Organizacja

strukcji budowlanych oraz ich znacznej pracochłonności. Tradycyjnie jeszczfe często stosowane elementy konstrukcyjne i materiały budowlane charakteryzują się niejednakowym okresem ich trwałości użytkowej. Stąd wydaje się najbardziej słuszny podział produkcji elementów budowlanych na elementy konstrukcyjne nośne o dużej trwałości i wytrzymałości, elementy wykończenia i wyposażenia oraz ściany osłonowe, możliwe do częstej wymiany.

W wyniku prawie całkowitego wyeliminowania sezonowości robót budowlanych skrócono terminy wykonania obiektów budowlanych, zapewniono całoroczne zatrudnienie wykwalifikowanych pracowników, lepsze wykorzystanie maszyn budowlanych i środków transportu, zsynchronizowano produkcję materiałów budowlanych z potrzebami wykonawstwa budowlanego oraz ciągłością procesów I budowlanych.

Ciągłość robót jest podstawowym warunkiem zbliżenia form wykonawstwa budowlanego do form produkcji fabrycznej. Dzięki temu można osiągnąć wysokie tempo produkcji budowlanej. Wprowadzone uprzemysłowienie polega na przeniesieniu produkcji pomocniczej poza budowę, do zakładów i wytwórni pracujących na wzór produkcji fabrycznej. W budownictwie występują jednak dodatkowo różne trudności w zastosowaniu środków produkcji, które muszą być przenoszone i każdorazowo dostosowane do miejsc roboczych. Wynika to z technologii i organizacji robót, ponieważ obiekty budowlane wznosi się w określonych miejscach. Różnorodność robót wymaga też każdorazowo zatrudnienia wielu specjalistów i opracowania nowych struktur organizacyjnych. Zmienność placu budowy wymaga dosto- ] sowama procesów budowy do miejscowych warunków materiałowych, transportowych i ekonomicznych, a czasem powoduje też znaczne trudności organizacyjne. Celem organizacji pracy i produkcji budowlanej jest skrócenie czasu realizacji obiektów budowlanych i obniżenie kosztów, pracochłonności oraz odciążenie robotników od wykonywania ciężkich robót.

1.2. Planowanie robót budowlanych

Planowanie robót budowlanych polega na ustaleniu technologii wykonania, metod pracy, niezbędnych urządzeń technicznych i transportowych, zakresu świadczeń wraz z wzajemną synchronizacją wszystkich bezpośrednich wykonawców itd., niezbędnych do wykonania poszczególnych robót w odpowiednim tempie, przy zachowaniu wyznaczonych terminów i odpowiedniej organizacji.

Planując organizację robót, należy uwzględnić:

•    umiejscowienie poszczególnych robót w procesie produkcyjnym (pod względem technologicznym i organizacyjnym);

•    instrukcje, karty technologiczne, rysunki, wzorce;

•    metody i systemy pracy, obejmujące technologię wraz z techniką bhp;

•    sposoby gromadzenia zapasów, wykorzystanie czasu pracy;

■ wyposażenie w środki pracy wraz z ich rozmieszczeniem;

•    system ewidencji i kontroli (karty zleceń roboczych, formularze zapisów przeprowadzania kontroli, badań, pomiarów);

•    przebiegi pracy przedstawione graficznie za pomocą schematów pracy.

W przypadkach złożonych procesów budowlanych, planowanie organizacji odbywa się z zastosowaniem metod graficznych i analitycznych.

Harmonogramy budowlane są jedną z graficznych form przedstawiających różne procesy produkcyjne na budowie i ich wzajemne powiązanie w czasie.

Najogólniej rozróżnia się harmonogramy:

•    zadań rzeczowych — przedstawiające kolejność realizacji poszczególnych zadań i robót;

•    środków produkcji — informujące o zatrudnieniu, o maszynach i sprzęcie budowlanym, o materiałach, o nakładach finansowych itp.

W praktyce, w zależności od etapu opracowania projektu organizacji budowy, rozróżnia się następujące harmonogramy:

•    dyrektywne — opracowywane w ramach założeń techniczno-ekonomicznych budowy; stanowią podstawę planowania budowy;

•    ogólne — dotyczą poszczególnych obiektów i obejmują cały okres ich wykonania; opracowuje się je w ramach projektu technicznego;

•    szczegółowe — są podstawą do wykonania planów operatywnych miesięcznych, tygodniowych i dobowych: zatrudnienia i zużycia materiałów dla poszczególnych robót budowlanych, np. robót ziemnych, montażu konstrukcji itp.

Każdy z wymienionych harmonogramów składa się z dwóch powiązanych wzajemnie części: opisowo-obliczeniowej, zwanej częścią analityczną, oraz wy kreślnej, zwanej częścią graficzną (rys. 1-la). Część analityczna znajduje się przeważnie z lewej strony arkusza harmonogramu i obejmuje opis robót oraz dane liczbowe. Część graficzna, stanowiąca ilustrację ujętych wcześniej analitycznie elementów, jest wykonywana najczęściej w poziomej skali czasu. Harmonogramy przedstawiają terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych rodzajów robót (rys. 1-lfc); jest w nich podane, w którym dniu i jakie roboty będą wykonywane, ilu i jakich potrzeba robotników, jakie, ile i w jakiej kolejności potrzebne będą materiały, maszyny, sprzęt i środki transportu. Często harmonogramy te odzwierciedlają różne cykle budowlane, gdy czynności i procesy produkcyjne powtarzają się po sobie w tej samej określonej kolejności.

Opracowywanie harmonogramów dla realizacji dużych budów wymaga nieraz uwzględnienia 100s-300 i więcej procesów roboczych. Pracochłonność i uciążliwość optymalnego ustalenia realizacji poszczególnych robót, wynikających z ich wzajemnych powiązań, można zmniejszyć korzystając z komputera.