tmp164 1

t‘ż za tę żenić produktu zawierającego wodę prze z jej odparowanie (np. otrzymywanie galaretek).

Trwałość pewnych artykułów spożywczych osiąga się przez utrzymywanie ich przez pewien okres czasu w temp. 65—95"C (pasteryzacjo) lub w temp 100—140*C (sterylizacja), co zabija drobnoustroje (bakterie). Trwałość grzybów, warzyw i owoców osiąga się przez ich suszenie w temp. 30—75*C stosując niekiedy uprzednio blan-s z o w a n i e_f tj. obgotowywanie (warzyw). Kiedy indziej celem ogrzewania jest roztopienie mieszaniny kilku składników dla otrzymania jednolitej masy (np. pasty do obuwia) lub stopienia składników (np. dla otrzymania stopu do lutowania), lub też wytopienie (np. czystego tłuszczu z surowego łoju).

W pewnych przypadkach ogrzewanie ma na celu na przykład ed-wodnłenic, tj. usunięcie wody, przez prażenie substancji bądź też wydzielenie z mieszaniny lotnych składników, lub oczyszczenie substancji za pomocą destylacji, względnie rektyfikacji.

Przy odpowiednich przepisach podane są niejednokrotnie wskazówki, jak należy postępować w poszczególnych przypadkach ogrzewania

Ogólnie biorąc substancje stałe ogrzewa się w probówkach (rys. A-l5), parownicach porcelanowych (rys. A-44), tyglach porcelanowych (rys. A-45), szamotowych, grafitowych lub na metalowych patelniach lub talerzach żelaznych, wreszcie w garnkach lub puszkach blaszanych. Ciecze natomiast ogrzewa się w probówkach, zlewkach (rys. A-18). kolbach stożkowych (rys. A-19). kolbach kulistych (rys. A-42), parownicach porcelanowych lub po prostu w garnkach.

Jeżeli posiadamy w domu gaz lub elektryczność, do ogrzewania służy nam wtedy kuchenka gazowa (zapewniająca pełną regulację temperatury) lub kuchenka elektryczna (regulacja temperatury jest wtedy dość ograniczona: jeden, dwa lub trzy zakresy). Użycie ich do ogrzewania, jak również użycie piekarników gazowego Job elektrycznego do ewentualnego suszenia, nie wymaga specjalnych objaśnień Na rys. A-63 podano suszarkę gazową, ogrzewaną palnikiem gazowym; jest ona na tyle prosta, że można wykonać ją własnymi środkami (z blachy żelaznej, miedzianej lub mosiężnej).

Warto zaznaczyć, że do wykonania niektórych prac celowe jest nabycie w sklepie ze sprzętem laboratoryjnym palnika gazowego wraz z trójnogiem i siatką azbestową (rys. A-64); palnik taki umożliwia uzyskanie wysokiej temperatury (1800’C w przypadku palnika Bunscna) dziękj skoncentrowanemu płomieniowi, a także ułatwia regulowana temperatury przez zmianę dopływu gazu.

Różne typy palników przedstawiono na rys. A-35. A-36, A-37, A-38 » A-39 Kuchenki, piecyki czy palniki gazowe można zainstalować rów-