IMGB18

194 Warzywa dyniowate

wadzono pionowo reagują niekorzystnie na nadmierny spadek natężenia w dolnych partiach roślin powodowany wzajemnym ocienianiem się liści (Costes i in. 1967. Sady i in. 1982). Ten niekorzystny wpływ złych warunków świetlnych na rozwój melona można ograniczyć przez odpowiednie cięcie i rozmieszczenie pędów, przez zwiększenie rozstawy roślin (Huguet i in. 1971) oraz przez odpowiednie modyfikacje temperatury i nawożenia roślin (Montegut 1968).

Woda. Zapotrzebowanie melona na wodę zależy od fazy rozwojowej rośliny. Jak ustalili Niel i Zunino (1972) dla warunków Francji, w okresie wegetacji wynoszącym około 100 dni całkowite zapotrzebowanie melona na wodę wynosi 27,5—30.0 m³ na 100 m^a, z czego około 20% zużycia przypada w pierwszym okresie wzrostu roślin, tj. do chwili pojawienia się kwiatów żeńskich. Zbyt obfite podlewanie roślin w pierwszym okresie uprawy pobudza je do bujnego wzrostu i opóźnia pojawianie się kwiatów żeńskich, a tym samym opóźnia owocowanie. Lekkie przesuszenie podłoża w tym okresie, aż do objawów więdnięcia roślin, przyspiesza zawiązywanie owoców.

W okresie wzrostu owoców gwałtownie wzrasta zapotrzebowanie na wodę. Jej zużycie wynosi wtedy 50—70% całkowitych potrzeb wodnych rośliny. Obfite zaopatrzenie roślin w wodę w okresie wykształcania się owoców, przy utrzymaniu optymalnego poziomu pozostałych czynników środowiska, przyspiesza wzrost i dojrzewanie owoców. Optymalna wilgotność podłoża w tym okresie wynosi 75—80% całkowitej pojemności wodnej.

W końcowej fazie dorastania owoców i w okresie ich dojrzewania podłoże powinno być tylko umiarkowanie wilgotne (65—75% całkowitej pojemności wodnej), a powietrze suche, co zapewnia dobre dojrzewanie owoców, wysoką zawartość w nich cukrów i silny aromat. W okresie dorastania i dojrzewania owoców należy zadbać o równomierną wilgotność podłoża. Nadmierne wahania wilgotności mogą być przyczyną pękania owoców. W związku z wrażliwością melonów na gwałtowne zmiany temperatury należy unikać podlewa-nie roślin zimną wodą. zwłaszcza we wczesnych fazach rozwoju. Należy też unikać polewania wodą szyjki korzeniowej i łodygi.

Melonowi odpowiada wilgotność powietrza w granicach 65—70%, bw₀l dojrzewania owoców nawet 60% wju % ści względnej. Nadmiar pary wodnej wietrzu jest szkodliwy szczególnie kwitnienia i dojrzewania owoców. ną wilgotność powietrza należy zmnieJ* ostrożnie przez stopniowe pr2©wietna_nl*?^ podwyższanie temperatury przesu&J^I powietrze.

Dwutlenek węgla. Regulacja ry pomieszczeń z uprawą melona odbyyJ zasadniczo przez wietrzenie. Należy uwzględnić wrażliwość melona na vvw Wietrzyć powinno się raczej przez otwi*jj[ górnych klap wentylacyjnych, tak aby*? stwarzać zbyt gwałtownego ruchu powiał? między roślinami. Melon, podobnie jak o^⁹ rek. reaguje bardzo korzystnie na wzbogJT nie atmosfery w dwutlenek węgla, powiedniejsze stężenia, okresy i temw wzbogacania pomieszczeń w C0₂ są same jak dla ogórka.

8.2.4. Terminy uprawy i stanowisko w planie zagospodarowania pomieszczenia

0    terminach uprawy melona w naszych warunkach klimatycznych decydują wysokie wymagania świetlne i termiczne oraz czynniki organizacyjne.

W szklarniach ogrzewanych uprawę melona można rozpocząć w pierwszej połowie lutego. Tak wczesny termin sadzenia umożliwia uzyskanie nieco wyższych plonów, ale wysokie wymagenia świetlne melona sprawiają, że wzrost i rozwój roślin w początkowym okresie uprawy jest powolny, kwitnienie i owocowanie — opóźnione, a cały okres uprawy znacznie się wydłuża (Sady 1976). Z tego powodu u nas, przy braku odmian mniej wrażliwych na niekorzystne warunki świetlne, nie uprawia się melona na zbiór najwcześniejszy. Orientacyjne terminy uprawy oraz zależność pomiędzy terminem siewu i sadzenia a okresem zbioru mełona obrazuje tabela 8.4. W szklarniach, tunelach

1    inspektach ogrzewanych technicznie czasem uprawia się niewielką liczbę roślin me-

fiUflli 8 4. Orientacyjne terminy uprawy ora* zależności pomiędzy terminem oraz JJJicem siewu i sadzenia a okresem zbioru owoców melona

Termin i miejice siewu

lHa-31x11

juiUmia)

1-15II (szkUmia)

1-15 III (okUmia)

1-10IV (tfklarmu)

20-30 IV (inspekt. szklarnia) 1—10 VI

(inspekt)_

Liczka dni produkcji rozsady

doiwktlancj	me doświctlanej
40—45	55—65
ok 40	50-55
35—40	40-45
35-40	35-40
	35-40
	35—40

Miejsce sadzenia

Termin

sadzenia

Okres

zbiorów

pomieszczenia wysokie z ogrzewanym powie- 1—15 II    V—VI

trzem i podłożem

jw    10—25 Ul koeśec V—VI

pomieszczeni* ogrzewane wysokie i niskie 15-25 IV VI inspekty po rozsadach, tunele foliowe z ogrze- 10—20 V    VI—VII

waoym podłożem osłony foliowe, zimny

inspekt    20 V—15 VI VII—VIII

jw.    10-25 VII VIJJ—IX

łona współrzędnie z ogórkiem, zwłaszcza w pierwszych nasadzeniach, rozpoczynających sezon uprawowy. Niska efektywność ekonomiczna produkcji melona w pomieszczeniach ogrzewanych technicznie sprawia, ze najczęściej uprawia się go w nie ogrzewanych tunelach foliowych i inspektach.

Dobre wykorzystanie pomieszczeń przeznaczonych do produkcji melona uzyskuje się przede wszystkim przez stosowanie przedpłonów lub przez uprawę melona nie w plonie głównym, lecz jako poplon. W ogrzewanych szklarniach ze stołami, i także w ciepłych inspektach przedplonem melona są głównie rozsady warzyw. Natomiast w zimnych szklarniach, tunelach foliowych i inspektach przedplonem mogą być sałaty, rzodkiewka, rzodkiew, a niekiedy wczesny kalafior lub kapusta.

Ze względu na choroby i szkodniki melona nie poleca się uprawiać po sobie ani po innych warzywach z rodziny dyniowatych. Melon nie jest specjalnie wymagający w stosunku do stanowiska i może być uprawiany po wszystkich warzywach zwalniających miejsce w odpowiednim terminie.

8.2.5. Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe

Melon wytwarza bardzo dużą ilość świeżej masy (korzenie, łodygi, liście, owoce), toteż jego wymagania pokarmowe są wysokie w całym okresie uprawy. Dobre zaopatrzenie roślin w składniki pokarmowe decyduje nie tylko o wielkości plonu owoców, ale także wpływa na jego jakość, zwłaszcza na zawartość cukrów i konsystencję miąższu (Tyler i Lorenz 1964. Zuang 1972).

Nadmierne zaopatrzenie roślin melona w azot w początkowym okresie uprawy opóźnia pojawianie się kwiatów żeńskich, dobre zaś zaopatrzenie młodych roślin w fosfor przyspiesza plonowanie (Huguet i in. 1971). W okresie dorastania i dojrzewania owoców szczególnie ważne jest dobre zaopatrzenie roślin w potas, który zapobiega pękaniu owoców. Można przyjąć, że do chwili zawiązania owoców wymaganiom pokarmowym melona odpowiada stosunek N; P. K jak 1:2:1, a w późniejszym okresie uprawy stosunek ten powinien wynosić 3:6:4. Najwięcej składników pokarmowych melon pobiera w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców (Cornillon, Bonafous 1969).

Wojtaszek i Sady (1979) w badaniach nad uprawą szklarniową melona odmiany Persijski 5 wykazali, że najniższy poziom zawartości składników pokarmowych w częściach wskaźnikowych (szósty liść od wierzchołka wzrostu) dobrze owocujących roślin, wyrażony w procentach suchej masy, wynosi: