skanuj0012

4    Embriogeneza

■k

1 •    4

■4

A

"hi

i

Wkrótce po implantacji dwuwarstwowa tar-    struny grzbietowej, mający połączenie z jamą

czka zarodkowa ma zarys w przybliżeniu    owodni. Brzuszna ściana kanału - zrasta się <

okrągły. Ma brzegu tarczki, pomiędzy ektoder-    z emodermałnym sklepieniem pęcherzyka żól-

mą a mezodermą. w miejscu gdzie się one roz-    tkowego. Zrośnięte warstwy wkrótce pękają

chodzą, przechodząc w wyściólkę jam owodni    i wytwarza się połączenie między jamą owodni

i pęcherzyka żółtkowego, znajduje się strefa    a jamą pęcherzyka żółtkowego,

pierwotnej mezodermy. Strefa la'leży w miej-    Grzbietowa ściana kanału struny grzbietowej

scu zetknięcia się muzodennalnej somatopleury    tworzy na sklepieniu pęcherzyka żółtkowego

owodni i mezodermalnej splanchnopleury pę-    pasmo osiowe — płytkę przedstrunową (por.

c.herzyka żółtkowego. Wraz z powiększaniem    z prajelitem płazów). Poczynając od przodu

się pozazarudkowej jamy ciała przyczep szy-    płytka przedstrunowa zwija się tworząc litą

puty brzrrsznej przesuwy się na tylną krawędź    kolumnę komórek, położoną osiowo, czyli

tarczki, gdzie łączy się że strefą styku dwu bta-    ostateczną strunę grzebistową Przywrócone

szek mezodermy- Ze strefy styku mezodermy    zostaje entodemialne sklepienie pęcherzyka

powstaje krezka brzuszna jelita, która pozostaje    żółtkowego. Zachodzące w sklepieniu procesy

tylko w okolicy jelita przedniego. Pozostała    zrastania się, tworzenia utworów i rekon-

część krnzki brzusznej pochodzi z tej części    smtkcji zaczynają się dogłowowo i postępują

strefy styku, która przyczepia się do przedniej    w' kierunku ogonowym, tak że przez pewien

krawędzi tarczki i jest nazywana przegrodą    czas w części ogonowej istnieje kanał ląc.z.ący

poprzeczną. Płaszczyznę dwubocznej symetrii    jamę owodni z jamą 'pęcherzyka żółtkowego,

wyznaczają: łażący z tylu przyczep szypuly    W czasie rozwoju rynienki nerwowej kanał ten

brzusznej i przegroda poprzeczna leżąca z    czasowo łączy jej tylny koniec ze światłem je-

przodu. W opisywanej okolicy, w pobliżu    lita pierwotnego (por. z kanałem nerwowo -

przedniego końca tarczki,, sześcienne komórki    -jelitowym—■canalisneuroentericus—płazów),

entodermalnc stają się cylindryczne, zwakuoli-    W opisywanej okolicy, pomiędzy smugą

zownne i tworzą plylkę przedstrunową. Do    pierwotną a szypulą brzuszną, ektoderma

tylu od niej pojawia się w warstwie ektoder-    i entoderma przylegają ściśle do siebie i tworzą

realnej liniowe zaciemnienie — smuga pier-    błonę stekową (membrana cloacae). Węzeł

wotna. Zaciemnienie w tej okolicy spowodu-    Hcnsena można porównać z wargą grzbietową

wane jest intensywną proliferacją komórek    pragęby płozów, smugę pierwotną ze zrośnię-

pluripotencjalnych. Komórki potomne tworzą    tymi wargami bocznymi, a okolicę błony ste-

dużą część trzeciego listku zarodkowego, czyli    kowej z wargą brzuszną, W pobliżu przedniego

mezodermy wewnątrzzarodkowej. Wwędrowu-    skraju tarczki zarodkowej znajduje się druga

ją one między listek ektoriprrńalny i entoder-    okolice ścisłego przylegania entodermy i ekto-

malny tarczki, czyniąc ją trzywarstwową.    dermy, obejmująca część płytki przedstruno-

W okresie początkowej migracji mezodermy    wej i pokrywającej ją ektodermy. Okolica ta

wewnątrzzarodkowej powstaje inna okolica    stanowi tzw, błonę gardłową (membrana

nasilonej aktywności mitotycznej. —- węzeł ■ pharyngea).

Hensena; występuje on w listku ektodermal-    Ektoderma i entoderma stykają się bezpo-

nym pomiędzy końcem przednim smugi'pier-    średnio ze sobą    tylko w tych dwóch okoli-

wotriitj a tylnym brzegiem płytki ptzedstrunowej..    cach — okolicy    błony gardłowej i błony ste-

Z dolnej powierzchni węzła Hensena wyrasta    kowej. Gdzie indziej (z wyjątkiem osiowej

do przodu lita kolumna komórek —- wyrostek    części zarodka, zajmowanej w tym stadium

struny grzbietowej. Biegnie on między ekto-    przez ostateczną strunę grzebietową) pomię-

dermą a entoderrną w płaszczyźnie strzałka wej    ¹ dzy ektoderrną i entodermą znajduje się mezo-

i dpcłiodzi do tylnego brzegu płytki przedstru-    derma wewnątrzzarodkowa. Mezoderma ponowo) W miarę jak mezoderma wyrasta ze    chodząca ze smugi pierwotnej rozprzestrzenia

smugi pierwotnej, a wyrostek struny grzbie-    się w postaci dwustronnych- skrzydełek do

towej rośnie do przodu, tarczka zarodkowa-    przodu, na boki t do tyłu. Każde skrzydełko ro-

wydłuża' się i przybiera kształt gruszkowaty.    lnic do przodu,    otacza z boku strunę grzbie-

Poczynojąc od węzła Hensena, rozwija się    tową, okrąża brzegi błony gardłowej, by sppt-

wzdluż' wyrostka struny grzbietowej kanał    kać .skrzydełko przeciwnej strony, tworząc

Wczesne stadiom rozwoju zurodlta

JAMA

OWODNI..._ f_t

i

[

Przegroda poprzecina '””*’***

\ Płytka j|r Ipizedstrunowa

Szypuia

brzuszna

Pęcherzyk ^{1 j} żółtkowy

aiiiUŁDB—" EKTOOERMA

_......MEZODERMA

".....(błona jamy ciała)

^CIŁLJ—■■ STRUNA GRZBIETOWA

Eiasj - ENTODEKMA

Błona gardłowa

►V-*' Ektodcrma

Strefa styku mezodermy

'ij^-Euloden na

Błona gardłowo Węzeł

*-    Hensena

Smugo

pierwotna

i ]tł    struny Bfono

grzbietowej stekowa

Ostateczna struna grzbietowa

Uchyłek omocznrowy

' 'wnTmtTsl^u'V'‘'

V^aniuiuj][aęiniuiiD^ /

Struna grzbietowa*.

_% BEoria ₄ . ^ 'stekowa