strony 17

I I - morze (piaskowce, wapienie, sól kamienna i potasowa, łupki miedzionośne, ropa naftowa, gaz ziemny)

i l - morze (wapienie, kreda)

Ryc. 2.7. Terytorium Polski w okresie permu (na    Ryc. 2.8. Terytorium Polski w okresie kredy

podstawie W. Stankowskiego)    (na podstawie W. Stankowskiego)

I | morze (piaski, wapienie, siarka,

sól kamienna, ropa naftowa, gaz ziemny, gipsy)

# jeziorzyskn # węgiel brunatny

Ryt. 7.9. terytorium Polski w okresie trzeciorzę du neocjen (n.i podsl.iwit* W Stankowskiego)

□ - maksymalny zasięg lądolodu

zlodowacenia południowopolskiego

Ryc 7 10 li iylonum Polski w okresie czwar-toi/ędii plejstocen (na podstawie W. stankowskiego)

W dewonie (ryc. 2.5, sh l >) poi .ąikouo nastąpiło wycofanie* się mo i, i później jednak doszło ilo |cj',o ii.insp.it *,ji. W ciepłym morzu, w jego pi-■ybrzcżnych wodach rozwijały się ialy koralowe, których pozostałości;) i wapienie koralowe.

Karbon

Kai bon (ryc. 2.6, str. 15) to jeden z okresów geologicznych najważniej-u li dla kształtowania lądu obecnego terytorium Polski. Znajdowało się • >iui wówczas na równikowych, a więc gorących szerokościach geograficz-n i h Io wtedy rosły gigantyczne skrzypy, paprocie i widłaki. W karbonie kolejny raz uaktywniły się procesy endogeniczne i nastąpiła orogeneza wana hercyńską. Jej efektem są silniej wypiętrzone Sudety i nieco słabiej w niesione Góry Świętokrzyskie. Pomiędzy nimi znajdowało się obniże-i)m . zwane dzisiaj zapadliskiem śląsko-krakowskim. Wypełniały je wody n i< >i skie. Nad jego brzegami rosły gęste lasy. Zabagniony obszar się obni-al. a szczątki organiczne zasypywał materiał znoszony z sąsiadujących if renów. O skali tego zjawiska niech świadczy grubość pokładów węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Najgrubsze z nich, juz wyeksploatowane, miały grubość ponad 20 m. Aby mogło dojść do ich powstania, musiały jednocześnie zaistnieć dwa zjawiska: wielka produkcja biomasy oraz szybkie tempo obniżania się zapadliska. Na wybrzeżu lądu w części polnocno-wschodniej również rosły lasy. lam, gdzie ląd się obniżał, występowały odpowiednie warunki do gromadzenia ię węgla kamiennego (ryc. 2.11). Tak powstało Zagłębie Lubelskie. Natomiast w Sudetach w wyniku procesów tektonicznych pojawiło się jezioro tektoniczne. Ze szczątków rosnących wokół niego lasów w okolicach Wałbrzycha utworzyły się pokłady węgla. Są jednak cienkie, co utrudnia i podraża eksploatację.    Ryc. 2.11. odcisk rośliny karbońskiej

Perm

pozostałość i permu:

sól kamienna, sól potasowa, ropa naltowa gaz ziemny, lupki mledzlo nośne

Stałe przesuwanie się terytorium Polski w kierunku północnym doprowadziło w permie do usytuowania jej na szerokościach zwrotnikowych (ryc. 2.7, str. 16). Ich klimat charakteryzował się wówczas bardzo wysokimi temperaturami i ograniczonymi opadami lub nawet ich brakiem. Dno oceaniczne zaczęło się wznosić. W efekcie wypłycania oceanu i gorącego, suchego klimatu tworzyły się pokłady soli kamiennej i potasowej leli obecność jest stwierdzona na 2/3 obszaru P< )lski. Sol ka mienną eksploatuje się jedynie w miejscach koncentracji (ryc. 2.12. sli IH), jakimi a wysaily solne (diapuy) '• i lo lupy soli wyciśnięte przez

1/