Zawojski07 jpeg

Bez zbytniej przesady można stwierdzić, iż biologia jest tą dziedziną, która nadaje dziś ton jako dominująca dyscyplina wyznaczająca kierunek zmian nie tylko w nauce, ale i w generalnej debacie dotyczącej kształtu rzeczywistości, tak jak w przeszłości dominującym językiem (czy dyskursem) był język fizyki. By zobrazować to choćby jednym wyrazistym przykładem można odwołać się do technologii kreacji obrazów i szerzej obrazowości oraz wizualności w epoce mediów elektronicznych i cyfrowych. Jednocześnie uwzględnić należy ważne, ogólne zmiany w zakresie produkcji obrazów technicznych i aparatów je kreujących, bowiem, by przywołać Flusserowską wykładnię cywilizacyjnych „punktów zwrotnych”, to właśnie pojawienie się tej generacji obrazów stanowiło moment przełomowy w historii¹⁴. Obecnie zaś jesteśmy świadkami końca epoki, w której monopol miały obrazy produkowane przez aparaty wykorzystywane do tworzenia obrazów artystycznych. W coraz większym bowiem stopniu obrazy o walorach estetycznych są marginalizowane przez wszędobylską obecność, najczęściej medialnych, obrazów tworzących sztuczne środowiska obrazowe przejmujące rolę środowiska naturalnego.

Jednym z istotnych obszarów, na których doszło do zdecydowanej ekspansji „obrazowej wytwórczości” jest nauka. Od medycyny do astronomii - dziś kwestia wizualizowania wszelakich danych uprzednio niewidzialnych, na przykład świata molekuł i atomów, dowodzi, iż obraz przestał być domeną wyłącznie sztuki i estetyki, co nie znaczy, iż te „naukowe obrazy” nie mogą być rozpatrywane w kontekście estetycznym, czego najbardziej oczywistym dowodem mogą być fraktale. Te, w czystej postaci, obrazy techniczne zostały też niejako konsekrowane przez świat sztuki. Niech dowodem na to będzie chociażby „\\international\media\award for science and art” (to kontynuacja International Media Art Award, konkursu organizowanego przez Suedwestrundfunk Baden-Baden i Zentrum fur Kunst und Medientechnologie (ZKM) w Karlsruhe od roku 1992), edycja z roku 2004. Odbyła się ona pod hasłem inVISIBLE\\art_science i zgromadziła dzieła zarówno artystów tworzących realizacje wideo jak i prace interaktywne oraz prace będące rezultatem działalności badawczej i eksperymentów naukowych, które znalazły swój wyraz w kreacjach audiowizualnych. W wyselekcjonowanym przez jurorów zestawie pięćdziesięciu nominowanych realizacji obok dzieł reprezentujących video art i różne odmiany sztuki audiowizualnej oraz dzieła interaktywne, znalazły się prace dokumentujące badania naukowe, będące wizualizacjami rozmaitych procesów zazwy-

14 Por. Vilem Fiusser, Ku filozofii fotografii, przeł. Jacek Maniecki, wstęp i red. naukowa Piotr Zawojski, Folia Academiae, Katowice 2004, s. 21.

35