IMGW00

9

t kością ziaren rzędu 8 nm [I]. Obecnie materiały nanokrysialiczne stanowią nową grupę materiałów intensywnie badanych w wielu ośrodkach naukowych. Do najciekawszych osiągnięć nanotechnologii na przestrzeni ostatnich lat zaliczyć należy, między innymi: opracowanie nanoloystalicenych materiałów magnetycznie miękkich otrzymywanych przez krystalizację szkieł metalicznych oraz wytworzenie izotropowych magnesów o dużej energii magnetycznej. (Bil)**,, na bazie na-nokrystalicznych stopów RE-3d (RE - ziemia rzadka. 3d - metal przejściowy) (5, j 6,8). Rozwój technologii otrzymywania zarówno cienkich warstw, jak i litych materiałów o strukturze nanokrystalicznej pozwolił na uzyskanie nowych materiałów, [v interesujących z uwagi na szerokie możliwości aplikacyjne, których przykładem mogą być materiały o gigantycznym magnetooporze, wykazujące znaczne zmniejszenie oporu elektrycznego w polu magnetycznym oraz wielowarstwowe materiały •stosowane do zapisu magnetycznego. Nanokrystalic/ne stopy faz mię--dzymetnlicznych odwracalnie absorbujące wodór są przykładem nowoczesnych ¹ materiałów elektrodowych dla odwracalnych zasadowych ogniw typu ni-Mcjel-wodorck metalu (Ni-MH.) (7. 9). Nanomateriały są również stosowane w | technologii materiałów ceramicznych, gdzie przykładami są m. in odporne na f' ścieranie, twarde, nowoczesne materiały narzędziowe, typu węglik wolframu-kobalt lub TiCN, TiOj. Interesujące wydaje się więc poznanie właściwości i materiałów „nono", mając na uwadze ich właściwości: mechaniczne, fizyczne, wtórnicziię, powierzchniowe i inne.

^Nanomateriały cechują się specyficznymi właściwościami, które zestawiono ni-

per

' ■ - stopy metali o strukturze nanometiyczncj otrzymywane metodą mechanicznej ■syntezy mogą mieć skład fazowy i chemiczny nieosiągalny metodami konwencjo-balnymi i dzięki temu, w porównaniu ze stopami konwencjonalnymi (polikrystalicznymi), mają lepszą wy trzymałość mechaniczną i odporność korozyjną.

zmniejszenie wielkości ziaren związków międzymetalicznych do skali nanometrów powoduje pojawienie się zjawiska superplastyczności: niektóre materiały [ceramiczne o wielkości ziaren od 400 do 500 nm można poddawać odkształceniu fdo 150%. a w przypadku stopów aluminium aż do 1250 %.

odporność na pełzanie zaawansowanych wysokotemperaturowych konstrukcyjnych materiałów ceramicznych, takich jak np. azotek krzemu. SiAION czy wę-Ighk krzemu, może być zwiększona prawie o rząd wielkości przez wytworzenie ich . w postaci nanomateriałów typu zerowym inrowego, gdzie w matrycy są wytrącenia igicj fazy o wymiarze nanotnetryemym.

-    materiały polimerowe z wbudowanymi cząstkami o rozmiarach nanometry cz* |Rych wykazują wysoką odporność na ścieranie i właściwości ślizgowe, znajdując

rwanie jako bezsmarowc elementy maszyn.

nanokrystałiczne układy warstwowe mogą mieć zastosowanie jako materiały [gradientowe w układach elektronicznych łub jako materiały o gigantycznym i tu* helowym magnetooporze.

-    implanty z biomateriałów metalicznych, węglowych, tlenkowych zwiększają ymalość protez i ich bioaktywiość.