logo17

120 Wstęp do nauki o komunikowaniu

dostrzeże pominięcie szeroko rozumianej roli języka i czynników kompetencji komunikacyjnej. Nie wynika z tego modelu, że treścią wypowiedzi są myśli i emocje łudzi. Wypowiedzi jako przekazy w procesie komunikowania odnoszą się pośrednio do rzeczywistości mniej lub bardziej realnej, najczęściej materialnej i także do świadomości realnych odbiorców docierają pośrednio. Pośrednikiem ludzi w poznawaniu rzeczywistości i we wzajemnych kontaktach ze sobą jest kultura, a zwłaszcza jej najważniejszy składnik - język. To przede wszystkim on filtruje postrzeganą rzeczywistość. To w znacznym stopniu także on determinuje prezentowany przez nadawcę obraz rzeczywistości, a także - co oczywiste - stopień wspólnoty kulturowej między nadawcą (nadawcami) a odbiorcą (odbiorcami).

Graficzny model roli języka w poznawaniu rzeczywistości i artykułowaniu wiedzy o niej przedstawiony został w rozdziale II (zob. rysunek 2.4. s. 49).

3. Pytania i zagadnienia kontrolne

■ Czym jest model aktu lub procesu komunikacji i czego się od niego oczekuje?

■ Wśród modeli aktów komunikacji wyróżnia się modele wybranego czynnika i modele syntetyczne.

♦ Podaj przykład modelu wybranego czynnika i go omów.

♦ Podaj przykład dowolnego modelu syntetycznego i go omów.

■ Model aktu/procesu komunikowania, zwany „formułą H.D. Lasswelła” miał w zamierzeniu autora wyznaczać 5 głównych dziedzin w badaniach medialnej komunikacji publicznej. Jakie to są dziedziny?

■ Jaką rolę przypisuje mediom masowym socjodynamiczny model cyrkulacji treści kulturowych Abrahama Molesa?

Rozdział VII

Typologia mediów masowych

The term mass media and mass communication should not obscure the variations within the audience and the vastly different ways

in which people use the media.

Peter Golding

Kilka lat temu największe a może jedno z dwóch największych światowych stowarzyszeń badaczy komunikowania zmieniło po czterdziestu kilku latach użytkowania swoją angielską nazwę, przekształcając się z Międzynarodowego Towarzystwa Badań Komunikowania Masowego (IAMCR) w Międzynarodowe Towarzystwo Badań Mediów i Komunikowania (także IAMCR). Większość uczestników zgromadzenia ogólnego dała się przekonać, że obecność w nazwie terminu komunikowanie masowe będzie odpychać od towarzystwa badaczy nowszych rodzajów komunikowania, opartych na interaktywnych i selektywnych technologiach. Mówiąc po prostu, inicjatorom zmiany nazwy chodziło o to, że w globalnej komunikacji społecznej coraz mniejszą rolę odgrywają media masowe, czyli drukowane książki, gazety, czasopisma, rozsiewcze i kablowe radio oraz rozsiewcza i kablowa telewizja, coraz większą zaś sieci komputerowe (z internetem na czele) i komórkowe, stanowiące sam rdzeń nowych mediów pierwszej dekady XXI wieku. W polu badań nad mediami i komunikowaniem badania nad komunikowaniem masowym i mediami masowymi nadal zajmują znaczny - choć kurczący się - sektor.

Media masowe (ściślej: techniczne media masowe) można określić bądź przez ich wyliczenie, bądź przez wskazanie ich cech istotnych. W pierwszym wypadku powiemy, że media masowe to dzienniki, czasopisma, radio, telewizja, kino, książki, płyty, kasety, plakaty, billboardy, ulotki itd. Natomiast w drugim wypadku możemy się pokusić o definicję wskazującą ich rodzaj (genus proximum) i różnicę gatunkową (differentia specifica), mówią*., że media masowe, czyli środki komunikowania masowego, to kanały komu nikowania publicznego o zbiorowym, zwykle instytucjonalnym nadaw* zbiorowym przekazie (albo raczej zbiorowej, bo wii‘lopi/<l* a/ow<| /.mat tości), zwielokrotnianym środkami technicznymi, oraz <» In i. • *»)'* m< «*• , nieustrukturyzowanej zbiorowości anonimowy* h odhioi. *>*\