii zbiorowości, takich jak Kościoły i narody.

prezypisy

¹ Pipę Rolls- angielskie rejestry skarbowe z lat 1131-1833; od 1857 roku publikowane pod patronatem rządu brytyjskiego pod oficjalną nazwą .The Chronłdes and Memorials ot Great Britain and Ireland during the Middle Ages" (przyp. dum.).

*    WeUanschauung Cniem.) - światopogląd (przyp. dum.).

*    Lord Acton - historyk, współtwórca Cambridge Modem Hiscory (przyp. dum.).

⁴ Przekład Komisji Przekładu Pisma Świętego (przyp. dum.).

*    We współczesnych przekładach Jest to Psalm 119. Przekład Komisji Przekładu Pisma Świętego (przyp. dum.).

•Raisons d'itatetd'igUse (fr.) - racje stanu i Kościoła (przyp. dum.).

⁷Caritas i humiUtas (tac.) - miłosierdzia i pokory (przyp. dum.).

BIBLIOGRAFIA

Anouilh J. 1960. Becket ofthe Honor ofGod, dum. Lucienne HUL New York: COwaid-McCann. (Ttum. polskie: Becker, czyli honor Boga, dum. J. Ku* kuksanka).

Berington Rev, J. 1793. The Hiscory ofthe Reign of Henry the Second. Batfl: Ibumeisen.

Brown P. A. 1930. The Dcvelapment of the Legend of Thomas becket. Phiiadel-phia: University of Pennsyłvania Press.

Churchill V£ 1956-1958. A History of the English-Spcaking Peoplcs. London: CasseU. 1.1.

Eliot T.S. 1935. Murder in the CathtdraL New York: Haicourt, Bracc. (1976. Ttum. polskie: Mord w katedrze. Spolszczył J. S. Sito. Warszawa. Pu].

Forwflle R. 1943. UEglise et la royauti en Angleterre sous Henn U PUmtagenet. 2154-1189. Paris: Bloud and Gay

Fry Ch. 1961. CurtmantU. London: Oxford Univer$ity Press.

Hutton. Rev. W. H. 1899. St. Thomas ofCanurbury: an Account ofHis Life and Famefrom the Contemporary Biogrnphen and Other Chroniden. London: Nutt.

Jones T. M., red. 1970. The Becket Comroyerjy. New York: Wiley.

KeroF. 1970. Kingship and Lawin the Middle Ages. New York: HarperTocch* books. First publlshed 1956.

Knowles D. D. 1951. The Episeapal CoKeagues o/Archbishop Thomas Becket. London: Cambridge University Press.

Knowles D. D. 1970. Thomas Becket. London: Black.

MignOsson E, red. 1875. Thómas Saga Erktbyskups. W Materials for the History of Thomas Becket. Red. Rev. J. C. Robertson. London: Her Majesry’s Statlonery Office.