siek18

jólódzy znają wjele faktów, które świadczą o możliwości psychicznego wpływania na podwyższenie temperatury różnych okolic własnego ciała, aż do zaczerwienienia skóry. W historii np. takimi działaniem autosugestywnym można tłumaczyć występowanie .styg matów.

Wyzwalanie wrażeń ciepła we własnym organizmie poprzez ćwiczenia treningu autogennego jest częściowo uzależnione ad fizjologicznego wyposażenia ćwiczącego, od stahu jego układu nerwowego, działalności gruczołów dokrewnych, pracy naczyń •krwionośnych (Schu/tz, 7960. s. 8Ż-.83, 225-227).

Zwalnianie pracy serca i oddechu

Jednym z celów stosowania ćwiczeń treningu autogenne-gojest uzyskiwanie stanu wewnętrznego spokoju, wewnętrznej ciszy, psychicznego odprężenia, które jest warunkowane stanem rozluźnienia mięśni, rozluźnienia naczyń krwionośnych, przestrojenie na wolniejszy rytm pracy własnego organizmu. W tych przestrajaniach pracy organizmu ogromną rolę odgrywa ćwiczenie zwalniania pracy serca i zwalniania oddechu. Ćwiczenia zwalniania pracy własnego serca i zwalniania rytmu własnego oddechu są wykonywane wtedy, kiedy ćwiczący nauczył się już wywoływać u siebie wrażenia ciężkości i ciepła.

Ćwiczenia zwalniania rytmu własnego serca zaczyna się od „odkrycia" jego pracy. Ludziom, którzy nie „czują" pracy własnego serca, zaleca Schultz kładzenie ręki na klatkę piersiową w okolicy serca i wyczuwanie jego bicia. Zaleca też prowadzenie obserwacji nad pulsowaniem naczyń krwionośnych organizmu, związanych z pracą serca. Dobrym sposobem odkrywania „wrażeń serca" jest mierzenie swego pulsu. Pomaga, w tym obserwowanie fal krwi tętnicy szyjnej, pulsu, pulsowania górnej okolicy brzucha. Ważne jest, aby nauczyć się odczuwać swoje serce, a nie bicie swego pulsu czy pulsowanie tętnicy szyjnej.

Kiedy ćwiczący nauczy się odczuwać pracę własnego serca, zaczyna stosować autosugestię, mającą spowodować zwolnienie rytmu jego pracy.    ,

Schultz zaleca stosowanie następujących formuł: „serce bije zupełnie spokojnie", lub „serce bije zupełnie spokojnie i silnie"

Zwalnianie rytmu pracy serca, stosowane w treningu auto-gennym, jest raczej uspokajaniem rytmu pracy serca, dzięki czemu uspokaja się rytm pracy organizmu.

Równie dużą rolęKjdgrywa nabycie umiejętności zwalniania, a raczej uspokajania, swojego oddechu, kiedy ten jest przyspieszony, w stanach wzburzenia i podniecenia.

Kiedy ćwiczący opanował już umiejętności wywoływania u

niebie wrażeń ciężkości i wrażeń ciepła, a organizm jego znajduje tlę w stanie pobudzenia, podniecenia i ćwiczący chce przestawić rytm pracy organizmu, aby uzyskać wewnętrzny spokój, zaczyna Btosować ćwiczenia zwalniające rytm pracy serca i uspokajające oddech.-Oczywiście'; przyjmuje najpierw odpowiednią postawę ciała, wywołuje u siebie wrażenia ciężkości i ciepła.i wtedy dopiero przystępuje do ćwiczenia nad uspokajaniem oddechu. •

Schultz radzi następujące autosugestie: „moje ciało jest ciężkie, ciepłe (ew. całkiem ciężkie, całkiem ciepłe)", „serce pracuje zupełnie spokojnie" „oddech podnosi się, opada.jak okręt na spokojnym morzu". „Oddech mój-jest zupełnie spokojny". „Oddycha mi się lekko i spokojnie"

W żadnym przypadku nie należy „na siłę" regulować dowolnie rytmu własnego oddechu.- Należy biernie siedzieć lub leżeć, pozwalać organizmowi'oddychać, tak jak oddycharspokojnie, biernie powtarzać zdania autosugestii. (Schultz. 1960. s. 74-80)

Ćwiczenie się w uzyskiwaniu wrażeń chłodnego czoła

Ważnym elementenri ćwiczeń treningu autogennego jest nauczenie się wywoływania wrażenia chłodnego czoła. Do odprężenia organizmu prowadzi przestrojenie jego pracy, aby’ciało było ciężkie, ciepłe, serce pracowało równo i spokojnie, a oddech był spokojny i regularny. Odprężenie organizmu staje się głębsze, jeżeli będzie można „chłodzić" czoło, tak jak dzieje się to_< w zdrowym, głębokim śnie.

Ćwiczedia w wywoływaniu wrażeń chłodnego czoła rozpoczy-; no się wtedy, kiedy inne są już dobrze opanowane. Ćwiczący* umie szybko wprowadzić swój organizm w stan głębokiego odprężenia.

Po wprowadzeniu się w taki stan, poleca Schultz wypowiadanie następujących zdań .autosugestii: „czoło moje jest chłodne" lub „moje czoło jest przyjemnie chłodne", „moje czoło jest trochę chłodne".

2 wypowiedzi osób ćwiczących wynika, że ci, którym udało się uzyskać wrażenie chłodnego czoła odczuwają je często tak jakby na czoło działał lekki, przyjemny; chłodny powiew powietrza.

Niektóre z ćwiczących osób mówią, że w czasie tych ćwiczeń odbywa się coś w rodzaju walki między doznawaniem wrażeń ciepła z okolicy splotu słonecznego a wrażeń chłodu, płynących z okolicy czoła. Inni odczuwają to wrażenie jak „tchnienia" strumieni chłodniejszego powietrza, jaki daje się zauważyć w dużych salach z regulowaną sztucznie temperaturą. U innych wrażenie chłodu pojawia się najpierw z prawej strony czoła, względnie z lewej lub trochę od góry. i

Niektórzy odczuwają jakby powierzchnia czoła znacznie się

34

35