skanuj0009

76

więc to, co cenione jest przez uczestników kształcenia, co jest szczególnie ważne z ich osobistego punktu widzenia, jak i z punktu widzenia społecznego.

Ogół wartości poddawany jest różnym podziałom. Najbardziej charakterystycznym, a zarazem najstarszym jest podział występujący w klasycznej filozofii bytu, gdzie wyróżniono trzy absolutne wartości:

-    prawdę,

-    dobro,

-    piękno.

W czasach średniowiecza zestaw ten rozszerzono o czwartą wartość — świętość, a na przełomie XIX i XX wieku dodano jeszcze piątą wartość, którą było wykształcenie.

Poza wartościami absolutnymi wyróżniane są jeszcze takie rodzaje wartości, jak wartości moralne, estetyczne, artystyczne, kulturalne, techniczne, życiowe osobowe, utylitarne, uniwersalne, partykularne, podstawowe, wtórne, indywidualne, naczelne, materialne, duchowe itd.

Z punktu widzenia edukacji, rozumianej ogólnie, ważnym zadaniem jest kształtowanie wśród jej uczestników nie tylko tzw. wartości uniwersalnych, do których zaliczane są wartości składające się na transcendentalną triadę (prawda, dobro i piękno) oraz takie, jak: wolność, odpowiedzialność i godność, ale również wartości określanych mianem ogólnoludzkich. Do wartości ogólnoludzkich należą m.in. humanizm, demokracja, bezpieczeństwo, równość, wolność, sprawiedliwość, przyjaźń, pluralizm, odpowiedzialność, pokój, autonomia, samostanowienie, patriotyzm, samorządność itp.¹. Do wartości uniwersalnych zaliczana jest również praca i wiedza, która sama w sobie nie jest wartością ostateczną i uznawana jest jako środek osiągania wartości wyższych².

Cywilizację XXI wieku charakteryzuje nie tylko coraz bardziej powszechna infor matyzacj a poszczególnych sfer działalności ludzkiej, ale również szybko postępująca globalizacja. Obecnie widoczna jest ona najbardziej w działalności gospodarczej, ale w znacznym stopniu odnosi się do sfery szeroko rozumianej kultury, techniki i nauki, Zjawisko globalizacji i wynikające z niego konsekwencje dla życia społecznego oraz życia poszczególnych jednostek jest przedmiotem poważnych konferencji i debat naukowych, dyskusji politycznych, ale także bardzo burzliwych i radykalnych wystąpień różnych ruchów i organizacji antyglobalistycznych.

Procesy globalizacyjne nie mogą być obojętne dla pedagogów, którzy powinni badać jak one wpływają na rozwój i wychowanie człowieka, zwłaszcza młodych pokoleń. Szczególnie ważnym problemem w tym zakresie powinno być badanie wpływu globalizacji na kształtowanie się

1

   K. Denek, Wartości i cele edukacji szkolnej, Wyd. Edytor, Poznań-Toruń 1994, s. 27-28 oraz O nowy kształt edukacji, op. cit., s. 29-31.

2

   K. Denek, O nowyop. cit., s. 32.